Lögberg - 09.03.1922, Blaðsíða 2

feié. £
LOGBERG, FIMTUDAGINN 9. MARZ 1922
Ef yður getur'
ekki batnað
TAKIÐ “FRUIT-A-TIVES” OG
VERIÐ HEILBRIGÐ.
“Fruit-a-tives” hið óviðjafnan-
lega meðal, sem ibyggir upp, er á-
reiðanlega bezta meðalið, sem
fólk hefir fengið.
Alveg eins og oranges, epli,
ví'kjur og syeskjur eru náttúr-
unnar meðul, eins er “Fruit-a-
tives” búið til úr þessum aldin-
um, en bætt að miklum mun. Er
alveg sérstakt við allri maga-
veiki, og lifrarveiki, og nýrna-
sjúkdómum; einnig gott við höf-
uðverk og harðlifi, meltingar-
leysi og taugasjúkdómum.
Ef þér á að líða vel, þá taktu
“Fruit-a-tives”. Askjan á 50c.,
6 fyrir $2.50, reynsluskerfur 25c.
Fæst hjá llum íyfslum eða póst-
fritt frá Fruit-a-tives, Limited,
Ottavva.
pakkarávarp.
Við undirskrifuð viljum með
línum þessum votta okkar inni-
legt þakklæti öllum iþeim, sem á
cinhvern hátt réttu okkur hjálpar-
hönd og auðsýndu okkur hluttekn-
ir:gu í okkar sáru sorgar reynslu
við dauðsfall Björns sonar okkar.
Allir virtust vera reiðufbúnir til
að gjöra það, sem í þeirra valdi
var til þess að söknuður okkar
og missir yrði sem léttbærastur.
j Sérstaklega viljum við þakka Jóni
B. Salomon og Kolbeini Sæmunds-
j syni fyrir hjálpsemi þeirra. Einn-
ig systkinunum Ingibjörgu og
j Magnúsi Helgason. Jón Salomon
j tok á móti dauðsfallsfréttinni og
j færði okkur hana með lipurð og
! nærgætni og var okkur mjög
| hjálplegur alt í gegnum þetta
stríð okkar. Magnús Helgason
fór fyrir okkur alla leið til Se-
atlle og kom með líkinu hingað
j og voru þau systkinin hér hjá okk-
! ur þar til jarðarförin var afstað-
j in. — Við biðjum góðan guð að
j launa öllum alla þá hjálpsemi og
; hluttekningu á þann hátt sem
j hverjum einum er fyrir beztu.
Sigríður Hallgrímsson,
Bjarni Hallgrímsson.
Point Roberts, Wash.
2G'. febr. 1922.
Borgprstjóri í Detroit.
Björn B. Hallgrímsson.
pað s orglega slys vildi til að
kvöldi sunnudagsins þ. 29. jan-
úar síðastl., að ungur íslending-
ur, að rafni Björn B. Hallgríms-
son, druknaði í Lake Washing-
ton, í borginni Seattle, í Wash-
ington ríki. Enginn veit með
vissu hvernig slysið vildi til, því
hann var einn sér, er það skeði.
Björn heitinn var kafteinn á
vélabát, sem var í förum um
vatrið ,og var hann nýlentur þar
við bryggju eina þetta kvöld, og
hafði gengið frá bátnum og fé-
löguim sínum tveimur, sem á hon-
vm voru. til að líta eftir flutn-
ingsbarða, sem var bar skamt frá
og sem hann átti að flytja eitt-
hvað næsta morgun. En hann
kcm aldrei til baka aftur; í þeirri
ferð féll hann á einhvern hátt í
vatnið og druknaði. Næsta Ynorg-
un sást banka'bók hans fljótandi
á vatninu. Var þá farið að leita
hans þar nálægt og fann kafari
Ifkið á miðvikudagskvöld. þrer*;
dogum eftir að slysið vildi til.
Björn heitinn var sonur Bjarna
Hallgrímssonar, sem nú býr á
T’oirt Roberts, Wash., og fyrri
konu hans Sigurlaugar. Hann
var fæddur að Meðalheimi í Ás - i
um í Húnavatnssýslu 27. ágúst. j
tS97, og var hann því að eins 1
rúmra 24 ára, er hann dó. Hanr
misti móður sína er hann var 3
ára. Með föður sínum fluttist!
hann vestur um haf árið 1902. j
Tveimur árum síðar kvæntist fað-
ir hans seinni konu sinni, Sigríði, í
sem tók hann að sér og gekk hon- j
um í móður stað. Hjá þeim ólsj
hann upp og átti heimili eftir að j
hann varð fulltíða maður. Var!
