Lögberg - 21.01.1926, Page 4

Bls. 4
LÖGBERG FIMTUBAGINN,
21. JANÚAR 1926.
'£ o g b c i q
Geíið út Kvern FÍTntui.iag af »Ke CoF
utnbia Press, J,td„ sCor. Sargent Ave. &
7 oronto Srr.. Winnipeg, Man.
TsÍHÍinnvi N-8327 oó N-832S
JÓN J. SILDFELL, Editor
Otín&slmft ti' b!a?sin»;
T«f emVHM PRfeSS, Uri., Bax 3171. Winnipeg, M.an-
Utanfesknft ntsljórans;
éO. fOR Í.OCBERC, Bo» 3172 Winnipeg, Rfan.

I >,e I.iiKbeig' ie prtnted and publlehed by
Tbe Columbia Pres*. Llmited, to the Columhia
Huilding, t»5 Sargent Ave, Wlnnlpeg Manitoim.
í skuggum lífsins.
Lífið hefir sínar dökku skuggahliðar, eins
og þaer björtu og sólskinsríku.
Allir menn vildu óefað kjósa sér birtuna
og Ijósið,/ en kringuínstæður lífsins ómótstæði-
legar, varna mönnum þess stundum, og dæma
fleiri, eða færri til þess að eyða lengri eða
s'kemri hluta æfi sinnar í skuggum þess.
(Jamalt íslenzkt máltæki segir “þ«ð_ reyn-
ir ekki á hreysti kappans fyr en á hólminn er
komið. ” Þá reynir fyrst á hið verulega g-ildi
mannanna, þegar skuggar lífsins hafa um-
kringt þá og kross mótiætisins lagst yfir þa. ^
Fyrir nokkrum dögum síðan fékk ritstjóri
Lögbergs boð frá öldruðum íslendingi, sem bú- y
settur er liér í bænum, en sem um langt skeið.
var einn af hagsýnustu og atorkumestu hænd-
um í bygðum Mestur-lslendinga. Maður þessi
oftir atorkumikið lífsstarf situr nú í skugga
lífsins — er fyrir nokkni orðinn blindur, en
þrátt fyrir það þó honum sé vamað að beita
kröftum þeim, sem hann enn á yfir að ráða við
nin almennu störf lífsins og sjá ljós dagsins,
er bjart í sálu hans. Skugginn, sem yfir hann
hefir lagst hið >tra hefir gjört enn bjartara
í liugskoti hans.
Þegar vér vorum að tala við þennan öld-
ting og hugsa um hvaða þvðingu að hin bjarg-
fasta lífsskoðun og trú hans hefði og hve aum-
lega að hann og allir þeir, sem í svipuðum
kingumstæðum eru og hann, væru staddir án
lífsfestu þeirrar,- sem kristin lífsskoðun veitir
og einnig það hve alvarleg sú ábyrgð væri, sem'
þeir rrenn tækjif á sig, er sí og æ væru að grafa
undan þeim gnmdvelli, sem gjörir þessum
manni og öðrum í hans krigumstæðum mögu-
legt að sjá birtu og dýrð himinsins í gegnum
heimsmyrkrið. Hvaða útsýn getur verið feg-
urri, þegar halla tekur degi, en sú, að sjá opinn
dýrðarhiminn guðs, finna til lians nálægðar
og vita með óbifanlegri trúarsannfæringu að
maður sé í sátt við harin?
Þannig er ástatt fyrir þessum bænda-öld-
ungi, sem í skugga lífsins situr hér í Winnipeg
og bíður jiar dauðans. Dauðans sögðum vér,
slíkir menn bíða ekki dauðans, heldur lífsins.
Maður hefði haft ástæðu til þess að halda
að lífið mundi leggjast á mann þennan með
ofur þunga, út af krossi þeim, sem á hann er
lagður, og því að þurfa að sitia auðum hönd-
um, því maðurinn var og er áhuga og iðju-
maður mesti. En eins og sagt hefir verið þá
er öðru nær en að dapurleiki lífsins hafi fylt
sálu hans. Dögunum, sem hann evddi áður til
þrokmikillar vinnu, eyðir hann nú í að veg-
sama þann föður er veitti honum það þrek,
ríkulegan ávöxt fðju sinnar og óbilandi trúar-
þrek í mótlætinu.
Þegar við vorum að tala um yfirstandandi
tíma ogi gildi lífsskyðananna, kastaði hann
fram þessuon erinduru:
“t víngarði drottins, vil eg glaður búa
víngarður drottins, opinn stendur þér,
víngarði drottins vert er að að hlúa
víngarður drottins náð og miskunn er.
