Lögberg - 29.09.1938, Blaðsíða 7

Lögberg - 29.09.1938, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 29. SEPTEMBER 1938 7 * Margrét Jónsdóttir Arnason Fædd 15. sept. 1861, dáin 25. júní 1938 "Mörg látlaus œfin lífsglaum fjœr scr leynir einatt góð og fögur; en guði er hún alt eins kœr, þótt engar fari af henni sögur.” —Stgr. Thorsteinson. Síðastliðin tvö eða þrjú ár heíir dauðinn höggvið mörg skörð og stór i fylkingar Islendinga hér vestra. Landnemunum og frumbýlingunum fækkar svo ört að talsverður hluti íslenzkra frétta í vikublöðunum eru nú venjulega dánarskýrslur. Stundum eru þessar fréttir fluttar i örfáum línum, þar sem lítið ber á, en stund- um i heilum blaðadálkum bundinna og óbundinna orða, með stóru letri, sem alir hljóta að sjá. Hér birtast fáein orð um konu, sem átti svo hógværa og hæg- láta æfi, að illa færi á því að minnast hennar með auglýsngablæ. Hins vegar var hún sú fyrirmyndar kona í daglegu lifi að ennþá ver færi á hinu að enginn tæki eftir fráfalli hennar fremur en þegar strá visnar á jörðu eða laufblað fellur af hríslu. rv Margrét Jónsdóttir Árnason var fædd að Svínavatni í Svína- ^ dal í Húnavatnssýslu 15. september 1861. Foreldrar hennar voru þau Jón Brandsson timbursmiður og Guðrún kona hans. \ % I a vo Margrét flutti vestur um haf árið 1888 og var nokkur ár í bænutn Brandon i Manitoba. Síðar fluttist hún til Duluth i Minnesota í Bandaríkjunum; þar giftist hún 15. febrúar 1890 Arnóri Árnasyni; er hann bróðursonur Þorvaldar prófasts Böð- varssonar. Næsta ár fluttu þau hjón til Chicago og vann Arnór þar lengi við málmkönnun (assaying). Utn eitt skeið áttu þau heima í Win- nipeg, en nokkur síðustu árin bjuggu þau að Oak Point, og þar andaðist Margrét 25. júní 1938; var hún jörðuð 28. s. m. i Otto grafreitnum. Séra Kristinn K. Ólafsson jarðsöng; flutti hann húskveðju að heimili þeirra hjóna og líkræðu í kirkjunni að Otto. Þau Arnór. og Margrét eignuðust tvö börn; son, sem dó árra mánaða og dóttur, sem Helga heitir, gift Óskari Þorgilssyni að Oak Point. Hún var skólakennari áður en hún giftist. Eftir fyrri mann sinn á íslandi, sem Guðmundur hét Bjarna- son, átti Margrét tvær dætur: Guðrúnu gifta Skúla Sigfússyni fyrverandi þingmanni að Lundar og Kristínu gifta hérlendum manni, sem Goucher heitir í Brandon, þar sem hann hefir lengi verið sporvagnastjóri. 4 Auk barna sinna lætur Margrét eftir sig fimtán (15) barna- börn. Hér er lögst til hvíldar ein hinna ágætustu kvenna meðal Vestur-lslendinga; hún var hvorki hávær né fyrirferðamikil, og sannaðist það á henni, sem Davíð Stefánsson segir í hátíðaljóðum sínum: “Hinn fómandi máttur er hljóður.” Margrét var flestum konum fúsari til þess að fóma eigin þægindum í þeim tilgangi að öðrum mætti líða betur. Náði þetta ekki einungis til hennar fólks, heldur einnig til þeirra, sem vanda- lausir voru. Um heimili þeirra hjóna finst mér það sannast sagt, sem eftirfarandi línur flytja: “Oft var þeim, sem átti bágt eða sorga kendi, hús þitt opið upp á gátt, útrétt vinarhendi.” Eg kyntist þeim hjónum um og eftir aldamótin; þau áttu þá heima í Chicago; hefi eg sjaldan vitað gestrisnara heimili eða þeim innilegar fagnað, sem að garði bar. Veit eg að hlýir hugstraumar sækja nú þangað sem Margrét ligguryúr mörgum áttum, og flytja henni þögult þakklæti fyrir margt, sem hvergi hefir verið getið. Sig. Júl. Jóhannesson. Urvalsritgerðir Jónasar Jónssonar Eins og skýrt hefir verið frá í ís- lenzku blöðunum hér vestan hafs, hefir Samband ungra Framsóknar- manna á íslandi hafist handa um útgáfu á úrvalsritgerðum Jónasar alþingismanns Jónssonar, og kemur fyrsta bindi þeirra út seint á þessu hausti. Fyrir nokrkum dögum barst mér bréf frá Jóni Helgasyni blaðamanni í Reykjavík, þar sem hann fór þess á leitj fyrir hönd Sambands ungra Framsóknarmanna, að eg safnaði áskrifendum meðal íslendinga i landi hér að úrvalsritgerðum