Lögberg - 30.10.1924, Qupperneq 4

jfcsld. 4
Ló«BERG, BfMTUÐAGiNN 30. OKTÓBER. 1924.

IJdgberQ
Gefið út hvem Fimtudag af The Col-
ambia Prets, Ltd., (Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str.. Winnipeg, Man.
Taliimari N-0327 ofi N-032S
JÓN J. BILDFELL, Editor
Litan&akrift til blaðnina:
rtft C01UM,BU\ PRESS, Ltd., Box 3172, Winnlpeg,
Utanáskrift ritstjórana:
EOiTOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, ^an.
Ttio “Lögberg” ls printed and published by
The Columbia Press, Llmited, in the Columbia
Building, 695 Sargent Ave, Winnipeg, Manltoba.
Við sjóinn.
Eftir Henry Brew.
Eg er umvafinn söltu óg svalandi sjávarlofti.
\riÖ fætur mér glitrar hafið rólegt í þokumóðu morg-
unsins og eins kyrlátt eins og andardráttur nýfædds
barns.
Hljóð berst að eyrum mér—þaggandi hljóð, eins
og vindniður í skógi. En það er enginn skógur sjáan-
legur. En í gegn um morgunkyrðina berst unglings-
hljóð tii eyrna méra, þó eg geti ekki séS hann. Jú,
þarna sést hann á gómlum og hrörlegum báti við
íiskiveiðar, hér um bil milu vegar í burtu frá mér.
Sjórinn glitrar í geislum morgunsólarinnar, því
hún er nú komin upp og geislar hennar dansa á sjáv-
arfletinum og nokkrir fuglar líða fram og aftur í
sjóndeildarhringnum. Það er einn af þessum töfra-
morgnum, þegar fegurðin og mikilleikinn nýtur sin í
friðsælli þögn og hugurinn leitar lengst í burtu, þegar
maður rennir augunum út yfir hafiS í áttina til hinnar
rísandí sólar, þar sem þau hafa ekkert ákveðið til þess
að festa sig við og heyrnina truflar ekkert.
Leikurinn mesti.
Sumir hafa nefnt lifið leik og líka leikiS sér i
gegn utn það, hvort heldur það hefir verið langt eða
skamt,
Það er sannfæring vor, að slík skoSun á lifinu
sé röng og gagnstæð eðli þess. Eðli lifsins er
þroski, framsókn og atorka. Þegar það þrent fylgist
að, þá er líf allra manna fegurst og eðlilegast. En
mönnum hefir frá alda öðli gengið illa aS halda sér
við þá áttavita. Menn hafa farið og fara fram hjá
þeim. Mynda sér ótal sniðgötur, búa sér til ótai
króka'og kima, þar sem fegurðar iífsins gætir ekki
og þar sem húmkuldi rökkursins dregur úr þroska
þeirra — þeir hafa gert lífið aS leik.
Oss dettur ekki i hug að segja, að allir leikir
séu ijótir, það er fjarri oss. Það eru til fallegir cg
heilsusamlegir leikir, sem eru upplyftandi og styrkj-
andi, og þeir eru eldri og yngri nauðsynlegir, en þeir
mega og eiga aldrei að vera aðal- atriðiS i lífi
mannanna.
En það eru til ljótir ieikir. Leikir, sem spilla
friSi og sálarró manna. Leikir, sem spilla heilsu
manna og lífsánægju. Leikir, sem gjöra menn að ó-
sjálfstæðum þrælum í stað þess að lyfta þeim upp og
skerpa andlega og líkamlega krafta þeirra.
Einn hinna skaðlegustu af þessum leikjum er
fjárhættuspils-leikurinn, sem á ensku máli er kallað
“To trade on a margin’’. Á slikri verzlun er hiS
volduga Wall Street í New York, reist. Glæsilegar
kauphallir, þar sem glæsilegir menn bjóða allri al-
þýðu að kaupa vonina í því að þessi eSa hin nauð-
synjavaran hækki i verSi, eða þá þetta eða hitt verS-
bréfið. Og alþýðan horfir undrandi á er hún sér
þenna eða hinn manninn græða stórfé, og hver fá-
tæklingurinn fyllist gullmóði og kastar sér með þaS
litla, sem hann kann að hafa á milli handa, út í þetta
vonarspil—þenna vonariei’k, og það litla, sem maSur-
inn hefir til þess aðeins að borga nokkur cent niður í
von þeirri, sem menn eru að kaupa.
