Lögberg - 22.11.1956, Blaðsíða 6

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 22. NÓVEMBER 1956
6
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„Það verður nú þó nokkuð langt þangað til
við verðum orðnir gamalmenni, Elli“, gegndi Jón
hreppstjóri honum. „Helzt af öllu kysi ég að það
yrðu barnabörnin, sem leiddu mig um túnið. Ég
vona að Jakob verði búinn að gera mig að afa, áður
en ég verð hálffimmtugur. Þá sérðu það, að ég
get vel farið í útreiðartúr með hálfvöxnum barna-
börnum mínum“.
„Þetta er alveg rétt hjá þér, vinur“, sagði
Erlendur. „Við erum kornungir menn ennþá og
eigum sjálfsagt eftir að gera okkur margan glaðan
dag hér eftir. Það var lán, að þín blessuð kona
Iiom ekki yfir um í þetta skipti. Þó að hún sé
höfuðprýði allra kvenna, þá ert þú aldrei jafn-
frjáls við flöskuna, þegar hún er nálæg. Ég segi
þetta ekki henni til lasts, eins og þú skilur. Hún
er yndisleg kona — það vita allir. En svo ég víki
talinu að öðru, þá hef ég talsverðar áhyggjur af
honum Þórði vini okkar. Hann er víst lítið yngri
að árum en við, en hefur ekki séð sinn frumburð
ennþá. Hvað hugsarðu í þá átt, vinur?“
„Ekki neitt“, svaraði Þórður. „Þú hlýtur þó að
sjá, að það er of seint fyrir mig að hugsa til gift-
ingar, þegar þið eruð svona rétt að því komnir
að sjá barnabörnin“.
„Það er nú náttúrlega ekki nema í hyllingum
eins og þú skilur. Þau tilheyra framtíðinni ennþá.
En það finnst mér óþolandi, að eins vönduð ætt
og Selsættin líði alveg undir lok hér í dalnum.
Mig varðar ekkert um það, þó að systkini þín auki
kyn sitt í Vesturheimi; við fáum aldrei að sjá þau
börn — því er nú verr“, sagði Erlendur og stóð
upp með hálft staup af víni í hægri hönd sér og
sagðist hafa hugsað sér að tala fáein orð í minn-
ingu foreldra sinna og annarra dalbúa, sem nú
væru horfnir af sjónarsviðinu.
„Nú gæti ég hugsað að maður fengi góða
skemmtun“, sagði Doddi á Jarðbrú.
Ekki fannst gestunum skemmtunin góð, en
enginn lét það þó í ljós, nema Doddi sagði hálf-
hátt við móður sína, sem sat við hlið hans: „Það er
svo sem margt gott, sem hann segir, en samt held
ég það hefði verið betra að hann hefði haldið sér
saman“. Hildur ýtti við handlegg hans til við-
vörunar.
„Þetta er orðið óþarflega langt hjá þér, Elli“,
sagði hreppstjórinn. „Við skulum heldur taka eitt
lag áður en við förum“.
„Alveg rétt, vinur“, sagði Erlendur. „Ég átti
bara eftir að segja þetta: Guð blessi dalinn okkar
og alla hans í búa fyrr og síðar!“
Þessu næst glumdi baðstofan af háværum
söng. „Hvað er svo glatt“ var það fyrsta og svo
hvert lagið á eftir öðru.
„Þetta vissi ég alltaf“, sagði Doddi, „að þetta
yrði skemmtileg jarðarför".
„Slíkt og þvílíkt“, sagði Hildur, „mér þykir nú
nóg um“.
„Ég vildi helzt slá upp balli“, sagði Helga,
„svo fegin er ég því að vera nú loksins orðin frjáls
manneskja og laus við tengdamóðurina“.
„Ó, finnst þér þetta nú ekki ofsagt, Helga
mín?“ sagði Hildur í vandlætingartón.
„Nei, áreiðanlega ekki. Ég er orðin svo þreytt
af að búa við hana í öll þessi ár“, sagði Helga
ánægjuleg á svip.
„En hugsast gæti nú að eitthvað yrði samt að,
þó að þau séu horfin“, sagði Erlendur. „Ég skal
náttúrlega fúslega játa, að álitlegt var það ekki
fyrir tengdadóttur að setjast inn í þetta heimili,
en einhvernveginn bjargaðist það af. Náttúrlega
varð ég oft að standa á milli þeirra konanna.
Karlinn var viðráðanlegri vegna þess að hann
heyrði svo illa. Ég veit hreint ekki, hvort það væri
svo fjarri að stíga dans, en gólfið er svo slæmt“.
