Landneminn - 14.10.1892, Blaðsíða 2

va oii n v wi
i
mxiiAi lAinNnixans
V
iaMbasivcfo
ynavNd3
cficiao Kíiay wxiyi y
aruao icirmoiai aíia^xya
lyjoq mi'BSjof.ij
nuiu i
n-'IIÁI
víiimivif
VaOllNVIAI
sidXejjy uue }saíj
ipun|jHi9q #o -ju>[b rqaBSi! iuuÁiSq
í\m INNIH IHHHAH JV
‘uniQæS qb jsoui
‘lUtlJXOA QU JSOUI
HVaiXSddn-liHAH
VaOllNVIAI
-J9-
VXSttW Gl ll
SNISIAII3H
m-UIMB
V TUUUjqAUQO[S J1I tpiorj J9 UUI>[[A[ J
'iv, So ujo^
•UBJgni? Ql! lUJBA-SadlUUI^J Q9UX JllQJOU
jnggjp J9 uniqura ‘.itiQi:umi>| qi[j[ J9 ssa<[
ijujq i3s ue ‘sutsiqjíj ijQ'Bfinjsn'B Jiyg sjiiQns
[ij ijqjou bjj iifílSq ii[ík]-uj[9[>[ 80 -i:q;b[j
•(sutBjunoj\[ non(j) iiojj-jBpuy So (suibjuuoj\[
ííiir[)i}i) [lojj-.reQTOU uinuBjniq-jnjs9AQjou
i So (suiujunojf 9iJJtix) IIQÍf-n5[oqpiBC5[g
go I[ofi-BUiqui9tj ssac[ miiiqjiiQns i ‘.HQfj Qn
-Ijoq juu9ui[b njg So nuiqpfj x jnqqou ílo
UJ9 [JIoq-BQæjl -no[oq JBcf 80 jgfii íio qii
-puXuinpio imriiru §o itJturu uiq<[9f[s J9 ‘ju
-pujou J9 jiqi:pJi:Qm!>[ uios ‘runmqjiiq n[[a[S
-SB[ BJJ [fj *U1IQJOU Q1I SUJHA-ílotllIIUI w I!í
uuuuns Qii iiinuu.iíKiinipuiq bjj ‘iKloquniQ uu
-uui sjiiQiis in ;jqjou 13jj pííuu[ v Jiqnu OOT
um J9 ‘jtiQiqiiiqOAS ‘jiqnp tis ua ‘uinui'BpjB
-Qinqi i Iiinjjoq Qgui luuau QBc[ J9 [qqj
-JIUII U9 :'JJ9flS 1![I![ Q1! Qnjoq JIJÁ 19 SlUSpnXj
QJoqiq^
•nqijauiy-jnQjojq [[[<l,q>Qiiu iuiTIoassikJ jg
Qiq[Áq "Bojj-suospnn '9 •([ ‘C!PU«I J ubqjou
j3ií9§ J9 ‘iqqiui .reiunq jujjjgtf jmjiA So ub
-uuns QB SUBOJJ B>[SU1!5[IX9UI {[[lUI V. JJtlU U9
JBQJOU n[J!l 8o ‘UBJS9A So UJÍJSU13 QB SJBIJ
bjjá^i So sjBqsjuBjjy qpui b ijíui jnS8;[
qbc[ qb ‘ns J9 nqijguiy !pui![uiSaui b ss9t[
bqbjsjb So ‘ jiqiuisSujujÁqjgj 9Qo‘gj !l?ui
-jBjBg qb ja sinsjsqÁj Qjajjg '0X91 !jnf q
QipuBqiuBS-BfsiiÁj i qqa.8 ‘. ;qij 1!|iI!ub;) bqbu;9
-uibs Q{i[ BpuÁui ‘jnpuajs uias mi ‘jo ‘um
-f>|[Áj i unaij jb jjia ja !q[Áj-BqojuiBj\[
•Q.iaqs So 'UQ^sjy
VaoIlNVIAI
-<T!>|s iiijbj .19 imji •sjnjsiiBQns [ij ujsaA
-QJOU BJJ J9 JBUU9I[ BUJ9JSJBQB U9 ‘jJQIJOjq
Sofui .19 uu[i ‘jnjTui 008 •tP'C nQ9 um .19 jb
-uu9i[ pgu9[ ua ‘BQUBq ijoiu v jn3uii(i[9q jn
-tlæj jg jBuuaq uSBiusiijBy •.reCæc[-g0cf!Uu;y\
BjtqqQiui jSa3[im bqhbjj ; jnqaj ure-auroqiu
-;ssy -(sjBoq; jaAjq) ,,.rejBqjBB“ Qnjjoq nja
juuauqB J9 di5[S njoqujoq u;q j;já; smg qb
SuaSidjqs uni[ .10 iunCqj9iuBpun[ qb juqus
iíodiuu[ \\ bj ,[ •Sadimn \\ [ij dcln nratlps
-BujBAJojs iiinpnijoj Bjiap qb [ij iture i Sou
tdÁpsujBA ja ‘gadmuiw bjj juqjou jn[iui
Q[ um ijjbi[jb3uiiiuáj8 n[ji[ miqajirepun Qy
•sujBA-Sadiimiw npimjiiQns t jnqaj So Q;>[[ Áj
JJJUI QIA JJ9AUBJ8UB .1 ll.TÍJÍIJ J9 ‘umUlU88UI
-BpUB[JUQnS BJJ p.oiuq B JiqiIU 001 b89[IUUJ
BQIIBJJ : JBSS9<[ JBJZ[9I[ HJ9 UU[5[[ÁJ I jy
•Bf[9J QB ;5[5]0 JAlJ
jiQÁtj uiaq jnuiiQ •Iijsno0[ii8uii uiq sina j;
-pnn So nu[5)[Áj i njsjasjs sujq n.10 iijoauqojs
np[Ojddn iss9cl •Jtqiui |[—,}[ ssatj ppjajq
3o jn[iiu 08 uin .ta ssai) pSJuoq •jujBA-uqoj
-;ubj\[ bij jnjsaA jn[iiu 01—08 sinjsaAQiou jij
ujsnBQits b.ij jn33[[ ujBA-u;qdnn(j 'sjqtÁj
