Lögberg - 20.09.1956, Qupperneq 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 20. SEPTEMBER 1956
&
^ W'W'' W' ^ ▼ 'v VVV'
AlilJG/iH/iL
IWENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Drotfningar reynast betur en konungar
— Hvað segir sagan um þeiía? —
Fréttir frá starfsemi S. Þ
Ágúst Strindberg, hið mikla
skáld og kvenhatari, ber fram
furðulega fullyrðingu í einni
uf bókum sínum. Hann segist
ekki trúa því að bý-drottning-
iu sé kvenkyns. Stjórnandi
býflugnabúsins hljóti í raun
°g veru að vera konungur, því
að náttúran geti ekki verið
svo heimsk að setja kvenkyns-
veru yfir nokkurt samfélag!
Þessi skrítna hugmynd hins
fræga skálds er aðeins skrípa-
^rynd af algengum átrúnaði
karla og kvenna víðsvegar um
heim. Það er álitið að karlar
séu til þess fæddir að hafa
forystu og konur eigi að fall-
ast á þetta eins og hvert ann-
að náttúrulögmál.
Fullyrðing Strindbergs er
ekki aðeins fávísleg, heldur og
hrokafull. Og sama er að
Segja um hinn algenga átrún-
að, að karlar séu hæfari til að
fara með stjórnmál. Fólk virð-
íst gleyma því að um aldir,
aður en kom að núverandi
stjórnskipulagi, voru konur
stjórnendur. Það var æðra
Veldi og karlmenn voru undir
þuð seldir. Litlar sögur fara af
stjórnmálaþróun á þeim öld-
Unh en líklegt er að á þessum
^ogum kvennavaldsins hafi
uiannfélagið þroskast frá villi-
^nnsku og til menningar.
Eftir að kvennaveldinu lauk
hafa karlmenn útilokað konur
frá löggjöf og stjórnmálum.
hn þó að svo væri gat konan
ððlast æðstu tign í landi sínu
hún gai sezi í hásætið. Og
uún hefur sýnt það og sannað,
að það er eins og hver önnur
Pjóðsaga, að stjórnmál sé starf
yrir karla en ekki konur.
^agan greiðir atkvaeði
með droiiningum
. ^ síðustu fjögur hundruð
arum hefur England haft sex-
fán konunga, en aðeins fjórar
fottningar, sem ráðið hafa
^kjum. Mary, kona Vilhjálms
ff- er ekki talin með, því að
^agan gaf henni ekki tækifæri
ú að stjórna sjálf. Af þessum
onungum og drottningum
Var margt að segja, bæði
gott og illt, sumt var greint
°fk, annað heimskt. Sumir
Þessara stjórnenda voru
grimmlyndir, aðrir góðviljað-
lr' þegar litið er á þá með
sanngirni má segja, að þarna
afi aðeins verið þrír merkir
konungar: Henrik VIII., Vil-
hjalmur III. og Játvarður VII.
n tvær drottningar sköruðu
ram úr: Elisabet og Viktoría.
^áir sagnfræðingar mót-
^rimla því að Elísabet hafi
Verið mesti stjórnandi Bret-
lands. Og Viktoría ríkti í sex
áratugi og má vel kalla ríkis-
stjórnarár hennar gullöld
Bretlands. Sé þetta sýnt með
tölum hefur helmingur (50 af
hundraði) Bretadrottninga
verið mikilhæfir stjórnendur,
en af körlum þeim, sem ríktu
á undan og eftir voru aðeins
20 af hundraði miklir stjórn-
endur.
Segja má að þetta hafi verið
aðeins sérstakt og tilviljun,
undantekningar frá reglunni
— en þá er að líta í kringum
sig — litast um annars staðar
í Norðurálfu.
Austurríki og Rússland
Austurríki á sér langa sögu,
en þar var aðeins á einu tíma-
bili kona við völd, það var
hinn mikilhæfi stjórnandi
María Theresía, keisara-
drottning. Einkennilegt er
það, að þessi kona var miklu
betri og duglegri stjórnandi
en nokkrir þeir, sem á undan
henni höfðu ráðið ríkjum og
þeir sem á eftir henni ríktu
komust ekki heldur í hálf-
kvisti við hana.
