Lögberg - 29.06.1922, Síða 7

LÖGBERG, FIMT UDAGINN
29. JÚNl 1922
Ef yður
getur
ekki batnað
TAKIÐ “FRUIT-A-TIVES” OG
VERIÐ HEILBRIGÐ.
“Fruit-a-tives” hið óviðjafnan-
lega meðal, sem (byggir upp, er á-
reiðanlega bezta meðalið, sem
fólk hefir fengið.
Alveg eins og oranges, epli,
víkjur og sveskjur eru náttúr-
unnar meðul, eins er “Fruit-a-
tives” búið til úr þessum aldin-
un, en bætt að miklum mun. Er
alveg sérstakt við allri maga-
veiki, og lifrarveiki, og nýrna-
sjúkdómum; einnig gott við höf-
uðverk og harðlífi, meltingar-
leysi og taugasjúkdómum.
Ef þér á að líða vel, þá taktu
“Fruit-a-tives”. Askjan á _ 50c.,
6 fyrir $2.50, reynsluskerfur 25c.
Fæst hjá llum lyfslum eða póst-
frítt frá Fruit-a-tives, Limited,
Ottawa.
MYNDUN ÍSLANDS 0G ÆFI.
Framh. frá 2. Bls.
og hraun þau, sem myndast hafa
á vorum dögum, af vellandi
hraunleðju, er oltið hefir upp úir
jörðinni. J?ó mun baulusteinn,
gramophyr og gabbro of!t ekki
hafa náð sem 'bráðið hraun upp
á yfirboráið, heldur storknað í
uppgöngunum uindir og inn á
milli basalt-laganna, og hafa þá
'basaltlögin í krimg svignað og
umturnast á ýmsa vegu af þrýst-
ingnum neðan frá og tekið ýms-
um breytihgum vegna hita-áhrif-
anna; má víða sjá merki þess
umhverfis baulusteinsfjöllin.
'Móbergið (paóhella (Tuft),
þursaberg (Breccia) o. fl.), á rót
sína að rekja til eldgosanna, því
það er upphaflega myndað af eld-
fjallaösku, vikri, gjalli og hraun-
molum. En auk þess hefir vatn,
vindar og jöklar haft allmikil á-
hrif á myndun þess. Móbergið
næi' yfir víðáttumikiil svæði um
miðbik landsins og siunnanlands;
eru þar víða íheil fjöl'l að miklu
leyti mynduð af bergtegund þess-
ari. pað hittist og víða annars-
staðar á landinu, einkum sem
millilög milli basaltlaganna.
Lyfting hans eða lækkun sjá-
var hefir átt verulegan þátt í
aukningu íslands. En það er eigi
ætíð auðvelt að skera úr því,
vor þessara breytinga það eir,
sem látið hefir til sín taka; af-
leiðingar þeirra eru hinar sömu,
afstöðubreyting milli láðs og lag-
ar. Yér þekkjum mörg dæmi þess
að landshiutar hafa ýmist lækk-
að eða ihækkað vegna áhrifa jarð-
elda og annara byltiafla í jarð-
skorpunni. pað er og líka senni-
Jegt, að hæð sjávarins sjálfs hafi
breyst, yfirborð hafsins hafi ým-
ist lækkað eða hækkað. Lítilfjöt-
leg breyting á stöðu heimskaut-
anna mýndi t. d. verða þess vald-
andi, að flóðlínan breytist að mun
víða um heim. Hverjar svo sem
frumorsakirnar kunna að vera- til
slíkra ibreytinga, þá er það víst,
að land vort hefir ailmikið auk-
ist vegna breytinga, sem orðið
ihafa á afstöðu láðs og iagair.