Jík hans því flutt til Point Ro-'
berts, Wash., og jarðað í graf-!
reit þeirrar bygðar þ. 7. febrúar. j
Hann var jarðsunginn af séra j
Kristni K. Ólafssyni. Jarðarför- j
in fór fram frá kirkjunni, sem nú j
er nýbygð þar, og var hún afar- í
íjölmenn. pó um miðjan vetur!
væri, var kistan skreytt mörgum
fögrum blómum, er túlkuðu vin- j
áttu gefendanna til hans er þar.
hvíldi og hluttekring með á»t-!
vinunum, sem syrgðu hann. Út- j
farar athöfnin fór fram bæði á ís- i
lenzku og ensku, því það voru :
margir aðrir en fslendingar þar I
viðstaddir.
Björn heit. var efnilegur mað-
ur og framgjarn, glaður í lund og
þíður í viðmóti. Föður sínum og
stjúpmóður var hann einkar góð-
ur sonur. pað var því þungbært
reiðarslag fyrir þau fregnin um,
að hann væri dáinn; að allar fram-
tíðar vonir, sem við hann voru
tengdar, væru að engu orðnar,
því hann væri burtkallaður í
blóma lífsins. En endurminning-
in um hann er þeim, og öllum ást-
vinum hans, dýrmætur arfur og
gleðiefni mitt i sorginni.
Guð blessi minningu þessa
látna unga manns, og megi friður
guðs, sem æðri er öllum skilningi
og sem fæst fyrir 'barnslegt trú-
artraust á vorum himneska föð-
ur, og sem er sá lífsteinn sem einn
getur mýkt og grætt sverðstung-
ur sorgarinnar, veitast syrgjandi
ástvinum þessa ungmennis og
græða saknaðssár þeirra.
Kolbeinn Sæmundsson.
f borginni Detroit, Michigan,
er undarlegt ráðhús, en þó marg-
falt einkennilegri borgarstjóri.
Arthur Brisbone, er minnist á
borgarstjórann í tímaritinu New
York American, kveðst aldrei á
æfi sinni hafa veitt eftirtekt jafn
undarlegu ráðhúsi og Detroit hafi
til notkunar, og þaðan af síður
jafn öldungis ólikum borgarstjóra
frá því, sem alment gerisit, og
James Couzens, — svo gerólikan
hinum algengu borgarstjórum,
sem nota sér embættið til að raka
saman fé og safna istru.
Couzens borgarstjóri er auð-
ugur maður, á líklega eitthvað um
þrjátíu miljónir, en fjársöfnun
hans stendur í engum samböndum
við þátttöku í opinberum málum,
' heldur hefir hyggjuvit, ráðvendni
j og atorka, komið honum í álnir.
I — Couzens borgarstjóri segist
I standa í mikilli þakklætis skuld
j við þjóðfélag það, er gerði hann 1
. raun og veru meira en efnalega
s.jálfstæðan mann, og sú skuld
j verði ekki endurgoldin með öðru
móti, en opinberri Muttöku í mál-
efnum sam'borgaranna. pegar
! um er að ræða veitingar sýslana,
j sem borgarstjórinn hefir umráð
yfir, hefir aldrei verið tekið nokk-
; urt minsita tillit til pólitiskrar af-
stöðu umsækjanda frá því að
j Couzens settist við stýrið. “Verð-
leikarnir ganga á undan”, virðist
j vera kjörorð hans.
Couzens borgarstjióri kveðst
á engan hátt geta skilið, hvers
vegna að stórborg ætti ekki að
j geta búið yfir mannúðlegri sál,
líkt og viðgengst þegar um ein-
; staklinga er að ræða. pess
: vegna hefir hann altaf líknar og
mannúðarmálin efst á blaði. Á
skrifstofu sinni má hitta Couzens
önnum kafinn, daginn út og dag-
ihn inn, við mannúðar ráðstafanir
í þarfir kvenna, sem átt hafa börn
utan hjónabands og standa uppi
ráðþrota á krossgötum. Einnig
vinnur hann af kappi að mentun j
munaðarlausra barna og aðhlynn-'
ing kryplinga og farlama fólks.