Ef litið er í austur, sjáum
við níu keisara í Rússlandi, en
fjóra kvenkeisara. I þeim hópi
er aðeins einn mikill keisari,
það er Pétur I. og ein mikil
drottning, Katrín II. Hinar
konurnar, sem ríktu voru
hvorki verri né betri en
keisararnir.
Lítum nú aftur til vesturs.
Þá sjáum við aftur mikilhæfa
drottningu — Isabellu Spánar-
drottningu. Hún leggur grund
völlinn að spænska heims-
veldinu, hrekur burt Márana
af íberíuskaganum og sendir
Kolumbus yfir hafið til að
uppgötva hinn nýja heim.
Enginn af þeim konungum,
sem á eftir henni komu geta
jafnast á við hana að dugnaði.
Flettum svo blöðum sög-
unnar lengra, þá sjáum við
Maríu Kristínu, Spánardrottn-
ingu. Hin mörgu ríkisstjórnar-
ár hennar voru eins og friðar-
vin innan um langa röð af
byltingum og borgarastyrj-
öldum. María Kristín var
ekkja Alfons XII. og móðir
Alfons XIII.
Dæmi frá Frakklandi
í Frakklandi var meira við
að etja, þar var með lögum
að kona settist í hásætið.
En þrátt fyrir þessa hindrun
var ekki alveg hægt að bæla
niður hæfileika kvenna. —
Katrín af Medici, sem var
grimm og ofstækisfull, hélt
Framhald af bls. 4
fyrirsjáanlegt á næstunni í
mörgum Vestur-Evrópu lönd-
um, 1 Bandaríkjunum, Canada,
Ástralíu, Nýja-Sjálandi og
meðal hvítra manna í Afríku.
Barálfan gegn sjúkdómunum
Með tilliti til „möguleikanna
á því að vinna bug á hættu-
legum sjúkdómum og þar
með lengja líf manna“ — og
auka aldurshámarkið skrifar
Tunbridge prófessor:
„Framfarir í læknavísind-
um hafa gert kleyft að vinna
bug á mörgum smitsjúkdóm-
um, sem einkum leggjast á
börn og unglinga. Ellisjúk-
dómar, sem leggjast á menn
eftir miðjan aldur, svo sem
hjarta og nýrnasjúkdómar,
æðakölkun og krabbamein
eru enn erfiðir viðfangs og
það mun líða nokkur tími þar
til læknavísindunum hefir
tekizt að vinna algjöran bug
á þeim. En samt sem áður
hækkar meðalaldur manna
stöðugt í mörgum löndum og
það hefir í för með sér félags-
leg og efnahagsleg vandamál.
Það má reikna með, að áður
en mjög langt líður verði 100
ára aldur og þar yfir talinn
eðlilegur.
Aívinna fyrir aldrað fólk
Tunbridge prófessor bendir
á, að það sé nauðsynlegt að
uppi kórónu Frakklands á
viðsjárverðu tímabili. Hún
átti í höggi við Huguenottana
og Guise-ættina og hélt styrk-
um höndum um stjórnvölinn
í nafni þriggja sona sinna,
Franz I., Karls IX. og Henriks
III., sem allir voru veiklund-
aðir og spilltir. Og þó að
María af Medici frænka henn-
ar væri bágur stjórnandi óx
vegur Frakklands aftur við.
stjórn Önnu drottningar frá
Austurríki. En hún réði ríkj-
um meðan sonur hennar Lúð-
vík XIV. var í bernsku. Þrátt
fyrir ofstækisfullan mótþróa
aðalsins og hirðarinnar studdi
hún stjórn Mazarins kardin-
ála, sem hún elskaði og dáði,
en hann lagði grundvöllinn að
hinu glæsilega veldi sonar
hennar.
Og hver getur með sann-
girni haldið því fram, að
nokkur karlmaður hefði stað-
ið sig betur en Vilhelmína
drottning gerði á hinum
mörgu og erfiðu ríkisstjórnar-
árum sínum á Niðurlöndum?
Þessi greinargerð um hlut
drottninga í sögu síðari alda
sýnir nægilega að drottning-
um hefur tekizt betur en kon-
ungum. Hún sýnir að í því
stjórnarstarfi, sem talið er
fyrst í sinni röð, hafa konur
skarað fram úr starfsbræðrum
sínum og keppinautum. Þetta
er engin tilgáta, en sannreynd.
Hver, sem efast um það ætti
að fresta dómi sínum þangað
til hann hefur kynnt sér
mannkynssöguna.
