Lögberg - 04.07.1940, Blaðsíða 5

Lögberg - 04.07.1940, Blaðsíða 5
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. JÚLI, 1940 5 Stefán Einarsson í Upham, sjötugur Eftir prófessor Richard Reck * byggðum fslendinga viðsvegar Mm þetta meginland hafa verið °g eru enn, góðu heilli, menn, sem orðið hafa, vegna hæfileika sinna og traustrar skapgerðar, áhrifa- oienn um aðra fram i heima- byggð sinni; hafa skipað þar og skipa leiðtogasess. Þeir, sem Stefán Einarsson ^ekkja til Stefáns Einarssonar í f’pham í Norður Dakota, — og hann er vinamargur í hópi landa sinna—munu hiklaust vísa hon- til sætis i þeim flokki, sem að ofan er nefndur. Hann er einn af þeim alþýðum nnum íslensk- l|m, sem verið hafa prýði stéttar sinnar meðal fslendinga heggja megin hafsins, og meðan þjóð vor er auðug að þesskonar mönn- um, stendur hiin traustum fótum ^ienningarlega. Stefán átti sjötugsafmæli síð- astliðinn föstudag,. Þann dag var Stefán staddur á þingi hins Ev. lúterska kirkjufélags að Lundar, Man. Var afmælis hans minst við þingsetningar guðs- Kiónustuna með nokkrum hlý- legum orðum af séra Valdimar 4. Eylands, sem stýrði þeirri at- oöfn. Fer vel á því að hans sé frekar minst á þessum vegamót- Ur*i æfi hans, en drjúgum verður hó umsögn þessi um hann fá- ia'klegri en vera ætti. Stefán Einarsson er Húnvetningur að <rett og kynjaður vel. Foreldrar hans voru Stefán Einarsson bóndi að Eyðstöðum og Margrét Jóns- dóttir frá Smyrlabergi í Ásum. ^oru þeir náskyldir Skafti rit- st.jóri Jósefsson og Stefán, því aÓ afi hans í föðurætt var Einar ^kaftason á Helgavatni, bróðir 4ósefs læknis Skaftassonar : Hnausum. Stefán Einarsson er fæddur 21. Íóni 1870 að Eyðstöðum. Var hann hjá foreldrum sínum þang- aÓ til hann var sex ára gamall, en fluttist þá að Hjallalandi i ^atnsdal til Jósefs Einarssonar, ^öðurbróður síns, og dvaldist hjá honum þar til hann var 18 ára. ^,reip hann þá útferðarhugur sem ^arga aðra landa hans á þeim aruni og hélt hann vestur um haf árið 1888, settist hann að við (<arðar i Norður Dakota og stund- aÖi þar daglaunavinnu næstu ár- ln- Hann nam land í Mouse ^iver- bygðinni árið 1896 og hefir þar heima síðan; hann er hú- settur í Uphan-bæ. Stefán er tvíkvæntur. Fyrri hona hans, Elisabet Geirhjartar- öóttir Kristjánssonar frá Flat- eyjardal, er látin fyrir mörgum arurn; seinni kona hans er tJórunn Johnson, en því miður kann eg eigi skil á ætt hennar; hún er gáfu og ágætis kona og vel menntuð; stundaði hún nám a rikisháskóla N. Dakota í Grand t'orks og var kennslukona áður en hún giftist; hún er bókmennta hneigð með afhrigðum og glögg- skygn mjög á skáldskap og fagr- ar listir Börn Stefáns eru hin mann- va*nlegustu, og vel gefin; Berg- bora dóttir hans, hin mesta ^yndarstúlka, tók í vor stúd- entspróf við rikisháskólann í N. Dakota með hárri einkunn. Sjálfur er Stefán aðsópsmikill maður, svo að hann dregur fljótt að sér athygli manna á manna- mótum, og hið andlega atgervi hans er að sama skapi. Nágranni hans, fróðleiksmaðurinn Sigurð- ur Jónsson lýsir honum þannig í grein sinni “Landnám Mouse River-bygðar í N. Dakota’’ —Al- manak ó. S. Thorgeirssonar 1912 “Stefán Einarson er mikill maður vexti og stórskorinn, sem hinir aðrir frændur hans, skjótur til allrar karlmensku, ör í skapi, hreinlyndur og óvæginn, hirðir lítt við hvern er að etja i þann svipinn. Kippir honum þar í kyn til forfeðra vorra, að láta ekki hlut sinn, þótt við ofurefli sé að etja. Stefán er mildur á fé veglyndur og ósérplæginn. Hann er allra manna hjálpsamastur, ekki síst við hina minni máttar, og ekki ósjaldan að hann veiti lið sitt þótt í bága komi við hans eigin sakir. En um liðsemi hans má hið sama segja, sem Guð- mundur hin ríki sagði um Skarp- héðinn:—“heldur vildi eg hafa hans fylgi en tíu annara”. Stef- án