Lögberg - 16.10.1947, Qupperneq 3

LÓGBERG, FIMTUDAGINN 16. OKTÓBER, 1947.
3
Heimsókn í alfinskar bygðir
Fihsku bændurnir eru dugleg-
ir menn og fylgjasi vel með iím-
anum. — Bókakosiur finskra
sveilaheimila er mikill og góður,
en helzla aðalsmerki bændanna
er þó hin frábæra gesirisni
þeirra.
Laugardaginn 2. ágúst í sum-
ar lagði eg af stað frá Helsing-
fors ásamt Maj-Lis Holmberg,
sem er ýmsum íslendingum að
góðu kunn, móðursystur henn-
ar, frú Vesa o gungfrú Vesa,
dóttur frúarinnar. Ferðinni var
heitið inn í alfinskar bygðir í
Tavastland, sem er hérað góðan
spöl norðan við Helsingfors.
Við fórum með lest frá Hels-
ingfors til borgarinnar Tavest-
hus eða Hameenlinna eins og
hún heitir á finsku.
Á j árnbrautarstöðinni í Tav-
asthus tók á móti okkur Jussi
Vesa, maður frúarinnar, eg átti
eftir að komast að raun um að
Jussi er gagnmentaður mann-
kostamður og á eg honum marg-
ar ánægjustundir að þakka. Alt
þetta fólk mælti á sænska tungu,
þótt aðeins Maj-Lis hefði sænsku
sem móðurmál. Jussi talaði
reiprennandi finsku og rúss-
nesku, en fleytti sér auk þess á
sænsku, þýzku, ensku og frönsku.
Frá j árnbrautarstöðinni héld-
um við til bezta matsöluhúss
borgarinnar. Á leiðinni þangað
tókst mér með aðstoð Jussa að
kaupa finskan vindil, þótt eg
hefði ekki skömtunarseðla. Eg
gerði margar tilraunir til þess
að kveikja í vindlinum en þær
voru allar árangurslausar, það
brakaði dálítið í öðrum endan-
um á kauða en reyk fékk eg eng-
an. Eg gafst loks upp við þessa
reykingartilraun og vafði vindl-
inum innan í pappír, geymi eg
hann enn eins og hvern annan
menjagrip.
Meðan við snæddum á mat-
söluhúsinu komst eg að raun
um, að bæði Jussi og kona hans
kunnu vel að meta enskar síga-
rettur, þótt þau eins og aðrir
Finnar væru ófús að taka við
þeim.
Að máltíðinni lokinni var
ferðinni heitið til bóndabæjar
sem heitir Kyla-Pavolabær,
hann er í Vuolimienniþorpi og
Hattulasveit. Á þeim bæ býr
frændfólk samferðafólks míns og
ætlaði Maj-Lis að gefa mér kost
á að sjá húsakynni og heimilis-
brag á finskum bóndabæ.
Við áttum að fara með áætl-
unarbíl til Kyla-Pavolabæjar
hvað við líka gerðum. Ferðalag-
ið ar þó allóvenjulegt. Bíllinn
var knúður viðarkolum og því
engan veginn loftgott inni. Svo
lágt var undir loftið að maður
varð að standa í keng en öll sæti
voru fyrir löngu uppseld. Þeim
sem eru vanir að ferðast í amer-
ískum lúxusbílum hefði sjálf-
sagt ekki þótt þessi farkostur
góður, en um annað var ekki að
velja. Við hröðuðum okkur inn
og stóðum hálfbognir í viðar-
kolalofti. Ekki var hætta á því
að við dyttum, því þrengslin
voru svo mikil, að við gátum
naumast hreyft minsta fingur
hvað þá meira.
Þegar við vorum komin góðan
spöl út fyrir borgina hækkaði
hagur strympu, því þá fengum
við að standa aftan á innan um
mjólkurbrúsa og annan varning,
sem bílstjórinn var að smáskila
bændunum, rétt eins og gerist til
sveita heima. Bíllinn var þann-
ig bæði áætlunarbíll og mjólkur-
bíll. Á pallinum leið okkur á-
gætlega og nutum við útsýnis
yfir ána og skóga þar sem klett-
ar gægðust upp úr jarðveginum
hér og þar.
Á Kyla-Pavolabæ
Um hádegisbil komum við að
Kyla-Pavolabæ, en þar býr Hugo
Kuivalahti ásamt konu sinni og
börnum. Bærinn er 145 ára gam-
all og það sem strax vekur eftir-
tekt mína er hversu hreint og
fágað alt er, og komst eg síðar
að raun um að hreinlæti er þjóð-
areinkenni Finna.
Við komum fyrst inn í litla
forstofu með 4 gluggum. í hverj-
um glugga stóðu litfögur blóm.
Fram með endilöngum langvegg
er grænmálaður bekkur en borð
á miðju gólfi.
Úr forstofunni gengum við inn
í litla stofu með borði og 4 stól-
um, sófum, skáp, klukku, síma,
útvarpi, fatahengi og ofni úr
