Lögberg - 18.10.1934, Blaðsíða 7

Lögberg - 18.10.1934, Blaðsíða 7
LÖGBEÍRG, FIMTUDAGINN 18. OKTÓBER 1934 r iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii C~ ŒFIMINNING Guðmundur Kriálján Breckman Fæddur 17. júní 1809 Dáinn 30. ágúst 1934 Fimtudaginn þ. 30 ágúst s. 1. andaÖist á sjúkrahúsinu í Minnedosa, Manitoba, hinn vel- þekti heiðursma'Öur Guðmundur Kristján Guðlaugsson Breckman. Hann var fæddur á Klungurbrekku á Skógarströnd 1 Snæfellsnes- sýslu á'fslandi hinn 17. júní 1869. Foreldrar hans voru hau góðu hjón Guð- laugur Þorleifsson og kona hans Karitas Guð- mundsdóttir, sem lengi bjuggu á Klungur- brekku. Þegar Guðmundur sál. var fjögra ára gamall þá misti hann föður sinn og ólst því upp hjá móður sinni þar til árið 1884, að hún brá búi á Klungurbrekku, og fluttist þá Guömund- ur til Vesturheims ásamt móður sinni og sex systkinum, alls höfðu svstkinin verið 9, en tvö dóu í æsku heima á íslandi.. Þau, sem til Vest- urheims fluttust voru fjórir drengir og þrjár stúlkur, drengirnir voru ]reir Kristján, Guðleif- ur, Guðmundur og Þórarinn. Árið 1905 dó Guðleifur i Minneapolis, Minn. Kristján dó árið 1925 á Lundar, Man., svo aðeins cinn er nú eftir á lífi, Þórarinn Breckman, búsettur á Lundar, Man. Systurnar voru þær Sigríður, Kristín og Guðrún, hin siðastnefnda lézt fyrir nokkrum árum, en þær, sem lifa, eru Mrs. Sigríður Hnappdal, nú ekkja, búsett í Winni- peg og Mrs. V. Stefánsson, einnig búsett í Winnipeg. Þegar Guðmundur sál. kom til Vestur- heims ásamt móður sinni og systkinum, þá búsettu þau sig fyrst i N. D., og voru þar í sjö ár, síðan fluttust þau til Winnipeg, og þar byrjaöi Guðmundur að vinna sig áfram við al- genga daglaunavinnu. Það kom brátt í ljós, að hann var sérstaklega verklaginn, hagsýnn og ráðagóður, duglegur með afbrigðum, trúr og ráðvandur, og hollur húsbændum sínum, enda leið ekki á löngu þar til hann komst að góðri stöðu hjá timburverzlunarfélagi einu, að nafni Brown and Rutherford Lumber Co. Guðmundur sál. náði fljótt hylli hjá yfirmönn. um sínum, þvi ölluin var það ljóst hvað infkl- uin hæfileikum þessi ungi og efnilegi maöur var gæddur. Með brennandi álniga og björt- um framtíðarvonum vann Guðmundur fyrir sér, móður sinni og tveimur af vngstu syst- kinum sinum í mörg ár, og einnig kom hann þeim upp myndarlegu heimili í Winnipeg, svo ]?að sýnir sig að frá hans ungdómsárum hefir hvílt blessun yfir öllu hans starfi. Hinn 22. júní árið 1897 gekk hann að eiga eftirlifandi ekkju sína, Jakobínu Guðjónsdótt- ur ísleifs; hin ungu hjón byrjuðu þá bú sitt i Winnipeg, en næsta ár, 1898, fluttust þau til Rosser í Manitoba og var Guðmundur sál. ráðs- maður á landi því, er áðurnefndir húsbænclur hans áttu, og sýnir þetta hvað mikið traust og tiltrú hann haföi hlotið hjá þessu félagi. Guðmundur Kr. Breckmati starfrækti land þetta í Rosser, þar til árið 1901 að hann sagði upp stöðu sinni, og keypti þá land fimm mílur austur af Lundar, Man., og á því landi bjuggu þau hjón þar til árið 1913, að þau fluttu til Lundar, og hafa búið þar síðan. Árið 1902 voru það nokkrir menn, sem stofnuðu rjómabúið á Lundar, og var Guðm. K. Brcckman einna fremstur í þeirra flokki. Rjómabúið var bændaeign, og var