-Bqoj;uBj\! ubuu; jii83;[ bsb[5[bujba* Bssacf .re
-jn[I[ | 119 JI9[\I •l[BJ[I!Q9LU QB ‘lIBQWiq
bu[iui oi* jgÁ So ub3iib[ bu[;ui (jo~, ran bsb[5[
-BUJBAUQOJS UUIJJJSo IIJOA ISS9C[ BpuÁUI SUB
-ures [ij !Qa:<| ua ‘3;s jjiáj iuoai; jn ujoa g
IAC[ QB J[|B BJ9.8 .19 ‘B"BqSpuB[ Bu“9A UJOA
JtlSolj 80 SIIJ9 jn BJJ[ UJOAnQOJS OAJ IKSOr[
qiijBA-Bqojjmiw bij jnjseAQjou 80 jtiQjou .111
-88i[ ujBA-sjsoSodimnw ‘SUiSjqiÁj ireiun j[n
19 80 ujBA-Baduuqw ubjs9A juáj .iiqjiii 09
—Qf SJtlQUS I!J UQJOU BJJ jn33;i UJBA-Bqoj
-prew •sujsjqiÁj ireuui ma siiisujba iQjoq.igÁ
jb JBjtqq i U9 i[0J\[ •nu;q[Áj nfQjiu jijjo
sanQiis pj [jqjou pjj iu88i[ 80 (jiqjui 09
um jo ssad PP!9Jq-[BQ9ui 80 p8u9[ p jiqiui
008 uiu aa) jsiaijs ia ujba-89cIiuii;w ’ujba
-sisoSadiuujw 80 ujBA-nqojjiinjv; ‘tijBA-8ad
-tuu!w nuijeiJ njsiæjs ujq ni9 80 Qiæjs !.i[[B
7//?/ V7','/
—1C—
ltálendið skógivaxna, en vestur og norðvestur
frá bœnum liggur sljettlendið liið mikla, sem
óðflnga er að byggjast. Þessar þijár aðal-
uppsprettur framleiða nýjar og nýjar og allar
til samans hljóta þœr að leiða sífeldan og
sívaxandi verzlana og viðskipta straum til
Winnipeg. Um framför bœjarins má ,og
dæma, að nokkru leyti að minnsta kosti, af
því sem fram kefur komið. Árið 1871 voru
íbúar bæjarins 225, árið 1881 6,500, árið 1891
25,600 (í apríl 1892 30,000). Á þessu 20 ára
tímabili hefur verð skattgililra eigna stígið úr
$200,000 í rúmlega $20 miljónir, árs-verzlun
bæj'irmaima stigið úr $150,000 í $40 miljónir,
kúsatal bæjarins stigið úr 40 í rúmlega 6,000
og allt að sama skapi. í bœnum eru nú yflr
500 verzlnnarhús, um 60 verkstæði, um 30
kirkjur og yfir 20 skólahús. Gangstjettir
með fram húsum (frá 2 til 20 fet á breidd) eru
samtals um 130 mílur á lengd, upphœkkuð
strœti um 100 mílur og brúlögð stræti um 10
mílur. Um 80 rafmagnsliós lýsa strætin að
nœturlagi (frá sólsetri til sólaruppkomu).
I bœnum eru um 8 mílur af strætasporvegi,
en fyrir lok yfirstandandi árs verða að auk;
byggðar 16 mílur af ragntagnssporvegi. Lög-
giltir bankar eru 11 í bœnum og er samlagður
höfuðstóll þeirra yfir $32 milj. og samlagður
viðlagasjóður þeirra yfir $10 milj.
Islendingar eru um 3,000 í bænum og eiga
þeir um 20 verzlanir, að ótöldum mjólkursölu-
mönnum, sem eru margir. Margir íslend-
ingar vinna nú orðið á verksmiðjum og við
verzlanir, en langflestir hafa þeir þó atvinnu
við vanalega daglaunavinnu.
WINNIPEG er auðfundinn staður á
uppdrættinum, því þar koma saman í hvirf-
ingu allar þær járnbrautir, sem sýndar eru.
Skammt norður þaðan, á vestur bakka
Eauðár, er WEST SELKIRK — annar fjöl-
mennastur íslendinga-bær í Manitoba. —
BRA7CDON (133 mílur frá VVinnipeg) er og
auðfundinn staður meðfram hinni annarijarn-
braut fyrir sunnan Manitoba-vatn og beint í
norðvestur frá Glenboro.
—15—
í ýmsar áttir og þverskera livert annað hjer
og þar. Sundurslitnu strykin sýna, að braut-
in er ekki byggð, en að hún á að liggja
eins og sýnt er. Lega fullgerðra járnbrauta
er nákvæmlega sýnd á hverri ferk.mílu.