tígulsteini. í þessari stofu situr
fólk að vetrarlagi ef gesti ber að
garði. Ljósmetið er steinolíu-
lampi á flestum bóndabæjum.
Hugu Kuivalahti og kona hans
fóru með okkur gegnum þessa
stofu og inn í beztu stofu húss-
ins. Þar var mjög rúmgott, stof-
an 7x7 m., og húsgögnin bæði
falleg og vönduð. Glæsileg
heimaunnin teppi prýddu vegg-
ina. Á miðju gólfi voru borð og
6 stólar, úti við veggina voru
tveir djúpir stólar, einn ruggu-
stóll, orgel, skenkur, stór bók-
hylla og óvenjulega smekkleg
kista. Þegar eg forvitnaðist um
kistuna var mér sagt, að slíkar
kistur gengju í arf frá móður
til dóttur . Þegar heimasæturn-
ar giftast fá þær kistuna og í
henni er að öllum jafnaði ein
bók, þurkur, borðdúkar, heima-
ofin sængurver og koddaver. —
Þetta er venjulegur heiman-
mundur finskra stúlkna.
Á einum vegg stofunnar var
stór mynd af ungum manni og
innrammaður teksti á finsku
undirritaður af Mannerheim
marskálki, sem féll í stríðinu og
tekstinn var tilkynning um fall
hans og hljóðaði svo.
— Það er skylda mín að til-
kynna yður, að Lauri Armar
Kuivalahti er fallinn í barátt-
unni fyrir fósturjörð og frelsi,
og fyrir alt það sem er okkur
heilagt og dýrmætt. Eg sam-
hryggist yður af heilum hug en
verð að hugga yður með því, að
þið hafið fengið að gefa Finn-
landi yðar dýrmætustu fórn. —
Hinn almáttugi og náðugi guð
styrki yður.
Mannerheim.
Okkur var borið ekta kaffi og
margs konar heimabakaðar kök-
ur. Húsbóndi og húsfreyja sátu
til borðs með okkur en ekki
börnin 3, einn sonur og tvær
dætur.
Húsbóndinn var ræðinn og
skemtilegur og spurði mig margs
um íslenzka bændur. Leysti eg
úr spurningum hans eftir beztu
getu en Maj-Lis Holmberg þýddi
alt sem við sögðum þar eð eg
kann ekkert í finnsku og Hugu
Kuivalahti ekki stakt orð í
sænsku.
Þegar við vorum komin að
molakaffinu bauð eg öllum
hópnum enskar sigarettur. Hugu
þáði sigarettu með þökkum og
sömuleiðis Jussi Vesa en kona
hans sem er rúmlega fertug
hjúkrunarkona hafnaði boðinu.
Mér kom þetta mjög á óvart því
á matsöluhúsinu hafði frú Vesa
reykt af hjartans lyst. Skýring-
in á þessu merkilega fyrirbrigði
kom von bráðar. Húsfreyjan
þurfti að bregða sér í burtu og
kveikti frú Vesa þá óðara í rettu.
Jussi sagði mér að húsfreyjunni
félli ekki við kvenfólk sem
reykti og vildu “telpumar”, þ. e.
frú Vesa og Maj-Lis ekki angra
hana veð slíku háttalagi. Meðan
Jussi tjáði mér þetta heyrðum
við fótatak hinnar fimtugu hús-
freyju. Frú Vesa slökti í sigar-
ettunni í mesta snatri og setti
upp í sig piparköku til þess að
eyða reykjarlyktinni. Eg stríddi
oft frú Vesa á þessu síðar og
sagði henni að á íslandi mættu
fertugar telpur reykja þegar
þeim sýndist.
Dagstofan og eldhúsið er á
flestum finskum bæjum sama
húsið en á Kyla-Pavola var þil
á milli. í dagstofunni var eitt
borð, 3 bekkir, 2 skápar og dív-
an. í eldhúsinu finsk eldvél,
bekkir og skápar.
Útihúsin
I “Ladogarden” sem er kall-
aður fjár- og hesthús á mynd-
inni er einnig geymsla og hey og
kvistaloft. Á síðastliðnu ári
voru búnir til 40.000 kvistir eða
vendir á þessum bæ og sendir
sundhöllinni í Helsingfors en í
sambandi við þá sundhöll er
finsk baðstofa. Hugu er snill-
ingur í að búa til kvisti enda
hlaut hann þá viðurkenningu í
fyrra, að kvistirnir hans voru
sendir á sýningu í París þar sem
finsk baðstofa var til sýnis. Hver
Bæjarstjórnar kosningar
Miðvikudag 22. okt. — 9 f. h. til 8 e. h.
Kjósið fulltrúa
sem vinna fyrir YÐUR
en ekki pólitískan flokk!
Kjósið þessa hæfu frambjóðendur:
2. KJÖRDEILD
í bæjarráð
BLACK
ST. JOHN
í skólaráð
BECK
CRIERIE
Merkið 1 og 2 í þeirri röð, er þér æskið.
Njóta meðmæla frá
CIVIC ELECTION COMMITTEE
Curry Bldg. — Símar 93642-96064
Leitið þangað upplýsinga