„Nei, það finnst mér nú varla viðeigandi“,
sagði Jón. „Það eru líka svo fáar dömur. Doddi,
því er ekki Lína mín hér í dag til að bera kaffið?“
Doddi sótroðnaði og horfði vandræðalega í
kringum sig. Hildur tók þétt um hönd hans og
svaraði fyrir hann: „Hún vildi heldur að ég færi
vegna þess, að við vorum búnar að vera svo lengi
í nágrenninu og ég þekkti Ragnheiði heitina svo
vel“.
„Já, það hefur verið þess vegna, en ekki það að
Doddi sé orðinn hræddur hana fyrir okkur Þórði“,
sagði Jón og hló hátt.
Doddi hristi höfuðið alveg ráðalaus. Móðir
hans gaf honum merki um að þegja og svaraði
aftur fyrir hann: „Hann hefur víst enga ástæðu
til að tortryggja hana. Svo eruð þið víst ekki
hættulegir menn. Þú ferð varla að gera þinni góðu
og fallegu konu þá minnkun að líta aðrar konur
girndarauga. En Þórð hef ég aldrei heyrt kenndan
við kvenmann“.
„Þakka fyrir svarið, Hildur mín“, sagði Jón
og brosti góðlátlega. „Alltaf er það konan, sem bezt
svarar fyrir sig“.
„Er ekki bezt að sygja ögn meira?“ sagði
Þórður. Honum fannst þetta umtalsefni mun
óviðkunnanlegra en söngurinn. „Það hefur víst
alveg gleymzt að syngja „Ó, fögur er vor fóstur-
jörð“. Svo finnst mér, Jón, að þú ættir að fara að
hugsa til heimferðar áður en þú bætir meiru á
þig. Ég vil síður að þú sofnir einhvers staðar milli
bæjanna".
„Einhvern tíma höfum við nú átt lengri leið
fyrir höndum og engu kviðið, Þórður minn“.
„Það er hálf leiðinlegt, ef við náum ekki
háttum“.
„Þá ligg ég bara fram í skála hjá ykkur piltun-
um, svo að blessuð konan geti sofið — henni fellur
svo illa vínlyktin".
Borghildur var nýlega búin að glæða eldinn
og setja upp morgunketilinn, þegar Anna hús-
freyja kom fram á náttfötunum skefld á svip.
„Hvað hefur getað komið fyrir?“ sagði hún kvíð-
andi. „Jón er ókominn ennþá“.
„Hann hlýtur þó að vera kominn, hnakkurinn
hans er í bæjardyrunum“, svaraði Borghildur.
„Ég er svo yfir mig hrædd“, sagði Anna, en
róaðist þó við það, sem Borghildur sagði. „Ólík-
legt er þó, að þarna hafi verið veitt vín í erfis-
drykkju".
„Jú, það máttu vera viss um, Erlendur hefur
nú líklega haft vín, ef ég þekki hann rétt“, sagði
Borghildur. „En mér heyrist það vera Þórður,
sem er að koma framan göngin. Hann getur sagt
okkur fréttirnar“.
Þórður bauð góðan dag syfjulegur á svip.
„Hvernig stendur á þessu, Þórður?“ spurði
Anna, „því komst Jón ekki í rúmið í nótt?“
„Það var orðið þó nokkuð framorðið, þegar
við komum heim. Hann vildi ekki vekja þig“.
„Var hann drukkinn?" spurði hún.
„Ekki er hægt að neita því — það voru allir
vel glaðir. Ég held meira að segja að Helga hafi
verið orðin talsvert hreif“, svaraði Þórður.
„Það hefur svei mér ekki verið hryggðin á
því“, sagði Anna með vandlætingarsvip.
‘ „Nei, það var sungið og drukkið, og Helga
stakk upp á því að það yrði dansað, en það voru
allt of fáar dömur“.
„Ég er nú bara orðlaus. Hvað finnst þér, Borg-
hildur?“ spurði Anna.
„Það er dálítið óvanalegur svona gleðskapur
við jarðarfarir“, sagði Borghildur. „Þetta er rétt
eftir Erlendi“.
„Þetta var nú heldur engin vanaleg mann-
eskja, sem verið var að minnast".
„Var Lína á Jarðbrú þarna?“ var komið út
fyrir varirnar á Önnu áður en hún gætti að sér.
„Nei, en Hildur og Daddi“, svaraði Þórður
hálf kuldalega.
„Jóni hefði verið óhætt að koma inn til mín.
Ég ætla mér ekki að vera önug við hann, þegar
svona stendur á fyrir honum. Ég hét því þarna í
fyrra, þegar hann var nærri drukknaður í síkinu“,
sagði Anna og fór inn. Það var hvorki notalegt né
viðkunnanlegt að standa þarna á náttkjólnum
lengur.
„Það er orðin mikil breyting á þessari konu“,
sagði Þórður. „Betra að það stæði lengi“.
„Ég vona að það geri það“, sagði Borghildur.