Hinir smáu tölustafir í grend við vagn-
stöðvar meðfram járnbrautunum sýna hæð
þess og þess blettsins yfir sjávarmál. Dann-
ig þýðir talan 733 við Winnipeg, að bær-
inn er haflnn 733 fet yfir sjávarmál.
/
Islenzku nýlendurnar
eru sýndar á uppdrættinum með rauðum skell-
um og nafn kverrar fyrir sig með hvítu
letri. Um þær þarf þess vegna ekki meira
að >egja. Aðeins mé geta þess, að Vatnsdals-
nýlendan, sem svo er nefnd á uppdrœttinum,
er optar nefnd Qu’Appelle-nýlenda, eptirdaln-
um, sem hún er í. Þess má og gela að rauða
skellan norður af Argyle-nýlendunni sýnir
litla íslenzka nýlendu — nokkurskonar út-
jaðar Argyle-nýlendunnar.
Höfuðstaður fylkisins.
Winnipeger höfuðstaður Manitoba-fylkis
og er ef til vill mannflest byggð íslendinga í
Vesturheimi. Bœrinn stendur á vesturbakka
Eauðár beggjamegin við Assiniboine-ána, er
þar fellur í Rauðá, um 60 mílur norður frá
landamerkjum Bandaríkja og um 40 mílur
suður frá Winnipeg-vatni. Bcejarstœðið er
rúinlega 20 ferhyrningsmílur að fiatarmáli
og er yfir liöfuð mýrlend sljetta nœr skóglaus.
Upprunalega var bœrinn verzlunarstöð Hud-
son Bay fjelagsins og hjet Fort Garry til þess
1870 að Manitoba gekk í fylkjasamband
Canada; var þá nafninu breytt í Winnipeg.
Allir, tem skyn þvkjast bera á slíka hluti,
spá því, að Winnipeg eigi mikla framtíð fyrir
höndum. Margt bendir og á að það sje rjett
álitið. Með lítilli aðgerð mágera liauðáskip-
genga niður að vatni og er þá fengin óslitin
skipaleið um eða yflr 1,000 mílur norðvestur
um land. í 100 mílna fjarlœgð frá bænum til
austurs byijar hið víðáttu mikla málmland,
—14—
LAND, er tekur við 40 mílur norður frá
Winnipeg, á vesturströnd Winnipeg-vatns.
— Á L PrT A VATNS-N ÝLENDAN, er tekur
viö um 70 mílur norðvestur frá Winnipeg,
og sem liggur 6—12 mílur austur frá Mani-
toba-vatni og 25—30 mílur vestur frá Nýja
íslandi. — ARGYLE-NÝLENDAN, er tekur
við um 95 mílur suðvestur frá Winnipeg.
Fjórðu íslenzku nýlenduna í fylkinu er
nú verið að stofna nálægt vesturtakmðrk-
um fylkisins og 80—90 mílur vestur frá
Argyle-nýlendunni.
Af uppdrætti þeim af fylkinu, sem er
annarsvegar á örk þessari og sem sýnir
allan suðurhluta fylkisins — þann hlutann
sem byggður er enn — en ekki nærri allt
fylkið, geta menn glöggt sjeð hvar íslenzku
nýlendurnar liggja og afstöðu þeirra frá
Winnipeg.
Landmæling.
Landið er mælt í tvenns konar fer-
hyrninga, eins og uppdrátturinn sýnir. Hver
og einn stóri ferhyrningurinn sýnir 36 fer-
hyrningsmílna svæði — 6 mílur á hveru
veg, sem nefnt er Tuwnsliip. Litlu ferhyrn-
ingarnir sýna hverja eina ferhyrningsmílu
fyrir sig, en í ferhyrningsmílu eru 640 ekr-
ur er aptur skiptast í 4 Ilorhbújarðir
og er hver þeirra því 160 ekrmr. Lögá-
kveðið brantarstæði 66 feta breitt (í elilri
mælingum hvervetna 99 feta breitt og gildir
það allvíða í Manitoba)erá ansturjaðri hverr-
ar ferhyrningsmílm frá norðri til suðurs og
á suðuijaðri hverrar ferhyrningsmílu frá
austri til vesturs. (í hjernðunum vestur af
Manitoba er mælingin hin saina, nema hvað
brautarstæði frá austri til vesturs eru þar
með 2 mílna millibili). Hver litli ferhyrn-
ingurinn, sem sýndur er á uppdrættinum,
er þessvegna sem svarar brautarstæðinu
stærri en 1 ferhyrningsmíla.
Hinir miklu mislitu ’flákar á uppdrætti
inum sýna umdæmi binna sjerstöku sveitar-
stjórna, þannig að hver sveit er sýnd með
sérstökum lit, og nafn sveitarinnar sýnt
með stóru letri.
Járnbrautirnar eru sýndar með hinum
feitu, svörtu strykum, er liggja í bugðum
—13—
Menntun.