Það var rótgróin og bjargföst lífsskoðun
hins^blinda manns, að eina athvarfið, sem
nokkurs virði er, begar alvara lífsins legst að,
sé hin kristilega lífsskoðun, og setti hann aftur
þá skoðun sína fram í Ijóði.
Trúarljósjð ti.I settir, 1
Trúarljósið gafstu mér,
Trúarljósið tendra ber,'
Trúarl jósið náð guðs er.
Lftir all-langa dvöl hjá þessum krossbera
og ýtarlegt samtal, bjuggnmst vér til brott-
ferðar og kvöddum Iiann. Þá mælti hann.
VJón
“Sannleikann eg segi'þér,
sannleikann vil öllum gefa,
sannleikann oss ^pgja ber,
sannleikann má enginn efay’
Vér kvöddum og fórum, og hugsnðnm með
s.jalfum oss, hve ólíkur væri ekki heimurinn
því sem hann er nú, ef lífsskoðun allra manna
væn eins rótföst og lífsskoðun þessa aldur-
hnigna, blinda manns. /
Bókafrepn.
Jón Magnússon: Bláskógar, kvæði, 132
^SVO, Prentsmiðja Gutenberg. Reykjavík,
Höfundur bókar jie.ssarar, þótt ungur sé,
er fyrir aH-löngu orðina kunnur af kvæðum
sínum austan hafs og vestan, með því að nokk-
ur þeirra höfðu birst við og við í Lögréttu og
síðar verið prentuð upp hér.
Tæpast mun verða með sanni sagt, að höf.
•st* mattugt tilþrifaskald, en þó eru kvTæðiu
mörg hver, jiannig úr gerði ger, að líkleg virð-
ast til að ná þjóðareyranu og verða vinsæl
af almenningi/
Höfundur “Bláskóga”, er enn á ungum
aldri, og jiví sennilegt að ljóðvængjum hans
eigi eftir að vaxa frekari styrkur til flugs. Jón
Magnússon stundar beykisiðn í höfuðstað
þjóðar vorrar. Er haivn að sögn ættaður úr
Borgarfirði hinum syðra, en mun vera alinn
upp í Þingvallasveitinni. Bera kvæðin þess ljós-
ar minjar, því þangað . eru mörg yrkisefnin
sótt, svo sem erfiljóðin um séra Jón Thor-
steinsson, Pétur fjármann á Þin^völlum og
Jónas hreppstjórá Halldórsson í Hrauntúni.
Fyrsta kvræðið er samnefnt bókinni og nefn-
ist “Bláskógar. ” Þykir mér það eitt hið feg-
ursta Ijóð höfundafins, — formslétt, hreim-
fagurt og tilfinningaríkt. Er það helgað hinni
fögru og sögufrægu Þingvallasveit. Sem sýn-
ishorn vil eg levfa mér að prenta upp fyrstu
vísuna, og tvær þær síðustu. Er sú fyrsta
þannig:
“Eygló kyndir elda
anstur í bláum geimi.
Sveit í roða-reifum
, - rís úr döggva-eimi.
Jörðin andar ilmi,
* efstu moldir gróa.
Vefur vTor að hjarta
veldi blárra skóga.
Síðustu vísurnar liljóða á þessa leið:
“Þar skal þjóðin reisa
þúsund ára borgir,
þar skal þjóðin sefa
jmsund ára sorgir,
þar skal manndáð móta
morgun nýrrar aldar,
þar skal bjargið brjóta
þylgjur tímans kaldar.
“Upp frá lægstu leiðum
liggja hærri brautir. '
Móti sól og sumri
sigraat alda þrautir.
Austið andar blævi
yfir hraun og móa.
VTefuf vor að hjarta
vreldi blárra skóga.”
A bls. 44 er kvæði “Til Borgfirðings” (Þor-
steins GuðmundssonaV) sérkennilega fallegt. Er
Jiví skift í })r já flokka og sá síðasti þannig:
“Hnípnir og klökkróma kvaka
kveðjuljóð sumarsins þrestir.
Allir vær hverri unun hjá
erum sem hraðferða-gestir.
Hvar þó sem langgengnar leiðir
liggja í hverfleikans sandi,
heyrum við vorsins vatnagný,
þótt'vetur sé kóngur í landi.
