Austri - 28.02.1898, Qupperneq 2

NR. 6
A t) S T R I.
22
ar bólusetning þar í grenndinni, en
árangurinn er ókunnur. f>að, sem nú
ríður mest á, vilji menn almennt reyna
bólusetning á komandi hausti, er, að
vera sér í útvegun með bóluefni í tíma,
helzt sem allra fyrst. Hyggilegast væri
í pví efni að snúa sér til eins manns,
og mundi hann pá geta fengið bólu-
efnið pví ódýrara, sem fleiri vildu fá.
Vér teljum víst, að hinn flestum hér
góðkunni héraðslæknir Jón Jónsson á
Vopnafirði, mundi verða við bón manna
að panta bóluefnið. pvínæst pyrftu
menn pegar í tíma, að fá einhverja
handlægna og gætna menn, helzt einn
eða tvo i hverri sveit, til pess að bólu-
setja fyrir sig, og teljum vér til pess
starfa líklegasta, í h’ljótsdal, Halldór
bónda Benediktsson á Skriðuklaustrí,
í Fellum t. d. Brynjólf bónda Bergs-
son á Ási og Runólf á Hafrafelli, og
í Vallnahreppi, Sigurð bónda Einars-
son í Mjóanesi og Gurmar hreppstjóra
á Ketilsstöðum; pví bæði er pað, að
aðrir pyrftu pá ekki að vera sér í
útvegun með verkfæri, en pessir til-
nefndti menn, og mundi pað spara
kostnað, og í annan stað yrðu pví siður,
sem færri fjölluðu um í fyrstunni, mis-
tök á bólusetningunni, er vekja mundi
vantraust á henni. Vér höfum pví
að eins eigi tilnefnt menn úr fleiri
hreppum, að petta eru hin verstu fára-
bæli á Héraði, er nú voru talin.
Fjárkláðakvittur gaus upp í Fellum
í haust, en nú er allt borið til haka.
Sökum pess hvað blöðunum hina
siðustu mánuði hefir verið samhent í
pví að flytja leiðandi gieinir um stjórn-
arbótarmálið, pá hefir pað almennt
vakið menn til umhugsuuar um petta
pýðingarmikla mál, og er ekki trútt,
að eigi pyki flestum sem nú sé frem-
ur sókn en vörn af hendi peirra manna,
er halda, uppi „miðlunarfrumvarps-fán-
anum frá 1889“.
Um Valtýsku stjórnarbótina og
peirra ávarpendanna, pykir mörgum,
pegar hún er krufin til mergjar, sem
heimfæra megi par uppá orð Horatius
skálds: „Parturiunt montes, nascitur
ridiculus mus“ (fjöllin tóku léttasótt,
en fæddist skopleg mús)!
Barðarstraudarsýsla 2. þ. m.
Veðrátta hefur frá haustréttum ver-
ið hin hlíðasta, en frá nýári stríð mjög.
Fjárhöld hjá bændum allgóð, nema
hvað bráðapestin er alltaf að smá-
höggva niður á sumum bæjum. pó
eru ekki nærri eins mikill brögð að
henni hér eins og í fyrra. Heilsufar
hefur hér í langan tíma verið hið
hezta, en nú upp á síðkastið befur
væg kvefsótt stungið sér niður. Eng-
inn markverður maður hefur dáið hér
um slóðir. Slæmt var fjárverðið hér
í haust, eins og víðar, og er landhúnað-
urinn frá með lögum, ef ekki fæst bót
ráðin á fjársölunni. I von um betri
tíma halda pöntunarfélögin hér við-
skiptum sínum áfram við pá félaga
Zöllner og Vídalín, enda er pað lífs-
spursmál fyrir hændur að pau við-
skipti haldist sem lengst. Verzlanir
kaupmanna hér um slóðir eru með pví
lakasta af pví tagi, sem pekkist hér
á landi, og einokunin dæmafá hjá
kaupmönnum, par sem henní verður
við komið. Enn sem komið er hafa
kaupfélögin pó vegið nokkurn veginn
salt á móti pessu óstandi, og „lénist
par til lukkan fríð“, að pau geti pað til
framhalds. Hinn mikli dugnaðar mað-
Torfi skólastjóri Bjarnason í Ólafsdal
er nú fyrir fám dögum riðinn suður til
Reykjavíkur til að taka sér par far
með póstskipinu utan. Mun erindi
hans vera fyrst og fremst að útvega
vélar og áhöld handa hinni fyrirhug-
uðu ullarverksmiðju, sem í ráði er að
byggja í Ólafsdal að sumri komandi, og
svo jafnframt að semja um verzlun við
pá Vídalín, pví Torfi er forstjóri Kaup-
félaganna í Stranda og Barðarstranda-
sýslum. Allir munu bera hlýttpol til
ullarverksmiðjunnar, sem eg minntist á
fyrr, og óska henni góðra prifa. Eins
og kunnugt er, eru pað 3 menn í
Saurbænum, sem lánað hafa af lands-
sjóði 20,000 kr. til að reisa verksmiðj-
una, en 3 sýslur, Dala,- Barðarstrandar
og Strandasýslur standa í ábyrgð fyrir
láninu. pá er að minnast á s t ó r a
m á 1 i ð. Frelsis og framfara postul-
unum hér vestra, pykir Valtýr vera í
meira lagi grályndur og „út undir sig“
í pessu máli, og skilja lítt í pví að
mciri háttar pingmenn skuli ginnast
láta af fortölum hans, og pykir pað
kenna skorts á sjálfstæði og sannri
framfara viðleitni. Og svo kveður
síra Guðlaugur Ballæringur, öndvegis-
skáld Vestfirðinga, um síðasta ping, og
framkomu pingmanna:
fingmenn landsins prefgjarnir,
pjóð skrumandi blekkja,
margir fjandans fjarlagir
frjálsan anda’ að pekkja.