Stjórn fylkisins lætur sjer annt um iiiennt-
un alþýðu, og eru foreldrar skyldir til að
senda börn sín á alþýðnskólana, ákveðinn
tíma á hverju ári, írá þvi þau eru 5 ára
og til þess þau eru 16 ára gömul. Fylk-
inu er slcipt í alþýðu-skólahjeruð jafnótt
og byggðin gerir það mögulegt. Er svo
tilætlað að ekkert skólahjerað sje meira
en 5 ferhyrningsiriílur að stærð, þó ekki
sje þeirri ákvörðun stranglega framfylgt á
meðan byggð er mjög gysin. Tekjuliðir al-
þýðuskólanna eru 3. Fyrsti liðurinn er sá,
að sambandsstjórnin í Canada hefur upp-
liaflega sett til síðu ntjdndu hverja ferhyra-
ingsmílu af landi í Vestur-Canada til arðs
alþýðuskólunum. Slcólaland þetta má ekki
selja fyrr en það er komið í mikið verð
fyrir þjetta byggð umhverfis það, og er þá
selt hæstbjóðanda við opinbert uppboð.
Aanar liðurinn er fjárveiting úr fylkissjóði
á hverju ári (setn stendur er sú upphæð
í Manitoba $ 120,000,00). Þridji liðurinn er
skólaskatturirm, sem ásamt öðrum sköttum,
er lagður á sveitarbúa. Alþýðuskólarnir í
Manitoba eru nú sem stendur um 700
talsins.
Hærri skólar eru og margir í fylkinu,
flestir í Winnipeg. Þar er og kominn á
fót háskóli, þótt enn sje hann í smáum
stíl. Háskólastofnuninni hefur sambands-
stjórnin gefið 150,000 ekrur afúrvals landii
sem enn er ónumið í fylkinu, og háskóla-
stjórninni gefið í vald að velja landið þar
sem henni þykir álitlegast.
Trúarbrögð.
Ríkiskyrkja er engin í Canada. Allir
trúarbragðaflokkar hafa þessvegna fullkom-
inn rjett til að flytja og útbreiða kenning
sína hvar sem vill innan takmarka rík-
isins.
/
Islenzkar nýlendur.
Þær eru þrjár í Manitoba. NÝJA í
I5j5[9 ;ss9c[ [05[ bjbij tunjirejqujBf BJJ JBQ8æ[
-n:f[ JjqBg •(um[05ioin) mn[05[uii jb iuuájSo
ni9 (niqj9tuBpnB[ jijáj injS9A ipuBp[BqtnBJjB
80) JB<[ 119 ‘SS9X [UJ0qjnjS9AQnS I BUI9U nui
->[[Áj 1 jBupunj ung i5[5[9 nig .iniiiBin![0%[
•JIUUI93b8o5[S
-jojs jnSojirepnoo qia iii5[9j su;s;q[Áj mn
->[.101115[I!J.I IIJS'111! B IA<[ 89[UBUUg[lJ ;q>[0 J9
issac[ qjáj8o5[s uq -jb juqjou jbc[ 80 um
-Ilorj-JDQraa J ubqb<[ mjs9A 80 ujoa-s;so89c[
-juujw 80 -nqojnnqQ 80 ujBA89d;uu;w sgi9Aq
-mn suisjqjÁj BjnjqinQiou ; .mSoqsiojs bs
,iq •inQJ9An[oj oc[ u9 ‘snis;5[[Áj jl[.iik[ ipui:
-xba-ts qia iQinquBnrBS 1 [[tJ!l Qbjjaqub ja
jBunjziaA [ij QiAQjoq 1 .reunSos [ij jnSo5[s
-jojg ’ppiejq b jijd[>[s mnqtn oas jbqbjs
-rans ij[oq tre<[ tuo 80 nu03jdsJB[>[æ[ BQ9
B BUJ9 B[j9AI[ 80 UJBAUQOJS BJSBUJ9 8o JJI9
JJ9A([ jsniqjBSujuqojuBpiin 80 BCSuiispun
ij[9qjB3oqg •Bmij uuitnoqs 80 ij3u9[ nin
BfJB([ S{JÁ9USp[9 80 b3iuqi;8 >[MB ‘JBQ.198
-Bsnq [ij jojs nSon uujjn8o>[S 3o Buj9Aj9Aq
[8o5[S JB TJ[9q UJ9 B[BJ QB Qnjoq jgÁ U9
‘nn;5[[Áj t rauQojs unisraÁ y tijjoCjs i.isirej
-8o5[S jb JBqng jijojs[[B [ij qbjiaqhb 11.19 QBcj
•JJ0[.I J5[>[9 J9 QB<[ qb ‘uin iuj;A Quoq BJ98
nj9 JjSnuunq uios j;9c[ uo ‘jpugujgCjs jsirej
-8oqs Q;J![B juu9ui[B J9 ;>![Áj-BqojiuBi\;
•g •(> .reui|T?ui gog ‘.mSo5|g
•BqOJIIIBJ\[ JB JtlJSnB QIA JU5[9J
.10 IA<[ J5[I[ ‘!pu9[t>q JJÁjS ‘QJXBA i8o5[S 9[S
QB Q!JI[B J9 JUU9UI[B IU0S 119 ‘jnQBUUB5[0