Ef að verðiS á vöru þeirri, eða verðbréfum, sem
menn kaupa á þenna hátt, hækka í verði, þá er alt
gott og blessað, þeir eru þá að græSa, en eiiíhverjir
aðrir að tapa. En aftur á hinn bóginn, ef að verðið
lækkar, þá eru þeir að tápa, en einhverjir aðrir aS
græða. Og á meðan á þessu stendur, eru allir í æstu
skápi og á glóðum út af því, hvernig þetta muni fara,
hvort heldur að þeir muni nú missá aleigu sína, eða
þá verða stórrikir. Hvað marga aS þetta fyrirkomu-
lag—þessi vonarleikur— hefir gjört öreiga og eyðilagt,
veit víst enginn; tala þeirra eru legíónir. En tala
þeirra, sem það hefir gjört að meiri og betri mönnum,
er óefað miklu viðráðanlegri.
Á þessu sumri, sem nú er aS mestu liðið, voru
veðreiðar haldnar hér í Winnipeg. ÞangaS þusti múg-
ur og niargmenni. Borgaði margar þúsundir dollara
daglega , til Jæss að sjá hesta hlaupa, og ekki nóg meS
þaÖ, heldur vaknaði óstöðvandi vonar-verzlunar-þrá
hjá þvi fólki, og þúsund á þúsund ofan tók það af
íjápmunum sínum til þess að veðja á hestana. Kven-
fólk, sem í vistum vinnur og í sölubúðum fyrir nokkr-
um dollurum á viku, fleygSi þeim litlu peningum út í
þessa vonarverzlun, og oss er kunnugt um, að verka-
menn, sem áttu nokkra dollara á banka, drógu þá út
og eyddu þeim í þessum sama vonar-verzlunar-leik.
Og þó hefði þetta fólk mátt vita, að þaS var að fleygja
peningum sínum í sjóinn—mátt vita, að þar var svo
frá hnútum gengið, aS mennirnir, sem á bak við veð-
reiðarnar stóSu, höfSu bæði tögiin og hagldirnar, að
þeir hættu engu, að þetta var eins ójafn leikur og mest
mátti verSa, að þeir gátu setið broshýrir og ánægSir
og rakað saman fé alþýðunnar fyrirhafnarlaust. En
að það voru þeir, sem pepingum sínum þeyttu í vonar-
verzlunina, sem urðu aS bera skaðann, samvizkubitið
og hugarkvölina út af missinum.
En það er fleira en peningar manna og fjármun-
ir, sem er verðmætt í“Tífinu og sem menn þurfa að
gæta, og ekki síður en fjármunanna. Eitt af því er
heilsan—sú gjöf skaparans, sem er dýrmætust allra
gjafa.
En oss virðist, að jafnvel hún komist ekki hjá
jivi, að lenda inn i þessari vonar verzlun.
Skemtanir nútímans eru orðnar svo kröfuharSar,
að menn eru þar farnir að lifa á “margin’J—að gefa
svo og svo mikið af hvíldartima sínum í þjónustu
þeirra. Einn nafnkunnur maður sagði: “Fjögra til
fimm klukkustunda svefn nægir mér.” Hversu marg-
ir eru þaS ekki, sem feta í hans fótspor nú? En menn
vita, að þetta er ekki hægt. Vinnan krefst ákveðinn-
ar hvíldar. Ef menn skeyta þvi ekki, þverra kraftam-
ir andlegir og líkamlegir og menn verða ekki að eins
aftur úr, heldur c'mýtir.
Napóleon stærði sig af því, ,aS þurfa ekki nema
fjögra klukkustunda svefn og lifði eftir því. En
náttúrulögmálið krefst sins réttar, og Napoleon varS
að borga fyrir að misbjóða því, þegar hann hikaði og
heið eftir vetrarveðrunum á Rússlandi og varð aS
snúa til baka niðurbrotinn, og síðar, þegar Bretar yf-
irunnu liann viS Waterloo.