kvistur eða vöndur er 50—60
cm. á lengd.
1 geymslunni stendur kirkju-
sleðinn húsbændanna. í honum
eru sæti handa tveimur rauk
ökumannsins. Finsk kerra og
ýms búsáhöld eru þar einnig. í
hesthúsinu er 2 hestar og 1 fol-
ald, í fjósinu 6 kýr, 2 kvígur og
1 naut. Fyrir stríð átti Hugo 12
mjólkurkýr en hann hefir orðið
að fækka þeim eins og aðrir
finskir bændur. Á kotbæjum
eru aðeins 1—2 hestar og fá kot-
ungarnir lánaða hesta hverjir
hjá öðrum.
í bása kúnna var sett stráalag
svo þær lægju ekki á hörðu. Aft-
ast í flórnum var rist, sem hland
ið rann niður um ofan í safn-
gryfju en við enda flórsins var
gat sem mykjunni var mokað út
um í safnhúsið. Hugo hafði sjálf-
ur fundið upp þennan útbúnað
og þekkist hann ekki annars
staðar í Finnlandi. Bæði safn-
gryfjan og safnhúsið eru undir
fjósinu, sem er bygt á smáhæð.
Safngryjan er hærri en botn
safnhússins og liggur renna úr
botni hennar út í safnhúsið,
þangað inn má aka kerru og setja
slöngu beint úr safngryfjurenn-
unni í lagartunnuna. Á þennan
hátt sparast alt erfiði við að
dæla. Safngryjan er tæmd þeg-
ar lögurinn er 7 mánaða og hann
þyntur með 2-3 vatns.
Alt þetta sýndi sonur Hugo
mér en Maj-Lis þýddi allar frá-
sagnir hans.
Að síðustu fórum við inn í
helgidóm sv.eitarinnar, bæna-
húsið, sem stóð rétt við bæinn. f
þessu bænahúsi, sem rúmar 150
—200 manns er messað einu
sinni í mánuði. Næsta kirkja er
30 km. í burtu og sækir fólkið
því mest guðsþjónustur í bæna-
húsinu. Þetta litla hús er ekki
íburðarmikið, altarið er minna
en í íslenzkri sveitakirkju en
altaristaflan er mjög falleg enda
gerð af frægum listamanni. —
Framan við altarið er lítill skem-
ill klæddur flaueli, sem prestur-
inn leggur hnén á meðan hann
biðst fyrir, gráturnar eru sömu-
leiðis klæddar flaueli. Orgelið
er finskt.
Er eg hafði séð öll húsakynni
hafði ég orð á því við Maj-Lis,
að þetta sveitaheimili væri
sennilega langt ofan við meðal-
lag, hún kvað svo vera og mætti
helzt líkja því við myndarlegt
hreppsstjórabú heima.
Jörðin er hundrað hektarar,
þar af eru 11% hektari akrar og
er þar ræktað rúgur, hveiti, bygg,
hafrar, kartöflur, sykurrófur,
jarðarber o. fl. Sá hluti jarð-
arinnar sem ekki er akrar er að
mestu skógi vaxinn.
Brúttótekjur af rekstri jarðar
innar eru 800,000 miljón mörk,
eða 40—50 þús. ísl. kr. Verði upp-
skeran ekki meiri en svo að alt
korn þurfi að afhenda ríkinu
nema brúttátekjurnar ekki
nema 5—600 þús. mörkum.
1 næstu grein mun eg segja
nánar frá ferðinni um þetta al-
finska hérað.
Ólafur Gunnarsson
frá Vík í Lóni.
—Tíminn, 10. sept.
Business and Professional Cards
Frakki var á feðalagi í London.
Dag nokkurn var hann keyrður
um koll á götunni. Þegar hann
var staðinn upp, sagði hann við
lögreglumanninn, sem hafði
hjálpað honum á fætur:
“Parlez vous Francaise?”
“Nei, það var sjö manna Chev-
rolet”, svaraði lögregluþjónninn.
Kvikmyndahús eitt í París hef-
ir fundið ágætt ráð til þess að
fá kvenfólk til þess að taka oían
hattana á meðan á sýningu stend-
ur. Áður en sýning hefst kemur
eftirfarandi auglýsing á sýningar
tjaldið: “Til þess að valda eldri
konum ekki óþægindi, leyfa eig
endur kvikmyndahússins að þær
setji með hattana á höfðinu.”
Nokkrum sekúndum síðar bregst
það ekki að allir hattar
horfnir.
H. J. STEFANSSON
Life, Accident and HcaUh
Insurance
Representing
THE GREAT-WEST LIFE
ASSURANCE COMPANY
Winnipeg, Man.
Phone 96)144
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
606 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephone 202 398
Talslmi 95 826 Heimilis 53 893 DR. K. J. AUSTMANN SérfræOingur í augna, eyma, nef og kverka sjúkdómum. 215 Medical Arts Bldg. Stofutimi: 2.00 tll 5.00 e. h.