pannig hafa stærðstu undirlend-
in t. d. á Suðurlandi, í Borgar-
firði, í Skagafirði og miklu víðar
verið marbotnar við lok jökul-
tímans; en síðan hafa þau risið
úr sæ og orðið að gróðursælum
lendum. Einnig hafa fundist forn
sjávarlög á Snæfeilsnesi (t. d. í
Búlandshöfða) og Tjörnesi 160
—200 m. yfiir sjávarmái. Sýnir
það best, hve mikil landaukning
hefir orðið á þessum svæðum við
lyftingu lands' eða lækkun sjáv-
ar. — pað er skiljnLegt, að sLík-
ar sjávarstöðubreytingar hafa
ekki ávalt orðið til að auka við
landið; oft ihafa þær gengið í
öfuga átt og lagt undir sæ sneið-
ar af útjöðrum hins forna lands.
iSærinn hefir skolað mörgu á
Jand; meiri hluti þess hefir ver-
ið möl og sandur, er sjórinn áður
heir brotið af landinu, en síðar
skilað aftur. Auk þess hefir hann
Iboirð margt að landi, sem beinlín-
is hefir verið til aukninga á efna-
forða landsins, t. d. dýra og jurta
leifar, sem safnast hafa við flæð-
armál eða lagst til botns á grunn-
sævi og síðar risið úr sæ. pannig
finnast víða um land miklar skelj-
ar og aðrar sædýraleifar í forn-
um sjávarleifum á landi uppi;
einnig rekaviður og leifar ýmissa
sæplantna; hefir særinn í fyirnd
inni borðið þetta að landi.
Loftið og vatnið, sem úr skýj-
unum fellur, hefir að geyma ýms
þýðingarmikil frumefni (súrefni,
köfnunarefni, ikolsýru, vatnsefni
o. fl.). Sum þessara efna hafa
gengið í sambönd við ýms jarð-
efni, sem í landinu finnast, og
þannig staðnæmst í landinu. Sum
ihafa jurtimar unnið úr loftinu
og vatninu og skilað þeim svo
að fullu til jarðarinnar, þegar
þær hafa dáið og lagst til hinstu
hvíldar í jarðlögunum og orðið að
•mó, surtabrandi, kolum eða gróð-
rar mold.
Ymiislegt fleira mætti nefna,
sem ef til vill hefir aukið efna-
forða landsins lítilsháttar. Vatn,
sem komið hefir djúpt neðan úr
jörðunni, hefir borið með sér efni
upp á yfirborðið ’ (hverahrúður,
járn o. f 1.), þó eigi sé víst, 'hvort
það hefir í raun og veru borið
þau inn fyrir endimörk landsins
(c: upp fyrir sjávanmál) eða
leyst þau úr hergtegundum í
landinu sjálfu. Vindar bera og
salt utan af hafi langt á land upp
einnig fíngert dust frá fjarlæg-
um löndum. Vígahnettir og
stjörnuhröp hafa og að líkindum
fallið á landið utan úr geímum;
en þetta og annað líkt hefir haft
svo smávægileg áhrif á myndun
ilandsins, að þess gætir hér
bil að engu.
um
III. Mótun Iandsins.
•Eg hefi skýrt frá því, hvaðan
efniviður sá er kominn, sem land
vort er myndað af, og hvaða öfl
hafa starfað að aðflutningi þeirra
þar með er lýst fyrsta þættinum
í myndun landsins. pessi hin
sömu öfl hafa, hver á sína vísu,
skipað efnunum niður í landinu í
J þá röð, er það að miklu leyti hafa
i enn í dag, og um leið lagt undir-
stöðuna að útliti og liögun lands-
ins.
pannig ihafa hyltiöfl jarð-
skorpunnar (eldsumbxot, land-
skjálftar, samdráttur jarðskorp-
unnar o. fl.) sem eg áður gat um
að lyft hefðu ýmsum landshlut-
um upp af öldum hafsins, lagt
stóran skerf til svipmyndunar
landsins. ipau hafa beygt og
Ibrotið jaðlögin, hallað þeim á
ýmsa vegu, lyft þeim upp á sum-
um stöðum, en spyrnt þeim niður
á öðrum, og myndað stórar
sprungur til og frá um landið.