Jón- asar Jónssonar. Er mér mjög ljúft að verða við þeim tilmælumi, og vænti að þau fái verðskuldaðar undirtektir. Jónas alþingismaður er bæði gjörhugull og framúrskar- andi ritsnjall, og þarf því enginn að draga í vafa, að ritgerðir hans séu hinar athyglisverðustu fyrir margra hluta sakir; enda eru fjölmargar þeirra ýmsum kunnar hér vestra úr íslenzkum blöðum beggja megin hafsins. Upphafsbindi ritgerðarsafnsins er annars ágætlega lýst í þessum orð- um Jóns blaðamanns Helgasonar: “Fyrsta bindi ritgerðasafnsins kem- ur út um mánaðamótin nóvember- desember og hefir inni að halda margar minningagreinar og afmælis. Er þar f jallað um líf og æfi á þriðja tug Islendinga, er starfað hafa sam- tíða höfundinum. Er það alt í senn, að Jónas Jónsson hefir ritað jjm þetta fólk af næmari skilningi, meiri kunnleika, meira réttdæmi, meiri stílsnild heldur en öðrum hefir auðnast. Þessar ritgerðir eru því margar mjög traustar og góðar heimildir um umbótabaráttu þjóð- arinnar hina síðustu áratugi.” Vil eg bæta því við, að i nefndu bindi verða meðal annars ritgerðir um þessa menn og konur, og eru þó hvergi nærri allir taldir: Einar H. Kvaran, Hallgrám í Kristinnsson, Jón Baldvnsson, Jón . Þorláksson, Kristbjörgu Marteinsdóttur í Yzta- felli, Magnús Helgason, Ólöfu Bjarnadóttur á Egilsstöðum Sigurð Jónson á Yztafelli, Svein Ólafsson í Firði og Tryggva Þórhallsson. Þegar tekið er tillit til þess, hversu framarlega þeir menn, sem þar er lýst, hafa staðið í menningarbaráttu þjóðar vorrar á undanförnum ára- tugum, verður augljóst hið mikla sögulega gildi minningagreinanna um þá, jafnhliða snild frásagnarinn- ar. Þetta fyrsta bndi ritgerðasafns- ins verður 220—250 blaðsíður að stærð í Skírnisbroti, prýtt allmörg- um myndum. Það verður selt á- skrifendum á 1.10 .bundið, en $1.65 í vönduðu bandi. Er verðið mjög lágt fyrir svo stóra bók, eftir því sem nú gerist, enda mun bókhlöðu- verðið eitthvað hærra. Þar sem hér er um mjög merkilegt rit að ræða, og höfundurinn á vin- sældum að fagna meðal landa sinna hér í álfu, veit ég að margir þeirra muni vilja gerast áskrifendur að því. Geta þeir ihiriir sömu skrifað beint til mín, og væri æskilegt, að andvirði bókarinnar fylgdi. Verður ritið svo á sínum tíma sent áskrif- endum, burðargjaldsfrítt. Kjósi menn það heldur, geta þeir vitan- lega fengið bókina senda gegn póst- kröfu. Einnig væri mér þökk á því, ef einhverjir í íslenzku bygðunum hér- lendis vildu taka að sér, að safna askrifendum að ritgerðasafninu i heimabygð sinni. Hefi eg fyrir- liggjandi eyðublöð, sem safnandi gæti síðan sent til mín að nafna- söfnuninni lokinni. Richard Beck, University Station, Grand Forks, N. Dakota, U.S.A. SIGURÐUR SKÓLA- MEISTARI SEXTUGUR Sigurður Guðmundsson skóla- meistari á Akureyri er sextugur í dag. Má eflaust telja hann ein- hvern merkasta skólamann okkar, núlifandi. Hann var einn af fremstu forvígismönnum mentaskólastofnun- arinnar á Norðurlandi, og hefir skólinn vaxið mjög og dafnað undir stjórn hans. Skólastjórnarhæfileik- ar Sigurðar eiga að verulegu leyti rót sína að rekja til skilnings hans og glöggskygni á mismunandi gkap- gerð nemendanna, auk alúðar hans og ábygðartilfinningu i starfinu. Lætur hann sér ekki aðeins nægja að fylgjast með ferli nemendanna gegnum skólabekkina, heldur niiss- ir hann ekki sjónar af þeim, eftir að skóla sleppir. En Sigurður er ekki aðeins mik- ill skólastjóri, heldur einnig mikill kennari. Það er ekkert skrum þótt sagt sé, að hann sé fremsti íslenzku- kennari þjóðarinnar, og er það meira en meðalgleyminn maður, sem líður úr minni hið mikla fjör og líf, sem Ihann blés í kensluefnið. Sigurðtir Guðmundsson er fædd- ur á Æsustöðum í Bólstaðarhlíðar- hreppi 3. september árið 1878. Foreldrar hans voru þau hjónin Guðmundur Erlendsson, bóndi þar og síðar í Mjóadal, og Ingibjörg Guðrún Sigurðardóttir. Sigurður settist í fyrsta bekk lærða skólans haustið 1895 °S lauk stúdentsprófi vorið 1902 með 1. einkunn og lauk meistaraprófi í norrænni málfræði 15. september 1910. Að loknu prófi hvarf hann ^ftur heim og stundaði kenslu í Reykjavík, og 1. okt. 1917 var hann skipaður 2. kennari við Kennaraskólann. 