DR. ROBERT BLACK Bérfrœöingur i augna, eyrna, nef og hdlssjúkdómum. 401 MEDICAL ARTS BLDG Graham and Kennedy St. Skrifstofusfmi 93 851 Heimasíml 403 794

EYOLFSON’S DRUG PARK RIVER, N. DAK. islenxkur lyfsali Fólk getur pantað meðul og annað með pösU. Fijðt afgreiðsla.

A. S. B A R D A L 848 SHERBROOK STREET Selur llkkistur og annast um tlt- farir. Allur útbflnaður sá bezti. Ennfremur selur hann allskonar minnlsvarða og legsteina. Skrifstofu talsfmi 27 324 Heimilis talslml 26 444

Geo. R. Waldren, M. D. Phyaician and Burgeon Cavalier, N. D. Office Phone 95. House 108.

PCINCE// MESSENGER SERVICE Við flytjum kistur og töskur, hösgögn úr smœrrl Ibúðum, og hflsmuni af öllu tæl. 58 ALBERT ST. — WINNIPEG Sími 25 888 C. A. Johnson, Mgr.

TELEPHONE 94 358 H. J. PALMASON and Company Chartered Accountanta 1101 McARTHUR BUILDING Winnlpeg, Canada

Phone 49 469 Radlo Servlce Speclaliats ELECTRONIC LABS. H. THORKELBON, Prop. The most up-to-date Sound Equipment System. 130 OSBORNE ST., WINNIPEG

O. F. Jonasson, Prea. Sc Man. IMr. Keystone Fisheries Limited 404 SCOTT BLOCK SÍMI 95 227 Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH

Manitoba Fisheries WINNIPEG, MAN. T. Bercovitch, framkv.atj. Verzla 1 heildsölu með nýjan og frosinn flsk. 303 OWENA STREET Skrifst.slmi 25 355 Helma 56 462

u HAGBORG U n FUEL CO. n • Dial 21 331 21 331
Dr. S. J. Jóhannesson
SUITE 7 VINBORG APTS.
594 Agnes St. v
ViBtalstimi 3—5 efUr hádegl
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Office hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Offlce 26 — Rea. 280
Office Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
526 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
PHONE 96 962 WINNIPEG
Dr. Charles R. Oke
Tannlceknlr
For Appointments Phone #4 #08
Office Hours 9—8
404 TORONTO GEN. TRU8TB
BUILDING
283 PORTAGE AVE.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE 34 556
For Quick Relia'ble Service
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgO.
bifreiCaábyrgB, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Lögfrceöinaar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Slmi 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
Britlsh Quality Fish Netting
60 VICTORIA ST., WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDBON
Your patronage will be appreciated
C A N A D I A N FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAOE, Managing Dlreotor
Wholesale Distributors of Frjeh
and Frozen Flsh.
311 CHAMBERS STREET
Offlce Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917