Lögberg - 10.09.1925, Blaðsíða 5

LÖGBERG FIMTUDAGINN,
10. SEPTEMBER 1925.
Bls. 5
W DODDS /;
^KIÖNEY |
íti, PILLS Já
Dodds nýrnapillur eru foesta
nýrnameðaiið. Lækna og gigt 'bak-
verk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllu'm lyf-
sölum eða frá The Dodd’s Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
rengir sannleiksgildi frásagnar
ritningarinnar um sköpun manns-
ins og dregur úr trú manna ritn-
inguna sem guðs orð. Ásökun þessa
sönnum við með því að bera sam-
an stigbreytingarnar eins og þær
eru settar fram í breytiþróunar-
kenningunni við textann hjá Mose.
Það er ekki aðeins að sú kenning
beri til baka frásögn Mose um
sköpun mannsins, heldur rengir
hún kenningu ritningarinnar um
aukning mannkynsins frá sínum
eigin stofni, sem er hin stórkost-
legasta frum-sannreynd vísind—
anna, sem enn er þekt.
Hin önnur ákæra okkar er það,
að þegar breytþróutiarhugmyndin
er brotin til mergjar þá rengir
hún alt sannleiksf«di ritningar-
innar. Eðlileg afleMng hennar ef
ekki óumflvianlegJB' að leiða þá
þess, að eg varð fyrir spotti skip- \ una.
verja (þó þeir sjálfir værú íhalds-j Ef við trúum því, að gúð megni
samir trúmenn) fyrir að benda á að framkvæma kraftaverk og að
ritninguna sem ómótmælanlegaj honum mætti þóknast að gjöra
heimild fyrir sumum siðferðis-
reglum.
“Með þetta í huga, fann eg mig
knúðan til þess að leita að fyrstu
upptökum hugsunarinnar, að ein-
hverju leyti í líking við hugsun
mannsins, og eg á fyllilega skilið
að ’kallast guðsafneitandi. Nið-
urstaðan var föst í huga mér, eft-
ir því sem eg bezt man, um það
leyti sem eg ritaði ‘Uppruni teg-
undanna’. Síðan eg gjörði það,
hefir sú niðurstaða orðið smátt
og smátt veikari, sökum ýmsra
breytinga, sem orðið hafa. En þá
rís sá efi 1 huga mér, hvort skiln-
ingi manns, sem er 'sannfærður um
að hafi þroskast frá vitneskju
hinna lægstu dýrategunda, sé
treystandi til þess að ráða fram
úr svo afar þýðingarmiklu atriði.
Eg læt mér ekki detta í hug að
gjðra tilraun til þess að skýra
slíkt vandaspursmál. Leyndai*-
dómur uppruna alls efnis verður
ekki af okkur skýrður, og eg ótt-
þau, þá getum við óháðir athug-
að þriðja spursmálið, sem sé:
Framkvæmdi guð kraftaverkin,
sem ritningin segir frá? — Sami
vitnisburðurinn og géfur ritning-
unni vald sitt, staðfestir og sann-
leik frásagnanna um krafta-
verkin.
'J
Minnir á vitnisburð líffrœðings
um biblíuna.
Leyfið mér að minna hinn hátt-
virta rétt og yður heiðruðu kvið-
dómendur, á eina hryggilegustu
játningu, sem ‘fyrir mín augu
hefir borið.
George John Romanes, velmet-
inn líffræðingur, stundum kall-
aður eftirmaður Darwins, og sem
getið er bæði í Encylopedia Brit-
anica og Encsyclopedia Americ-
ana, var eins og Darwin orthodox-
trúar á yngri árum, og eins og
Darwin misti trú sína eftir að
hann fór að gefa sig við breyti-
þróunarkenningunni. Hann skrif-
ast, að við verðum að halda áfram j agj pók undir dularnafninu
að vera vantrúaðir.”
Bendir á að engum hafi tekist að
útskýra viðfangsefnið.