Mjög margir firðir hér á landi,
flóar, dalir og fjallahryggir eru
í upphafi myndaðir við slíkar um-
breytingar á löngu liðnum öldum
og 'hafa síðan'haldist sem varan-
legir drættir í svip landsins til
vorra daga. Einnig hafa fjöl-
mörg af frumsmíðum eldgosanna,
svo sem goskeilur, dyngjur, gíga-
rðir og tröllahlöð haldist lítt högg-
uð frá þeim tíma, er eldurinn
lauk við að hlaða þau, og standa
enn sem risavaxnir, aldnir iborg-
arar í hinni íslenzku fjallasýn.
, pá er að nefna önnur öfl, sem
framar öllu öðru hafa unnið að
mótun landsins. pau hafa breytt
á ýmsan hátt þeim efnqm, sem
landið er myndað af, sumt hafa
þau alveg numið burtu, sumt flutt
til innan endimarka landsins.
pau hafa, ef svo mætti að orði
kveða, heflað og fágað landið og
skapað að fullu þann svip, er það
nú hefir.
Vatnið, — þessi hamhleypa,
sem birtist oss í svo mörgum
myndum, ýmist isern irigning,
seitlandi lækir, fossandi ár, ólg-
andi haf eða þá, sem hvítur snjór
SENDIÐ
OSS
YÐAR
RJOMA
Og ver
Viss um
Rétta Vigt
Rétta flokkun
24 klukkutíma
þjónustu
EGG
Vér horgum peninga út i
fyrir alveg ný egg
hönd
Ganadian Packing Go.
Stofnsett 1852 Limited
WINNIPEG CANADA
eða blágrænn ís — hefir átt
einna mestan þátt í þessu starfi.
1. Vatnið sjálft 1‘eysir upp
mörg efni hertegundanna og ýms
auka-efni, sem í vatninu eru
(koLsýruöfl), hafa margvísleg
kemisk áhrif á jarðlögin. Við þetta
hafa bergtegundirnar oft tekið
miklum breytingum frá fyrstu
gerð, en sumar leyst í sundur og
orðið að molum og dusti. Hin
uppleystu efni ihefir vatnið fl’utt
með sér og skilið þau svo eftir á
öðrum stöðum í holium og kletta-
isprungum og myndað af þeim
kristalla og nýjar steintegundir.
pannig hefir vatnið étið járn úr
basaltinu og skilið það eftir sem
rauðu á yfirborðinu í mýrum og
keldudrögum. Einnig ihefir það
unnið kalk úr bergtegundiunum
og myndað af því silfurberg og
marmara í holum og sprungum
fjallanna víða um land. Hvera-
vatnið leysir kísil úr berglögun-
um á leið sinni upp úr jörðunni
og myndar af því hverahrúðuir
umhverfis hverina. pegar vatn,
þrumgið af slíkum steinefnum,
seitlar til langfirama í gegnum
leir og sandlög eða möl, þéttast
lög þes'si og verða að leirsteini,
sandsteini og völubergi )Konglo-
merat). pessi kemisku áhrif
vatnsins eru mjög margbrotinn
og er því enginn leið að lýsa þeim
hér út í æsar. pau hafa mikla
þýðingu í þá átt, að gera jarðefn-'
in hæf til næringar jurfagróðr-
inum, því með þessum hætti leys-
ast bergtegundirnar upp og breyt-
ast smám saman í smágervan
jarðveg og g.róðrarmold.
2. pegar vatnið frýs í holum
og sprungum klebta og steina,
þenst það úr og sprengir út frá
sér bergið. pannig hefir vatninu
smám saman tekist að losa
kynstrin öll af möl og grjóti úr
hinum fornu berglöigum.
Vatn það sem fallið hefir á
yfirborð Iandsins, hefir ‘leitað nið-
ur fööll og dali áleiðis til sjávar;
hetfir það borið með sér niður á
bóginn alt lauslegt, sem orðið
hefir á vegi þess og það hefir
ráðið við. Á leið þeirri safnast
það saman í læk og ár, er bera
með sér ógrynni af leir og mlöl og
hnullungum. Með ruðnin'gi þess-
um grefur vatnið sér djúpa far-
vegi, er síðan víJcka og verða að
dölum. Miku af framiburðinum
skila árnar svo ofan á flatlendin
og mynda þar af honum eyrar;
sumt hafa þær borið í sæ fram og
myndað að því grunn og eyrar
fram af ósum sínum. pannig hafa
ýmsir firðir smáfylst af árfram-
burði, t. d. insti hluti Eyjafjarð-
ar, sem fylst hefir og orðið að
graslendi síðan i landnámstíð
vegna framburðar úr Eyjafjarð-
ará.