3. júlí 1921 var Sigurður skipaður skólameistari við Gagnfræðaskólann á Akureyri frá 1. september sama ár. Hefir hann síðan verið yfirmaður þeirrar stofnunar, sem undir stjórn hans hefir hlotið mentaskólaréttindi og heitir nú mentaskólinn á Akureyri. Árið 1915 kvæntist Sigurður Hall- dóru Ólafsdóttur prests Finnssonar frá Kálfiholti. Eftir Sigurð ligglur fjöldi rit- gerða, bæði um íslenzk fræði, þjóð- félags- og uppeldismál. —lþýðúbl. 3. sept. Fyrirlestrar Jónasar Jónssonar að Mountain og Garðar Fyrirlestrar Jónasar alþingis- manns Jónssonar að Mountain og Garðar, þ. 15. og 16. þ. m., verða fólki á þeim slóðum vafalaust minn- isstæðir og voru vel sóttir, 250—300 manns fyrra kveldið en 150—200 hið síðara, þó á miklum anrratíma væri. Að Mountain flutti ræðumaður ítarlegt erindi um breytingarnar og framfarirnar í atvinnumálum is- lenzku þjóðarinnar á síðari árum. en að Garðar lýsti hann, í glöggum dráttum, andlegu lífi hennar nú á tímum. Voru báðir fyrirlestrarnir þrungnir að frjórri hugsun og fróð- legir mjög, enda var ágætur rómur gerður að þeim. Dr. Richard Beck, vara-forseti Þjóðræknisfélagsins, skipaði for- sæti á báðum samkomunum og kynti hinn góða gest. Guðmundur dómari Grímsson, sem var í för með Jónasi alþingismanni, tók einnig til máls á Mountain samkomunni, en að Garðar fluttu þeir Stuttar ræður Dr. Röngvaldur Pétursson, forseti Þjóðræknisfélagsins, og . hr. Gam- alíel Þorleifsson, sem þakkaði heim- sóknina fyrir hönd bygðarinnar. Barnasöngflokkur og Karlakór bygðarmanna sungu mörg íslenzk lög á báðum samko'munum, undir stjórn Ragnars H. Ragnars, söng- kennara. Rausnarlegar veitingar voru frainreiddar i samkomulok á báðum stöðum. Fyrirlestrarnir voru haldnir undir umsjón þjóðræknisdeildarinnar “Báran,” og voru þessir menn í undirbúnings- »og móttökunefnd: séra Haraldur Sigmar, Sigmundur Laxdal og Hjöýrtur Hjaltalín, ,fyr- ir hönd deildarinnar, en Tíh. Thor- finnsson, Guðmundur Grímsson og Richard Beck af hálfu aðalfélagsins. Guðmundur Pétur Björnson Hann lézt að heimili sínu í Sel- kirk, Man., 9. júní s.l., eftir langa vanheilsu. Fæddur var hann að Steinagerði í Svartárdal, Húna- vatnssýslu 6. júní 1870. Foreldrar hans voru þau Björn Guðmundsson, og kona hans Ingigerður Kráksdótt- ir, er þá bjuggu að Steinagerði. Var Björn tvíkvæntur og átján barna WE’RE ALL NUTTY HERE AND THERE Ry P. N. WHEN I was a bit of a lad, I worked alongside an old fel- low who would always say, “Never trouble trouble till trouble troubles you?” every time anybody with a groueh came along. He had troubles enough of his own, and so had I (small as I was) and we didn’t want to have to listen to someone else’s troubles or imaginary discom- forts or something. Those were happy days with my old fellow- workman, and when our ways part- ed it was hard to go and we were sincerely sorry. Somebody is always wanting to tell about his sorrows ov about someone else’s worries and how they could be cleared up and wiped off the slate. There are a lot of fixers running around, who are sure they can fix up things nobody else sc ems to be able to do anything aoout. THERE came to me today, a cir- .cular letter from the circulation manager of a magazine I have been reading since it started. It seems my subscription ran out in August, and he wants me to renew it. He tells me that the September issue is out, and that B contains ar- ticles about the troubles in Europe, about the trouble between the A.F. of L. and the C.I.O., about the trou- ble over the Wagner Bill. These, he mentions in the first paragraph of the letter, and there’s more trouble