Þegar Darwin hóf hinar vís-
indalegu rannsóknir sínar þá var
hann orþodox í trúarskoðunum og
vitnaði í ritninguna sem ómót-
mælanlega heimild fyrir ýmsum
siðferðisreglum manna”. Jafnvel
þegar að hann ritaði bók sína um
uppruna tegundanna, þá ibjó enn
ríkt í huga hans að “fyrsta frum-
tilveran hafi verið skyni gædd, að
sumu leyti lik því, sem mennirnir
eru gæddir,” það var ’ síðar og
“mjög hægfara með mörgum stig-
sem veita henni nStöku fyrst til j breytingum, að guðstrúin í sál
vantrúar og sv<itíl guðleysis.! hans þverraði. Hann rekur þá aft-
Breytiþróunarkenhingin ræðst áj nrför sjálfur fyrir okkur og endar
sannleiksgildi ritningarinnar, ekki | nieð því að hann geti ekki reynt til j gn samt, þegar eg hugsa um, því
þó opinberlega j fyrsitu, heldurjþess skýra slík leyndarspurs- til þegs er eg knúður stundum,
Physicus, sem heitir “A Candid
Examination of the Ism.” í bók
þeirri segir hann: - “Það er svo
langt frá því, að eg sjái- mér fært
að vera þeim sammála, er stað-
hæfa, að rökkurkenningar hinna
nýju trúarskoðana séu ákjósan-
legar og eftirsóknarverðar í stað
hinnar fölnandi fegurðar þeirrar
gömlu. Eg vanvirði mig ekkert
fyrir að viðurkenna, að með þess-
ari nálega algjörðu guðsafneit-
un, þá hefir heimurinn í mínum
augum glatað fegurð sálar sinn-
ar; og þó hér eftir, að boðorðið
um að vinna á meðan dagur er,
verði haldið með vaxandi fram-
sókn sökum hinnar mjög alvar-
legu meiningar orðanna, “nóttin
kemur, þá enginn ' fær unnið.”
með lymskulegum orðúm svo sem j
mál, sem trúmálaspursmálin ofan-
“skáldlegt” “tákn" og “líkingar” | »i'eindu séu.
til þcss að sjúga merginn nr hinni: gVQ kemUr fyrsta«gtaðhæfingin,
opinberuðu kenningu um sköpun
hinn ægilega mismun á milli
hinnar heilögu dýrðar, sem eg
átti einu sinni, og hins einmana-
mannsms.
Tilfærir aðstoðu Darwins til
trúarbragðanna...
Fyrsta vitnið, sem vér köllum
er Darwin sjálfur. Hann hóf
göngu sína í lífinu, sem kristinn
maður. Á blaðsíðu 39 í fyrsta
bindi verks hans “Life and lett-
ers” (lífið og bókmentirnar) sem breytiþróunarkenningarinnar a
sonur hans Francis Darwin hefir hinn virðulegasta af talsmönnum
að hann “verði að sætta sig við j le&a leyndardóms, sem nú fyllir
að vera agnostic og til þess aðj mitt, þá kemst eg ekki hjá því,
gjöra mönnum skýrt hvað hann
eigi við með orðinu agnostic, segir
hann £ð leyndardómurinn um uúp-
runa allra hluta verði ékki skýrð-
ur.” Hanp segir ekki aðeins, að
hann geti ekki skýrt hann, heldur
að enginn á meðal manna geti það.
Þarna höfum við afleiðingar
enn hefií þess ekki verið krafist úr þeim stigu konur, menn og lítil lifði talsvert fram á þá 19.. Ólafurj
með lögum, að orðið '“eitur” sé j og falleg börn, til að prýða hópinn. j mun hafa kent nokkuð snemma á æfi I
letrað á eitraðalr kenningar. i Einnig voru teknir þaðan kassar, sinni til hordsveikinnar og var eins;
Heilsa fólksins er svo dýrmæt, að körfur og leirföt og borið ■inn í og S. S. H. segir allan síðari híuta!
lyfsalar og læknar verða að vera húsiÖ>, var. ljað áHsaman góðgjörðir æfi sinnar á umgangi, og voru bæCij
varkárir með að merkja réttilega °« sælf?,V’. r?3™ b;T™^frar °S sýskmaður NorlSur-j
.. ., , . ... - , ,. okkur folkmu her a Letel. — Peg- Mulasvslu aö amast við flakki hans, I
alt eitur sem þeir a a a hen 1; ar jnn var komið og búið að heils-i ög minnist Ólafur þese í brag einum,;
hví ekki að vera eins varkar með ast> var byrjað á því — ekki að láta! er hann orti.
að vernda hið andlega líf fólks- Upp í okkur sykraðar pönnukökur, j Ekki held eg það sé rétt hjá S. S. I
ins frá eiturtegundum þeim, semjjiær áttu að bíða með fleiru öðru H., að Páll sýslumaður hafi beðið
Úeyða sálina? | góðgæti eftir kaffinu,—heldur var bana í þeirri ferð, er visa Ólafs varð,
Það er til aðf^rö, sem stundum byrjað á því að stinga dollars-seðli j til — eða vísur, eg heyrði að þaer!
er notuð til þess
skugga um
réttu ráði eða
að ganga úr:
vtx,1 lófa okkar g,amla fólksins hvers hefðu verið þrjár—-. Það var við |
hvort fólk sé með i clnasta fyr'r s'ií- Ekki komu pönntirj brúna yfir Jökulsá i Fljótsdalshér- j
5a ekki * kökumar ennþá, helduy kom nú j aði, iem þeir hittust, og þar varð vísa!
