Lögberg - 24.07.1930, Síða 4

Bls. 4.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. JÚLÍ 1930.
Hööfoerg
Q«fið út hvem fimtudag af The Col
umbia Press, Ltd., Oor. Sargent Ave.
og Toronto St., Winnipeg, Man.
Talsímar: 86 327 og 86 328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáskrift blaðains:
The Columbia Press, Ltd., Box 3172
Winnipeg, Man.
Utanaskrift ritstjórana:
Editor IJSgberg, Box 3172, Winnipeg, Man.
Verð $3.00 um árið. Borgist fyrirfram
The “Lögbers” i» printed and publlshed by
The Columbia Preea, Limited, in the Columbia
Bulldlna, »95 Sorgrent Atb, Wlnnlpe*. Manitobo.
^ .....................................................
•b—-—-——■“—■■—"—■■—■■—-—-—"—■■—■■—■■“—•*—*4*
Sannleikur
og ekkert nema sannleikur.
H vert einasta ár, sem afturhaldsmenn sátu
að völdum, að einu ári undanteknu, hækkaði
þjóðskuldin. Hvert einasta ár, að einu undan-
skildu, frá því að frjálslynda stjómin tók stjórn-
ai taumana í sínar hendur, hefir grynt verið á
þjóðskuldinni að miklum mun. Frjálslyndi
flokkurinn hefir aldren kent, og kennir ekki enn,
afturhaldsliðinu um þá aukning þjóðskuldarinn-
ar, er á stríðsárunum átti sér stað.
En hvað er um tímabilið frá 1921 til 19221
Afturhaldið sat þá að völdum, og á því tímabili
hækkaði þjóðskuldin um $173,000,000.
Síðustu fimm árin, sem Mr. King hefir setið
við stýri, hefir þjóðskuldin lækkað um 273,000,-
000- Hinir árlegai vextir, er þjóðinni ber að
greiða eru nú $20,500,000 lægri, en meðan aftur-
haldið sat við völd.
I>að var frjálslyndi flokkurinn, er grandvöll-
inn lagði að Hudsons flóa brautinni árið 1910.
Afturhaldsliðið lofaði teinunum að ryðga og
rotna í ró og næði.
Það var frjálslyndi flokkurinn, er tók að sér
að halda áfram brautarlagningunni 1926, og það
var hann, er eigi skildist við málið fyr en yfir
lauk. Nú er lagningunni lokið og verður hveiti
flutt til Norðurálfumarkaðar frá Churchill
næsta ár.
Bretland þarf að kaupa inn hveiti, og Can-
ada hefir af því nægar birgðir.
Bretar geta því aðeins keypt af oss, að vér
kaupum jafnframt af þeim.
Býmkun sú á ívilnunartollinum brezka, sem
fjárlagaframvarp Mr. Dunnings hratt í fram-
kvæmd, var gerð með það fyrir augum, að koma
á greiðari viðskiftum milli Canada og Bret-
lands, hlutaðeigandi þjóðum til gagnkvæmra
hagsmuna.
Mr. Bennett hefir haldið því fram af miklum
móði, að rýmkun á hinum brezka ívilnunartolli,
myndi undir engum kringumstæðum ná tilgangi
sínum, eða með öðrum orðum, að slíkt myndi
ekki greiða fyrir sölu á canadísku hveiti til Bret-
lands, sem nokkru næmi. Hér slær Mr. Bennett
vindhögg. 1 apríl mánuði síðastliðnum, seldi
Canada Bretum 5,459,684 mæla hveitis, en í júní
var hveitimagn það, er Bretar keyptu héðan úr
landi, komið upp í 21,679,434 mæla. Með öðram
orðum, þá hafði eftirspurn og sala á því tímabili
aukist um 16,219,750 mæla, og má það einvörð-
ungu þakka rýmkun Mr. Dunnings á ívilnunar-
tollinum brezka. Með auknum og endurbættum
markaði fyrir canadiskt hveiti, birtir yfir öllu
viðskiftalífinu, jafnframt því sem atvinnuleysið
rénar að sama skapi-
Canada er eina þjóðin í víðri veröld, sem
lækkað hefir innflutningstolla, frá því er styrj-
öldinni miklu sleit, og Canada hefir á því sama
tímabili, tekið risavaxnari framförum, en nokk-
ur önnur þjóð í heimi.