Couzens, er að nokkru leyti j
lærisveinn Henry Fords bifreiða-
kóngsins heimsfræga. í þjónustu
Fords Motor félagsins, grædd'istj
honum sitt mikla fé, og þar munu
ekki hvað sízt, augu hans hafa j
opnast í sambandi við mannúðar- [
málin. Couzens borgarstjóri1
hefir óbilandi traust á þjóðeigna j
ívrirkomulaginu og vænti þaðan j
roestu umbótanna á sviði mannúð-j
armiðlanna. Mr. Couzens held- j
ur því fram, að aldrei sé nógu vel!
vandað til vals á framkvæmdar- j
stjórum stórra fyrirtækja. í
slíkar stöður megi aldrei velja j
aðra menn en þá, er sannað hafi I
með starfsemi .sinni, að. þeir sé j
ráðvandir og hagsýnir. Og í j
raun og veru sé ekki hægt að
gera sér von um hæfa starfsmenn
í þarfir hins opinbera, fyr en
sem allra flestum meðlimum þjóð-
félagsins hafi skilist, afr’ þjón-
ustusemi og lipurð í viðskiftum,
verði að sitja í fyrirrúmi fyrir
söfnun auðæfa. í bókstaflegum
skilningi samþj’ðist þessi kenning
ekki nema að nokkru leyti lífs-
starf Couzens sjálf.s, því eins og
þegar hefir verið bent á, var hann
orðinn stórauðugur, er hann tók
að skifta sér af meðferð opin-
herra mála. Hinu má þó eigi
gleyma, að starf hans hjá FoTd
félaginu, veitti honum óvenju-
gott tækifæri á að auðsýna þjón-
ustusemi og lipurð í viðskiftum
við fjölda fólks.
Fyrir eitthvað fimm eða sex ár-
um, þegar Mr. Couzens hafði selt
alla hluti sína í Ford félaginu á
þrjátíu miljónir dala, eða því sem
næst, tók hann að gefa sig við
bæjarstjórnarmálum og var fyrst
kjörinn til umsjónarmanns með
vegalagningum og strætahreins-
un borgarinnar. par næst varð
hann fyrir vali í lögregluráð
Detroit bórgar og hækkaði því
jafnt og þétt í tigninni, þar til að
hann árið 1919 var kosinn í borg-
arstjórasætið, en það var auðvit-
að mesta virðingarstaða, sem
Detroit, eins og allar aðrar borg-
ir, hafði og hefir að bjóða.
'Síðustu tólf árin á undan
kosningu Couzens til borgar-
stjóra, hafði borgin tvöfaldast að
víðáttu, eða úr 40 upp í 80 fermíl-
ur, en íbúum hafði fjölgað úr
hálfri miljón upp í heila. Vöxt-
ur og þrif hinna ýmsu menningar
og lýðnytja stofnana, höfðu hvorki
haldist í hendur við útfærslu
borgar takmarkanna, né heldur
fjölgun íbúanna. Á því sviði mun
hafa verið um beina afturför að
ræða. En þegar Couzens tók við
völdum, var það hans fyrsta verk,
að selja 96 miljón dala virði af
veðskuldabréfum borgarinnar, í
þeim tilgangi að efla og endur-
reisa skólana, koma upp nýjum
sjúkrahúsum, stækka og fegra
skemtigarðana, endurbæta vatns-
leiðsluna og koma upp strætis-
brauta kerfi, sem væri almenn-
ings eign.
Um þær mundir flutti hann sjö-
tíu og fimm ræður á þrem vik-
um, til þess að vekja hjá fólkinu
áhuga fyrir stofnun og starf-
rækslu sftrætisbrauta kerfisins og
vanst mikið á. Sá spádómur. hans,
að innan fimm ára myndi bæjar-
stjórni nstarfrækja allar strætis-
vagna brautir í Detroit fyrir eig-
in reikning, virðist ekki ætla að
verða svo fjarri sanni, eins og nú
horfir við.
Æfisaga Mr. Couzens, er þeg-
ar orðin stórmerkileg, og er mað-
urinn þó enn tilölulega á bezta
aldri. Innan við fertugs aldur
dregur hann sig í hlé af sviði
stóriðnaðarins og er þá orðinn
margfaldur miljónamæringur. En
iþátttaka hans í samfdlagsmál-
um, væri fullkomið efni í stóra
bók. Mr. Couzens er framúrskar-
andi hreinskilinn maður, eins og
ræður hans bera Ijósast vitni um.