„ , ‘ * * Ijómandi falleg ræða eða ávarp tilj éða visur Ólafs til, og komst sýslu j
Persona su, sem um er að ræða- 0kkar allra hér á Betel, fyrir höndi maður heill heim í það skiftið. * En 1
er sett í ker, sem vatn er í, og sagt j kvenfélagsins frá hr. Tómasi Björn-j ekki all-löngu síðar fór sýslumaður
að ausa það tómt, en vatn látið ; Svni. (einum af heiðursgestunum). j með vinnumanni skreiðarferð> i Loð-j
yenna inn í það. Ef persóna sú, | Ékki kom kaffið ennþá, heldur fög-1 mundarfjörð. 1 þeirri ferð féll hanni
sem hlut á að máli, hefir ekki vit ur, ljúfleg og stutt ræða frá Mrs.jaf hesti og fótbrotnaði, og komst að
á að stöðva vatnið. sem í kerið . ) algerði St. Sigurðsson, og var sú Tjarnarlandi i Hjaltastaðarþinghá.
rennur, er hún talin vitstola.!ta,a fl,]1 ,af hlýlegum tilfinningum Beinbrotið hafðist illa við og kom
Geta foreldrar réttlætt það fyrir °£ hedlaóskum til okkar allra, sem að lokum blóðeitrun
siálfum sér ef bau bekkia afleið ! Betel by^umj ~ Svo kom kaffl8
sjaiium ser, et pau pekkja atieiö- Qg ^ sælgætitj _ Þá heyrðist alt
í einu úti fyrir húsinu eins og
þrumrgnýr i heiðríku loftinu og-
veðurbliðunni. — Árdals-kvenfé-
lagið í Árborgar pósthúshéraði var
hverfir, kveikja í hjörtum barna einnig að koma til að gleðjast með
sinna neista efasemda og ótrú-
mensku?
ingar þær, sem átrúnaðurinn á
breytiþróunar kenninguna hefir
í för með sér, að láta kennara,
sem trúarbrögðunum eru frá-
að finna til hinnar sárustu sorg-
ar, sem hjarta mitt getur skorið.”,
Ber saman hegning hinna ýmsu
glæpa.
' Er hægt að ásaka feðurna og
mæðurnar í Tennessee, þó þau
vilji frelsa börn sín frá slikri
sorg? Ef nokkur hefir fundið á-
stæðu til þess að kvarta undan
hegning þeiri, sem bíður hins á-
ferðistilfinningunni og frívilja
'vorum til þess að ná því takmarki,
er við kjósum helst, og þar af leið-
andi, til þess að ná því takmarki,
ritningunni væri sannleikur.
Á blaðsíðu 412 í 2. bindi þ^ssa
verks, segir hann:
“Þegar eg var a?
gefið út, segir hann á árunum hennar, þær leiddu hann frá orþo-
182'8—1831: “Mér kom þá ekki til Jqx kristni og. staðfastri trú á kærða í þessu máli, þá látum
hugar að éfast um að hvert orð í óskeikulleik orða ritningarinnar,! hann bera saman glæp þann, sem
og persónulegan guð, niður, nið-1 framínn hefir verið hér, og hegn-
ing þá, sem þeim glæp er sam-
fara, við glæpi, sem hafa miklu
þyngri refsingu í för með sér.
Hvað er það, að taka nokkra doll-
ara frá manni á degi eða nóttu,
hjá því að leiða menn í burtu frá
^uði og frelsaranum?
/'yShakespeare lítur svo á, að það
sé ólíkt meiri glæpur, að ræna
menn mannorði, en peningum.
Hveh* getur metið líf barnsins til
verðs? — barnsins, sem móðirin
hefir gefið part af sínu eigin
lífi og sem faðirinn hefir unnið
fyrir ?
ur, niður í vonleysi og hjálpar-
leysi agnostikanna.
leita eftir' En Það er eín setning, sem eg
sönnunum í sambandi við upp-jáskil mér rétt
runa tegund&nna, var trú mín á f)vl bnn varPar i°si _a ei ians
það, sem menn neína persónuleg- niður a viðj bnn h'Jóðar
_ ,. . f, 1 “GiTft vín O-Finrt ll1!
an guð, eins obifanleg og tru Dr.
Pusey sjálfs. Það keinur ef til
svona:
Svo rís efinn um það, að skiln-
ingi manns, sem eg ^yllilega
trúi að sé þroskaður frá lægstu
dýrategundum, sé treystandi til
vill flatt upp á yður, heira dóm-
ari og yður, háttvirtu kviðóémar-;
ar, eins og það kom flatt upP á j bess að ráða fram úr svo afar-
mig, að vita, að Darwin var þrjú þýðingarmiklu atriði.”