Hin frjálsylnda stjórn, hefir lækkað toll á
landbúnaðaráhöldum, b í 1 u m, rafljósavélum,
þvottavélum, saumavélum og mörgu fleira. Hef-
ir almenningur gert sér þess ljósa grein, hve
mikið bóndinn hefir hagnast við tolllækkunina á
sláttu- ogþreskivéla samstæðunni, “Combine?,,
Hvorki meira né minna, en hundrað dali. Fyrir
þessa hundrað dali, sem sparast á lækkuðum
tolli á þessu eina akuryrkju áhaldi, hefir bónd-
inn getað keypt í verzlun sinni hinar og þessar
nauðsynjar, er hann að öðrum kosti hefði orðið
að fara á mis. Bóndinn hefir hagnast, kaup- 7
maðurinn hefir hagnast, verkamaðurinn hefir
hagnast, og þjóðin öll hefir hagnast.
Hvað segir Mr. Bennett hér um? Jú, hann
segist ætla að hækka tolla á tolla ofan, með því
að þar sé um einu meinabótina að ræða bændum
Sléttufylkjanna til handa. Hvað skyldu margir
bíta á agnið? Enginn, nei enginn!
Arið 1922, flutti canadiska þjóðin inn $747,-
000,000 virði af vörum. Arið 1929, flutti hún
inn $1,265,000,000 virði af vöram. Arið 1922
námu útfluttar vörur héðan úr landi, $753,000,-
000, um leið og þjóðin flutti út 1929, segi og
skrifa $1,363,000,000 virði af canadiskum fram-
leiðslutegundum. Að því er mannfjölda viðvík-
ur, er canadiska þjóðin sú tuttugasta og áttunda
í röðinni, en hvað framleiðslu verksmiðjuvarn-
ings snertir, sú sjöunda í röðinni. Viðvíkjandi
útflutningi framleiðslutegunda, er canadiska
þjóðin hin fimta í röðinni, og flytur út meira
peningavirði af vörum á mann, en nokkur önnur
þjóð í heimi.
Til þess að reyna, ef auðið yrði, að leiða at-
hygli almennings frá hátollafarganinu, hefir
afturhaldsliðið þyrlað upp slíku feikna mold-
viðri út af Nýja Sjálands smjörinu, að út yfir
tekur allan þjófabálk; viðskiftasamningurinn
við Nýja Sjáland, og þá ekki hvað sízt innflutn-
ingur á smjöri þaðán, átti að hafa leitt slíka ó-
áran yfir bóndann vestræna, að hann ætti sér
ekki viðreisnarvon, nema því aðeins, að Mr.
Bennett hlypi undir bagga og kæmi honum til
bjargar. Um la>kninga-aðferðina, eða meðölin,
var vitanlega öldungis óþarft að efast; hómó-
patataskan fleytifull af hátolla plástrum og lof-
orðum um gull og græna skóga.
Ósennilegt virðist oss það, að þeir verði
næsta margir, er trúnað leggi á þær staðhæfing-
ar Mr- Bennetts, að hækka megi verð á canadisku
smjöri með aukinni tollvernd; það er öldungis
óþarft að leita langt yfir skamt til þess að sann-
færast um að svo er ekki. Bandaríkjaþjóðin er
hátolla þjóð; innflutningstollur á smjöri til
Bandaríkjanna, nemur 12 centum á pundið; þó
er smjörverðið þar syðra lægra, en í Canada.
Þessu til sönnunar skal á það bent, að þann 9.