Couzens borgaratjóri fæddist í
Chatham, Ontario, fyrir tæpum
fimtíu árum. Barnaskólanámi
varð hann að hætta um hríð, sök-
um fátæktar, og tókst sem ung
lingur á hendur atvinnu í sápu-
j gerðarverksmiðju. Innan skamms
; komst hann svo að sem blaðasölu-
j piltur á Erie og Huron járnbraut-
I inni gömlu, en gekk seytján ára
' gamall í þjónustu Cemtral Michi-
gan brautarinnar, og setti^t að
j í borg þeirri, er nú stjórnar hann.
j Ekki voru launin í þá daga nema
j 40 dalir um mánuðinn. Sex árum
: síðar, komst Couzens i kynni við
j Alex T. Malcolmson kolakaup-
mann, og bauð sá honum hjá
sér bókhaldarastöðu fyrir $75.00
| á mánuði, og staðfesti Mr. Couz-
j en.s ráð sitt um það leyiti. Fimm
árum seinna, að því er Detroit
j News skýrir frá, var einkennileg-
j ur hugvitsmaður, Henry Ford að
nafni, að berjast við að hleypa af
stokkunum einskonar ökutæki, sem
ekki þyrfti hesta við. peir Alex
T. Malcolmson og James Couzens
voru með þeim fyrstu að viður-
kenna þessa hugmynd Fords, og
þegar Ford Motor Company var
stofnað árið 1903, var Couzens
falin á hendur .framkvæmdar-
stjórastaðan, ritara og féhirðis-
staðan. Öllu þessu fylgdi feyki-
leg ábyrgð, en í aðra hönd voru
líka 150,000 dalir um árið. peg-
ar þetta skeði var Couzens að-
eins rúmlega þrítugur. Ekki
nema undir alveg sérstökum kring
umstæðum kveðst Couzens vilja
taka í þjónustu sína menn, er
komnir séu yfir fertugt. Fyrir
þessari skoðun sinni gerir hann
grein með atviki því, sem hér skal
minst á. Um þær mundir, er
Couzens hafði á hendi fram-
kvæmdarstjórastöðu við Ford Mo-
tor Company, kom til hans maður,
fimtíu og fimm ára að aldri og
beiddist atvinnu. “pú ert of
gamall,” sagði Couzens við að-
komumann.
“Eg of gamall; mér þætti gam-
an að vita hvar þú gætir fengið
betri starfsmann,” svaraði um-
sækjandinn. “Eg á ekki við að
þú sért of gamall til þess að vinna,
— heldur ertu of gamall til þess
að vera að leita þér að atvinnu.
Maður á þínum aldri á ekki að
vera í atvinnuleit, nema undir al-
veg sérstökum kringumstæðum,
og í þessu tilfelli virðast mér
engar slíkar kringumstæður vera
fyrir hendi.” Mr. Couezns segist
ekki hafa mikla trú á þeim mön/*-
um, sem með utanaðlærðum rósa-
máls - ræðum tali .sig inn á
hina og þessa aitvinnuveitendur,
en séu svo handónýtir við þau
störf, er þeir hafi þózt vera vanir
við frá blautu barnsbeini.
Couzens borgarstjóri hefir aldr-
ei verið sér úti um lýðhylli, slíkt
telur hann öldungis ólsamboðið
manni, er einhverju nýtu Vilji
koma til leiðar. Hann er ör á fé
í sambandi við mannúðar starf-
semi, en gefur ekki út í bláinn, —
vill fyrst ganga úr skugga um, að
málefnið sé gott og verðskuldi
stuðning.
Couzens 'borgarstjóri er miklu
umburðarlyndari en tíðkast um
menn, sem komist hafa jafn vel
áfram í lífinu og hann. Honum
hefir ávalt verið það ljóst, að á-
kúrur ráða ekki fram úr vandræð,-
um þeirra, -sem illa er ástatt
fyrir, og að þar kemur ekkert ann-
að að liði en hjálp, veitt á mann-
úðlegan hátt. Hann reiðist sjald-
an eða aldrei, nema við letingja,
— þeim á hann örðugt með að
fyrirgefa.