ár við háskólann í Cambi idge sið ( Staðhæfir, að Guði sé enginn
læra til prests. Það var Dfirwin j ^jutur ómáttugur. — Hér er skýr-
á unga aldri, áður en hann^ komst; ing; jjann dregUr manninn nið-
i ... ,, uj. ^ýranna og mæjjr hann svo
á cýrslegan mælikvarða og efar,
hvo-t gjörlegt sé að treysta vits
undir áhrif kenningar þeirrar,
sem heldur því fram, að menn-
irnir séu afkomendur lægstu teg-
unda dýra. Breyting sú, sem
varð á honum í trúmálum, er
skýrð í ibréfi til ungs Þjóðverja.
er hann reit árið 1879 og sem
prentað er á blaðsíðu 277 í fyrsta
bindi af “Life and Letters”, sem
áður eru nefnd. Upphafið á því
ibréfi hljóðar svo:
“Eg er heitbundinn á gamals-
aldri, heilsufarinn og hefi ekki
tíma til þess að svara spurning-
um yðar að fullu —og það er
heldur ekki hægt að svara þeim.
“Vísindi og kristindómur eiga
ekkert skylt saman, að öðru leyti
en því, að vísindaleg rannsókn
gjörir mann varkárari í að slá
mumm mannsíns til þess að
dæma Um Guð og hina ódauðlegu
sál mainsins.
Hvernijr getur nokkur kennari
■sagt læris-einum sínum, að breyti-
þróunarkei-ningin miði ekki að
því að e.-gileggja trúarstyrk
þeirra? H,v;rnig getur ráðvand-
ur lcennari ;alið áhrif breytiþró-
unarinnar á Darwin sjálfan frá
lærisveinum 3ínum? Og er það
ekki enn þá furðulegra, að prest-
ar, sem eru tvlsmenn breytiþróun-
Óhollar kenningar eitra hugsun
nemendanna.
Eru óhollar kenningar skaðleg-
ar fyrir siðferðisþroska nemend-
anna? Við höfum dæmi, sem vel
á hér við.
Mr. Darrow, einn af mikilhæf-
ustu sakamála lögfræðingum í
þessu landi, var kvaddur fyrir
rúmu árí síðan til þess að verja
syni tveggja auðmanna, sem sak-
aðir voru um eins svívirðilegt
morð og nokkurn tíma hefir verið
framið. Sá eldri, “Babe” Leo-
pold, var afburða námsmaður, 19
ára gamall. Hann var ákveðinn
breytiþróunar áhangandi, guð-
leysingi og fylgismaður Nietzche.
Hafði lesið bækur hans og helgað
sér lífsskoðun hans. Mr. Darrow
bygði vörn sína í máli hans á á-
hrifum þeim, er lífsskoðanir
.Nietzhe höfðu haft á hann.
Tekið upp eftir Nietzche: —
“Að láta stjórnast af siðferðistil-
finningu sýnir, að sá, er það
gjörir, er á mjög lágu vitsmuna-
okkur, ásamt ýmsum heiðursgest-
um og prestinum sínum og fleirum.
sem allir prýddu hópinn. Og hafði
það félag einnig allar hinar ágæt-
ustu góðgjörðir meðferðis. “Þarna
kemur meira af kvgnfólki, sem ein-
lægt tekur eftir öllU,” sagði eg við
sjálfan mig, og þreifaði á höfðinu
á mér. Nei,' það ætlaði aldrei að
spretta þetta þár. — Syo var nú
haldið áfram að drekka kaffið, þar
til séra Jóhann Bjarnason stóð upp
til að ávarpa okkur í nafni kven-
félagsíns, sem hann var með. —
Hélt hann, eins og honum er jafn-
an lagið snjalla og ágæta ræðu um
kærleika guðs á himni og jörðu og
stjóm hans i kærleika mannanna
hvors til annars, >— og fagur og
göfugur ávöxtur hans væri sú
stofnun, senrvið nú stæðum i, gam-
almennaheimilið Betel. — Eg var i
mesta næði að drekþa kaffiö mitt,
og tók ekki strax eftir þvi aö allir
höfðu hætt að drekka rneðan á ræð-
unni stóð. — Alt í einu hrökk eg
upp við það að ræðumaður nefndí
nefndi nafnið mitt, og í sambandi
viS það heyrði eg hann segja:
“liengja hann.” Getur það skéð að
annað eins ljúfmenni eins og séra
Tóhann Bjarnason vilji láta fara aS
hengja mig, þó aS eg gleymdi að
hætta að drekka kaffiS á meðan
stigi. Við ættum að skifta á sið hann var liklega að byrja aS tala. er hún svona:
sáriS; og dó
sýsIuniaSur á Tjarnarlandi, komst
ekki heim úr þeirri ferS.