njsgra qb J9 uu9 ui9s ‘ujBA-Sadniui W UBJSllB
juáj jn88i[ J9 ‘su;si5[[Áj jjiqq bs uui
-[jqsuBpun ’gu je Buj9Aj9Aq n3uisÁ[ tiBSS9<[ j
•SU1S!5[[ÁJ Bjn[q-S![)ti9[jj9C[s b “s -b -o k[ ‘ib
-8uo8d!>[s b89[uj9a jb8u9 110 nut5[[Áj 1 11.10
JB IJJæiUS JB8JB[\T •„BJBqiBB" JIJÁJ BU19U
[5[5[9 B<[ 80 J11J9aboCus uutqiui jijda 3<)
QIJ bSuiuSiJ I BCU9II ‘[JJ nUtlIJBU Qt! BIU9U
I5[5[9 QB([ unq 19 jsirejBjoqran ua ‘8ua8
—9—
-[B b89[BU BJ BUI U[SUU9Jq5[[B5[ [IJ U[9JS5[[B1[
uq *uu;9jS5[[B5[ lunijuig qb<[ J9 8o um
-unujoA urejjQoui 80 umunjjaqBQæq tantuns
1 BUI9U QIJJI 19 J1!QJ08l!Snt[ [IJ Jof.IJ) •tUU
-QOJS timSIUÁ V .11!<[ JZipunj BJBq ‘jjput[ BQ9
‘JBQ03-U![0 ÍUJBA UiqdlUÍQ QtA pu9l8 t JU
-UIBU-ni[OUI9JS 80 : SUJBA-SodtUUJW 80 BUJBA
Bjjjad qjira b ‘uiiBSBjqBujBA-sqsoSadjuujw 80
-BqOj;UBJ\[ QIA pu9l8 I JUUIBUJIBS Bf[9J BtU
IUU5[[ÁJ T BUIBU BJBUUB [BQ9J\[ •Ji:f.)!q-8od
-juuiw 80 siusujba i[[tra b JBQirejj t8oajh[ b
jsbj jnjæqran jiuiQoqum uo jjáj joq uiqbi
I5[q9 JUQJ9A IA<[ B 8o ‘jBQB5[JBra [IJ P[bC8
j8b[ juáj jjng qb<[ bj qb jb umqi9[SuQjo jb
JBJBJS ‘mnjQfjS JIl QB<[ BQæjq QB B QBfjÁq
UU9 19 15[5[9 QB ‘QB<[ U9 lJJ03 j8uS J9 QIUJBp
■![)IIB[S[-1!fÁ}[ I Á9[5[I[\[ BJJ JllJSUBQJOU jjnjs
-jo ‘tujBA-Sedmujw í 11 (Áo b uipunj jii8o<[
J9 [ÁJS UIUJOJS[[B I BTOBU-UJBf 'QBUUB5J
QIJIJ J9 IQaJAS QB([ J[[B JB([ ‘jBlipUUJ I5[5{9
jæc[ 9S uua o<[ ‘jtpunSgjrajBui jbsuiá jb
-u8[oj jafs 1 Bjuq ranpuiqij qb jæ<[ qb ‘ju
-80.1 [> jiiqjou J9 sujBA-Seduiuiw inpuoijs um
bC89S QB So 19 BlUBg 'JB JUJSUB IB<[ BIIJ9A
-J9Aq nujpuejBq 1 19 uuuq 80 su;9 sjSunpjo
SS9([ IIQBflUJSire B l!Iim!5[Jl!III>[l!J UBtlUt uqjoC
1 ofs jnra[Btu qb ‘iuáj qbj bjoS bui jjæq
-O U9 ‘HUjqjÁJ I BQIAO UJ9 JUUIBUra[BJ\[
•suistqjÁj ;jqbfjnJS9A bij Jiqiiu
008—OOk !§!jsuéæ8 n[jo y uu9i[ jb iuuájSo
iu9 bc[ ‘Bqoj;ut!j,\[ 1 1 un[<)>[ jb ofs QiJJI pu
< >c[ uq •uinunuiBU bjj jjug njg ubc[ raes
‘BU[[>8u9[B89A QIA QBQIIU J9 UUITH[0>[ QJ9A
!('PiT 000‘s) Qpmoj sat![[op 0C;‘f—P.t VJA'J Pl8S
IQJ9A U[[05[ QB 80 XBJJS JQBfjÁq Bf5[0JB[O5[ QB
IQJÁJI5JS JA<[ Q9UI >;JÁJS UUI.oBJOJJBJIlBjqUJBf
ijj;9A J9 ‘uqojjirew ; BUiuiofjssjqíÁj q;a !8uj
-uuibs jraæA5[raBS ‘QnfjÁq juibjjujbC BfijgjBjoq
80 jiiBjquJBC qh8ub<[ Qj98[[n; mQJ9A (2681)
jniims -qjsæu Buiuiaus ua ‘;jÁ9usp[9 iims
UJSUÁ9J [IJ b89[[IJ![ BUI9U ‘tlQJOf JU ugBjS QJJ9A
—9—
-uioCjs bjj jnjsjÁqs jBuoqsraBg •;uuiu5[0 jb
•qsnq gj Jjof.i i!j05[i!([ ; 80 ;uunj5[9 jb [9q
-snq pq jgÁ b89[[!J![ jba bjos9iiu;j\[ ; ub
-J9qsddu-tJ!9Aq [BQgra qb jjuás ‘ranp[ojQ9ui
luujB UU9C[ uiUQBq QB ‘6881 I!J 6881 BJJ
nujjjqBraij bjb 6 ? ranCqii nsuiÁ uinujq i
{j;9Aq jb Bunjgqsddu [BQ9tu jiuás js ‘b[SJÁ5[S
5JIJS u;q -J9 OAS QB B5[T[ BUÁS UOjSujqSBW
t ibuuijbuioCjs JU[siÁqg •ranunCqiJBpuBq ;
puojiJ!9Aq njsntaosjofjj puu9qinQ;A juuatu
-jb u.i9 ii;>[ ji-iijo>[i’c j 8o -bjos9uu;x\[ mijjous
pB-njsQrajoreij 80 iraosjofij QBAq BqojiuBx\[
iiiæu Jjoqqo jsuiuoq uqi.iom y J tttpuoj
-tj[9Aq njzgg •jqjoimres jtiQis qb ;8i9 J9
QB<[ U9 ‘ibSjO 95[SBtU jsbuás Bjjoq ‘js; q qof[
j;j J9 ‘su;spuB[ iQBjofq ujqo tuqqou t U9
‘jsiiB[.reQjnqB ;jj9q.re3uipu9 3o U5[;j9ray i