Detroit hafði ekki farið varhluta
af ólifnaði, frekar en aðrar stór-
borgir. 1 útjöðrunum, “götunum
með rauðu ljósin”, eins og kallað
var, bjó ógæfusamt fólk, einkum
kvenfólk, sem af ýmsum ástæðum
gekk á glapstigum. Vakandi með-
vitund borgarbúa, komst ein-
hverju sinni að þeirri niðurstöðu,
að rétt mundi að reka þessi oln-
bogabörn þjóðfélagsins út um
miðja nótt. Mr. Couzens átti þá .
sæti í lögregluráðinu. Hvað tek-1
ur við þessum konum? hugsaði
hann með sjálfum sér. Var það
mannúðlegt, að láta þær sæta
.slíkri meðferð, eftir að þær höfðu
verið láitnar óáreittar í mörg ár?
Eftir nokkra umhugsun, komst
Couzens að þeirri niðurstöðu, að
réttast væri fyrir sig að heim-
sækja þessa lánleysingja í hverju
húsi um sig, og grafast fyrir um
ættingja þeirra og fjárhagsástæð-!
ur. parna hitti hann margar
konur, sem áttu börn, en höfðu
enga minstu hugmynd um hvern-
ig þau ætti að ala upp og gera úr
þeim andlega og líkamlega
hrausta menn og hraustar konur.
Hann bauðst til þess að sjá börn-
unum fyrir uppeldi, svo fremi
að mæður þeirra vildu heita sér
því, að byrja nýtt og heilnæmara
líferni. Allar mannúðarstofnan-
ir borgarinnar fékk Couzens í lið
með sér, í þeim tilgangi að leysa
konur þessar úr ánauð og veita
þeim ný viðreisnar tækifæri.
Sigursins var ekki langt að bíða,
því innan tiltölulega mjög skamms
tíma voru “göturnar með rauðu
ljósin” úr sögunni, en í hýbýlum
hinnar fyrri niðurlægingar bjó
fólk, þakklátt yfir fundnu frelsi,
með nýjar vonir og nýjan, heil-
brigðan lífs-ásetning.
Hver krókur og kymi í ráðhús-
inu í Detroit, ber það með sér,
að við stýrið situr maður, er
það lætur ganga á undan öllu,
að hjálpa þeim, sem eiga bágt.
Maðurinn er Couzens borgar-
stjóri, sá er græddi um þrjátíu
miljónir dala, meðan hann var
langt innan við fertugt. Hann
er nú með starfi sínu í þarfir al-
mennings, að endurgjalda samfé-
laginu auðæfin, sem hann á því
að þakka.
Glæpir að fara í vöxt
í Bandaríkjunum.
Vér heyrum mikið talað um, að
glæpir séu stórum að fara vax-
andi og vér lesum nálega í hverju
einasta blaði, sem til vor berst,
um . eitthvert hryðjuverkið, sem
unnið hefir verið til fjár í þess-
um eða hinum staðnum.
En því miður er þessi löstur
mannfélagsins ekki enn orðinn
nógu skýr fyrir sjónum manna;
myndin Ijóta, sem þessi hlið
mannlífsins sýnir, alt of þoku-
kend í hugum manna, enn sem
komið er. En til þess að menn
gefi þessu gaum eins og vera ber,
þarf hún að standa lifandi og ægi-
lega fyrir sjónum manna.
pótt ótrúlegt virðist, þá eru
engar ábyggilegar heimildir til
sem sýna hve víðtæk þessi þjóð-
lífssýki er orðin hér í Canada. í
Bandaríkjunum er þetta dálítið
betra, að því er ábyggilegar
skýrslur snertir, 'þó þeim sé líka
þar sorglega ábótavant.
Einn mælikvarðinn, sem maður
hefir í þessu efni, er upphæð sú,
sem félög þau borga í skaðabæt-
ur, sem tryggja fé manna gegn
innbrotsþjófnaði. Upphæð sú, sem
þau félög borguðu í því sambandi
í Bandaríkjunum árið 1916, nam
$1,686,195, en árið 1020 var hún
komin upp í $10,189,835. Hefir
hún því aukist um 543% á fjórum
árum. Eftir því sem næst verður
komist, þá nam fé og verðmætir
muriir, sem stolið var í Banda-
ríkjunum árið 1921, $302,799,000,
og er þá talið að eins það fé, sem
beint var stolið, en þar með ekki
taldar allar þær miljónir, sem
menn sölsuðu undir sig með svik-
um. — Einna ábyggilegus't í
þessu efni er skýrsla bankamanna
félagsins í Bandairíkjunum um
innbrotsþjófnað og rán, þó hún
sé hvergi nærri fullkomin, því
hún nær að eins yfir stofnanir
sambandsins, sem eru 23,632 að
tölu, en ekki yfir 9,611, sem eru
utan þess. Samt er* sannleikur
sá, er þær skýrslur segja frá, eft-
irtektaverður.