Mjög var þaS víst alment álit
manna, aS vísa eSa vísur Ólafs hefSi
orSiS sýslumanni aS bar.a; mun því
hafa verið mjög alment trúaS, að Ól-
aírir væri kraftaskáld. — ÞaS var
haft eftir Jóni almáttuga — er uppi
var á sama tíma og Ólafur—, að
hann vildi siSur eiga misjafnt við
Ólaf, heldur en flesta að'ra, það gerSi
hans sjúkleiki, að hahn væri svo
bænheitur. Sennilegra hefSi verið.
aS það hefSi veriS fyrir þaö, aS bæði
va rhann eldheitur trúmaSur og
skapmikill.
Sem dæmi upp á þaS, hvaS því
mun hafa veriS alment trúaS, aS ÓI-
afur væri kraftaskáld, má geta þess,
aS Ólafur var á ferS sem oftar í
Fellum, sem er sveit á Fljótsdals-
héraSi, og baS gistingar, en var synj-
aS. Orti hann þá þessa vísu:
Bæn mína eg birti þá,
burtu um sinn þó róli,
aS þér vísi alt eins frá
upphæðanna sjóli.
Síöan gekk Ólafur á staS. en bóndi
varð hræddur, bauS honum aS vera
og gjörði vel til hans, og baS hann
umfram alt aS taka aftur vísuna. En
þaS kvaðst Ólafur ekki geta; ein-
hvern veginn friðaði hann þó bónda.
Maöur hét Jón Árnason og bjó á
Rrennistööum i EiSa-þinghá’ í Suöur
Múlasýslu. Jón þessi var illræmd-
ur fyrir kvennafar, hann haföi
kanksað eitthvaS til Ólafs, en Ólafur
var mjög viökvæmur fyrir sína per-
sónu. Orti hann þá Vísu til Jónsýog
Lúter og Kata.
ára.
Var Kata þá 26
HjúskaparsantbúS þeirra Lútefs
og Kötu var ágæt. Þau byriuðu
búskap i Ágústinarklaustri í Wit-
tenberg. Aklrei urðu þau efnuð,
því Lúter gaf' alt smátt og stóft
til fátækra og þeirra, sem bágt áttu.
Margir sendu þeim þó gjafir, en
jiað nrökk lítið. Meðal þeirra, er
sendu þeim stöðugt gjafir, var kon
ungur Dana; sendi hanrl 50 dali á
á ári, og hélt áfram að senda Kötu
upphæðina eftir að Lúter var dá-
inn. Lúter dó 1546, en Kata 1552.
—Morgunbl.
Hvaða þýðingu getur göfugt líf|
haft fyrir barnið sjálft, fyrir for-
eldra þess — fyrir heiminn?
Maðurinn er gæddur ódauð-
legri sál.
Sál mannsins er sádauðleg og
trúarbrögðin snerta sálina; hin-
ar eðlilegu afleiðingar breytiþró-
unar kenningarinnar eru að
deyða trúarmeðvitundina og á
þann hátt hafa áhrif á sálina.
Fyrir nokkru sfðan meðtók eg
spurningar nolckrar, 'sem ræða
átti í þektum kvennaskóla í Aust-
ríkjunum.
önnur spurningin hljóðar þann-
arkenningariinar> skuli aldrei' ig: “Eru trúarbrögðin fallandi
tala um hið rúarlega skipbrot, er
Darwin beið sökum trúar hans á
vitnisburðum Jöstum. Hvað mig breýtiþróunira?
snertir, þá trúi eg ekki, að opin-! Foreldrarnr { Tennessee hafa
berun hafi nokkurn tíma átt sér nóga ástæðutil að óttast áhrif
stað. Um líf eftir dauðann er það
að segja, að um það verður hver
að dæma fyrir sjálfan sig á milli
ósamhljóða og óskýrra mögu-
leika.”
MeB því að neita opinberun Guðs
í ritningunni, þá neitar hann hug-
mynd þeirri, sem ritningin gefur
um Guð og líka hinum yfirnátt-
úrlega uppruna Krists, sem ritn*
ingin ein skýrir frá; og eftir-
tektarvert er það, að hann neitar
að segja nokkuð um lífið eftir
dauðann. p
Látum oss athuga frásögu son-*
ar hans um skoðanir Darwins,
eins og þær eru settar fram í út-
drætti æfisögu hans frá 1876.
Hér er það, sem Darwin segir,
samkvæmt ummælum sonar hans*
“Á þessum árum (okt. 1833 til
jan. 1839), hugsaði eg mikið um
breytiþróunaL kenningarinnar á
huga og hjöru fearna sinna.
Það er trúp á breytiþróunar-
kenninguna, sm hefir komið svo
mörgum vísin amönnum og kristn-
um mönnúm þess ag hafna
kraftaverka SgUm ritningarinn-
ar. Kraftavokin ættu ekki að
hneyksla neiÞ. Þaú reisa að
eins þrjú óursmál. Fyrst:
megnar Guð a gjðra kraftaverk?