Guðmund- ur formaöur þess fyrirtækis, og veitti því for- stöðu þar til árið 193Í, að hlutafélag Jietta seldi rjómabúið til núverandi eiganda þess, Guðmundar Jóhanns, fóstursonar Guðmundar sál. Breckman, enda var Guðmundur sál. þá mjög farinn að heilsu. öll þessi ár, sem Guð- mundur var formaður Rjómabúsins á Lundar, þá er sagt að það fyrirtæki hafi lánast ágæt- lega, og staðið í miklum blóma undir hans stjórn. Árið 1912 réðist Guömundur K. Breck- man í þjónustu verzlunarfélags, sem kallaði sig I«ike Manitoba Trading Co., og starfrækti verzlun sina á Lundar, Man. Hafði nú Guð- mundur tvær vandasantar stöður á hendi, for- mensku rjómabúsins og einnig þessarar verzl- unar, en bæði fyrirtækin gengu ágætlega. Árið í<9 r 3 kevpti Breckman sál. verzlun þessa í fé- lagi með hróður sínum Kristjáni, og ráku þeir hana var til árið 1922 að þeir seldu verzlunina. Guðmundur hélt nú áfram ráðsmensku við rjómabúið, en Kristján byrjaöi timbtir- verzlun á Lundar. Árið 1925 lézt Kristján, eins og áður er getið, en þá keypti Guðmund- ur heitinn timburverzlunina af ekkju bróður síns, og starfrækti þá verzlun til dauðadags, ásamt því að hafa formensku rjómabúsins þar til ársins 1932, eins og fyr er sagt. Þeim Breckmans hjónum varð xi barna auðið, 6 stúlkur og 5 drengir, tvö dóu í æsku, 9 lifa, og eru þau: Kristín Sigríður, gift Árna Stefánssyni, búsett í Vivian, Man.; Jakobína lvarítas, gift Lárusi Ingimundarsyni, búsett á I.undar, Man : Sigurlaug Helga og Maria Emily, báðar starfandi hjá Eaton’s Co. í Win- nipeg, og Margrét Guðrún við hjúkrunarnám í Winnipeg, allar ógiftar. Drengirnir eru: Walter Friðrik, giftur Pálínu Kristjánson, þau eru búsett á Lundar, Man.; Guðmundur Krist- ján, gjftur Clarice Skagfield, búsett á Oak Point, Man.; (juðjón George, giftur Agnes Armstrong, þau búa í Fort William, Ont. og Guðlaugur Ágúst,«ógiftur, heima hjá móður sinni: einnig tvö fósturbörn, sem eru þau Thelma Þórhalla Eyford, heirna hjá fóstru sinni og Guðmundur Jóhann, sem áður er get- ið, alt er þetta hið mannvænlegasta fólk, vel mentað og alið upp i hinni mestu siðprýði, enda var heimili þeirra Breckmans hjóna ríkt af ástúð og kærleika, sem mótaði hugarfar barn- anna til alls hins góða, því eins og Guðmund- ur sál var fyrirhyggju- og ráðdeildarmaður, eins, og ekki síður, var hans góða og ástúðlega kona, sem stóð honum við hlið bæði í blíðu sem striðu, og samtaka voru þau í öllu, sem miðaði til hins góða; þeirra heimili var í alla staði hið ánægjulegasta, og sönn gleði og sam- úð átti þar heirna, þar ríkti einnig íslenzk gest- risni og myndarskapur á öllunt sviðuni, enda voru þau hjón elskuð og virt af öllum, sem þeirn kyntust. Með GuÖm sál. Breckman er einn af okk- ar mætustu mönnum til moldar gengimt, sem í mörg ár hefir verið prýði sinnar bygðar, og ídstaðar komið frarn sein hið mesta göfug- menni. Hann var mannkosta og drengskapar- maður, hann mátti ekki vamm sitt vita hvorki í smáu né stóru, eins og hann var heiðarlegur og prúður í allri viðkynningu, eins var hann einnig í viðskiftalífinu, hann var lipurmenni hið mesta í öllum viðskiftum, blíður og við- mótsgóður, réttsýnn og hjálpandi undir flest- urn kringumstæðum, hann var greindur og