Ehlstólpi eilífðardrauma
æfinnar Tvídægru varðar. ■—
Vinur, hværn morgun veki þig
vorarigan gróandi jarðar. ”
“Steðjahreimur,” heitir kvæði, er hehst á
bls. 61, snjallyrt og blæfagurt. Eru þessi þrjú
Cja?stu erindin:
“Svellakeðjur sviftast frá,
sumar, kveðjum þínum.
Nú ska/1 gleðjast, að eg á
óm í steðja mínum.
Ilefur snjallan hljóm í dag
höggvafall í málmi,
er sem gjalli elfarlag
undir fjallahjálmi.
Geislastraumi glóey hlý
glæðir flauma alla.
Hljómaglhumi ek eg í
upp til Draumafjalla. ”
Eitt með fallegfushi kvæðum höf., þykir
mér “Þrælar Ingólfs,” er hefír inni að halda
sigild lífssannindi, er stundum ej- helzti hljótt
um:
“En þrælarnir fóru þar fyrstir um land,
sem. írægt hefur landnemans saga.
En spor þeirra grófust í gleymskunnar san<
um gjorvalla tímanna daga.
Þeir vegsemdir herra síns hófu,
en blnt þeirra örlögin grófu.
“Og enn ganga fótsárir lýðir í leit
um langvegu, nætur og daga.
En heimurinn ekkert um árangur veit,
því oft er hún gleymin, hún saga.
Þeir trúlyndir erja um aldir,
en eru þó gleymskunni faldir.
Allmikiþ er af ferskevtlum í bók þessari,
sumar Ia,glegar, en jafnast þó naumast á við
lengn kvæðin. Af erfiljóðunnm fellur mér
r>(!zt minningarkvæðið nm séra Jón Thorsteins
son a Þingvöllnm. Er þetta fyrsta erindið:
“Œfi manns í aldastraumi
er sem lítið strá,
heljarafli brims og bylgja
borið til og frá.
Hún er tár, sem tindrar yfir
tregans þöglu .storð,
hjarmaskin frá loga lífsins
lagtá dauðans borð!”
J , Slt}j\va^ er vel sagt í kvæðinu um Símo
tialaskald, svo sem þessi erindi:
Hann var brot af eldri ökl.—
(Efidaginn fram á kvöld
förumaður fjöll og sveit
fór hann einn í gæfuleit.
Tróð hann ei til einskis þó
örlaganna vetrarsnjó.
Hefir virðum vöknr stytt
víða hann um landið sitt.
“Margir áttu hærri hljóð,
háttaval og dýpri ljóð;
þó mun gamla gígju hans
gejmia skýli dalbúans.”
Jón Magnússon er afar IjóðRagur maður,
eins og sýnishorn þau, er eg hér hefi dregið
fram, ótvírætt benda til. Það er auðsætt, að
hann ber djúpa virðingu fyrir ljóðformi voru,
sáttmálsörk liins íslenzka j)jóðernis. Er það því
betur farið, sem þeim fjölgar nú óðum afríras-
uiönnunum. En mest gildi hafa “Bláskógar”
fyrir hugsanahreinleikann, er einkennir hvert
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPl HANN AF
einasta kvæði.
“ Það e'r líkt og ylur í órni sumra braga.”
Ylur maynúðar og drenglyndis, gengnr
eins og rauður þráður í gegnum ljóð Jóns
Magnússo'nar, og við slíkan yl hefir margt
skammdegiskveldið í afdalabýlunum íslenzku,
breyzt í heiðskíra Jónsvökunótt. Mun svo enn
verða um langan aldur.
Það er ávalt með liálfum huga, að eg gríp
penna í hönd til að minnast bóka. Mér finst
verkið svo óendanlega vandasamt og ábyrgðin
þessvegna svcri feyki mikil, ef það illa skyldi
takast til, að eitthvað yrði misskilið, eða á-
fellisdómur kveðinn upp út í hött, eins og því
miður hefir vafalaust oft átt sér stað, þegar
um bækur hefir verið ritað.
E. P. J.
Sambandsþingið.
Þar var frá horfið, er vér sögðum frá sam-
baudsþinginu í síðus'tu viku, að vantrausts
yfirlýsing Meighens og fiokksmanna hans, var .
tii umræðu. Það var á þriðjudag. Þann dag
og eins á miðvikudaginn og fimtudaginn hélt
Jnngið sína vanalegu fundi og ræddi stöðugt
tiilögu þessri" eða yfirlýsingu. Skorti jiar ekki
langar ræður 'og snjallar af hálfu beggja flokka
eða allra flokka öllu heldur. Um tillögu þessa
gat þingið þó naumast greinst í marga flokka,
því annaðhvort var að greiða atkvæði með
henni eða nióti . Var í umræðum þessum farið
út í ýmsa sálma og ekki sízt þá, hver væri
venja eða hefð, þar sein líkt stæði á eins og hér,
elcki aðeins í Canada og Englandi, heldur al- /
staðar jiar sem brezkt stjórnarfyrirkomulag
ræður. Hefir þetta líklega verið hin harðasti
bardagi, sem átt héfir sér stað á þingi þessa
lands, enda er sjaldgæft að liðsmunur sé jafn
lítill og hér var nú.