fykjast sitja á pingbekkjum
pjóð að flytja varnir,
en fæst til nytja fjöldanum
fremja vitringarnir.
Eitt er víst, að Skúli Thoroddsen
hefir misst mesta glansinn hér vestra
fyrir pað hve leiðitamur hann hefir
reynst Valtý. Eg legg Midasar eyru
að öllu pessu, og hlera vandlega um
tal manna um pólitíkina, pví eg hef
gaman af pví að heyra skattyrðingar-
frá báðum flokkum, enn að öðru leyti
kemur mér petta ekkert við, pví eins
og pú veizt, ritstjóri góður, pá syng
eg með brennivínsbókinni: „Eg er há-
kon- eg er hákonservativ11 og vil enga.
breytingu hafa í stjórnlegu tilliti á
hinu núverandi íslenzka fyrirkomulagi;
finn enga pörf á pví. Blaðahald hér
um sveitir er fremur lítið. J>að blað,
sem mest er haldið, að eðlileikum, er
málgagn Vestfirðinga, jyjóðviljinn ungi.
Nokkrir halda ísafold. Einsog að
líkindum ræður, vill enginn |>jóðólf.
Dagskrá er líka nú orðin óalandi, sið-
an Einar sjálfur er hættur að skrifa
nema pólitiska leiðara, sem fáir lesa,
ekki af pví að peir séu vet ritaðir
enn pesskyns ritsmíðar almennt, heldur
vegna hins að menn eru „usqve ad
nauseam11 leiðir á pólitiskum leiðurum.
Allir segja með kjökurhljóði í kverk-
um, að peii sjái eptir honum „(Hörð)“
p. e. Herði úr „skránni“, og fá í staðinn
Sig. Júl., — hjálpi mér sá sem vanur er,
pað eru raunaleg býtti. Nei, Dagskrá
er búin að vera með psssu lagi.
Stefnir sést ekki. Bjarki var, en er
eklci framar hér á róli. Dálkafylli,
númer eptir númer, af Stjörnuljóðum
er of strembinn skamtur fyrir flesta,
og pegar svo ekki má taka nokkra
dropa af „lífsvekjaranum“ hans Hes-
kiers til að endurlífga garnirnar, ja,
pá segir Vestanvérinn, að mælirinn, á
biblíumáli, sé skekinn og fleytifullur.
Island er haldið töluvert víða. Austra
bregður fyrir á ýmsum stöðum. Hann
er ásarnt íslandi, að makleikum tal-
inn landsins skemtilegasta og pjóðleg-
astablað; væri yflrleitt haldinn af mönn-
um ef ekki vegalengdin gerði að hann
er orðinn helzt til gamall, pegar hann
kemur hingað, og útlendu fréttirnar
pegar komnar fyrir stundu með sunn-
lenzku blöðunum.
Klerkarnir eru í óðaönn að semja um
„brauðabýtti“. Síra Ólafur Ólafsson
prófastur i Garpsdal vill skipta við
sira Eyjólf Kolbeins Eyjólfsson á
Staðarbakka, en síra Arnór Arnason
á Felli, hrókur alls fagnaðar í Stranda-
sýslu, og sér í lagi í Kollafirði, við sira
Guðlaug Guðmundsson, prest ogskáld
á Ballará.
Kaflar úr ferðasögu
Friðþjófs Nansens.
—o—-
IX.
Rostungaveiöin.
„J’riðjudaginn 12. septemher. I
morgun kl. 6 vakti Hendriksen mig
með peirri fregn, „að pað lægju marg-
ir rostungar á ísfleka við hliðina á
okkur“. „Á, hver premillinn!“ Eg
stökk á fætur og í fötin. Morguninn
var fagur og veður kyrrt, og orgið í
rostungunum barst til vor yfir spegil-
sléttan sjó, og lágu peir í einni kös á flaki
fyrir innan okkur; að baki peim blik-
uðu bláfjöllin inn til landsins. Loks
var búið að brýna skutlana, og byss-
ur og skotfceri til taks og Hendriksen
Juel og eg, fórum af stað.