glaðlyndur, og þarafleiðandi skenxtilegur i sam- tali, hann mátti ekkert 'áumt sjá og var allra manna fúsastur til þess að rétta hjálparhönd þeim sem þurfandi voru. Guðmundur heitinn var kristinn rnaður í orðsins fylstu merkingu, og hann starfaði af lífi og sál fyrir málefni hinnar lútersku kirkju í sinni bygð, þrátt fyrir þau mörgu og miklu störf, sem á honurn hvildu. Hann var einn af aðalmönnunt, sem hrintu til framkvæmda kirkjubyggingunni á Lundar, og starfaði að því af miklu kappi; hann var einnig forseti safnaðarins í mörg ár, og leysti það vanda- sama værk vel af hendi, ineð áhuga og trú- mensku, eins og alt annað, sem hann tók að sér að gjöra. Guðmpndur var bilaður á heilsu nokkur síðustu ár æfinnar, og oft varJxann rúmfastur sem vikurn skifti; mun hans heilsuleysi mest hafa stafað af hjartabilun, en þrátt fyrir það þó heilsan væri biluð, þá heyrðist hann aldrei mögla, því trúin og traustið á tilveru hins al- góða Guðs haföi gefið honum fullvissu um hið sæla eilífa líf, sem opinberaðist honum í hans öruggu trú á Drottinn sinn og frelsara Jesúm Krist, og síðast í hinu harða dauðans- stríði á sjúkrahúsinu i Minnedosa, þá virtist hvíla yfir þessum góða manni, óútmálanlegur og guðlegur friður, þar sem hann lá fullviss um hinn bráða endi æfi sinnar. Hann bað um bæn og guðsorð, og nærveru geisladýrð hins eilífa guðdóms virtist hvíla yfir hans bliða and- liti. Hann kvaddi alla þá rnörgu og géiðu vini, sem komu úr ýmsum áttum til þess að sjá hann í síðasta sinn á þessari jörðu, svo kvacldi liann konu sína og börn, og andi hans var tek- in af himneskum þjónum og fluttur heim til sælunnar lands. Far þú í friði, friður Guðs þig blessi, hafðu þökk fyrir alt og alt. Gekst þú með Guði, Guð þér nú fylgi, hans dvrðar-hnoss þú hljóta skalt. Guðmundur sál. var jarðsunginn frá Fyrstu lútersku kirkju í Winnipeg á mánudag- inn 3. september, aö viðstöddu fjölmenni. Séra Björn B. Jónsson, TJ.D. talaði á ensku og séra Jóhann Friðriksson las guðsorð og flutti ræðu; einnig sá, sem skrifar þessar línur, talaði nokk- ur minningarorð við líkbörur hins látna. Drottinn blessi tninningu hans. G. P. J. Ástarsaga Kitcheners lávarðar Eftir H. Church. Framh, Hin systirin, ungfrii Lucy Hutch- inson, var mikið gefin fyrir útreið- ar. Fáir hestamenn eða riddarar hefðu tekið henni fram'þar; þvi siður mundi nokkur kona í allri Lundúnaborg hafa í þeirri list gert betur. En slys beið hennar, eins og hinnar systurinnar. Einn dag, þegar hún var á út- reið í Hyde Park, kastaðist hún af hestinum og stórskaddaðist. Hún var tekin upp og' flutt heim, en meiðslin voru svo mikil, að mænan haföi skemst, svo hún varð krypl- ingur og þar á ofan rúnxföst það sem eftir var æfinnar. Það var ekki unx neina aðra að gera til að hjúkra þessum þjáðu konum en Karolínu bróðurdóttur þcirra, og hún vildi ekki í neinu víkja hið minsta út frá þdrri skyldukvöð. Járnviðjar örlaganna voru nú fyrir fult og alt búnar að hlekkja hana niður, og hún gerði sér fulla grein fyrir þvi. Upp frá þessu, og þar til þær dóu—en milli þeirra urðu nokkur ár—gaf hún sig alla við mannúðar- skyldu þeirri, er forsjónin hafði lagt henni á herðar. En ekki vant- aði það, nóg var um freistingarnar, sem