janúar síðastliðinn seldist smjör í New York á
39 cents pundið, en í Montreal, seldist sama teg-
und smjörs þann sama dag á 41 cent pundið. Af
þessu er aijðsætt, að hátollarnir syðra náðu eng-
an veginn tilgangi sínum og bættu að engu leyti
liag smjörframleiðandans, eða bændastéttarinn-
ar yfirleitt. Myndi nokkur heilskygn maður
láta sér það til hugar koma, að árangurinn af
hliðstæðum tollmúram hér í landi yrði á annan
veg? Nei, og aftur nei! Islenzkir kjósendur í
nýbygðum þessa dásamlega lands, ganga þess
eigi duldir, hvað í húfi er við næstu kosningar;
þeim er það ljóst, að hróp og háreysti aftur-
haldslegátanna í sambandi við Nýja Sjálands-
smjörið, og smjörverðið í Canada yfirleitt,
stjórnast af engu öðra, en blygðunarlausum
blekkingum; þeim er það ljóst, að traustið á
framtíðinni og frjálslynda stefnan, er í rauninni
eitt og hið sama; og þeim er það ennfremur
ljóst, að afturhaldið og vantraustið sigla jafnan
í sama kjölfar. Þessvegna fylkja þeir sér nú
undir fána frjálslyndu stefnunnar, mannrétt-
inda og mannúðarstefnunnar, jafnvel enn á-
kveðnar en nokkra sinni fyr.—
Samkvæmt ósk smjörgerðarmanna í Canada,
ákvað King-stjórnin að setja innflutningstoll á
smjör frá Nýja Sjálandi, er nema skyldi f jórum
centum á pundið. 1 hverju er svo hættan fólgin,
sem afturhaldsliðið er að telja kjósendum trú
um að stafi frá Nýja Sjálands smjörinu! Ekki
í nokkrum sköpuðum hlut!
Afturhaldsliðið fékk því til vegar komið, eft-
ir að stríðið hófst, að selja mætti smjörlíki héí
í landi. Var það gert með hagsmuni bóndans
fyrir augum? Trúi því hver sem vill. Árið
1923 skarst |King-stjórnin í leikinn og bannaði
með öllu sölu smjörlíkis; vanst með því tvent:
heilbrigði þjóðarinnar var trygð, jafnframt því
sem canadiskt smjör losnaði við óæskilegan
keppinaut.
Það mun ekki ofmælt að fólkið í Vestur
Canada njóti lægri flutningsgjalda, en nokkurt
annað fólk í heimi.
Það var frjálslynda stjórnin, er hratt í fram-
kvæmd Crows Nest flutningsgjalda taxtanum,
árið 1897. Arið 1918 námu afturhaldsmenn
taxta þann úr gildi, bændum Vesturlandsins til
ómetanlegs tjóns. Ekki hafði King-stjórnin fyr
komið til valda 1922, en hún innleiddi Crows
Nest flutnings taxtann að nýju, þrátt fyrir ham-
rama andspyrnu af hálfu afturhaldsliðsins.
Og nú er afturhaldsklíkan, með Mr. Bennett í
broddi fylkingar, og Heimskringlu í halanum,
að reyna að telja 'bændum Sléttufylkjanna trú
um, sem og verkalýðnum í bæjum og borgum, að
með því að kjósa afturhaldsmenn á þing, fljóti
alt í mjólk og hunangi innan fárra daga, eða svo-
Hvað skyldu margir bíta á agnið ? Enginn, nei
enginn!
Mannúðarmálin hafa ávalt átt einlægan tals-
mann, þar sem Mr. King var; það var liann, á-
samt öðram mætum mönnum, svo sem þeim
Tliorson og Woodsworth, er frumkvæði átti að
ellistyrkslöggjöfinni og afgreiðslu hennar á
þingi; þetta hefir blessað gamla fólkið vafalaust
hugfast, er það gengur að kjörborðinu á mánu-
daginn kemur. TJt um það verður gert á mánu-
daginn kemur, hvort sitja eigi við völd hér í
landi næstu fjögur árin, sönn fólkstjórn, eins og
sú, er fólkið hefir búið við að unaanfömu, eða
hvort hörfað skuli til baka aftur í miðaldamyrk-
ur ofbeldis og öfgastefnunnar, þar sem aðeins
hinir fáu útvöldu koma við sögu. Vér erum ekki
í nokkram minsta vafa um úrskurðinh; hann
fellur aðeins á einn veg; frjálslyndi flokkurinn,
undir forastu Mr. Kings, hlýtur að ganga sigr-
andi af hólmi með meira atkvæðamagni en
nokkru sinni fyr; alt annað væri öldungis óhugs
anlegt.
Islendingar hafa alla jafna reynst /rjáls-
lyndu stefnunni trúir; þeir bregðast henni ekki
í þetta sinn, því það gerir enginn sannur Canada
maður.