. Brimö'ldur hafsins hafa frá
alda öðli verið sístarfandi við
strendur landsins. Með lausa-
igrjóti og 'hnuilungum, sem vel/st
hafa í 'brimrótinu, hafa þær smám
saman sorfið af ströndunum og
iborið niður víðáttumiklar sneið-
ar af útjöðrum landsins. Til við-
'bótar ihefir svo hafið svelgt í sig
framlburðinn og myndað af ölEu
þessu lög á mararbotni' eða flutt
það með ströndum fram og hlaðið
því upp, þar sem var hefir verið
og þannig aukið við landið.
5. Stöðuvötn hafa unnið svip-
að sfarf og hafið, nema í marg-
falt ismærra stíl. Lítið hefir 'þó
sarfsemi þeirra gætt hér á landi,
nema ef vera skyldi á þeim tím-
um, er surtarbrandslögin mynd-
uðust.
6. Jöklarnir hafa verið'býsna
stórvirkir, einkum á jökultímanum
þegar þeir náðu mestri útbreiðslu
hér á landi. Jöklarnir síga eða
reka í hægðum sínum ofan af
fjöllunum undan hallanum og
nudda og skafa undirlag sitt með
möl og hnullungum, sem fastir
sitja neðan í ísnum. peir hafa
farið yfir hvem krók og kima af
'landinu, brotið og malað nýpur
og hamra, jafnað og fágað hraun-
m, dýpkað og víkkað dali og firði
og rótað til öllu lauslegu á yfir-
borði landsins, ekið þvi með sér
og maláð það smærra og smærra.
Af ölTum þessuím grjótruðningi
hafa 'svo jöklarnir myndað
áftumiklar jökulurðir og jökul-
garða til og frá um landið. Sumu
hafa þeir kið alilla 'leið á haf út,
og særinn síðan aðgreint það eft-
ir stærð, flutt það fíngerðasta út
á djúpið og myndað af því þykk
lög af jökulleir (smiðjumó) á
mararbotni. Eru slík lög víða'
undirlag jarðvegsins á lálendum
landsins, sem legið hafa í sæ á
jökulfímanum. Við aðgerð jökl-
anna hefir landið tekið miklum
stakkaBkiftum; geisi-þykk lög
hafa sópast feurt af yfirborði þess.
Sumt af því efni hefir síðár farið
til aukningar á ströndum Lands-
ins, en ^sumf hefir þó horist svo
þeim á ýmsan hátt, en lítið ber
þar í landi; eru þær dýra leifar
á þeim áhrifum, því þau fara
fram í kyrþey. Meira ber á á-
hrifum vindanna; þeir þyrLa upp
leir, sandi og öðrum smá'gerðum
eða léttum jarðefnum, flytja þau
með sér langar leiðir og safna
því í lægðir og dali, 'þar sem hlé
er, en sumt bera 'þeir í ár og læki
en nokkuð á haf út. Gott dæmi
þess eru roksandarnir í ým'sum
héruðum landsins. Með sandinum,
sem vindurinn feykir með sér,
sverfur hann og rispar berg og
steina; sjást þess víða merki á
móbergshömrum á Suðurlandi,
þar sem sandbyljir erui algengir.
Gróðurinn hefi.r átt mikinn þátt
í því að breyta útliti landsins.
Hann hefir breitt glitblæju yfir
hinar eyðilegu bergmyndanir og
stórum fegrað svip Landsins með
litfegurð sinni., Af Plöntunum
hafa einnigv myndast móLög í
dældum og lægðum á yfirborði
landsins; og auk þess hafa plönt-
urnar átt mikinn þátt í því að
breyta steinefnunum í frjósama
gróðramold, sem er eitthvert hið
gullvægasta jarðefni, er landið á.