IJetta, sem nú hefir verið taliS og fleira, eru óvin-
ir mannanna og spillir lífi þeirra. Það sem eftirsókn-
arvert er, er aS vera laus við áhyggjur, sjálfstæður,
þægileg lifskjör, hæfilega mikill tími til þess að lyfta
sér upp og hvílast, Jrekkja heiminn sem bezt, lestur
góðra bóka, og síðast óflekkaS mannorð.
En samt er sál í því öllu—sál, sem talar fegurra
máli en landiS, árnar og fjöllin. Sjórinn er ímynd
tignarinnar sjálfrar—mikilfengur, jafnvel þegar hann
er ládauður innan settra vébanda, og þegar hann er í
hamförum. í hinum freyðandi öldum getur að líta liti
og ljós himinhvolfsins. Það er hressing og tilbreyt-
ing, land-þreyttum mönnum og konum viS hafið, ag
þar er líka afl, sem mætir auganu og fyllir sálir þeirra
heilbrigSum hugsunum.
Það er eitthvert töfra-afl, sem sjónum fylgir,
með sínu sjávarlofti og sinni seltu—saltið frískandi og
holt. Það er sjórinn, sem andar lifandi lofti yfir
löndin, sem hann umkringir, veitir móttöku rusli þvi,
sem mömiunum er til baga og skaða, en gefur þeim
aftur hreina loftiS, umvefur þá meS nýju lifi og lífs-
þreki.
Sjórinn veitir öllu lífi .jarðarinnar frjódögg og
regn, sem berst um loftið í skýjum og fellur á tiltekn-
um stöðum.
Sjórinn er auðugri en löndin, þó mikið af þeim
auði sé fljótandi og haldiS saman af þyngdarlögmáli
vatnsins. Og eg er óhræddur að endurtaka þá sta'ð-
hæfingu, að alt það afl, sem þarf til þess að fram-
leiSa á jörSinni, verði framleitt úr sjónum. Við
þurfum ekki annaS en að líta á hinar risavöxnu öldur
hafsins, til þess að sannfærast um, að þar er um nóg
afl að ræða, sem enn er ónotað—afl, sem fullnægir öll-
um }>örfum mannanna, ef þeir að eins gætu fundið
ráS til þess aS höndla það.
Það er sál í hafinu, sem leitar samhljóms í minni
eigin sál, og það hefir skapbrigði, sem einnig eru í
samræmi við skapbrigði mannanna. En nú sem
stendur, er alt í kyrð, og sjávarloftið ilmþrungið og
heilnæmt Ieikur um mig.
Eg elska 'hafið, hvort heldur það er í hamförum
eða kyrt og ládautt og leyndardómur þess knýr fram
hugsanir, sem áður lágu aflvana i sál minni.
------o-------
Rafaflstöðva málið.
Vér höfum á öSrum stað í Jæssu blaSi þýtt ræðu
þá eða skýrslu, er fyrverandi dómsmála ráðherra
Manitoba-fylkis, Hon. Thos. H. Johnson, hélt á fundi
þeim hinum mikla, er haldinn var hér í borginni í sam-
bandi viS Jiað mál fyrir skömmu.
Oss þótti nauðsynlegt, að íslendingar í sveitum
og bæjum þessa lands kyntust því máli, því það er eitt
af stórmálum, ekki að eins þessa fylkis, heldur þessa
lands. En vér höfum hvergi séð sögu þess máls eins
greinilega og skýra, eins og hún er sett fram í þessari
ræðu Mr. Johnsons, og er hún því hér birt. Um það
mál þarf því ekki að fjölyrða frekar. AS eins er rétt
að taka það fram, að maður sá, er staðið hefir uppi
í þessu striði fyrir hönd Manitoba-fylkis, er Hon.
Thos. H. Johnson. Það er hann, sem fór til Ottawa
árið 1922 og kom J>ví til leiðar, að frumvarpið, sem
Drury stofnaði til, var felt í efri málstofu Öttawa-
þingsins, ekki að eins einu sinni, heldur tvisvar; og
það er hann, sem staðið hefir á verði í því máli frá
J>ví fyrsta og fram á þenna dag, til þess að vemda rétt
Manitobabúa.
------o-------
Lorcl’s Day Alliance málið.