par stendur, að á fjárhagsári
fcankanna, sem endaði 31. ágúst,
1921, þá voru 319 innbrotsþjófn-
aðir framdir í þeim stofnunum
og 136 tilfelli, þar sem farið var
að bankastofnunum um bjartan
dag og verkafólkinu haldið með
vopnum á meðan á ráninu stóð.
Bankaþjófnaður í einhverri mynd
var framinn á hverjum 19 klukku-
stundum og 15 mínútum á árinu.
pýfið alt nam $1,224,489, og er
það framför frá árinu 1920, því
þá nam upphæð sú, sem á þenn-
an sama hátt var stolið úr bönk-
um í Bandaríkjunum, $1,002,493.
Árið 1917, eða þremur árum áður,
nam sú upphæð $301,792
Póstmálastjórnin sýnir, að í
hennar deild hafi tapast á árinu
1921 peningalbréf og annað verð-
mæti, sem nemur $44,446,915.
Frá járnbrauta félögum, Ex-
press félögum, og eimskipafélög-
um hefir verið stolið $106,000,000
á árinu.
1 38 aðal borgum Bandaríkj-
anna var 30,046 bifreiðum stolið
árið 1920; ef meðalverð þeirra er
metið á $500, þá nemur sú upp-
hæð $15,023,000. Einni af hverj-
um þrjátíu bifreiðum í New York
var stolið árið 1920, einni af
hverjum tuttugu í Chicago, og
einni af hverjum þrjátíu í De-
troit og Cleveland.
Skýrslur lögreglunnar í New
York sýna ekki hvers virði að
þýfi það, sem hún komst á snoð-.
ir um, nam á síðasta ári. En
skýrslur lögreglunnar í Boston
sýna, að þýfi það sem hún varð
vör við, nam $1,630,009, og sam
kvæmt skýrslum lögreglunnar í
Washing'ton nam þýfið þar um
$1,008,875; Baltimore, $1,347,408
og í Chicago $3,974,324, að sögn
lögreglu síðasttaldra borga.
í borgum austurrikjanna jafn-
aði þetta fé sig upp með $2.11 á
hvert nef, það er í Boston, Balti-
more og Washington, en að eins
$1.47 á mann í Chicago. Ef með-
altal þetta er lagt til grundvall-
ar fyrir áætlun um þjófnað á
meðal fólks þess sem býr í bæj-
um, er telja 2,500 íbúa og þar yf-
ir, sem er 52% af íbúum þjóðar-
innar, og 50c. á mann fyrir hin
48%, sem mun láta mjög nærri
sanni, þá nemur tap þjóðarinnar
á þessu svæði $138,605,000, sem
með því er áður var talið, nemur
302,788,000. Ef til vill er sumt
tvítalið í þessum tölum, en áreið-
anlega ekki svo mikið, að það sem
ótalið er, gjöri ekki meira en vega
það upp. Og þessi árlega upphæð
eða $302,788,000, er tæplega nógu
há til þess framfleyta glæpa-
manna hópnum innan vébanda
þjóðarinnar.
En með þeim tölum, sem að
framan eru taldar, er ekki alt
það tjón, sem þjóðinni stendur af
iþessu liði, talið, þvi alt hið kost:
bæra fyrirkomulag sem þjóðin
'beitir til þes.s að verja sig fyrir
þessu glæpamannaliði, er enn ó-
talið, því skýrslurnar sýna að
það kostar að taka hvern mann
fastan, sem um glæp er grunað-
ur, frá $14.60 í Indianapolis til
$90.70 í New York, og $163.00 í
Youngstown í Ohio.