Ahugi á máli þessu var vitanlega mikill um
land alt, þá auðvitað bæri mest á honum í ping-
húsinu sjálfu. Þar voru áheyrendur alt af eins
margir og fyrir gátu komist. En öll þjóðin
beið með óþreyju mikilli eftir úrslitum raáls-
ins. y
Hér þýðir naumast að segja nánar frá
vopnaviðskiftumy því leikslokin ein eru það,
sem mestu varða.
Það var ekki fyr en á aðfaranótt föstu-
dagsins kl. 1 að þingmenn höfðu lokið við að
segja það, sem þeiín lá ríkast á hjarta, máli
þessu viðvíkjandi og hafði þá næstum licil vika
til þess gengið.
Atkvæðagreiðslan féll þannig, að með til-
lögunni greiddu atkvæði 120, en móti 123. Var
hún þar með fallin og heldur stjórnin völdum
með meirihluta þings, þrátt fyrir afar ha-rða
tilraun íbaldsflokksins, að fella hana.
Eins. og kunnugt er, þá er þingið nú þann-
ig skipað, að frjálslyndi flokkurinn, eða stjórn-
arflobkurinn hefir 101 þingsæti, íhaldsflokkur-
inn 116, bændaflokkurinn 24, verkamanna-
flokkurinn 2 og 2 þingmenn telja sig óháða
öllum flokkum. Við atkvaeðagrdiðslu þessa
voru allir þingmenn viðstaddir, nema einn, sem
ekki gat þar verið, vegna þess að hann var
veikur. Var það A. D. Chaplm, íhaldsmaður
frá Kent, Ontario. Forseti greiddi heldur ekki
atkvæði, svo þau urðu alls 243 eius og fyr segir.
Af bændaflokksmönnum greiddu fimm atkvæði
með tillögunni, móti stjóminni og með íhalds-
mönnum og vom þeir þessir: M .M. Campell
frá Mackenzie, vSask., W. T. Lucas frá Com-
rose, Alta., A. M. Cannichall frá Kindersley,
Síisk., A. M. Boutiller frá Vegreville,
Alta. og W. R. Fansher frá Last Mountain,
Sask. Allir hinir bændaflokksmennirair, eða
nítján þeirra greiddu atkvæði með stjórninni
og sömuleiðis þeir A. N. Neil og kenri Bour-
assa, sem engum flokki tilheyra. Ennfremur
verkamannaflokks þingmennimir tveir frá
Winnipeg, þeir J. S. Woodsworth og A. H.
Heaps. Sýnir atkvæðagreiðsla þessi ljóslega
að því er ökki að treysta að bændaflokksmenn-
imir haldi saman á þingi þegar um þýðingar-
mikil mál er að ræða. (
Þogar hér var komið söguuni var sú tillaga
stjórnarinnar samþykt að fresta fundi til
næsta mánudags og taka þá hásættsræðuna
f\rri r til umræðu.
A mánudaginn hófust umræður um hásæt-
isrseðuna eins og til stóð, og hélt þeim áfram
meðan þingið sat á fundi þann dag. Til at-
kvæðagreiðslu kom ekki og er búist við að
þessar umiæður endist í nokkra daga, því lík-
legt |>ykir að margir hafi eitthvað að segja.
Mr. Meighen hélt langa ræðu á mánudagmn,
sem var að mestu þess efnis, að finna að gerð-
um stjórnarinnar og stefnu, eins og við mátti
búast af honum. Lét hann þess getið í þessari
ræðu að hatollastefna sín og flokks síns stæði
stöðug, ög það væri f jarri sanni, sem þó hefði
verið getið til, að hann vildi J)ar í nokkru slaka
til, til að vinna fylgi bændaflokksmanna eða
annara. '
Oharles Maodonald frá Prince Albert,
Sask., hefir lagt niður þingmensku og sækir
Mackenzie King þar *um þingmensku. Útnefn-
ing fer fram 1. febrúar, pn kosning 15. febníar,
ef nokkur annar Vorður þar' í kjöri. —
The Empire Sash& DoorCo.