Ymislegt fleira mætti nefnav
sem átt hefir þátt í að breyta
útliti lándsins, en til þess er ekki
rúm ihér, enda er alt það mikil-
vægasta talið.
Aðalstarfsemi hins rennandi
vatns, ihafsins, jöklanna og vind-
anna, hefir verið í þvi fólgin að
Leysa í sundur hin föstu efni,
sem landið er myndað af, og
flytja þau niður á bóginn áleið-
is til hafsins. Við þetta hefir
stórmikið af efnafiorða ianclsins
toorist á haf út og farið forgörð-
um. Ef þessi öfl hefðu verið ein
um hituna, væri fsland fyrir
löngu jafnað að grunni og horf-
ið úr Sbölu landanna. En jairðeld-
arnir og lyftiöfl jarðskorpunnar
hafa hamlað á móti; þau hafa
lyft nýju og nýju efni upp fyrir
yfirborð hafsins og fyiLt upp í
skörðin fyrir því, sem hin öflin
eyddu. ipað er því jarðeldunum
frekast að þakka, að ísland, þessi
afskekta eyja- hefir varðveist til
vorra daga.
IV. Upphaf lslands.
'langt á haf út, að það er að fullu
tapað landinu.
Loftið. Yms efni, sem í Loft-
Upphaf íslands rek eg til þess
tíma, er hin el'stu jarðlög, sem
fundist hafa hér á landi, mynd-
uðust. Á hvaða tíma jarðsögunn-
ar eru þessi undirstöðulög lands-
ins mynduð?
'Blágrýtið er aðalefni íslenzku
fjallanna austan- norðan- og vest-
anlands, og nær þar frá efstu
tindum niður að sjávarmáli. Lög
'þessi eru því afar þykk og hafa
þurft óratíma til að myndast. Af
tolágrýtinu stjálfu getum vér eigi
séð, hve gamalt það er eða á hvaða
tímabili jarðsögunnar það hefir
myndast. pað sem bestar upp-
lýsingar getur gefið um það efni,
eru leifar jurta og dýra, sem
finnast kunna á milli berglag-
anna. í hinum fornu blágrýtis-
fjöllum hér á landi hafa víða
fundist jurtaleifar, bæði mókol
og surtarbrandur, og í leirlögum
sem fyjgja brandinum, hafa
víða á Vesturlandi fundist hlöð
og ávextir af trjám þeim og jurt-
'um, sem brandurinn er myndaður
af, Er það sönnun þess, að
gróður þessi hafi vaxið á þeim
stöðum, þar sem leifar þeirra nú
eru. Af blaðleifunum má þekkja
tegundirnar og fræðast um það á
'hvaða tima þær ihafa vaxið.
Svissneskur náttúrufræðingur,
Oswald Heer að nafni, hefir rann-
sakað jurtaleifar úr lögum þess-
um og komist að þeirri niðurstöðu
að þær væru f.rá Miocen tíman-
um. Vel etur verið, að myndanir
þessar séu ekki aLlar nákvæmlega
frá isama tíma, t. d. bæði austan
og vestan lands, því á fæstum
stöðum hafa fundist ákvarðanleg-
ar jurtaleifar með 'brandinum, er
skoriís gæti úr þessu. Sumstað-
ar eru surtarbrandsmyndanirnar
alllhátt í fjöllum og undir þeim um
600 m. bl'ágrýtismyn'danir niður
að sjávarmáli, sem myndast hafa
áður en ibrandrinn varð til. Eng-
ar lífrænar leyfar ihafa fudist í
þessari basalt-undirstöðu til á-
víð- kvörðunar á aldri hennar, og eigi
vitum vér, hvaða jarðmyndánir
taka við undir henni hér á landi.
Hin forna blágrýtismyndun á
'fslandi er í samhengi við víðáttu-
mikla 'basaltbreiðu, er nær alla
leið til Grænlands og suður á bóg-
inn til' Færeyja og Bretlands;
hefir öll þessi blágrýtisbreiða
myndast hér um bil samtímis;
munurinn að eins sá, að .basaltgos-
in voru hætt í þessum löndum
áður en jökultíminn byrjaði, en
hér hafa þau haldið áfram fram
á vora daga.