Eins og menn munu minnast, þá var hið svo kall-
aða Lord’s Day Alliance mál fyrir dómstólum Mani-
toba-fylkis, og var áfrýjáð þaðan til leyndarráðs Breta,
og kom málið þar upp í síðastliðnum júlímánuði.
Blaðið Lord’s Day Advocate, sem gefið er út í
Toronto, minnist þess máls og manna þeirra, sem það
fluttu fyrir hönd Lord’s Day Alliance félagsins, mjög
lofsamlega i ágúst-hefti þess rits, og sökum þess, að
þar er minst á íslending, lögfræðinginn nafnkunna,
H. A. Bergman, þá leyfum vér oss að taka þau um-
mæli blaðsins upp. Lögfræðingar þeir, sem fluttu
þetta mál fyrir leyndarráði Breta, voru tveir, Hon.
N. W. Rowell, frá Toronto, einn af beztu lögfræð-
ingum Canada, og H. A. Bergman, K.C., Winnipeg.
Blaðinu fórust þannig orð um Mr. Bergman: “Mr.
Bergman er ungur lögfræðingur, sem er óðum að ryðja
sér braut til öndvegis á meðal lögfræðinga í Vestur-
Canada. Hann flutti mál Jætta fyrir yfirrétti Mani-
toba-fylkis, með svo miklum myndarskap, að á betra
varð ekki kosið. Það var orðið áliðið tímans, Jægar
ákveðið var að senda hann til Lundúna. En það var
viturleg ráðstöfun. Það var óhugsandi að einn mað-
ur gæti annast öll atriði þess máls ásamt öðrum lög-
fræðaverkum, sem hann þurfti að gegna. 1 tvær vik-
ur áður en Mr. Bergman var kvaddur til fararinnar,
vann ‘hann að því að rannsáka gögn i þessu máli, og
hagnýtti sér svo þau hlunnindi, sem höfuðborg brezka
ríkisins gat veitt. Ávextina af þvi verki og hina á-
gætu dómgreind Bergmanns, hagnýtti Mr. Rowell sér
svo.
Vitnisburður Mr. Rothwells um Bergman er og
hinn ágætasti. Hann sagði, aS ekki hefði verið hægt
að velja sér ágætari samverkamann. Sökum Lord’s
Day Alliance félagsins og sökum sambands þess hms
nána og ágæta, sem Mr. Bergman hefir haft við málið,
þá vorum við sannarlega hepnir að fá hann til að fara
til Lundúnaborgar í sambandi við þetta mál.”
íslenzkur málsháttur segir: “Það er gott að gjöra
vel, og hitta sjálfan sig fyrir.”
------0------
Rafveitumálið.
Mál þetta hefir vakið afar-mikla eftirtekt í
Manitoba og víðsvegar í Canada undanfarandi, og nú
síðastliðinn mikvikudag var almennur borgarafundur
haldinn hér í bænum til þess að mótmæla samningi
J>eim, er Dominionstjórnin var í J>ann veginn að gjöra
við Backus-félagið í Bandaríkjunum, sem er að reyna
að ná yfirtökunum í þessu máli.
Á fundi þessum voru margar ræður fluttar af
málsmetandi mönnum bæjarins, og myndir sýndar af
aflstöðvum fylkisins og bæjarins við Winnipeg-ána.
Hér er ekki rúm né tími til þess að gefa útdrátt úr
öllum J>eim ræðum, en útdrátt úr einni þeirra finst oss
að nauðsynlegt sé að gefa, þvi hún skýrir þetta mik-
ilsverða mál svo vel, að hver maður getur áttað sig á
því, eftir að hafa lesið hana. Það er ræða fyrverandi
dómsmálastjóra Manitoba-fylkis, Hon. Thos. H. John-
sonar, sem hefir verið lögmaður fylkisins og bæjarins
í þvi máli síðan að hann lét af dómsmálastjóra em-
bættinu. Ræða Hon. Thos. H'. Johnsons hljóðar
þannig:
“Mér hefir verið falið að leggja fram á þessum
fundi skýrslu fyrir hönd fylkisins og þeirra, sem raf-
stöðvar hafa með höndum við Winnipeg River, eins
ákveðna og í eins stuttu máli og mér er unt, einnig
afstöðu þeirra til reglna þeirra, sem settar hafa verið
í sambandi við Skógavatn fLake of the Woods).