Já, þeim guði 3em skapaði him-
inn og jörð, e cnginn hlutur ó-
máttugur. —
í öðru lag: h guð líklegur til
þess að gjöra, raftaverk? — Til
þess að svara þeirri spurningu
neitandi, þyrfi maður að vita
meira um guðHyrirætlanir og á-
form^ en dauð.gum manni er unt,
og samt eru umir svo knýttir
breytiþróuninr, ag þeir neita að
nokkur líkndi ;u tii ag guð fram-
náttúran hefir þroskað og fram-
leitt svo meistaralega, kaldari,
harðari, djarfari og lausari við
kvíða út af almennings áliti. Hjá
honum er ekki að finna þær dygð-
ir, sém tilhfeyra prúðri fram-
göngu, virðingu annara, né held-
ur nokkru því, sem talið er með
dygðum fjöldans.”
Mr. Darrow segir: Supermans
hugmynd Nietzhe hefir hertekið
hvern einasta háskóla meðal allra
siðaðra þjóða.
“Það er ekki til háskóli í víðri
veröld, þar sem prófessorarnir
eru ekki handgengnir Nietzhe,
ekki einn. Ef þessi drengur
(Leopold) er sakfeldur fyrir
þetta, hvaðan hefir hann þá feng-
ið það? Er það nokkuð saknæmt
þó einhver taki líffskoðun Niet-
zche alvarlega og ibreyti eftir
henni? Og í þessu tilfelli geta
ekki verið deildar meiningar um,
að það sé sannleikur.”
(Framh.)
purði eg Jmnn, sem næst mér sat. j ViS þig klingi vömra ósling,
Og sagði sá sessunautur minn, að j víöa ^yngur formæling,
eg skyldi hætta að skjálfa, hann j ei meS ringa áviröing,
hefSi verið aS tala um að hengjaj EiSaþinghár svivirSing.
eitthvaS á mig. Það þótti mér straxjÞessi visa sannar fyllilega, hvaS
þá verður mikilmenni það, sem petrai og {latt ; þug öskudagurinn | slyngur hagyröingur ólafpr var.
og aS hann væri að benda konun-j Alla jafna mun Ólafur hafa flakk-
um á, að ekki gæti það nú verið aS um Múlasýslurnar, en þó lenti
stór synd, þó að bær byðu mér ein- hann eitt sinn norSur i Þingeyjar-
hvenrtíma heim til að hengja á mig sýslú. Kom hann þar aS kvöldi dags
ösknpoka. Og íyrir þetta áö sérajaö bæ einum og barSi aS dyrum —-
Tóhann slepti mér óhengdum þakk-
aSi eg honum meS gleði fyrir kom-
una, og óskaSi honum og öllu hans
hvtsi til allrar hamingju. Er ekki
von að maður sé glaður af aS fá að
lifa dálítið lengur og horfa á marg-
ar endurtekningar um góSvild og
Frá Gimli.
trúarbrögð. Á sjóferð minni á^kvæmi kraftavrl{( fyrir þá einu
skipinu Beagle var eg íhaldssam- ástæðu, að kiftaverkin komi í
' ur í trúarskoðunum, og eg minnist bága við b^tiþróunarkenning-
^t
fýrirskipanir, sem menn ættu að
lá'ta hljþðalaust hverfa, án þess
að lába þau æsa fordóma útslit
innar hjátrúar?”
Breytiþróunin, í insta eðli sínu,
er ekki árás á trúarbrögðin.
Aðal árás breytiþróunarkenn-
ingarinnar er ekki á trúarlbrögð-
in, eins og sjá má — aðal sann-
leikskjarna mannlegs lífs og það
nothæfasta, sem lífið hefir að
bjóða.
En eg hefi fleiri vitnisburði
um áhrif breytiþróunarkenning-
arinnar á líf þeirra manna, sem
veita kenningu þeirri móttöku og
reyna að samrýma hana hugsun
sinni.
Fólkið í Tennessee hefir ékki
verið óþolinmótt um skör fram;
og hófst sízt handa fyr en nauð-
syn krafði. Hvernig getur það
fólk vonast eftir að vernda mann-
félag sitt og kirkju frá lamandi á-
hrifum vantrúár og guðleysis, ef
það liði skólakennurum, sem það
sjálft launar, að eitra hugsanir
unglinganna með hinum eyði-
leggjandi kenningum breytiþró-
unaririnar? Og minnist þess, að
Mikill dæmalaus klaufi gat eg ver-
iS. Eg skammaSi mig duglega á eft-
ir. — AuSvitaS gat þaS nú ekki heit-
iS skammir. því aS eg átti sjálfur í
hlut, og varö því aS hlífa mér svo-
litiS. — Þannig var, aS þegar eg
fyrir nokkrum dögum síSan leit í
spegil, sá eg aö kominn var á mig
heilmikill hárlubbi. Datt mér þá í
hug, aS fara í, rakarabúöina og fá
skubbaS af mér. BaS eg hann, sem
aS skærin sleppa aldrei úr höndun-
um á, síSan kvenfólkiS fór aS langa
til aS hafa frjást, ilétt og svalt
höfuS, aS skella af mér lubbann, helzt
meS klippum og hafa þaS snögt. —
Hann tók því vel, því þetta er ágæt-
is drengur. AS svo mæltu steig eg í
stólinn. Ekki til aö halda ræSu,
lieldur til aö halda munni.