Á Grænlandi er undirstaða blá-
grýtisins lög frá Júratímabilinu,
granit og gneje; í Bretlandi,
'júrakalk og lög frá Krítartíma-
toilinu, yngsta tímabili miðaldar-
innar. Á Grænlandi hafa fund-
frá fyrsta hluta Tertier-tímabils-
ins, Eocentímanum. í hinm brezku
'blágrýtislögum hafa fundist
jurtaleifar frá Oligocentímanum,
en ýmsir telja hinar elztu af þess-
um jurtaleifum til jarðlaga E-
ocentímans. ■— Samkvæmt þessu
verður upphaf blágrýtisbreiðunn-
ar miklu, sem ísland er vaxið upp
af, eigi rakið lengra en til upp-
hafs Tertiertímabilsins. Hin
neðstu Iibágrýtislög hér á landi,
sem ofansjávar liggja, ihafa því
eftir þessu eigi átt að myndast
fyr en þetta (á Eocen) og eigi
síðar en á Miocentímnum.
pess er áður getið að grabbó
hafi fundist sem fast berg í
Eystra og Vestra-Horni í Skafta-
fellssýslu, og lausa steina af
grabbó bera ýmsar ár fram und-
an jöklunum á suðausturhorni
landsins, svo líkur eru til, að það
sé allvíða þar í jöllum undir jökl-
unum. Grabbóið er skylt granit-
inu. pað er gömul bergtegund,
sem erlendis er algengust í hin-
um eldri bergmyndunum jarð—
sögunnar, en hittist þó í yngri
jarðmyndunum alt fram á Tert-
iertímabilið. pnnig myndar það
innskotslög og ganga í blágrýtis-
lögum á Bretlandi, t. d. í Suður-
eyjum við Skotland eru þær
myndanir frá OLigocen- og Eoc-
entímanum.
porvldur Thoroddsen getur þess
til, að grabbóið, í Hornunum sé
innskotslög í blágrýtinu, og því
ingra en sjálft blágrýtið í kring.
Sé svo, eru meAtar l'íkur til, að það
sé myndað á Oligocen- eða Eocen-
tímnum, eins og þar, og rekja
megi upphaf fslands til þeirra
tíma.
Sveinn læknir Pálsson, sem
fyrstur manna fann grabbó hér
á landi, hugði að forngrýti (gran-
it) væri undirstaða að blágrýtis-
myndunum landsins. pað er
heldur ekki ómögulegt að svo sé,
líkt og á Grænlandi, og að grabb-
óið í Hornunum hafi í fyrndinni
gnæft sem tindar upp af forngrýt-
isgrunninum, Hkt og Jötunfjöllin,
hin hrikalegu grábbófjöll í Nor-
egi; síðar hafa svo biágrýtislögin
hlaðist utan að grabbóinu og blá-
gýtisgangar birotist í gegnum
það. Samkvæm þessari getgátu
ætti grabbóið að vera að mun
eldri myndun en iblágrýtið, og
gæti þá ef til' vilJ orðið til að færa
upphaf íslands til eldri tímabila
jarðsögunnar en áður er getið.
Annars eru þessar raerkilegu
grabbó-myndanir og afstaða
þeirra til blágrýtisins enn of lítið
kannaðar til' þess að vitað verði
með vissu, hvenær eða hveraig
þær séu til orðnar.
málsókn fyrir þetta bannlagabrot,
en hafi látið niður falla fyrir
þrábeiðni prestanna. Ilt er þeg-
ar þgir menn, sem eiga að boða
mannúð og siðgæði og virðingu
fyrir guðs og manna lögum ganga
á undan með að fótum troða lög
mannanna, og gerast auðvirðilegir
þrælar eigin fýsna. Mér er
ekki eins ant um neitt annað mál,
sem nú er á dagskrá, eins og bann-
málið, og bezta svarið til Spán-
verja væri aukið eftirlit með
bannlögunum: p. 8. þ. m. and-
aðist q8 Álandi í pistilfirði merk-
iskonan Ingunn Jónsdóttir, eftir
missiris langa legu. Hún var
ekkja eftir Hjört porkelsson
hreppstjóraá Álandi. pau
hjón áttu níu toörn, og eru nú 7
á lífi, öll fullorðin og gift. Meðal
þeirra er Hermann prestur að
Skútustöðum við Mývatn. Væri
þess vert að skrifa minningar-
grein um Ingunni sál., en eg er
ekki fær um að gera það svo vel
sem þyrfti.