Limited
Office: Sth Floor Bank of Hamilton Chambers
Yard; HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ Og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
Souris Kol
$6.50 tonnid
Odýrustuk olin að brenna að haustinu
Thos. Jackson & Sons
COAL—COKE—WOOD
370 Colony Street
Eigið Talsímakerfi:B5 \ -63-64
Hœttan ekki um garð gengin
ÞEGAR Kvíti maðurinnkom, var um
að raeða stöðuga hættu frá fyrir-
sátri Indíána.
Þótt mörg ár séu liðin frá þeim
tíma, eru samt þeir til, er sitja um
eignir hinna fáfróðu.
An verndar Kinna nýtízku banka
stofnana, er ávalt háski á ferðum.
The Royal Bank
of Canada
Benidikt Sveiijsson, sýslumaður.
(Niðurlagfiá t. bls.
hefir um langan aldur átt, og þess mun all-langt að bíða, að við
fáum annan mann jafn-snjallan honnm að þessu leyti. Þessi
áhrif stöfuðu ekki aðeins af mælsku hans og sannfæringar-
krafti þeim er fylgdi orðum hans jafnan, heldur af hinum ó-
bilandi kjarki hans, þoli og þrautseigju, og ekki sízt af hinni
hjargföstu trú á sigur þess málefnis, er hann barðist fyrir. Og
sú trú var innilega samtengd trúnni á fagra framtíð lands vors,
trúnni á forsjón Guðs, pv öllu mundi vel til vegar koma að
lokum. ’ ’
Þannig lýsir einn af samtíðarmönnum Benedikts honum.
Maður, sem j)ekti hann flestum betur. Er sjálfur skýr og laus
við öfgar og fjas íjnáli sínu,. og látum vór hana nægja til þess
að fylla upp í eyðu verðleikans hjá oss, að því er persónulega
þekkingu á Benedikt snertir — sáum hann aðeins tvisvar.
Við þessi tíinamót renna óefað margir sjmir og dætur ís-
lenzku þjóðarinnar huganum til baka til stríðsára þessa manns,
og láta hann staðnaíinast’ við neistaflug hinnar hugum stóru
sálar hans — þjóðrækniseldinn, sem brann svo glatt á arni
lians — við viljakraftinn, sem hvorki heilsuleysi, né erfiðleikar
fengu yfirhugað — við festuna í stefnu hans, sem aldrei hagg-
aðist, við voniraar björtu, sem hann bar í brjósti um glæsta
framtíð lands og þjóðar og sem hann með eldmóði mælsku sinn-
ar kveikti og vildi kveikja í sálum landsmanna sinna og vér
hljótum öll að komast að raun um að það sé bjart um minningu
þessa manns, og getum einhuga tekið undir með Hannesi Haf-
stein, j)ar sem hann segir um Benedikt látinn:
Þar má fslands minnast manns,
munið hann fljóð og sveinar.
Standa munu á haugi hans,
háir hautasteinar.
En J>á bautasteina reisti Benedikt sér sjálfur. Hvað skyldi
verða langt að bíða þess, að íslendingar viðurkenni verk hans
í Jmrfir þjóðarinnar, með þrt að reisa honum bautastein, sem
minningu hans er samboðinn?
~ .......................—-----
'iann vel mátt láta óritaSa.
Eg 'hafði í fyrstu orCum mínum
sama sem klappað á kinn honum og
sagt: hepplegast væri, að ekki yrðí
fleira út af þes'su talað. En j>á góð-
ilætistillögu þýddist hann ekki, held-
ur rak hann úr sér illa hugsaðar og
ósannar staðhæfingar. Varð eg því
að ávarpa hann, sem illa siðaðan
hnokka, ef ske kynni, að hann léti
við það sitja, sem komið var og
eftir j>ví sé eg ekki hót.
En nú eru þetta hans síðustu orð
út af þeíssu efni, sem aldrei var ann-
Drenglyndi.
Óþarfa kv’íði var það, sem ritstj.
Heimskringlu — eg hefi ekki ennþá
brnkað hans persónnhfeiti >— hafði
út af þvi, að eg ekki myndi virða
drenglyndi hans, í því fólgið, að
eftirláta mér síðustu orðin í þessu
þrasi.
Eg hefi niQstu mætur á öllu
drenglyndi og bæri kinnroða ef að
eg træði það undir fótum. En A
þverragreinina, sem með þessu
drenelyndistilboði fvledi. hefði
I