En hvað skeöur! Þegar hann er
búinn, sveiflar hann mér í hring, því
alt leikur nú á ásum og hjólum, þá sé
eg í speglinum, að hánn er búinn aS
kljppa af rnér alt hárið. — Ham-
ingjan góða! Þá mundi eg eftir því
að kvenfélagið í Hnausa-pósthús-
héraöi ætlaði að heimsækja okkur
hér á Betel á sunnudaginn, og ýms-
ir fallegir og föngulegir menn og
konur með þvi. — Svona nauSa-
ljótur var eg nú orðinn. Þó góS
væri tíðin og grasvöxtur góður gat
varla frá því á fimtudag, til þess á
sunnudag, verið mikiS sprottið
á mér hárið. — Þetta mótlæti yrði
eg að bera hvernig, sem mér þætti
þaö. — Svo kotn hinn mikli dagur,
sunnudagurinn 30 ágúst, unaðsblíS-
ur og sólríkur alt til enda dvaldi
hann, og svo tók tunglið við, þegar
sólin bauð góða nótt. Kl. tvö tim
daginn fóru bifreiðarnar að
streyma að, og staðnæmdust allar
hér fyrir framan húsiö Betel, og út
göfuglyndi fólksins. — Næst talaði
hr. Halldór Daníelsson. Eg held,
jjakklæti til gestanna, en get samt
ekki neitt um baö sagt, því eg hafði
veriS frammi í ganginum á meðan
á því stóS, að hann talaði. ,
Peningaupphæðirnar, sem skild-
ar voru eftir hér á Betel, jtennan
ágæta dag, ætla e^ ekkert að segja
um. Fyrir jiær veröur án efa kvitt-
að og þakkað i Lögbexgi af Nefnd-
inni eSa féhirði hennar. — ViS hér
a Betel erum öll mjög þakklát fyr-
ir alla jtá góðvild. og stöðugann hlý-
leik, setri aS fólkið nær og f jær sýn-
ir þessu heimili, þessari stofnun. —
Svo fór nú smámsaman að dragast
aö því að sannyrða-erindiö eftir P.
J. fór að smá knýja á hugans dyr.
“ÁS hryggjast og gleðjast hér um
fáa daga.
að heilsast og kveðjast, — jjaö er
lifsinp saga.” —.
LTm leið og ein konan kvaddi
mig, baö hún mig, ef eg segði nokk-
uð um heimsókn jiessa í blöðunum
að geta þess með jiakklæti til heiS-
urshjónanna, hr. Sveins Pálmason-
ar og konu háns, aS jjær kvenfé-
lagskonur frá Hnausa-pósthúshér-
aði, væru Jieim hjótjum mjög þakk-
látar fvrir alla mvndarlega hlut-
tekningu og aðstoð við heimókn-
ina hingaS til Betel, bæSi i fvrra
sumar og nú aftur 30. ágúst þetta
sumar, jafnvel þó þau hjón eigi
heima í gagnstæðri átt, í Winnipeg
Beach, suður, en Hnausa-pósthús-
hérað norður. En kærleikurinn og
góSvildin þekkja enga vegalengdj—
Gimli 31. ágúst, 1925.
V J. Bricm.
sem siöur var. Kom vinnukona til
dyra. BiSur hann hana aö skila til
húsbænda, aS hann biöji aö lofa sér
aS vera yfir nóttina. Vinnukonan
fér inn, en er skamt kornin, er hún
mætir húsfreyju; sp^ hún hana, hver
kominn sé; ekki se’gist vinnnukona
vita hver fjandinn þaS sé. Gengur
þá húsfreyja til dyra og spyr ólaf
aS heiti. Svarar hann :
Ólafur heitir örfabeitir ,
engri skeytir vegar slóS;
austan af landi, óþekkjandi
er sá fjandi, kona góö.
Vísan, “Hvar þú finnur fátækan á
förnum vegi,” er, ef mig minnir rétt
eftir séra Hallgrim Pétursson. Þó eg
kunni fleira eftir Ólaf heitinn *'Er-
lendsson, læt eg þetta nægja.
Sig. Sigurðsson.
HVE STÓR ER HF.R RÚSSA?