BjnjqspuBj ranjqira ujjbqja ujuf uiujqo ran
-J5J5JOU I 119 IJBUIBSJofjJ B[BJ QB QUJOq jgÁ J9
uuijnSoAQJBþ •jptioq jbuuujujjbu jb Qiuqjn
QiqjÁJ .19 SS9CÍ IIX ■ II11q.<).UI!l'l>1 !•'■ M »G
iii! J9 ‘umfæq i 80 xjn iiiujjoas
i [Qæq ‘umuBpiof; n[siæjraBjj [;j y bjsáojj
JI9([ UI9S ‘QBc[ 'UUBp[oCj JIJÁJ 89AUUUIAJB
tU0S BJJIO<[ tl[SQt9[raBJJ B [5[5[9 BJSÁ9JJ 80
Buj9 upuiajSuBjo Buutq uinj>[>[Oii y bu;s uoa
-jbqijuibjj ;>[>[0 Bf38Áq uuaui-BqojiuBjij;
•)>[<TU.IT! lj>[I A>[ T! I>[.[A.I11>[Y
•tunujoA tre8;qo
■IK So owbjuo ‘ouq ‘uojnjq ‘joiiedng y ’o
•c[ ‘BJJSÁ9 lUUUHUJOAJOJS B 80 SIU9 B80[njOJ
-[!J umuuora uuiS.(OuiujbC jb 8o jjpq ub>[i[
b Qiipunjs iiiQjóA jjoja ‘siureut 000*01 ’lBn JJJÁJ
Sujiq um qub ju89auuu!Ajb jhSuqojs q;j9a
BJ9.8 qb !jjæ Bqoj;uBj\[ ; jnui9i([ umunujOA
-.lojs j uw iuQ!9A{qsg qb bCSos inaiS jujod
t uuatujQæiq •umuBraij qoui ;qujb jSæAj;
-5[tiu qiqjo 8o jujoS iuuqjÁj i !Q[9A5[s;q
•nu;5[IÁJ I JBQBJSJB Jjjæu 3o J9 JI0[
-su;9js[n3ij jtijæSy •nu!pu9[jj9f[S y jbqbjs
~h~
•jzSo.iq trejoqsddn jb
-S9<[ ‘jndi[qBp[nqs jbSuqjo t muQæjsran8uiJ5[
uni[[o jipun jjpiiai 3o bjojc[pibC3 jsia sino
J11QJ9A ‘uu;jU5[B-;j;9Aq imiou jsbCqájs qb q;a
jnjoq jjo>[5[0 raas ‘uora b .mjdB ‘bs qb ue
‘Bunj9>[sddn-u;9Aq ;JÁ9[ n[[0 bqo njipq qb
t3S9[{QÁ0 jsoij jnjæu juutuo bqo ‘iU5[jnd 80
!Jiq ‘[afjSBq <>d ‘jujj9CjujbC inpuajs bC889aj
-jjoaij jnjeq raes ‘ípuoq bs qb ‘.mjoq 80 ju
-jeq QBd BJÁ5JS QB UBUIBSraBraS JBJIJB 19 UB
-[StlÁO}[ •IUUnC5(JÁjn5[B JUIBJJUJBC J>[.)!JJ1>(j>[IA5[
Bpunjs QB Bj89[ldd9q 9fs QBd QB UUQOqS Bd B
JSB[[BJ QB JlSlBUI UJ9 OcJ ’JB utiuoqo 8joiu
ran Bjjtad jujajBunsSnqtun jbqb jSbsjjbCs
J11QJ9A 8o ‘QB JBC[ JZ9S So BqOj;UBX\[ IU JJltp
bjbi[ Bssod xu 19 ‘Biirad !uj9JBtms8nqttm
-[BQB QJJOA Bqi[ igaq U!9Aq 1!J5[0!J Qy
•iijjotu tunpunjs “qsnq
■pd 99 UJ 19 íQbujbC qb jii8oa qij;oai[-ik]Oj
-ttrew •[)([ 09 JO ‘tununCqijBpuBg 8p upiure;)
; S[oqsiiqiJ!0Aq pSuÁd ii;qoa>[i:8o[ ue ‘qiSoa
I5J5J9 119 ‘jjæui b89[uCu9A JO ‘BptmS9JUJ05[
BJBUUB BQ9 ‘S!JI9Aq [OqSIlq -SS9d pSllÁdSIIIJO
19 sinsijiOAq ij08^? tun jujjoa uuiq •ran
-[>uu8oj!J!0AI{ (iibuij) ijnquj uiujqq QBpuujq
-o 8o jBuunjujjBU raiipjOA jb juntioqso jsaq
G///i/ />/// J!J!9q JO) !J;9Aq bc[OJ;ubx\[ BJJ9C[
uras b89[JBiubjj oas ‘ijiðAq qbuub jjuqqou
U9 jnp[9i[ ‘tpirejSuq b uitHiiQi:5[Ji:tiujtaAt[ b
‘u;puud QBjpunq ‘BJtaut sjuao qx—01 mSuaS
i!i[OJ!ui:j\í bjj [J!9Aq Bjzaq qb ‘y i![>ttoq ua
QBUUB [5[5[9 JJBd ‘oCs OAS QB UIU JSBJæjUUB
Qi: [[x -Bjjaqsiuja — Bijaq Sxuuia jnpjoq
‘spuB[ Qiæjs luugaS jb uiujxoa qb jsotn
BcjojfUBj\[ t QijJOAq J0 sura qb iqqq •nqti
-atuy i ipuB[U;9Aq UJQO njqqou i ue inp[9q
;jbuibsjoCjj jo Bqojurej\[ t uiujuSoaqjbC qb
BUUBS Jll[SJÁ5!SJBUJ0fjS JBSS9cJ •(•qstiq |6X
jgÁ) iuunj5[9 jb S[aqstiq 0S ua tuuuu iup[9q
;[!<]Btiijj buibs y iba Bqoj{UBj\[ i UBiaqsddii
[BQ9UI QB ‘BUÁS ‘[[[qBUlIJ BUIBS B BpBUBQ
i ti.io>[sddniJ!OAi[-[i!Qaiu igÁ baibjjo J iuui
—12—
búið til. Hvað gæði snertir má geta þess,
að bæði ostur og smjör frá þessum verk-
stæðum hefur fengið hæztu verðlaun á öll-
um helztu iðnaðarsýningum í Canada.