í Winnipeg kjördæminu hinu syðra, fylkja
Islendingar, sem þar eru búsettir, sér að sjálf-
sögðu um Mr. Thorson; alt annað væri þeim ó-
samboðið. 1 hinum öðrum kjördæmum, þar sem
íslenzkra áhrifa gætir, falla atkvæðin einnig að
sjálfsögðu á hlið merkisbera frjálslyndu stefn-
unnar. Frjálslynda stefnan er móðir Vestur-
landsins; hún á að sigra, og hún skal sigra á
mánudaginn kemur!
+■—------------------------------------—+
Sú þrílita
-----------------------------------------*
1 sambandskosningunum 1926, var ekki alt
með feldu hvað heilbrigðisástandi Kringlu
gömlu viðkom; hún var þrílit og þjáðist af póli-
tískri móðursýki; hún var frjálslynd rMið-Win-
nipeg kjördæminu hinu syðra, fylgdi verka-
mönnum í kjördæmi Woodsworths, en þeytti
afturhaldslúðurinn í erg og gríð í Selkirk. (let-
ur nokkurt blað, sem þannig hefir verið ástatt
með, ætlast til þess að orð þess séu tekin trúan-
leg?
Meðan gott var í búi hjá Boblin, var sú þrí-
lita auðsveip og fylgispök; liún var það líka
meðan sæmilega mjólkaði hjá þeim Borden og
Meighen. En er afturhaldsbaulan tók að geld-
ast, fóra að renna tvær grímur á þá þrílitu;
smátt og smátt herti hún upp hugann, unz hún
afneitaði afturhaldinu í heyranda hljóði og varð
“prógressive- ”
Ýmsir efuðust þegar í öndverðu um, að
sinnaskifti þeirrar þrílitu, væri á heilbrgiðri,
sálfræðilegri breytiþróun bygð, og þeir áttu koll-
gátuna, ]>ví ekki Iiafði lítilfjörlegustu endurlífg-
unarmerkja fyr orðið vart hjá afturhaldsklík-
unni, en sú þrílita kastaði framsóknarflokknum
fyrir ætternisstapa og innlimaðist iMr. Bennett.
Svo fór um sjóferð þá. Nú er sú þrílita loksins
komin til föðurhúsanna, og sekkur að líkindum
fyrir fult og alt með afturhaldsskútunni-
+— --------------------------------------+
Hver er ástæðan ?
Eftir Sig. JíU. Jóhannesson.
+■---------------------------------------+
Hafið þið tekið eftir því liversu mikið kapp
er lagt á það, að sigra J. T. Thorson við þessar
kosningar ? Afturhaldið leggur fram alla krafta
sína honum til höfuðs. Og hver haldið þið að á-
stæðan sé?
Hún liggur í augum uppi. Ef Thorson væri
þögull á þingi, ef hann væri auðsveipur og at-
kvæðalítill, þá væri ekki þetta mikla kapp lagt
á að sigra hann. Allir afturhaldsþingmennirn-
ir í Winnipeg, ekki einungis sá^ sem hann sækir
á móti—heldur allir, beita sér í ræðum sínum
gegn honum- Meira að segja Howard Fergu-
son forsætisráðherrann í Ontario ræðst að hon-
um og telur hann hættulegan. Afturhaldið veit
hvað það syngur, veit hver því er skaðlegastur,
veit hvar árásanna er mest þörf. En hvað hafa
afturhaldsmenn um Thorson að segja? Koma
þeir með nokkura ósvinnu, sem hann hafi gert
sig sekan í. Ónei, hún er ekki til og þeir hafa
meira að segja ekki dirfst að búa hana til. Kæra
þeir hann fyrir ódugnað eða áhrifaleysi? Nei,
langt frá; ekki ein einasta rödd hefir heyrst, sem
við þann tón syngi, að undanteknum órökstudd-
um sleggjudómi í Heimskringlu.
Allir vita ástæðumar fyrir þessari sérstöku
mótstöðu, þessu ofurkappi, sem beitt er gegn
Thorson.
Hann er í augum afturhaldsins einn af aðal-
bardagamönnum framtíðarinnar fyrir frjálsum
stefnum; komandi stoð og stytta bóta og breyt-
inga, ef dæma má hið ókomna eftir því sem liðið
er. Hann er óefað einn hinna atkvæðamestu
manna frjálslynda flokksins nú sem stendur.