allar bentu i þá átt, að hún ætti að verja lífi sínu öðruvísi; nóg var af þeim mörgum og laðandi öll hin mörgu ár, sem á eftir fóru. Karo- lína Hutchinson var vel gefin, hafði óvenju góða greind, og var þar að auki ásjálegur kvenmaður, og svo stóð hún til.að erfa miklar eignir. Þessvegna átti hún völ á mönnum, og gerðust margir-til að biðja henn- ar, ef til vill ekkert síður af alhug en hinn ungi, mannborlegi verk- fræðingur, sem um þetta leyti var að ryðja sér braut til frægðar og frama í útlöndum — en það var Kitchener. En hún gaf þeim öllum ákveðið afsvar, en elskhuga sínum frá ung- dómsárum veittist Karolínu Hutch- inson lang erfiðast að neita, en það varð hún samt að gera, og sagði honum hreinskilnislega eins og var, að hún gæti ekki orðið kona hans, og um leið gerði hún honum fulla grein fyrir hverjar ástæður væru þar til; þær væru tvennskonar. “Eg verð að gegna skyldu þeirri, senx forsjónin hefir lagt mér á herð- ar,j’ sagði hún. “Og svo er annað: Eg er orðin vön að lifa við fábreytt og lítilmótleg lifsskilyrði, en þú átt mikla framtíð fyrir höndum, þess- vegna þarft þú að fá þér konu af hérri stétt, sem vön er samkvæmis- lífi og öllu þar að lútandi. En það er mín innileg ósk, að fá ætíð að vera einn af þínum beztu vinum.” Kitchener, sem ætíð var maður með mönnum—mintist ekki á hjú- skaparmálin fraimr, en tók þvi eina sem hún gat látið honum í té—vin- áttuna. Hann hefir að öllum likind- um vitað að fyrir sig mundi aldrei verða um neina aðra konu að gera, að minsta kosti er það eitt vist, að hann giftist aldrei. En það sem eftir var æfinnar hafði þessi þróttmikli maður, sem menn héldu að aldrei leitaði sam- úðar nokkurs manns, stvrk og stuðn- ing af þessari göfugu konu, sem bæði leiðbeindi honum og styrkti, hugarfarslega. Til hennar fór hann með sigurvinningar sinar: til henn- ar fór hann einnig þegar hann þurfti ráðlegginga, hluttekningar og sam- úðar við. Þau voru bæði komin á sjötugs- aldur, þegar heimsstyrjöldin byrj- aði; þá hvildi ábyrgðin sem þyngst á honum, og áhyggjur og erfiði að sama skapi. Þá komu stundir senx hann hætti alt í einu vinnu, og sagði við þá af samverkamönnum stnum, sem hjá honum voru á hermálaskrif- stofunni: “Herrar, eg er þreyttur. Eg ætla að fara og hvíla mig tiokkr- ar klukkustundir. Eg kem svo aft- ur að þeim tíma liðnum.” Svo lét hann koma með bílinn sinn og ók burt, til að njóta hvíldar og fá endurnýjaðan styrk af návist STYRKIR VEIKLUÐ LÍFFÆRI NDGA-TONE styrkir og bygglr upp líífærin. Ágætt til þess að styrkja maga- vöðvana, eykur matarlystina og hjálpar meltingunni. Eykur vökvann I maga og görnum. NUGA-TONE hefir þau áhrif, að stykja hjartað svo að það starfar betur. pað er mjög gott fyrir sjúklinga, sem eru að ná heilsunni aft_ ur. Takið inn NUGA-TONE í dag. Sannfærist um ágæti þess. Nðg til heils mánaðar fyrir elnn dollar. Ábyrgst að lækna, eða peningum yðar skilað. Selt í öllum lyfjabúðum. Við hægðaleysi notið UGA-SOL, bezta lyfið, 50c. hinnar ágætu konu, sem hafði létt honum marga raunastund. Kitchener hafði oftast verið er- lendis, því þar var hans starfssvið. En hvar senx hann var, þá skrifaði hann henni jafnan, og skýrði henni frá öllum áformum sínurn, instu óskum