Fólksfjölgun.
A fyrsta áratug fylkisins, 1871 til 1881,
nam fólksfjölgunin 37,032, eíi á hinum öðr-
um áratug nam fjölgunin 92,182 — nokkuð
yfir 9,000 á ári hverju að meðaltali. Mann-
talsslcýrslurnar, teknar 6. Apríl 1891, sýna
fólkstöluna í Manitoba þannig:
Árið 1871 .................... 25,228
— 1881 .................... 62,260
— 1891 154,442
Aðrar framfarir.
%
Að ÍFádreginni framför í akuryrlcju og
kvikfjárrækt á síðustu árum liafa allar aðr-
ar framfarir, járnbrautabygging, iðnaðr, verzl-
un o. s. frv., verið að sama skapi og fram-
förin í því, er fólksfjölgun snertir, og í
sumum greinum enda meiri. Járnbrautir t.
d. voru samtals 150 mílur í Manitoba ár-
ið 1881, en árið 1891 voru þær orðnar 1,520
mílur í fylkinu. Sje Vestur-Canada allt tek-
ið til greina hefur mílnatal járiibrautanna
á 10 ára tímabilinu aukist um 4,000 míl-
ur. Að telja upp iðnaðarstofnanir, verzlanir
o. þ. h. og sýna vöxt þeirra og fjölgun á
ofangreindu tímabili, yrði oflangt mál, enda
hefur það enga verulega þýðingu.
Samgöngur
eru yíir liöfuð greiðar í fylkinu. Járnbraut-
irnar eru vitaskuld aðal-þjóðvegirnir og ak-
brautir eru nálega allstaðar góðar, útbúnar
af náttúrunni. Skóglítil og þur grassljetta
myndar sem sje brúklega akbraut til þess
byggðin er orðin þjett og efni nóg til að
bygeja lögákveðnar akbrautir. Póstflutning-
ur er gerður svo greiður sem mögulegt er
og ný póstafgreiðsluliús stofnuð svo fljót.t,
sem tiltækilegt er í hverri ný-byggð. Sem
stendur eru rjett um 500 póstafgreiðsluhús
í Manitoba.
—11—
almennt gerist á meðal túni á Islandi. Ár
og lækir og tjarnir og smávötn eru nærri
hvervetna, svo enginn hörgull er á vatni
fyrir búpeninginn, og skögarbeltin, þar sem
þau eru til, eru ákjósanlegasta hlíf fyrir
hjörðina fyrir sólarhitanum á sumrum og
jeljaköstum og kuldanæðiugum vor og haust.
Kvikflárræktin er og komin vel á A>eg, og
þó ekki nema skammt í samanburði við
hveitiræktina, því að, eius og áður er getið
um, nálega allir innflytjendur ljetu fyrst
framan af allt sitt vit í liveitiræktina. Greini-
legar skýrslur yfir tölu búpenings í Mani-
toba eru ekki við hendina, en samkvæmt
áætlun fylkisstjórnarinnar og sveitastjórna,
er búpeningstalan öll í fylkinu frá 360 til
380,000. Sje lægri talan tekin til' hliðsjón-
ar skiptist hún þannig: Nautpeningur alls
um 228,000, hestar um 04,000, sauð.je um
35,000 og svín um 34,000. Af lifandi jien-
ingi í Manitoba er sauðfjár og svínarækt-
un sem stendur hin arðsamasta. Af hvort-
tveggja þarf enn að sækja til annara hjer-
aða í landinu fulla þrjá fjórðu hlnta af öllu
því sauða- og svínalcjöti, er fylkið og Vest-
ur-Canada í lieild sinni útheimtir til fæðis
íbúunum. Til þessara fjárkaupa ganga mikl-
ir peningar á ári liverju, en sem engin þörf
er á og sem eklci yrði til lengdar, ef fram-
talcssamir menn tækust í fang að stunda
þessa greiu kvikfjárræktarinnar fremr annari.