down through the appeal to renew the subscription. Now, to be candid, I don’t care a hoot about any of these troubles, and besides I still have troubles enough of my own. If folks want to go on making trouble in Europe and America that’s their own business, and little magazine or myself can’t do anything about it. So why print so much about all the troubles and be trying to make me read about them? Don’t ask me! 4 4 4 THERE must be lots of cheerful stuff in the world to write and read about. Most of the folks I notice here and there are a happy, contented lot. Only the odd one is running around trying to make trou- ble. I just let that lad go by, and take a sort of interest in the multi- tude that’s happy and trying to make other folks happy. I find it quite interesting watching these folks. And the thought often occurs to me that if we didn’t take so much notice of the trouble-makers we cer- tainly wouldn’t hear so much about them. They might even go back to their work and not be trying to stir up trouble all the time. It might dawn on them that the wrangling is not getting them anywhere, and is only providing good jobs for bum paper-hangers and such. Oh, yes, there’s a good chance that the trou- ble-makers may yet wake up and go on attending to their knitting. * * * RIGHT from the start, I have had every confidence that the little I magazine that’s wanting a re-1 newal of my subscription is full of good intentions. I rather think I shall renew the subscription and take a chance that the editor will not allow the circulation manager to turn it into a trouble publication. I have a notion, too, that the trou- ble makers will keep on troubling everybody just the same. But, I don’t want to hear anything about it. This is a pretty good old world, and much as the trouble-makers try they can’t do much damage to a world as big and as beautiful as God has made this world. * * » 1 tíADS up, everybody! Be cheer- ful, and you won’t hear so many tales of trouble. They’ll get tired telling them when they can’t get folks to listen. Maybe there will be a cheerful story in the September number of the little magazine. Here’s hoping. 4 4 4 THERE was a time when they used so often that old personal line: “He resigned to accept a more lucrative position.” We never see that little remark any more. 4 4 4 íiTP EACHER says,” said little X Johnny, fishing an ant out of his lemonade, “that ants are the most industrious creatures in the world.” “So they are, dear,” replied mother. Johnny shook his head. “I don’t believe it,” he retorted. “If they are, how is it that they find time to attend all our picnics.” » * * Y’OU can’t judge a man by what he stands for any more. It’s what he falls for that counts. There was a time when there were just a few of them, but for some time past every man has had his price. * » » LAST year, Australia bought seventy million dollars worth of goods from the United States, which makes Australia look like a very good customer of the U.S.A. » * » DOWN at Shawville, Que., rec- ently, Mrs. David Shaw cele- brated her lOOth birthday. Five generations were represented at the party the old lady gave. One hun- dred relatives attended, including 20 grandchildren, 25 great-grandchil- dren and three great-great-grand- children. * * * LADY—Why should a great strong man like you be begging? Tramp—It is the only pro- fession I know in which a gentle- man can address a beautiful woman without an introduction. » * » BY replacing the old-fashioned weights of the 137-year-old tur- ret clock of the Port of London, in England, with an electric motor, it is hoped to make the timepiece last for another century. faðir. Var Guðmundur meðal þeirra yngstu. Móður síi»a misti hann, aðeins tveggja ára gamall. Samt dvaldi hann í föðurhúsum unz faðir hans dó, sem um seytján síð- ustu ár æfinnar