Eftirfylgjandi er tilraun til að benda á þau át-
riði, eins og þau liggja fyrir—saga málsins og skýring
á því, hvernig þdð horfir nú við. Eg hefi álitið það
skyldu mína, að sneiða hjá öllum athugasemdum og
útúrdúrum, en halda mig við aðal atriðin, sem eru
þessi:
I. Skógavatn tilheyrir bæði Canada og Bandarikj-
unum og, er skipgengt í báðum löndunum. Vatnið úr
því er einnig notað til neyzlu og annara heilsusamlegra
þarfa í báðum löndunum. Vötn þau og ár, sem í það
renna, eru líka að mestu leyti samþjóða eign, og Win-
nipegáin, sem úr því rennur, tilheyrir tveimur fylkj-
um: á upptökin í Ontario, og rennur í Wínnipeg-
vatn í Manitoba.
2. Rétt áður en Winnipeg-áin rennur yfir landa-
mæri Ontario- og Manitoba-fylkja, rennur English-
áin í hana. Það eru nokkrar stöðvar við Winnipeg-
ána, þar sem hægt er að setja upp aflstöðvar. Stærst
þeirra er sú, sem Manitobafylkið á, og hafa sumar
þeirra verið starfræktar, og þaðan fær Manitoba-fylki
óg Winnipeg-borg bæði ljós og afl.
Sameiginleg nvál.
3. 27. janúar 1912 lagði Canada og Bandaríkin
fyrir sameiginlega nefnd ýms spursmál, sem snerta
aðal-atriðin í sambandi við notkun vatnsins í Skóga-
vatni og ákvæði í sambandi við vatnsborðið á þvi.
4. Árið 1917 lagði sú sameiginlega, eða samþjóða
, nefnd, fram álit sitt í sambandi við þau ákvæði. í
skýrslu þeirri er sérstakt athygli dregið að þvi þýð-
ingarmikla atriði, að ákveða um hæð vatnsins í Skóga-
vatni og stöðvar þær við Winnipegána, þar sem til-
tækilegt er að framleiða rafafl, og ýmsar bendingar
gefnar af nefndinni í því sambandi. Stjórnin í Canada
kunngjörði Bandaríkjastjórninni tafarlaust, að hún
væri þess albúin að fastbinda með samningum bend-
ingar samþjóðanefndarinnar. En stjórn Bandaríkj-
anna hefir enn sem komið er $kki gefið samþykki sitt
til bendinga þeirra, sem nefndin gaf, á fo rmlegan
hátt.
5. Fyrir hér um bil 18 mánuðum sendi stjórnin
í Canada, samkvæmt bendingu frá Bandaríkjastjórn-
inni, uppkast að samningi, og er sá samningur til at-
hugunar í Senati Bandaríkjanna, en ekkert ákveðið
hefir enn þá verið gert í sambandi við hann.
Lykillinn að vatnsaflinu.
6. Þegar nefnd sú, sem áður hefir verið minst
á, fór að athuga málið, kom það berlega í ljós. að
flóðlokan við Norman ('Norman DamJ, var lykillinn
að vatnsafli því sem hér er um að ræða. En E. W.
Backus var fljótur til framkvæmda, og náði eignar-
rétti á Jæssari flóðloku. En verð það, sem hann
borgaði fyrir hana, hefir aldrei verið gjört lýðum
ljóst, þó menn hafi það á tilfinningunni, að það hafi
verið mjög lágt.
7. Árið 1919, eftir að hendingar samþjóða-
nefndarinnar voru heyrinkunnar, setti stjórnin í Can-
ada og fylkisstjórnin í Ontario nefnd, sem nefnd var
“Lake of the Woods Control Board), án þess til þess
væri nokkur lagaheimild önnur en stjórnarráðs-ákvæði
(Drder-in-CouncilJ. I þeirri nefnd voru og eru tveir
sérfræðingar, sem stjórnin í Ottawa setti, og aðrir
tveir, sem fylkisstjórnin í Ontario skipaði.