Einarson er skýr maður og víðlesinn og fróður um margt. Hann ann íslenskum bókment- um af alhug, einkum skáldskap og skilur hann vel. Hann er vel máli farinn og lætur alloft mjög til sín taka um velferðarmál bygðarinnar. Fylgir hann fast málum þeim, sem hann beitir sér fyrir......Frömuður er Stefán bindindisfélagsins í bygðinni, þess félagsskapar, sem mesta og besta ávexti hefir borið og er hið heillaríkasta félag bygðarinnar. í safnaðarmálum hefir Stefán verið hinn mesti styrktarmaður alla tíð, lengst af átt sæti í safn- aðarnefnd, beitt þar kröftum og þekking til að sameina.” Ætla eg að þeir, sem til Stef- áns þekkja, taki einhuga undir þessa lýsingu Sigurðar og telji þar í engu ofmælt, því að Stefán er í senn mikill hæfileikamaður og drengskapar. Auk bindindis- málanna og kristindómsmálanna hefir hann látið skólamálin í byggð sinni til sín taka; grunar mig, að það sé ekki sist fyrir á- hrif frá honum, að svo tiltölu- lega margt af ungu islenzku fólki úr Moose River-bvgðinni hefir gengið skólaveginn og skipar nú ábyrgðarstöður innan Norður Dakota rikis og utan. Sú byggð hefir átt og á enn margt ágætis- manna og kvenna af íslenskum stofni; en það tel eg hið mesta happ hennar, að hafa átt jafn mikilhæfa leiðtoga, á verklega sviðinu og í andlegum efnum, eins og þá Guðmund F’rimann og Stefán Einarsson. Hinir mörgu vinir Stefáns árna honum heilla á sjötugsafmælinu og óska þess, að hans megi enn lengi við njóta. Veit eg, að sveitungar hans sérstaklega taka einhuga undir þá ósk. Séra Egill H. og Ellen Fáfnis heiðruð Á laugardaginn 15. júní s.l. áttu þau séra Egill H. og Ellen Fáfnis 10 ára giftingarafmæli. Var þess minst af sameiginlegu safnaðarfólki hér kvöldið áður með viðeigandi samsæti. er haldið var í kirkju Glenboro-safnaðar. Var kirkjan fullskipuð fólki úr bænum og bygð- inni og var hún skrýdd á viðeig- andi hátt og blómum prýdd. Á pallinum var heiðursgestum skipað sæti. Skemtiskrá stjórnaði undir- ritaður og flutti heiðursgestunum ávarp fyrir hönd allra er þátt tóku í þessum fagnaði. Gat þess að hér væri ekki einungis minst 10 ára giftingarafmælis þeirra, heldur líka 10 ára prestskapar séra Egils og 10 ára þjónustu þeirra hér. Til máls tóku Mrs. P. A. Ander- son fyrir hönd kvenfélagsins í Glenboro, Mrs. Thori Goodman fyrir hönd kvenfélagsins á Grund og Mrs. H. A. Josephson fyrir hönd kvenfélagsins á Brú og B. S. Johnson forseti Frelsissafnaðar og Helgi Helgason forseti Fri- kirkjusafn. er afhenti heiðursgest- unum ofurlitla peningagjöf frá sameiginlega vinahópnum, en Mar- grét Anderson færði Mrs. Fáfnis fagran blómvönd frá kvenfélögun- um. Söngur og hljóðfærasláttur var til tilbreytingar á milli ræð- anna; var fyrst sungið “Hvað er svo glatt,” og síðar á skemtiskránni “Fósturlandsins freyja”, Mrs. Fáfnis til heiðurs, en til hans var sungið “For He Is a Jolly Good Fellow.” Þá söng Miss Esther Arason sóló, Misses Verna Fred- erickon og Emily Arason duet og Árni Sveinsson frá Baldur spilaði piano solo og lék undir með þeim er sungu. Er hinni ákveðnu skemtiskrá var lokið bauð forseti hverjum orðið, sem hafa vildi, tók þá til máls Ben. J. Anderson frá Brú og Miss Helgason flutti séra Fáfnis kveðju frá ungmennafélagi Frikirkjusafn-' aðar. Þau Mr. og Mrs. G. Free- man frá Upham, N. Dak., foreldrar Mrs. Fáfnis fluttu stuttar ræður og sagðist vel. Siðast töluðu heið- ursgestirnir og með völdum orðum þökkuðu þau fyrir sig. Sleit þessu fagnaðarmóti með þvi að allir sungu “Eldgamla ísafold” og “God Save the King.” Þá tók við sá þáttur á gleðiskránni sem ekki var lakastur, en það var kaffi og til- valdar veitingar í samkomusal ‘kirkjunnar, sem kvenfólkið sam- eiginlega stóð fyrir. Hefir íslenzkt kvenfólk hér í landi réttilega þann orðstýr að standa hverjum sem er