hafði verið mjög farinn að heilsu. Var Guðmundur þá aðens fimtán ára gamall er hann fluttist að Bollastöðum í Svartár- dal, en þar bjó föðursystir hans María, og maður hennar Guðmund- ur að nafni. Hjá þeim dvaldi hann um þriggja ára bil. Fluttist þvi næst sem vinnumaður til séra Stefáns á Auðkúlu, og hafði þar heimili í tvö ár. Þessu næst fór hann norður til Sauðárkróks til að nema þar trésmíði, hjá Þorsteini nokkrum Guðmundssyni, sem þar var beztur smiður nærlendis, og lærður í iðn sinni, en svo voru þeir menn kalaðir, sem sveinsbrjf höfðti hlotið. Við þetta nám dvaldi Guð- mundur í þrjú ár. Þótti hann þá þegar laginn, afkastamikill 'og á- hugasamur verkmaður og samvizku- samur í starfi. Svo mikið traust báru þorpsbúar á “Króknum” til hins unga smiðs, að þeir fólu hon- um að byggja kirkju sína, sem enn þau staðar í Argylebygð um hríð, en fluttust brátt til Selkirk og hafa dvalið þar síðan. Meðan heilsan leyfði stundaði Guðmundur iðn sína af miklum dugnaði, og hlaut maklega viðurkenning góðra manna fyrir. Er hann var til grafar bor- inn 13. júní s.l. lá leiðin fram hjá skólabygging einni allstórri, er hann hafði reist. Um leið og likfylgdin fór fram hjá hélt ungur skólapiltur flagginu við hálfa stöng. Vildi skólinn þannig votta honum þakk- læti sitt. Þeim hjónum Guðmundi og Bir- gittu varð 10 barna auðð. Átta þeirra eru á lífi og öll hin myndar- legustu í sjón og reynd. Eiginkonan og aðrir ástvinir eiga hér á bak að sjá umlhyggjusömum eiginmanni, föður og vini. Sannast á þeim, eins og ávalt að “síðasta sinni sárt er að skilja en heimvon góð í himin- inn.” “ . . . Og er hann nú úr sögunni” er oft viðkvæði fornsagna vorra, er þær fella niður frásöguna um látna menn. Mun það einnig mega segja , hér. “ÍJr sögunni” en lifir þó; lifir stendur, og talin er hin mesta bæjar- j í hillingum endurminnnganna, sem prýði. Tvær aðrar kirkjur bygði hann einnig það sama ár uppi i sveitum. Urðu þeSsar kirkjusmíð- ar síðustu handaverk Guðmundar á Islandi, því æfintýraþráin og löng- unin til utanfarar hafði nú hernum- hjálplegur maður öllum sem áttu bágt og hann náði til, sem háttprúð- ur maður, sem dyggur, samvizku- samur þjónn og vinsæll nágranni. “Úrsögunni?” Naumast. Vér höf- um að þessu aðeins skráð einn ið huga hans — og út fór hann, og \ kapítula í sögunni, og neðst á síð til Ameriku koin hann haustið 1899. I Hafði hann skömmu áður en hann lagði af stað tekið sér ungfrú Birgittu Árnadóttur frá Sauðár- | framhaldið. krók, fyrir eiginkonu. Fyrst numu V. J. E. ustu blaðsíðu standa orðin “Fram hald síðar.” Vér munum öll um siðir lesa A TVINN ULE YSINGJAR 1 DANMÖRKU Atvinnuleysið er Dönum stöðugt hið mesta áhyggjuefni. 24. júní s.l. voru yfir 85,000 manns skrásettir atvinnulausir og þar af voru rúm- lega 74x100 meðlimir atvinnuleysis- sjóða og nutu styrks. Annars er sumarið að öllum jafn- aði sá timi, sem minst kveður að atvnnuleysi, en að þessu sinni kemur það í ljós, að tala atvinnuleysingja hefir aðeins lækkað um 7,000 síðan i maímánuði. Ef að þessar tölur £ru bornar saman við tölurnar frá í fyrra, á sama tíma, kemur það í ljós, að at- vinnuleysingjum hefir fjölgað um rúmar 17,000. Á verstu kreppuárunum kvað þó enn meira að atvinnuleysinu og varð þá tala atvinnuleysingja hér um bil helmingi hærri en hún er nú. Auglýsingastjóri gufuskpiafélags, sem hefir skip í förum frá Banda- ríkjunum til Alaska, hefir dottið nýtt ráð í hug til að fá ferðamenn til að ferðast til Alaska. Hann hefir látið félagið stofna “orðu,” og þeir, sem orðuna fá, hljóta nafnbótina “ridd- arar miðnætursólarinnar.” Allir farþegar á skipum félagsins geta fengið “orðu" þessa gegn tiltölulega vægri borgun. ♦ ♦ ♦ Kona ein í New Orleans varð í sumar bæði móðir og amma í senn., Hún fæddi sitt 10. barn sama dag- inn sem dóttir hennar 18 ára gömul átti fyrsta barn sitt.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.