og vonum. Öll þessi bréf geymdi hún vandlega, en þau voru að lokum orðin mörg hundruð aö tölu. Eitt af þessum bréfutn skrif- aði Kitchener lávarður ungfrú Hutchinson frá Dover á Englandi. Þá var hann kominn á stað til Egyptalands til að taka trúnaðar- stöðu þá, er hann var kvaddur til. í þessu kveðjubréfi, sem hinn mikli hermaður ritaði, kernst hann svo að orði: “Guð gefi að misklíð sú, er nti stendur yfir, líði hjá, svo ekki verði stríð milli allra Evrópuþjóðanna.” Eins og kunnugt er, fékk hann boð um að hætta við för sína til út- landa.en koma þegar í stað til Lund- úna. Hann kom heim til ungfrú Hutchinson áður en hún var, búin að fá bréf hans. “Eg fékk boð um að koma til fundar við stjórnarráð- ið,” sagði hann henni; “og eg er nú á leiðinni þangað.” Fáum klukku- stunduin síðar skrifaði hann henni að þar eð stríðið væri byrjað hefði stjórnin kvatt sig til að verða her- málaráðgjafa, og hefði hann tekið stööunni. Hún sáfhann ekki aftur fyr en að nokkrum dögunx liðnum, og þá hvíldi ábyrgð sú, er hann hafði á sig tekið, á honum eins og þyngslafarg. Ekki löngu eftir að stríðið byrj- aði, stofnsettu þau Kitchener iá- varður og ungfrú Hutchinson félag það, senx á var minst hér að fram- an, og sem jafnan hefir verið nefnt “Kitchener félagið,” en sá félags- skapur hefir orðið hermönnunum hin rnesta hjálparhella, eins og kunnugt er. Þetta “Kitchener fé- lag,” sem allir á Bretlandi kannast við, og þó einkanlega hermennirnir, kotn af öðrum örsmáum félagsskap, sem nefndur hafði verið “Ilinn konunglegi félagsskapur vinnandi kvenna, og hafði verið stofnaður nokkrum árum fyrir heimsstyrjöld- ina, af konu, sem var dóttir nafn- kends málara við konungshirðina brezku. Upphaflega hafði það ver- ið tilgangur félagsins og stefna að hjálpa þeim"konum sem urðu, ann- aðhvort að cinhverju levti eða alveg, að vinna fyrir skjölskyldum sínum, og eins og þessi stærri félagsskap- ur, sem af því myndaðist, var það algerlega án allrar gustukakendar i starfi sínu. Óðar en heimsstyrjöldin skall á, beindi hinn “Konunglegi félagsskap- ur vinnandi kvenna” þegar athygli ungfrú Hutchinson að því. Ung- frú Hutchinson lét þá þegar í ljós löngun til að ganga í félagið, og varð brátt ein af félagskonunum. Hvatti hún svo Kitchener til að styrkja félagið með nafni sínu og fulltingi. Þegar hún sagði honum frá starfi þess í þágti hermannanna á bardaga- vellinum og hverju það þá þegar væri búið að áorka, og hversu það byggist við að geta framkvæmt margt og mikið meira, varð hann þegar fúslega við tilmælum hennar, og varð málefninu eins sinnandi eins og hún. Þessi ágæta kona var í sannleika ímynd góðggerðaseminnar. Þó arf- ur sá, er henni hlotnaðist eftir föð- ursystur sinar væri mikill, þá hafði hún, áður en stríðið hófst, verið svo mikið búin að gefa til líknar- stofnana, og svo víðar, er styrjöld- in byrjaði, þá svo mikið til hinna ýmsu styrktarstofnana fyrir her- mennina og fjölskyldur þeirra. að þegar hún dó, lét hún ekki miklar eigur eftir sig. Hún hafði ætið övenju rnikla hluttekningu með heilsulausu fólki, og einnig með stúlkum, sem voru af góðu fólki komnar, en höfðu fallið á vondum tímum, og þetta fólk styrkti hún efnalega eftir mætti. Fólkið á