jafnfætis eða framar í því að til- reiða ágætis veitingar, og það rná með sanni segja að kvenfólkið hér í bygð mun í því tilliti standa i fremstu röð, og það bar þetta kvöld vitni um. Prestshjónin og jæirra nánustu ættingjar sátu við sérstakt borð, setn var tilhlýðilega prýtt með blómum. Aðkomandi gestir á þessu fagn- aðarmóti voru þau Mr. og Mrs. G. Freeman frá Upham, foreldrar Mrs. Fáfnis og Mr. og Mrs. H, Thorleifson frá Bottineau, N. Dak., Mrs. Thorleifson er systir Mrs. Fáfnis. Aðrir ættingjar heiðurs- gestanna sem boðið var gátu ekki verið með. Allir luku upp einum munni að kvöldstund þessi hafi verið hin skemtilegasta. G. J. Oleson. Islendingadagurinn að' Gimli, 5. ágúst, 1940 Eftir Davíð Björnsson I. Að Gimli var það, sem flestir íslendingar námu fyrst land í stórum stil, hér vestan hafs. Að Gimli var það, sem fyrsta islenzka barnið fæddist í ?vi bygðarlagi, og lifði af gegnum alla baráttu, strið og hörmung- ar landnemanna í Nýja-íslandi, sem efalaust hafa hvergi verið meiri, né stórkostlegri í frum- byggja lífi fslendinga en þar, eftir því sem sögur og sagnir eldra fólksins benda til, og sjá má einnig af þvi, sem ritað hefir verið um landnemana og frum- byggja líf þeirra, hér i landi. Að Gimli var það, sem íslend- ingar hófu almennast og sterkast samtök að íslenzkri félagsstarfs- semi og ruddu henni braut, út um bygðir og bæi víða vegu um Canada og Bandaríkin. Að Gimli var það, sem fyrsta islenzka blaðið var gefið út, hét það “Nýji-Þjóðólfur” og var skrifað, segir í “Vestmenn” eftir Þ.Þ.Þ. Var þetta skrifaða blað vísirinn að viðtæk og áhrifa rikri blaða starfsemi, meðal fs- lendinga vestan hafs, og sem hefir verið og er enn, og vonandi verður um langt skeið enn, sterkasti liðurinn, cjg þýðingar mesta málgagn og tengi taug allra fslendinga í Ameriku. Að Gimli er sá staður, sem eina íslenzka gamalmenna heimili fs- lendinga er stofnsett. Það ætti vissulega að vera einn sterkur lið- ur i sambandi við cameiginlegt is- lendingadags hátíðahald á þeim stað. Gamalmennin á “Betel” hljóta að tengja hvern sannan fslending traustari böndum við Gimli. Og gamalmennin á “Betel” hafa öll verið einusinni ung, og lagt margt gott, þarflegt og nytsamt af inörkum til ís- lenzkrar félags starfsenii, varðað veginn fyrir afkomendur sina, og aukið hróður lands vors og heimaþjóðar, samfara borgara- legum skyldum sínum við þetta land. Og ætti þetta eitt fyrir sig að vera nægilegt til þess, að Gimli sé oss íslendingum helgur staður. Að Gimli var það, sem fyrsti “íslendingadagurinn” var hald- inn fyrir fimtiu árum síðan. Þaðan runnu straumar hans út um bygðir íslendinga. Það er því ekki úr lausu lofti gripi gripið, þóþví sé haldið fram að Gimli er hinn rétti stað- ur, þar sen “íslendingadagur- inn” á að haldast, og ekki kvað sizt þegar þess er gætt, að Gimli er einnig bezt í sveit komið fyrir alla fslendinga að sækja hátíða haldið, að undan skilinni Win- nipeg, sem ekki getur nú orðið komið til mála fyrir “fslendinga- dags” hátíðahald vort, sökum þess að Winnipeg er borg, og allir vilja komast út úr borgun- um, sem geta, til þess að létta sér upp, þá frí daga, sein um er að ræða, til að hrista af sér borgar inolluna og rykið, með því að streyma til baðstaðanna, út i heilna'ma skóga- og vatna loftið, þar sem frelsið rikir og fegurðin margbreytileg blasir við augum manna og tendrar með oss margþætta gleði fj|r og fagrar hvatir, um leið og það er oss bæði andlegur og efnislegur orkugjafi til starfa og sigra í lífsbaráttunni Svo segir i Gylfa gynning: “Á himni er sá salr, er allra er fegr- str. Hann skal standa þó him- inn og jörð farizk, þótt líkamr fúni af moldu eða brenni at ösku, ok skulu þar allir menn lifa, þeir er rétt eru siðaðir. Og þar er bezt at vera,” þvi ú Gimli er all- gott