8. Árið 1920 urðu Manitobamenn varir við, að
E. W. Backus var að fá víðtæk sérréttindi frá stjórn-
inni í Ontario á þeim parti Wlinnipeg- og English-
ánna, sem innan landamæra Ontario liggja, og ná yf-
irráðum á vatnsafli, sem í þeim eru, og á meðal
stöðva Jæirra, sem þar var um að ræða, var White
Dogs Falls, sem eru í Winnipeg-ánni, rétt fyrir
neðan flóðlokuna og fyrir austan merkjalínuna á
milli Manitoba og Ontario fylkja.
9. Þeir, sem með rafstöðvarnar í Manitoba
höfðu að gera, fundu til þess, að samningur sá, sem
stóð til að gera í sambandi við White Dog Falls, voru
að því leyti ónógir, að þeir vernduðu ekki rétt þeirra
manna, er aflstöðvar áttu neðar með ánni. Þeir fóru
því fram á það við stjórnina í Ontario, að tryggja
mönnum þeim, sem rafstöðvar áttu eða ætluðu að
setja upp neðar með ánni, nægilegt vatnsafl til þess að
starfrækja þær. Þeir menn í Manitoba, sem ítak áttu
í vatnsafli í Winnipegánni, fóru á sama tíma fram á
það, við stjórnina í Ottawa, að hún sæi um, að straum-
urinn í Winnipegánni væri aldrei svo teptur, að þeim,
sem aflstöðvar ættu þar, væri hætta búin.
Samhljóða löggjöf.
10. Málaleitan sú kom því til leiðar, að sam-
hljóða lagafrumvörp voru samin i Ottawa og í Ont-
ario. Frumvarpið, sem stjórnin í Ottawa samdi, var
lagt fyrir Dominionþingið árið 1921. Var það sam-
J>ykt í þinginu, en kom þó ekki í gildi sem lög. Frum-
varpið, sem Ontariostjórnin samdi var lagt fyrir fylk-
isþingið í Ontario, en sökum mótspyrnu, sem það fékk
á júnginu, var það dregið til baka.
II. Þegar þessi samhljóða löggjöf mishepnaðist
árið 1921, leituðu þeir í Manitoba, sem sjá áttu um
rafaflsstöðvarnar, aftur til stjörnarinnar í Ottawa, og
var þá annað frumvarp samið og lagt fyrir þingið.
Það frumvarp er nú orðið að lögum f38th Chapter
Statutes of Canada, 1921), og er þar tekið fram, að
allar aflstöðvar við Skógavatn og Winnipeg- og Eng-
lish árnar skuli starfrækjast í þjóðarþarfir. Þessi
staðhæfing þingsins í Canada byggist á stjórnar-
skránni (British North American ActJ, og felur í sér,
að allar framkvæmdir, sem þau
lög ná til, eru teknar úr höndum
fylkjanna og löggjafarvaldi þeirra,
en sett undir umsjá og úrskurðar-
vald ríkisins.
12. Hin svo nefndu almennu
hagkvæmnislög mættu öflugri mót-
spyrnu í þinginu frá Hon. Wl E.
Mackenzie King, sem þá var leið-
togi stjórnar andstæðinganna á
þingi. Eftir að sú stjórn, sem nú
situr að völdum, kom til valda, þá
var frumvarp til þess að nema
þessi lög úr gildi lagt fyrir þingið
(1922), sakvæmt ósk Mr. Drury,
sem þá var forsætisráðherra í Ont-
ario. Frumvarp þetta var sam-
þykt í neðri málstofunni, en Mani-
tobamönnum tókst að hafa þau á-
hrif í efri inálstofunni, að það var
felt þar með miklum meiri hluta.
Bráðabirgðar samningur.
13. Síðar á árinu 1922 var
fundur haldinn í skrifstofu for-
sætis-ráðherrans í Ottawa, og náð-
ist þar samkomulag um ýms af
þeim atriðum, sem á milli bar, og
var samningur dreginn upp 15.
nóv. 1922 um þau atriði og undir-
skrifaður af Hon. E. C. Drury for-
sætisráðherra í Ontario; Hon. John
Bracken, forsætisráðherra í Mani-
toba og Hon. W. L. MacKenzie
King forsætisráðherra Canada.
14. Aðal atriði þess samnings,
sem snerta málið á þessum fundi,
eru:
(a) Að kostnaðurinn við að
byggja hagnýtan flóðgarð eða flóð-
lokur, þar sem úrrensli er úr Skóga-
vatni, sé i byrjun borinn af Dom-
ionstjórninni. Að Dominionstjórn-
in sjálf kosti einn þriðja af þeim
kostnaði sökum skipaferða eftir
vötnum þéim, sem um er að ræða.