Osta- og smjörgerðarhús
eru nú orðin 30 talsins í Manitoba og að
meðtöldum þeim í lijeruðunum vestur af
Manitoba, eru þau talsins 36 á Vestur-
Canad a-sljettunum, þar af 25 ostgerðarhús
og 11 smjörgerðarhús. Árið 1886 voru ost-
gerðarh'úsin samtals 3 í þessum hluta lands-
ins og þá var ekkert smjörgerðarhús til.
Síðan hefur talan aukist þetta, og er sú
framför upprunalega mest að þakka fram-
göngu þýzks bónda, fyrverandi fylkisþingm.
Wagner, er aldrei liefur þreyzt á að sýna
fram á mögulegleika þessarar greinar bun-
aðarins. Á síðastl. sumri voru búin til
600,000 pund af osti og 200,000 pund af smjöri
á þessum 30 verkstæðum, og lrvert' pund
liefur verið selt jafnótt og það hefnr verið
—10—
menn mátt kaupa aðfluttar kartöflur. Bænd-
ur gefa sjer ekki tíma til að rækta þær
og álíta þær líka ágóða minni en hveiti,
en þegar öllu er á botninn hvolft, er óvíst
að svo sje. Kartöflu-uppskeran er venjulega
um 200 bush. af ekrunni, en verð þeirra
á ýmsu stigi, frá 20 til 50 og 60 eents busli.
og enda meira, ef marlcaður er nærri.
Mölunarmylnur
Og
kornhlöður.
Fyrir* 10 árum síðan voru mölunarmyln-
ur í Manitoba fáar og smáar — möluðu all-
ar tii samans 700 tunnur á dag — og korn-
hlöður engar, að undanteknum nokkrum ó-
merkilegum vöruhúsum, er liveiti og korn-
matur var geymdur í. Haustið 1891 voru
mölunarmylnurnar orðnar 38 talsins í fylk-
inu og mala þær til samans 5,565 tunnur
mjöls á hverjum degi. Af þeim eru 4 hafra-
mjölsmylnur, er mala samtals 250 tunnur
af haframjöli á dag; liinar allar eru hveiti-
mylnur. Kornhlöðurnar í Manitoba hanstið
1891 töku samtals utn 5 milj. busli. af hveiti.
— í Vestur Canada (frá Superior vatni að
austan til klettafjalla að vestan) eru möl-
unarmylnurnar samtals 49 og mala á degi
hverjum 8,450 tunnur mjöls. Kornhlöðuru-
ar á sama svæði haustið 1891 tóku samtals
10—12 milj. bush. af hveiti.
Kvikfjárrækt.
Það segir sig sjálft, að á þessum miklu
sljettum hlýtur að vera gott gripaland, bæði
bithagi og engi. Þar sem jarðvegurinn fram-
leiðir allar korntegundir í ríkum mæli, þar
hlýtur hann og að framleiða nægtir af grasi
fvrir búpening manna. Það gerir hann líka
áreiðanlega. Á mýrlendi hvervetna vex gras-
ið þjettara og nær meiri þroska en menn
á Islandi geta gert sjer greinilega liugmynd
um. Á liálendinu er grasið smærra, en að
undanteknum liæstu hólum og hæðum, er
það yflr höf.tð þjettara og þroskameira en
—9—
Hvorttveggja, akuryrkjan og kvikfjár-
ræktin, hefur og gengið áfram með stór-
stigum á síðasta áratug, í Manitoba. Fyrr
en eptir 1881 gat ekki nein stór framfór
í liveiti og kornrækt átt sjer stað. Þá
fyrst, en fyrri ekki, var byrjað á járnbraut-
arbyggingu vestan Rauðár, og undir járn-
brautarbyggingunni er að miklu leyti kom-
in framför í akuryrkju og yfir höfuð inn-
flutningur landnema. í þessum víðáttumikla
landgeimi eru járnbrautirnar forkólfar allra
framfara. Þær leggja á undan út í óbyggð-
irnar, landneminn leggur í slóðina og fylg-
ir fast á eptir, og næstir honum ganga
liandverksmenn, verzlnnarmenn og svo koll
af kolli aðrir, til þess byggðin er fullger
og kauptún og bæir risa upj) með fárra
mílna millibili meðfram járnbrautunum. Á
þennan hátt færist byggðin allt af lengra
vestur ognorðvestur, alt eftir því hvar ogmeð
hve miklum hraða að járnbrautirnar eru
byggðar.
Samlögð uppskera korntegunda í Mani-
toba liefur aukist um fuliar 46 milj. bush.
á síðasta áratug. Ávið 1881 var hún samtals
rúmlega 2 miij. bush., en á síðastl. ári
(1891) 43—45 milj. Á síðustu þremur ár-
uiium hefur framhlaupið í þessari grein
verið mest. Árið 1887 var korntegundum
sáð í 663,764 ekrur (ekra af landi er tæplega
35 faðmar— er 209 fet— á hvern veg) í Mani-
toba, en árið 1891 var korntegundum sáð
í 1,314,700 ekrur. Viðaukinn á 3 árum er
því 651,000 ekrur. Með öðrum orðum, rækt-
að ekratal í Manitoba hefur nærri því tvo-
falclast á siðastliðnum þremur arum.
Auk þessa er sem stendur 22 til 25,000
ekrum at landi í Manitoba varið til kart-
öflu ræktunar og annara garðávaxta Sem
stendur er sú atvinnugrein ekki stunduð
líkt því eins mikið og þýrfti, er sjezt bezt
á því, að til skamms tíma bafa Manito