*
FERMINGARDAGUR DÍSU
Haustið var kalt og votviðrasamt. Veturinn
mildari fram yfir hátíðir, en þá gerði mikla fönn
og hagleysi.
„Leiðinlegir dagar, ef Lísibet litla væri ekki
til að lífga upp heimilið", sagði Anna Friðriks-
dóttir oft við Borghildi. „En hvað er það þó hjá
þvi, sem næsti vetur hefur að bjóða. Þá verður
Jakob á skóla. Þú trúir því ekki, hvað ég kvíði
fyrir“.
„Því skyldi maður kvíða“, sagði Borghildur,
„allt líður þetta — bráðum er góa liðin, þá fer að
styttast til vorsins“.
„Og þá verð ég fermd“, myndi Dísa hafa bætt
við, ef hún hefði verið svo nærri að hún hefði
heyrt til þeirra. Fermingin var mikið tilhlökkunar-
efni í huga hennar. Þá yrði hún laus við and-
styggðar lærdóminn, sem var það erfiðasta, sem
nokkur manneskja hefði við að stríða. Og svo yrði
henni sjálfsagt gefið eins mikið í fermingargjöf
og Jakobi — eða eins og fóstru hennar á þeim
tíma, sem hún var fermd. Staða þeirra var sú
sama — fósturdóttir á ríkisheimilinu Nautaflötum.
En það leit ekki út fyrir að þessi vetur ætlaði
nokkurn tíma að líða. Það kom heldur engin hræða
dag eftir dag. Hjónin, Jakob og Þórður gerðu
það sér til dægrastyttingar að spila á kvöldin, en
það var nú eitt af því, sem Dísa gat ekki lært nógu
vel, til þess að hún væri höfð með í spilunum-
Hún varð að gera sér að góðu að sitja við rokk og
reyna að læra að spinna, og það var ekki vanda-
laust verk, því að Borghildur leið ekki að illa
væri unnið. Það var því mikil tilbreytni að fá að
fara yfir að Hóli með prjónadót einn góðviðrisdag
í einmánaðarbyrjun. Hún tafði líka allan daginn,
og Anna var farin að gera ráð fyrir að láta Jakob
sækja hana, þegar sást til hennar.
„Það er slæmur siður að tefja svona lengi1 >
sagði Borghildur ávítandi, þegar Dísa kom loksins
heim.
„Það er svo gaman að koma að Hóli“, sagði
Dísa. „Helga kann frá svo mörgu að segja og
Erlendur er svo kátur. Hann kallar mig alltaf til-
vonandi húsfreyjuna á Nautaflötum“.
Borghildur sletti í góm. „Það er gáfulegt tal
eða hitt þó heldur. Það er nú heppilegra að ungl'
ingarnar fermist áður en farið er að hugsa um»
hvern þeir hreppi til giftingarinnar“.
„Helga segir að mamma hafi verið trúlofuð
pabba áður en hún var fermd“, sagði Dísa brosleit-
„Flest þykist það vita, þetta fólk“, sagði Borg-
hildur jafn kuldalega og áður. „Láttu engan heyra
svona lagað rugl, sem þú situr á bæjum við a^
hlusta á“.
„Nú er Lína á Jarðbrú búin að eignast aðra
stúlku“, hélt Dísa áfram.
Ann^ kom fram í eldhúsði rétt í þessu. Hun
Hún hætti alveg við að setja ofan í við Dísu fyUr
tafirnar, þegar hún heyrði hvaða tíðindi hún hafði
að segja. „Er nú komin ein dóttirin enn hjá Línu.
sagði Anna og andvarpaði. „óskandi að þær líkist
ekki honum með aulaskapinn“, bætti hún við-
„Það væri óskandi, en Guði er enginn hlutur
ómáttugur. Þau voru vel gefin, systkinin hans
Dodda, þó að hann sé svona, vesalingurinn, einS
geta þeási börn orðið“, sagði Borghildur.
„Helga sagði að það yrði fróðlegt að sjá,
hvernig andlitssvipurinn yrði á þessu barninu ,
sagði Dísa. •
„Hann verður sjálfsagt eins og a toremrunum,
eins og vanalegi; er“, flýtti Borghildur sér að svara-
Anna snéri til baðstofu án þess að taka meirl
þátt í samtalinu.
„Ég skildi, hvað Helga átti við“, sagði Dísa og
brosti. „Hún spurði mig, hvort mamma hefði ekki
heimsótt Línu á sængina".
Borghildur vatt sér að Dísu og greip 1 Þf
öxlina, sem að henni vissi, og hristi hana. „Ef
lætur svona lagaðan þvætting út úr þér, svo a
hún Anna heyri, þá skal ég koma þér burtu ^
heimilinu. Skilurðu það, heimskilinginn þinu-
sgaði hún reiðilega.