Hinir tveir ]>riðju partarnir borgist
Dominion stjórninni aftur af félög-
um þeim, sem vatnsaflið nota, og
að þau félög, sem hafa bygt stöðv-
ar þar nú, borgi sinn part þar af
hlutfallslega við vatnsafl það, er
þau nota. En fyrir þann part
vatnsaflsins, sem enn er ónotaður,
borgi Dominion stjórnin, unz það
verður starfrækt.
(h) Hlutaðeigendur gengu inn
á, að samþykkja tillögur Skóga-
vatns nefndarinnar um, að Norman
flóðlokan skyldi verða keypt.
(c) Nefnd þeirri var falið, að
grenslast eftir og gefa skýrslu um
það til stjórnanna þriggja (ij
hvort það væri nokkur annar veg-
ur til þess að tryggja sér yfirráð í
þessu efni, t. d. byggja aðra flóð-
loku fyrir ofan Norman flóðlok-
una, eða á annan hátt. (2) Ef eng-
inn annar vegur en að kaupa fynd-
ist, hvaða aðferð ætti þá að hafa,
og hvort heldur ættf að kaupa (ex-
propriateJ í nafni ríkisin? eða fylkj-
anna.
Mótspyrna, sem hrífur.
15. Á J>ingi 1922, og áður en
framkvæmdir höfðu verið hafðar í
sambandi við samninginn frá nóv.
1922, var fru'mvarp aftur lagt fyrir
þingið til Jæss að nema úr gildi hina
svo nefndu almennu hagkvæmnis-
löggjöf og var sam]>ykt í neðfi
deild þingsins, en frumvarpi því
var aftur hent út , eðá það felt með
miklum atkvæðamun í efri mál-
stofunni fyrir áhrif og tilstilli
_þeirra manna i Manitoba, sem
vgtnsveitu málin bera fyrir brjósti.
16. Á tímabilinu frá miðsumri
1922 til sumars 1924 vanst ekkert
á í þessu máli, en þeim mönnum.
sem vatnsveitumálin báru fyrir
brjósti í Manitoba, skildist, að em-
bættismenn innanríkisdeildarinnar
væru að reyna að komast að ein-
hverri niðurstöðu til þess að leggja
fyrir hlutaðeigendur í líku formi
og samningurinn frá 1922 var.
17. Snemma á sumrinu 1924
urðu blaðafréttir um þetta mál, til
þess að menn þeir, sem létu sig það
varða i Manitoba, voru að grensl-
ast eftir því hjá innanríkismála-
deildinni, hvaða framkvæmdir
hefðu verið hafðar í þvi. Svarið
var, að innanríkisráðherrann skyldi
láta Manitobamenn vita, undir eins
og deildin hefði frá nokkru að
skýra í því efni.
18. Þann 12. siðastl. mánaðar
bauð innanr. ráðherrann mönnum
þeim, í Manitoba, sem riðnir eru
við þetta rafveitumál, að senda
nefnd til Ottawa til þess að tala
um atriði málsins, sem þeir áður
voru með öllu ókunnugir.
Fjórir menn fóru austur og
fengu að sjá þessar nýju tillögur í
málinu hjá innanríkis ráðherran-
um, sem i stuttu máli voru þessar:
(z) Tillaga frá umsjónarnefnd
Skógavatns, samkvæmt samkomu-
lagi og samningi frá nóvembermán.
1922, um að byggja nýja flóðloku
fyrir ofan Norman flóðlokuna, og
fylgdi þar með áætlun um kostnað
við það verk og áætlun um kostn-
að við að víkka farveginn á millí
flóðlokanna.
(h) Kostnaðurinn við þetta
verk átti að netga $620,000.
(c) Kostnaðar áætlun þessa
lagði ráðherrann fyrir mikilhæfan
sérfræðing í þeim efnum, og áleit
hann að kostnaðurinn mundi
verða $735.000.
Ráðgjafinn býður verkið út.