» —Tíminn
Járnbrautarmaður
gat tœpast
gert handarvik
Bums sagðist hafa haft svo ill-
kynjað meltingarleysi að hann
hélt sig hafa fengið hjarta-
sjúkdóm. pakkar Tanlac
heilsugjöfina.
Eg á það Tanlac að þakka, a5
eg stunda vinnu mína í dag,”
sagði Walter Burns, switc'hman,
við Canadian Nationa 1 Railwy,
og á heima að 484 Jessey Ave.,
Fort Rouge, Winnipeg.
Eg var í mjög slæmu ástandi
og gat við illan leik dregist í
vinnuna. Hafði svo að segja
engá. matarlyst. Maginn var í
óreglu, meltingin sama og engin
og fylgdi því oft hin átakanleg-
asta gasþemba. Nýrun voru
einnig í ólagi og hafði það í för
með sér magnaðan bakverk. Eg
var kominn í það ásigkomulag,
að vonin um að batna, var farin
j að verða dauf. En þá skeði það að
S.-pingeyjarssýsla, 3. apríl 19- ýmsjr vinir mínir, réðu mér til aS
22. Allmikið rætt um sparnað. ‘fá mér Tanlac, og það verð eg að
Aðalfundur K. p. gekk á undan. segja> g lánsamari hefi ^g aldrei
Að hans tilhlutun haldnir sparn- j veriö- nú cr eg orðinn hraustur
aðarfundir í sveitinni og bænd- eing og hestur, þoli hvaða vinnu
un bundist samtökum um ýms at- gem vera vi]j og y,efi þyngst um
riði er ganga í þá átt, að draga fu,n tíu pund
úr úgjöldum þeirra. Ennig sam-
tök um að auka framleiðsluna
heima fyrir, t. d. með auknum
! fráærum á komandi sumri, afla
fjallagrasa, sá til jarðepla og
rófna, vinna vaðmál úr ullinni og
fleira. En alstaðar koma þær
raddir fram að fleiri þurfi að
spara en alþýðustéttirnar í land-
inu. Við viljum að landstjórn-
in sé sparsöm og að þingið sé
sparsamt. pingið ætti að ganga |
á Undan öðrum og afbiðja dýrtíð-
aruppbót að mestu — eða öllu
leyti, ef ekki með lagaboði þá af
fúsum vilja. pað myndu fleiri
á eftir koma. — Afskaplegur stór-
hríðarbylur hér 24. marz. Fjórum
dögum seinna komið milt veður j
og hefir haldist síðan. Nægileg
beit fyrir hesta og sauðfé. — Hey-
birgðir góðar og sumstaðar Tbezta !
lagi. — Hrognkelsaveiði við
Skjálfanda. Heilbrigði nú. um I
þessar mundir. Annars krank- J
Tanlac fæst hjá öllum ábyggi-
legum lyfsölum.
felt með meira
allmargir dáið.
móti í vetur og
—Tíminn
V\M-BUK
is the best retnedy
known for sunbum,
hest rashes, eczema,
sore feet, stings and
blisters. Askinfood!
Att fiiwMi md S*nm.—50c.
ínu eru (t. d. súrefni) hfa kemiskj ist sædýraleifar, er orðið hafa til
áhrif á ýms jarðefni og toreyta eftiir að /tolágrýtisgosin toyrjuðu
V. Agrip af jarðsögu tslands.
1. þáttur. Myndunarskeið hins
elzta blágrýtis.
Hér á eg við þann tíma, þegar
blágrýtisgrunnur landsins frá
isjávarmáli og upp að surtar-
torandsilögunm myndjaðist.