Nýlega var gerð fyrirspurn t
brezka þinginu tií stjórn^rinnar
um Jtað, hve fjölniennur væri her
Rússa. Svaraði stjórnin því, aS
hantt mundkvera 1,058,000 manns,
þar með eigi talið VaraliS. Tala
þessi kemur illa heima við tölu
]>á, er yfirforingi hersihs í Rúss-
landi, Erunse, hefir ’ sjálfur látiö
uppi um töluna; hefir hann sagt.
að herinn væri 562,000 ntanns. Og
lét Frunse þess getið um leið, að
þer Rússa, í hlutfalli við fólks-
fjölda rikisins, væri minsti her i
veröldinni; Jtannig hefðu Rússsar
41 hermann á hver 10 þúsund at
íhúunum, en nágrannaríki Rúss-
lands, Rúmfenia og Pólland, ’hefSu
100 hermenn á hver 10 þús. íbúa
og Frakkland 200.—Mbl.
LAUSAVISUR.
Tvær hestavísur eftir Ólaf G.
TJriem. timburmeistara á Ggund : •
Grjótið brauztu Gulltoppur;
gjótur hlauztu stökkva
fljótur, hraustur, fjörugur,
fótviss, traustur, skeiðvanur.
Sy^igir makka á Skeiði óskakkur,
skal um. blakkinn þetta téð:
undan fótum fleygir .grjóti
og foldu rótar hófum með.
Viðbætir.
Gifting Lúters.
400 ára giftingarafmœlis Lútcrs
minst með hátíðarhöldum
í Þýskalandi.
ÞegarLúter gifti sig Katrínu frá
Bora, eða Kötu, sem hún alment
var kölluð, voru forlög lútersku
prestanna ákveðin, því vafasamt er
hvort lúterska kirkjan hefSi nokk-
tirntíma leyft prestunf sinum aö
giftast, ef Lúter heföi ekki sjálfur
tekið af skarið og gengið i heilagt
hjónaband.
Giftingardagur Lúters er því
merkisqlagur fyrir lútersku kirkj-
una og er síst að undra þótt þessa
dags hafi verið I'hátíðlega minst,
eins og gert var í Þýskalandi i síð-
astliönum júní.
Lúter er fæddur 1483, en Kata
1499. Kata var déttir fátæks aöals-
manns. Þegar Kata var 6 ára misti
hún móÖur sína, en faöir hennar
giftist aftur, og kojn þá Kötu fyrir
til uppeldis hjá ntinnu. Nokkru síð-
ar ákvaS hann að Kata skyldi sjálf
verða nunna.
Arið 1515 var Kata vígð til
tunnu í Costersienser-klaustri. —
Nokkrum árum síðar fóru kenning-
ar Lúters að breiðast út, og þær
bárust inn í klaustrið, og allmargar
Alveg óviðjafnanlegur
drykkur
Sökum þess hve efni og útbúnaður er
fuílkominn.
, Poplar 'Park, 20. ág. 1925.
Herra ritstjóri. Lögbergs!
MeS leyfi þínu, herra ritstjóri, | nunnur tóku sig saman og ákváðu
Urt. »«. ag revna aj; tlýja klaustrinu.
Meðal þeirra' var Kata. Þetta var
árið 1522. Næsta ár, á páskum,
flýtlu nunnurnar úr klaustrinu og
vildi eg mega bæta ögn viS frásögn
S. S. H. um ólaf heit. Erlendsson,
er var í síöasta Lögbergi. Ekki svo
aS skilja, aS S. S. H. fari ekki aS
mestu rétt meö það, sem hann segir,
heldur hitt, aS þaS mætti segja betri
deili á Ólafi en par er 'gjört.
Ólafur var sonur séra Eriendar
GuSmundssonar í Hofteigi á Jökul-
dal í Norður Múlasýslu. ílar var
einnig séra GuSmundur, faðir Er-
lendar, prestur. BróSir ólafs var
GuSmundur prestur á KlifstaS í LoS-
mupdarfirSi, og systir þeirra var
Helga húsfreyja á Gilsá í BreiSdal í
fóru til Wlittenbergs, til Lúters
sjálfs, því hann hafði hjálpaS þeim
tl þess að komast burt úr klaustr-
inu, Nunnurnar giftust nú hver af
annari. Lúter ætlaði einnig að gifta
Kötu, en þá var það, sem hann fann
löngunina hjá sjálfum sér til að
gjftast, og( náSi í Kötu.
Þau Lúter og Kata trúlofuðust
13. júní 1525. Voru nokkrir ágæt-
ismenn viðstaddir, svo alt fór lög-
Suöur-Múlasýslu. — ólafur mun lega fram. Hálfum mánuði síöar
hafa veriö fæddur seint á 18. öld ogeða þann 27. júní 1525, giftust þau
Kievel Brewing Co. iimited
St. Boniface
Phones: N 1888
N 1178