Afturhaldinu er það ekki láandi þótt því
standi stuggur af honum. Það fyllist lieift og
hatri til hans í hvert skifti sem hann beitti sér á
móti því á síðasta þinginu. Það man honum
það ennþá hversu vel hann barðist fyrir því að
rétta hluta póstanna. Það hefir enn ekki gleymt
einbeittni hans í Sjösystramálinu; því svíður
enn undan orðum hans í ræðunni um stjórnar-
skrármálið; því er enn í fersku minni afstaða
hans til brennivínsmálsins, o. s. frv., o. s- frv.
Afturhaldið segir ekki fólkinu að þetta séu
ástæðurnar fyrir hinni hóflausu baráttu gegn
honum. Það veit að öll þessi mál era mál fólks-
ins og það varast að nefna þau á nafn, en allir
vita hversu sárt þau hafa sært afturhaldssálina.
Þeim er það vorkunn afturhaldspostulunum þó
þeir hati slíkan mann, hann er þeim og stefnu
þeirra hættulegur.
Sannleikurinn er sá, að það mun vera hér um
bil eins dauni að ungur maður á þingi í fyrsta
skifti taki eins ákveðinn og áhrifamikinn þátt í
öllum stærri málum og Thorson hefir gert; fylgi
eins ötullega fram hagnaðar og heillamálum
fólksins; beiti sér eins óhikað á móti hnefarétti
auðvalds og afturhalds og njóti eins fullkomins
trausts og eins djúprar virðingar.
Þetta er ekki talað út í bláinn. Áhrifamiklir
atkvæðamenn í þinginu voru skipaðir til þess að
rannsaka og bera fram tillögur um öll mál heim-
kominna hermanna og Thorson var í þeirri
nefnd. Þá var í þinginu skipuð nefnd sérfróðra
manna til þess að ákveða laun dómara, og Thor-
son var formaður þessarar nefndar, sýnir það
betur en flest annað, hvílíks álits hann nýtur.
Maður, sem jafnvel sameinar það að vera
flutningsmaður frjálslyndra mála og rétta hluta
lítilmagnans og alþýðunnar eins og Thorson
hefir gert og njóta jafnframt álits og virðingar
stórmenna og stjórnarvalda, hann ætti ekki að
þurfa að efast um fylgi við kosningar; honum
ætti að vera vís sigur. En því má ekki gleyma
að slíkir menn vaxa æfinlega afturhaldinu í aug-
um og það hefir úti allar klær og tennur til þess
að koma þeim fyrir kattamef.
Vonandi er samt að enginn Islendingur verði
sekur í því ódrenglyndi 28. júlí, að gleyma fram-
komu Thorsons á þingi og þeim heiðri, sem hann
hefir þegar unnið Islendingum með framkomu
sinni þar.
Vingjarnleg íslenzk
bygð.
Margir, sem koma úr öðrum
löndum til Canada, hafa ekki
beinlínis í hyggju að gjöra það
að framtíðarlandi sínu, heldur að
leita gæfunnar eins og spönsku
æfintýramennirnir Igjörðu í Suð-
ur-Ameríku, og að henni fund-
inni halda svo heim í átthagana
aftur, til þess að lifa “í vellysting-
um praktuglega” það sem eftir
er æfinnar En þess konar menn
hafa oftast nær orðið fyrir von-
brigðum. Öðruvísi hefir farið
fyrir þeim, sem hafa komið í þeim
ásetningi, að reisa sér hér heim-
ili sín, verða borgarar, láta sér
umhulgað um heill landSins og
rækt þess. Þess konar menn hafa
sjaldan orðið fyrir vonbrigðum.
Skulum vér í eftirfarandi línum
benda á eina af hinum mörgu
blómlegu íslendingabygðum í
þessu mikla landi.
Um sumar íslenzkar bygðir hef-
ir verið ritað nokkuð mikið, og;
lesendur íslenzku blaðanna hér(
vestan hafs, hafa góða hugmynd
um þær, jafnvel þótt þeir hafi
aldrei komið í þær. Um aðrar
hefir vérið ritað mjög lítið, já,
um sumar þeirra heyrist varla
orð.