til góðs drykkjar þeim, er þat þykir gaman. Hver sem það hefir verið er valdi þessum fyrsta stað land- nemanna í Nýja-fslandi, nafnið Gimli, hefir efalaust haft i huga þessi orð úr Gylfagynning. Þó aðkoman væri ekki í fyrstunni glæsileg eða fögur, þá hafa marg- ir borið þó von í brjósti, að þarna mundi verða goti að vera er fram liðu stundir, og að þarna skyldi rísa íslenzk bygð, þar sem starf- andi hugur og hönd héldu saman og ynnu að heill hvers annara og framgangi alls þess er orðið gæti stað þessum, Gimli, og þeim, sem þar búa, einskonar sælu staður eftir allar þær hörmungar, sem þeir voru húnir að glíma við á gamla landinu. Og þó Gimli Frá íslenzku sýningunni í New York Hér getur að Hta framhlið fslenzka sýningarskálans í New York. Sýningin f ár mun aðmestu ðbreytt frá þvf f fyrra, að undanskildum íslenzkumum málverkum, er send voru vestur í vor. þessi, fullnægi ekki öllum þeim vonum, sem Jandnemarnir gerðu sér um þenna stað, og fullnægi heldur ekki þeim kostum og kjarna, sem Gylfagynning hæðir um, þá er Gimli og bygðin Nýja- fsland svo sögurik og minninga mörg, að hún gleymist aldrei, meðan nokkur íslenzkur blóð- dropi byggir þetta land. Þar af leiðandi verður Nýja-ísland oss öllurn kært, jefn vel þeim, sem aldrei hafa átt þar heima, þvi flestum fslendingum mun fara líkt og skáldinu okkar St. G. St., þar sem hann segir: “En ættjarðar b|ndum mig grip- ur hver grund, sem grær kringum fslendings bein.” Þess vegna ætti Gimli að vera öllum fslendingum helgur stað- ur, og vér ættum að keppa að því að Gimli beri uppi nafnið, og að Gimli sé sá staður, sem laðar til sín “landann” og verði fegurðarinnar staður, sem blasir við augum vorura, og þar sem friður og fagnaður fyllir sálu vora við að koma þar sanian, til að leika saman, syngja saman ræða saman og bindast traustari trygða og samvinnu böndum, til heilla öllu þvi, sem bezt er í sögu og söng, framkvæmdum og fyrir- hyggju og sál vora íslenzka eðlis. fslendingar gjörast nú með ári hverju fámennari. Leiðtogun- um fækkar, og þeim, sem eiga íslnzkuna, sm móðurmál, fer einnig stöðugt fækkandi, hér i landi. Þar af leiðandi ættu allir islenzkuna, sein móðurmál, fer seni best saman, og skipa sér um þau mál og verkefni, sem lengst og best geta haldið uppi minningu þeirra um afrek á sviði andans og afburðanna. f sumar, þann 5. Ágúst, höldum við fimtugasta og fyrsta “fslend- ingadaginn, og sextíu og fimm ára afinæli bygðarinnar hátíð- legt. Verður eftir bestu föngum reynt að vanda til þessa hátiða- halds, sem undanfarið, og skal eg geta hér þess helsta, sem búið er að undirbúa fyrir hátíðahaldið. Framhald MIDSUMARSMÓT 1 BLAINE íslendingar í Blaine eru í óða önn að undirbúa hið árlega mið- sumarsmót, og verður það haldið í Lincoln Park 28. júli. Skemti- skráin verður með' líkum hætti og vanalega: ræður, kvæði, söngur. Söngnum stýrir hinn velkunni söng- meistari Helgi S. Helgason. Á skemtiskrá verður fólk frá Van- couver, B.C., Point Roberts, Wash. Bellingham, Wash. og B.laine. Jónas Pálsson frá New West- minster, B.C., flytur frumsamið kvæði, einnig Þórður Kr. Krist- jánsson skáld frá Vancouver. B.C. Jul. Samuelson syngur einsöngva, Mrs. D. L. Durkin frá Vancouver, B,C., flytur ræðu um ísland, á ensku; aðal íslenzku ræðuna flyt- ur séra G. P. Johnson. Fleira verður til skemtunar en þetta er nóg til að sýna hverju fólk má búast við. Mrs. Durkin flytur einn- ig fyrirlestur um ísland við kenn- araskólann í Bellingham 30. júli,— og að mínu áliti eru þau erindi, sem flutt eru fyrir hérlendu menta- fólki áhrifa mest og það bezta, setn vér getum gert til þess að auka sanna þekkingu á íslenzku þjóð- inni meðal fólks i þessari heims- álfu. A. D. Thorlakson & Baldwin 699 SARGENT

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.