—VISIR
taka til endurskoðunar at-
vinnumál eldra fólks. Það
verði ekki lengi hægt að setja
menn á eftirlaun á miðjum
aldri eins og nú eigi sér stað
víða um lönd.
Atvinna manna er ekki að-
eins að afla daglegs brauðs
heldur er það sjálft lífið fyrir
marga. Tunbridge bendir enn
fremur á, að það sé algent að
sjálfstæðir handverksmenn,
sem sjálfir geta ráðið hvenær
þeir hætta að vinna, haldi oft
áfram daglegum störfum þar
til þeir séu komnir yfir
áttrætt.
----0----
BRÁÐUM VERÐA ÍBÚAR
JARÐAR 3000 MILJÓNIR
Mannfjöldinn eykst um 40
miijónir árlega
Frá því á miðju ári 1954 til
sama tíma 1955 jókst íbúatala
jarðarinnar um 40 miljónir
manns, úr 2,652 miljónum í
2,692 rhiljónir. Það má því
ganga út frá því sem gefnu,
að íbúatala hnattarins sé nú
rúmlega 2,700 miljónir. Þetta
þýðir, að með sömu viðkomu
— og hingað til hefir mann-
fjöldinn aukist stöðugt árlega
— verða 3000 miljónir manna
hér á jörð árið 1963.
Þessar tölur eru frá Hag-
deild Sameinuðu þjóðanna og
eru birtar í nýútkomnum
“Population and Vital Stati-
stics Reports,” sem að þessu
sinni birta manntalsskýrslur
frá samtals 223 löndum og
lendum.
„Fólksfækkun" í Sovét-
ríkjunum
Ibúatalan hefir aukizt í öll-
um heimsálfum á tímabilinu,
sem um er að ræða (1954 til
1955, frá sumri til sumars). I
Asíu — (Sovétríkin ekki með-
talin) jókst mannfjöldinn úr
1,451 í 1,481 miljón manns, í
Evrópu úr 404 í 411 miljónir,
í Norður- og Suður-Ameríku
úr 357 í 362 miljónir, í Afríku
úr 210 í 224 miljónir og á
Kýrrahafssvæðinu úr 14,4 í
14,6 miljónir. I hagskýrslun-
um, er tekið fram, að mann-
talið sé sumstaðar áætlað, en
er samt talið fara nærri sanni.
íbúatala Sovétríkjanna er 1
þessum síðustu hagskýrslum
talin vera 200,2 miljónir, en
var áætluð 214 miljónir 19.54.
Sú áætlun var þó ekki byggð
á opinberlega staðfestum
manntalsskýrslum og getur
mismunurinn legið í því.
Helmingur jarðarbúa
býr í sjö löndum
Eftirtöld lönd eru fólksflestv
Kína 582,6 miljónir íbúar,
Indland 382, Sovétríkin 200,2,.
Bandaríkin 164,2 (nýjustu.
manntalstölur frá Bandaríkj-
unum segja að íbúatalan sé
nú rúmlega 166 miljónir),
Japan 88,9, Indonesía 81,9 og
Pakistan 80,1 miljón íbúar.
Barnadauðinn er mjög mis-
munandi frá landi til lands.
Hæstur er hann í Burma þar
sem 230,4 af hverjum 1000 lif-
andi fæddum börnum deyja í
bernsku.
----0----
Auknar hveitifyrningar
Hveitifyrningar í heiminum
aukast stöðugt ár frá ári,
þrátt fyrir að nokkur stærstu
hveitiræktarlöndin hafa dreg-
ið úr framleiðslu sinni. Mat-
væla- og landbúnaðarstofnun
Sameinuðu þjóðanna (FAO)
telur að um 1 miljón smálestir
hveitis hafi bæzt við fyrning-
arnar eftir uppskeruáriðl954
til 1955 og að fyrningarnar
muni enn-aukast um 2,2 milj-
ónir 1955—’56. — Hveitiupp-
skeran í heiminum jókst um
5 milj. smálestir 1955, en það
svarar til 3% aukningar.
Subscription Blank
COLUMBIA PRESS LTD.
695 Sargent Ave., Winnipeg
I enclose $.. for ........ subscription to the
Icelandic weekly, Lögberg.
NAME .....................................
ADDRESS ..................................
City.............................. Zone...
Dremys
\ - M.D. 388