Vestur í Alberta er blómíeg ís-
lnezk bygð, sem varla hefir verið
getið í blöðunum síðustu árin, og
samt er hún ein með þeim feg-
ustu íslenzku bygðum í Vestur-
Canada. Þangað vestur, þar sem
hin tígulegu, snæviþöktu Kletta-
fjöll blasa við í vestrinu og ilm-
urinn af angandi lómum og sí-
græna skóginum við fjallsræturn-
ar, mætir manni, fluttu frum-
byggjendur þessarar bygðar fyr-
ir ca. fjörutíu árum. Komu þeir
fiestir úr Norður-Dakota og Win-
nipeg. Þá var landið vilt og ein-
ungis Indíánar og hjarðmenn
héldu til þar um slóðir. En með-
fram Medicine ánni og á hæðun-
um þar fyrir austan, fundu ís-
lendingarnir, sem þangað fóru,
gdösug beitilönd fyrir skepnur sín-
ar, frjósaman jarðveg til að rækta
flestar korntegundir og allstaðar
gott vatn. Með öðrum orðum,
þar fundu þeir öll skilyrði bæði
fyrir kvikfjárrækt og akuryrkju.
Þar að auki er landslagið mjög
svo fagurt, og hin miklu snævi-
þöktu fjöll í vestrinu minna þá
stöðugt á íslands fjöll og jökla,
sérstaklega, að því er mér finst,
um sólaruppkomu og sólarlag.
Sem miðdepill bygðarinnar mynd-
aðist lítið þorp, Markerville að
nafni, þar sem eru fáeinar búðir,
pósthús, símastöð, smjörgerðar-
hús, járnsmiðja, kirkja og skóli.
Þegar maður ferðast eftir braut-
inni, sem liggur beint norður frá
Markerville yfir hæðina, hefir
maður tækifæri til að skoða
þetta víðáttumikla land. Hinar
sællegu skepnur, hin miklu akur-
lónd, hin snotru húsakynni og
hinar góðu brautir, bera ljósan
vott um dugnað og iðjusemi
bygðarbúa. Til vesturs sér mað-
ur ána glitra í sólskini, en beggja
megin liggja löndin, þar sem bú-
garðarnir standa í röð. Nokkrar
mílur fyrir vestan ána byrjar
furuskógurinn og nær hann vest-
ur undir hin háu fjöll, sem vekja
bæði traust og rósemi í sál
manns. I
Víkingahugurinn og útþráin,
sem knúði íslendinga til að fara
þangað til að setjast að, hefir
ekki orðið fyrir vonbrigðum. —
Margir þeirra byrjuðu með tvær
hendur tómar, en í dag vitna sæl-
legir nautgripir, kindur, hross,
góð húsakynni, blómlegir akrar,
nýtízku amboð og flughraðir bíl-
ar um, að þeir, sem þar lögðu hönd
á verkið, hafa einnig haft eitt-
hvað í aðra hönd.
En nú lifir maðurinn hvorki á
peningum né brauði einu saman.
Hann er félags vera. Hann þarf
ekki einungis að hafa kvenmanns-
höndina til að skapa heimilið,
heldur verður hann að hafa ná-
granna, sem eru fúsir til að rétta
honum bæði vinarhönd og hjálp-
arhönd, þegar á liggur. Maður
finnur fáar bygðir nú á dögum,
þar sem menn bæði lifa og vinna
saman í einingu andans og bandi
friðarins, eins og í þessari bygð.
Þar hafa menn aldrei látið skift-
ar skoðanir í pólitík og trúmálum
fara með sig út í gönur, til að
skapa sundrung og ósamlyndi
niilli manna.
Þó að hinn litli kaupstaður
bygðarinnar sé um sextán mílur
frá járnbraut, þá eru þar samt
sem áður góðar samgöngur. Mað-
ur fær daglega fréttablöðin, en er
þó í burtu frá spillingu stórborg-
anna. Góðar brautir tengja Mar-
kerville við kringum liggjandi bæi
og flest heimili bygðarinnar hafa
talsíma.
fslendingar í þessari bygð, eru
vel kunnir um Alberta fylkið og
fleiri þeirra, bæði meðal hinna
eldri og yngri, hafa sett stimpil
sinn á þjóðfélagið. Þeir hafa
haldið uppi heiðri þjóðarbrotsins
hér vestra, sem fáar aðrar bygð-
ir. Þótt sumir af frumbyggjun-
um séu nú komnir undir græna
torfu, þá eru þó nokkrir þeirra
lifandi, og hin upprennandi kyn-
slóð hefir tekið framsóknaranda
brautryðjendanna að erfðum, svo
vér óskum þess, að þeir fái að
njóta handaverka sinna og eigi
eftir að sjá bygðina taka enn
meiri framförúm.