Rasalsky dómari í N. York, sem
um 25 ára skeið hefir að eins j
fengist við glæpamannamál, fyrst
.sem aðstoðar dóm«mála ráðherra
ríkisins og siðar sem dómari í
sextán ár, álítur að i New York j
séu 30,000 glæpamenn. Nefnd
sú, sem annast um glæpamál í |
Chicago, segir að í þeirri borg
séu 10,000 manna, sem eingöngu
leggi glæpamanna iðnað fyrir
sig, sem er einn þriðji af einum
af hundraði af íbúum borgarinn-
ar. Ef maður leggur þessar töl-
ur til grundvallar, þá eru 352,-
000 manna sem hafa valið sér
glæpaferilinn að atvinnubraut.
Nýlega hélt yfirdómari Taft
ræðu í New York, þar sem hon-
um fórust svo orð: “Framkvæmd-
;r sakamanna laganna í Ameriku
eru svívirðilegur blettur á menn-
ihgu vorri. Glæpir og svik fara
hér mjög í vöxt, og að mun meira
en í Evrópulöndunum sökum
þess, hve lögum vorum er illa
framfyjgt og réttlætinu slælega
fullnægt....... Síðan árið 1885
hafa 131,915 morð verið framin í
Bandaríkjunum, en 2,286 menn
verið teknir af lífi. Árið 1885
voru 1,808 morð framin; árið
1904 var sú tala komin upp í
8,482. Árið 1885 voru 108 manns
teknir af líf i sambandi við þá
glæpi; en árið 1904 voru þeir
116, sem af lífi voru teknir fyrir
þann sama glæp.”
í grein, sem vér höfum nýlega
lesið og höfð hefir verið til hlið-
sjónar við það sem hér er sagt,
er gjörður sarnanburður á Cap-
ada og Bandaríkjunum að því er
til manndrápa kemur. Er þar
tekið fram, að ef Canadaþjóðin
væri eins langt komin á þessum
glæpastig eins og Bandaríkin, þá
hefðu átt að vera 460 morð fram-
in í Canada árið 1913. í staðinn
fyrir það hefðu þau að eins ver-
Copenhagen
Vér ábyrgj-
umst það að,
vera algjörlega I
hreint, og það
bezta tóbak í
heimi.
c?F|nhagP
SNUFF f
Ljúffengt og
endingar gott,
af því það er
búið til úr safa
miklu en mi!du
tóbakslaufi.
MUNNTOBAK
ið 55. Mennirnir, sem þau fram-
kvæmdu, hefðu náðst; 23 af þeim
fundnir sekir, dæmdir til dauða
og dóminum fullnægt; 5 voru
sendir á vitskertrahæli og tutt-
ugu og sjö fríkendir.
EKKI í DEIGLUNA.
Sitjum enn við Urðar Unn,
Ýmis- rennum teig af -Brunn.
Sunnræn menning, senn mun þunn !
scm nú brennum fórnunum.
Norræn sólin, heið og há,
hárið gula, augun blá,
ennið hvelfda, hreint að sjá,
hreysti Grettis, frægðar þrá — [
Braga mæra hörpu hljóm,
hreina, skæra, þýða róm,
nálið tæra mjúkt við góm—
metum ærinn helgidóm.
fslenzkur alt arfur það,
er það betra uppdeiglað?
Eigum ekki, eða hvað,
í hann halda rétt i stað?
Ei á menning áframhald,
cnn ef stöðugt vegum Bald
illur Loki eignast vald,
cyðilegging flónsku-gjald.
pann arf verndum öld af öld
alstaðar hvar reisum tjöld.
Veig- þá -Gunnlaðar veita höld.
vel mun Alfaðir, dag og kvöld.
Sitjum, menn, við Urðar Unn
og þar brennum fórnunum.
Norræn kenning, þegi þunn,
þyngst mun enn á metunum.
G. W. Péterson.
tlr pingeyjarsýsln.
pá er nú árið að itarna á förum. j
Veturinn hefir verið góður, það
sem af honum er og haustið sömu-
leiðis. En sumarið var afar ilt.
Ofan á ótíðina, kuldana, illviðr-
in, hríðarnar og hráslagan bætt- j
ist flensan og gerði vikuverkafall
á bæjunum. Bágt er til þess að
vita, svo margir sem læknarir
eru, að eigi skuli vera reynt að
stemma stigu fyrir þeim vogesti.
Hún kom af Siglufirði til Húsa-
víkur og til Siglufjarðar að lík-
indum frá Reykjavík, með Sir-
usi. Veikin var lífsháskapest
og er naumast hægt með orðum
að lýsa þeim vanda, sem af henni ;
stafar á bjargræðistíma, fyrst og |
fremst verkatjón og þar að auki
heilsuspjöll. Svo vildi til, að
veikin kom til mín — á mitt heim- ;
ili — þegar tíðarfarið var hið I
versta. pess vdgna var tiltölu-
lega þolandi að liggja inni. Veik-
in gerði vikuverkfall í mínum bæ.