Vér erum tnijög fáfróðir um
þetta tímabi-1. Engar dýra- eða
jurtaleifar eru kunnar frá þeim
tíma hér á landi, er upplýsingar
gefi um loftslagið; og engar jarð-
myndariir, er fræði oss um af-
stöð'U láðs og lagar. Vér vitum
það eitt, að eldgos hafa þá verið
mjög tíð, því þykk blágýtislög
ihafa þá orðið til með millilögum
af ösku og gjalli. Nær þessi
blágrýtis undirstaða surtar-
brandslaganna víða mörg hundruð
metra upp frá sjávarmáli, þannig
er hún víða vestanlands 2—300
m. þykk, en sumstaðar á Norður-
og Austurlandi 6—700 m. í berg-
lögum þessUm eru ýmsir kristall-
ar og holufyllingar algengar, svo
sem silfurberg, stjarnsteinar og
kvarz; en vel geta þei verið mynd-
aðir miklu síðar í holum og
sprungum berglaganna við sam-
einuð áhrif grunnvatns og jarð-
arhita. pá oru og víða fundin
baulusteinlög (liparit) í þessum
lögum, en þau eru ekki ætíð mynd-
uð samtímis, heldur síðar af
liparit-hrauni, er ollið hefir upp
um sprungur og þrengt sér inn á
milli blágrýtislaganna og umtum-
að þeim á ýmsa vegu.
-------o-------
Frá íslandi.
Úr Norður-Pingeyjarsýslu. Tíð-
in er ihálf stirð núna. Á einmán-
uði gerði mikinn snjó, en hann
tók eftir páskana, en nú hefir
verið norðangarður og mikið frost
í nokkra daga. — Síðast þegar
“Goðafoss” kom á pórshöfn, var
ekkert farið leynilega með vínsölu
um borð. Mönnum sem komu úr
landi var boðið vínstaup, en er
þeir höfðu drukkið það, voru þeir
krafðir um eina krónu fyrir, en
flaskan að sögn seld á 15 krónur.
Prófasturinn á Svalbarði og
presturinn á Sauðanesi voru
staddir á pórshöfn, og voru báð-
ir mikið druknir. Heyrt hefi eg
að pórhallur læknir hafi hótað
Œskuhvarf.
Eg úti lék á yndisfögrum morgni
með æskufjör og gleði mér á brá,
því hvað er sælla en sunna lífsins orni
og sólarljósið veki geislaþrá,
þá vildi eg líða og ljósins öldur skoða
og ljúfum guði þakkir mínar boða.
lEg man það glögt þó mikið nngur væri,
hve miki'lsvert er líf í æskutíð
að kynnast því sem krökknm öllum bæri
og kanna ihelli, stökkva í hrattri hlíð,
svo horfa þaðan anilli fjöm og fjalla
og finna og s'koða brekkusnígla alla.
En þetta var á minni eigin eyjn,
sem almættið við fæðingu gaf mér,
við feðra minna ótta, þol og þreyju
með þakklæti til guðs þá lítum vér,
þar guðlegt málið gall á hvers manns vörnm
og gerði alt að hlíðu í lífsins kjöman.
En árin líða ört sem vatm í læk
og örlög koma fljótara en varir,
þau verða stundum iíka vonskustæik ■
og vaila sléttar sumra manna farir,
þó fari stundnm fr jálst í landíaleitir,
þeir finna minna en no'kkru uafni heitir.
En ]>ví fór eg að þeysast eyju frá
með þekta gleði, nnun imér í hjarta
eg átti bara að vera æ þér ’hjá,
eiga lieima á landi miínn bjarta,
og starfa þar mót vinda þinna veldi
og vera þar, sem hættumest eg tel<li.
Því nú er horfin æskugleðin öll
sem útlendingur sit eg gamall hnugginn,
nú berast ekki gieðiboðaköli,
það berst í huga mínum ógnar-skugginn.
Að geta ekki heilsað lielgri eyju
á hinstu stund við burtu tekna þreyju. —
Erl. Joknson.
/