19. Innanríkis ráðherrann sendi
því næst uppdrætti af þessu verki
til sex eða átta akkorðs-félaga í
Austur-Canada, og bað þau að bjóða
í verkið. Að eins tvö af þeim buðu
í það. Félagið, sem lægra boðið
sendi, vildi gjöra verkið fyrir
$803,000, hitt fyrir $960,000.
20. Þegar hér var komið sögu
þessa máls, þá bauð Backus félag-
ið, eða einhver fyrir þess hönd,
stjórninni að taka að sér að víkka
farveginn ofan við Norman flóð-
lokuna og endurreisa þær sjálfar
samkvæmt fyrirskipunum innan-
ríkisráðherrans, ef stjórnin vildi
borga félaginu $800,000.
21. Eigendur Norman flóðlok-
unnar tóku fram, að ef stjórnin
gengi að boði þeirra, þá skyldu
þeir í stað fjársins, sem um var að
ræða, gefa innanríkis ráðherranum,
eða umsjónarnefnd Skógavatns,
fult vald yfir temprun vatnsins og
flóðlokunni og hlýða skipuri þeirra
í öllu að því er temprun vatnsins
viðkemur, eða starfrækslu flóðlok-
unnar, og buðu einnig, að ef eig-
endur flóðlokunnar brygðu ein-
hvern tíma út af því, ]>á mætti inn-
anríkis ráðherra Canada taka öll
völd' i sambandi við það mannvirki
í sínar hendur. Þetta tilboð virtist
Ottawastjórnin aðhyllast, og samn-
ingur var dreginn upp, sem frekar
verður minst á hér á eftir.
22. Þegar hér var komið málinu,
benti nefndin frá Manitoba ráð-
herrannm á, að það væri sum önn-
ur atriði í samningnum, sem hún
gæti ekki fallist á, og J>að sem yfir
tæki væri, að samningur þessi gæfi
Backus félaginu“ekki að eins vald,
heldur fullkominn eignarrétt á flóð-
lokunni, og bentf á, að samningur-
inn mundi verða Manitobamönnum
að mun geðþekkari, ef að mann-
virki þetta væri varanleg eign
Canadastjjórnar, }sem ejifiiKirg’jald
°g trygging á fé J>ví, er stjórnin
talaði uni að veita flóðlokueigend-
unum.
23. Á meðan sendinefndin frá
Manitoba var stödd í Ottawa, þá
reyndi aðstoðar innanrikis ráð-
herrann, samkvæmt ósk hennar, að
komast að samningum við hlutað-
eigendur með að eignarréttur flóð-
lokunnar skyldi vera í nafni stjórn-
arinnar eða ríkisins, en hann til-
kynti nefndinni, að við þeirri mála-
leitun hefði hann fengið þvert nei.
24. 27. september hélt Manito-
banefndin aftur heim til Winnipeg
og skýrði frá störfum sínum og
samningi þeim, sem til stæði að
gera á milli stjórnarinnar og Back-
us-félagsins viðvíkjandi Norman-
flóðlokunni.
25. Og 25. sept. fengu umsjón-
armenn rafveitumálanna í Mani-
toba s'keyti um, að J>að væri áríð-
andi að samningarnir yrðu sam-
þyktir á stjórnarráðsfundi, sem
halda ætti þann dag. En málsaðil-
ar i Winnipeg símuðu innanríkis-
ráðherranum, að þeir gætu ekki
Miðstöðvar hitunartíminn hér
GOODMAN BROS.
786 Toronto Street, Winnipeg
Talsími: á verkstæði: A-8847. Heimasími: N-6542.
Sumarið er að enda og vetur
fyrir dyrum, kaldur Manitoba
vetur, sem krefst hlýrra húsa.
Við seljum og setjum inn þær
beztu hitavélar, sem fást, eins
ódýrt og nokkrir aðrir, af-
greiðum alt verk fljótt og vel.
Finnið okkur áður þið kaupið
annars staðar. Vilji menri
sjálfir setja inn hitavélarnar,
búum við alt í hendur þeirra
svo þeir geta gert það eins vel'
og útlærðir tinsmiðir, en að
eins verða menn að láta
okkur vita um stærð húsanna, hvað mörg herbergi eru í þeim og
hæð kjallaranna. Alt annað sjáum við urrt og leggjum upp í
hendur yðar, svo þér getið sett vélina inn á örstuttum tíma.