Davíð Guðbrandsson.
Jafnaðarmenn
skifta um skoðun í skattamálum.
Landsfélag brezkra verkalýðs
félaga skipaði nefnd til þess að
rannsaka áhrif skatta á verðlag-
ið. í nefndina voru skipaðir góð-
ir og gegnir jafnaðarmenn, t. d.
W. A. Appleton, sem er aðalritari
landsfélagsins, tveir af (forkólf-
uir verkamanna í baðmullar iðn-
aðinum, Frayne og Birchnough,
og J. F. Sime úr félagi verka-
manna í hampiðnaði.
Nefndin komst að þeirri niður-
stöðu, að hin rikjandi fjármála-
stefna á Englandi sé mjög var-
hugaverð. Hún hvetur til sparn-
aðar og telur, að háir skattar eigi
sinn þátt í því, að sparnaður
þverri á meðal þjóðarinnar. Var-
ar nefndin verkamenn við því, að
trúa þeim, er segja að háir skatt-
ar séu æskilegir vegna þess, að
þeir ýti undir framkvæmdir og
þröngvi mönnum til þess, að
starfrækja betur fyrirtækin. Há-
ir skattar, segir nefndin, að leiði
til þess, að reynt sé að minka
framleiðslukostnað, þ. á m. að
lækka verkalaunin.
Nefndin varar við því, að lagð-
ir séu á svo háir skattar, að fram-
tak og starfsgleði lamist. Hún
telur augljóst, að háir skattar
hækki vöruverðið á þann hátt, að
sparnaður þverri og taki fyrir
fjársöfnun. Of háir skattar leiða
til þess, að féð fari til neyzlu, í
stað framleiðslu og leiða þannig
yfirleitt til eyðslu. Það fé fer
þverrandi, sem ota þarf til við-
halds og aukningar framleiðslu-
tækjunum, og um leið þrengist
um fyrir verkamönnum. Niður-
staðan er sú, að of háir skattar
hafS í för með sér vinnuleysi,
hækki vöruverð og séu mesta mein
fyrir verkalýðinn
Nefndin leggun mikla áherzlu
á það, að verkalýðurinn geri sér
ljóst, hver áhrif skattabyrðin hafi
í raun og veru og að hve miklu
leyti hún stöðvi þá fjársöfnun,
sem er lífsskilyrði hverju þjóðfé-
lagn. —
Nefndin boðar engin ný sann-
indi. Alt eru þetta gamlar og'
hollar kenningar, sem, sem borg-
araflokkar um öll lönd hafa hald-
ið fram um langan aldur. En það
er nýtt, að fá slík sannindi boðuð
úr þessari átt, enda hefir álit
nefndarinnar vakið ákaflega mikla
eftirtekt. Þess verður líka að
gæta, að jafnaðarmennirnir
brezku eru á öðru þroskastigi, en
jafnaðarforingjarnir hér heima.
Jafnaðamennirnir á Bretlandi
hika ekki við að kannast við
sannleikann. Þeir fara líka sem
stendur með völdin 1 einu vold-
ugasta ríki veraldarinnar — og
finna til ábyrgðarinnar, sem á
þeim hvílir. Hér eru jafnaðar-
menn á ímyndaðri uppsiglingu og
það er nú eitthvað annað, en að
þeir telji sér fært, að kannast við
sannleikann í skattamálunum,
hvað þá heldur að boða hann.
Og'ekki er ólíklegt, að þeim þyki
boðskapur brezku jafnaðarmann-
anna ærið ónærgætnislegur, og að
vel hefði mátt dragast nokkur ár-
in enn, að hann væri látinn í ljós
og boðaður öllum heimi. — Vísir.
KENNARÁ vantar fyrir Árnes
skóla No. 586, fyrir næsta skóla-
ár, átta mánaða kensla. — Um-
sækjendur verða að hafa lst class
certificate og góða æfingu. Til-
takið kaup. — Tilboð sendist til
undirritaðar fyrir 9. ágúst 1930.
— Mrs. Th. Peterson, sec-treas.