sjúkrahúsunum í Lundúnum þekti hana vel, og karf- an, sem hún vanalega kom með þangað, fulla af gjöfum—sem upp á síðkastið var handa særðum her- mönnum — er enn geymd vel og vandlega af þeim, sem þar kyntust henni, er hún vann svo mjög í þágu hermannanna á vígvellinum — en það var umhyggjan fyrir því starfi, sem lá henni ríkast á hjarta, unx það leyti að hún dó. Kitchener var blíður elskhugi, og ótal atvik sýna, á einn og annan hátt, hve einlægt og órjúfandi sambad þeirra var, þó oft væru þau í rnikl- um fjarlægðum hvort við annað. Ungfrú Hutchinson var mikið gefin fyrir blóm—einkanlega voru það dalaliljur svokallaðar — sem henni likaði bezt, og hvar sem.hús- bóndinn á Broome Park, — heimili Kitchener lávarðar—var staddur, þá, eftir boði hans sendi garðmað- ur iians ætíð vikulega blóm og ávexti til Phillmore-garða. Eftir fráfall Kitcheners hélt garðmaðurinn upp- teknum hætti, og sendi vikulega þangað hlónx, eins og áður, cn þau, sein siðast komu, voru með mikilli viðkvæmni, lögð á líkkistu ungfrú Hutchinson. Fyrir þenna sinn hezta vin lét Kitchener lávarður taka af sér sér- staka mynd, og sendi henni hana með svohljóðandi yfirskrift: “Frá þínum trúfasta Herbert.’’ Hafði ungfrú Hutchinson lagt svo fyrir áður en hún dó, aö myndin yrði lögð í gröf með sér, en vegna hryggilegra mistaka var það ekki F.n af og til á hinu fræga og við- burðarika æfiskeiði Kitcheners lá- varðar, komu upp kvittir um að hann, sem sumir héldu kvenhatara, hefði i hyggju að kvænast einni eða annari tíginni konu. Ungfrú Hutch- inson tók þessum fregnunx nokkuð eftir því, hvort þær urðu umræðu- efni milli hennar og Kitcheners sjálfs, eða milli hennar og einhvers af kunningjum hennar; eins og t. d. þegar fréttin kom um ]>að, að Kitchener ætlaði að ganga að eiga nafnkunna konu, sem búin var að missa mann sinn. Svo þegar Kitchener lávarður kom næst til ungfrú Hutchinson, sagði hún stillilega: “Eg heyri sagt að þú ætlir að fara að gifta þig.” Hún hefir líklega ekki sagt þetta i fullri alvöru', en Kitchener tók því ekki sem gamni. “Þarf eg að segja þér að það er ekki sannleikur,” spurSi hann. “Þú veist betur en nokkur annar að það er ekki nema ein kona fyrir mig.” 1 annað skifti kom samskonar frétt til ungfrú Hutchinson, en i það 'sinn var það ein af vinkonum hennar, sem sagði frá, enda virtist sú fregn hafa all-áreiðanlegar heim- ildir við að styðjast. “Þessi fregn er með öllu tilhæfu- laus,” sagði ungfrú Hutchinson, með meiri ákafa en hún var vön að viðhafa. “Eg hefi fulla vitneskju um aS það er ekki.” Vald það, sem ungfrú Hutchin- son hafði vfir Kitchener var undr- unarefni þeirn fáu er um vissu. “Það er undravert,” sagði einn merkur rnaður, senx til þekti, “hvaða vald þessi smávaxna kona hefir yfir þessum mikla manni.” En í það eina skifti er hún, sein var hans kærasti vinur, reyndi að aftra honum frá að framkvæma það, sem hann áleit skyldu sína að gera, mistókst henni það algjörlega. Þó undarlegt megi virðast, þá var það út af Rússlandsförinni, sem varð til þess að hann misti lifið, að ung- frú Hutchinson, af kvenlegri var- úð gegn hættum, hóf ákveðin og öflug mótmæli. Framh. ► Borgið LÖGBERG!

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.