En þar að auki lamaði hún fólk
mitt um lengri tíma. Læknarn-
ir segja, að ekki sé annar vandi
á ferðum, þegar þessi pest kemur
á bæ, en að liggja; fara varlega
með sig. pað er gott ráð að vísu.
En hvernig á að heyja, bjarga sér,
lifa á sumri, sem landfarsótt her-
tekur, — leggur undir sig að all-
miklu leyti. Embættismennirn-
ir virðast vera ókunnugir þeirri
nauðsyn bóndans að vinna alla
daga og þó .sérstaklega um slátt-
inn. Óhætt er að segja, að veiki
þessi olli stórtjóni, á hverjum bæ,
jafnvel mörg hundruð' króna tapi.
Um það er ekki að tala, ef hún
væri svo gerð, að ómögulegt væri
að verjast henni. En svo sem
kunnugt er, var alls engin tilraun
gerð til að stöðva veikina eða að
halda henni í skefjum. T. d.
um skeytingarleysi læknastéttar-
vorrar í þessum efnum er það, að
engin leiðbeining sást frá þeim um
smittunarhættu hennar, hvernig
sú hætta væri, eða væri ekki. Til
mín kom pestin fyrir þá sök, að
maður af mínu heimili hugði vera
óhætt að koma á bæ, sem svo var
á vegi staddur, að i honum bar
ekki á veikinni (bænum) á þriðja
degi frá kaupstaðarferð bóndans
þar, en veikin var í kaupstaðnum.
Sama kvöldið lagðist bóndinn og
þarna var þá veikindaeldurinn fal-
inn, sem til mín barst. En eg
ætlaði, að verja mitt heimili. Ef
læknarnir hefðu kunngjört hætt-
una þá, að óhætt væri í fyrsta
lagi eftir fulla þrjá sólarhringa
að koma til manns, sem farið hefi
á veikindasvæðið, þá mundi eg
hafa sloppið með mitt fólk. Sum-
ir bæir vörðu sig, þeir sem þó
voru nærri þjóðbraut, með því að
beita varkárni. Eg get ekki lát-
ið vera að álasa læknastétt vorri
fyrir slælega framgöngu í þessu
efni — afskiftaleysi þeirra um
það, að veikin færi um alt land,
og skeytingarleysi um hitt, að
leiðbeina almenningi svo, að hann
gæti heldur varið sig f-yrir þessu
meinvættisflagði.
—Dagur.
Sú fregn <flaug hér um fyrir
nokkru að kappát á lummum og
kókó hefði orðið tveimur mönnum
að aldurtila í Skagafirði nýlega og
birti íslendingur fréttina. Eft-
ir því sem Dagur veit sannast er
það mishermi að kappát hafi orð-
ið mönnunum að bana. Hitt er
satt að tveir menn dóu þar um
líkt leyti báðir úr lungnabólgu.
Annar maðurinn átti heima í Hofs
ós en hinn á Bakka í Viðvíkur-
sveit og hafði hann dvalið hjá
hinum, fyrnefnda við fiskaróðra en^
fór heim til sin og lagðist þegar
veikur og dó.
Jarðarför Péturs Jónssonar
ráðherra fer fram á Skútustöðum
við Mývatn. Verður líkið flutt
norður að líkindum með Goðafossi.
Samband íslenzkra Samvinnufé-
laga kostar og annast um útför
formanns síns.
mmmm
* I -k
LÖGBERG
Eina blaðið í landinu, sem
ekki hefir hœkkað í verði.
Œtti það ekki að vera næg ástæða
til að afla því vinsælda og fjölga
kaupendum, fyrir utan að vera
lang^tærsta ísl. blaðið sem gefið
er út vestan hafs og austan.
KOSTAR AÐEINS $2.00
Gerist kaupandi að því blaði serrí
ekki aðeins flytur mestar og bezt-
ar fréttir og fróðlegar greinir held-
ur erogrýmilegt í viðskiftum.
The Columbia Press, Ltd.
útgefendur “ Lögbergs "
P. O. Box 3172 WlNNIPEG Talsimi: N-6327