J>að virtist vera svolítill sunnan-and-
vari, og við rerum pessvegna norðan-
að dýrunum, svo vindinn bæri af peim.
Við og við, gægðist sá rostungurinn,
er á verði var, upp, en sá oss varla,
og við sigum hægt áfrain. Juel haml-
aði okkur áfram, Hendriksen greiddi
skutultrássuna í barkanum og eg var
tilbúinn með byssuna að baki hon-
um. Jafnóðum og varð-rostungurinn
rak upp hausinn, hættum við róðrin-
um og biðum grafkyrrir; en undir eins
og hausinn hvarf, rerum vér áfram.
Rostnngarnir lágu pétt saman á litl-
um ísjaka, bæði ungir og gamlir. |>að
voru voðaleg kjötflykki. Við og við
veifaði ein af „dörounum“ að sér
kælu með hreifanum, og lá ýmist á
hryggnum eða á hliðinni; allt var
kyrrt. „Hamingjan góða, er pað
kjötmeti!“, sagði Juel, sem var mat-
sveinn okkar. Hægara og hægara
nálguðumst vér pá, um leið og eg greip
til hyssunnar, tók Hendriksen um skut-
ulstöngina, og í pví báturinn renndi
að ísjakanum stóð hann upp og senti
skutlinnm, sem skreikaði útaf hinni
pykku og hálu húð og hljóp upp af
bakinu á dýrunum, af pví hann hafði
miðað heldur hátt. Nú kom heldur
fjör í hópinn. 10—12nauðaljót höfuð
reistu sig samstundis á móti oss, og
pessir kjöthaugar sneru sér ótrúlega
fljótt að oss og komu öskrandi eptir
isjakanum, pangað sem vér lágum við
hann, og var pað all-ægileg sýn. Eg
miðaði byssunni á einhvern stærsta
hausinn og hleypti af. Rostungurinn
hrökk við og riðaði til og stakst svo
fram af jakanum. Svo sendi eg aðra
kúluna í hausinn á peim næsta, hann
hné um og gat með naumindum velt
sér ofíin. Og svo stukku öll pessi fer-
líki í sjóinn, svo boðaföllin gengu stór-
| kostleg kringum bátinn, Allt petta
hafði að borið á einu vetfangi. En
bráðum komu rostungarnir upp kring-
um bátinn, hver hausinn öðrum stærri,
ljótari og ægilegri, og ungarnir rétt
hjá peim gömlu. J>eir stóðu uppá
endann í sjónum, og öskruðu ógurlega,
svo loptið skalf, æddu á okkur og svo
til hliðar, og ný ólæti og öskur fylltu
loptið um leið og peir fóru aptur í
kaf, og svo uppúr aptur. Allur sjór-
inn gekk í stórsjóum langar leíðir, pað
var sam hinn pöguli ísgeymur væri allt
í einu orðinn æðisgenginn. Við bjugg-
umst pá og pegar við pví, að rostung-
arnir rækju gat á bátinn með hinum
voðalegu tönnum, eða að peir peyttu
bátnum með okkur í háa lopt — minna
gat pað varla verið eptir pvílík ósköp.
En ólætin héldu áfram, en ekkert bar
til tiðinda. Eg skaut aptur á nokkra.
í>eir grenjuðu og öskruðu eins og hin-
ir, en blóðið streymdi úr peim, bæði
af nösum og munni. Svo skaut eg í
annað sinn á pá, og urðu seinni skot-
in banasár tveggja rostunga. Hendr-
iksen hafði nú skutlana lika í standi
og festi rostungana við bátinn. Eg
skaut ennpá einn, en við urðum að bera
selaifæru í hausinn á honum, pareð
okkur vantaði skutla, en pað rifnaði
útúr hausnum, svo liann sökk. Á með-
an vér vorum að tíytja herfangið að
öðrum ísjaka, héldu rostungarnir sig í
kringum okkur, cn pað var ekki til
nokkurs að drepa fleiri, pvi við gátum
ekki hirt pá.
Eptirmæli.
Hinn 13. dag ágústniánaðar f. á.
andaðist að Gilsárstekk í Breiðdal
prestsekkja Ragnheiður Jónsdóttir.
Hún var fædd á Gilsá í sömu sveit,
hinn 21. dag febrúarmánaðar 1821.
Var tvígipt. Með fyrra manni sínum,
Jóni Einarssyni presti frá pingmúla,
eignaðist hún 2 dætur, prestsekkjurn-
ar, Guðríði frá Hollormsstað og Guð-
rúni frá Mjóanesi, er báðar eru enn
á lifi. Jón dó 31. jan. 1849. 15 ár-
um síðar giptist Ragnhoiður sál. merk-
isprestinum Magnúsi Bergssyni frá
Heydölum og lifði með honum í ástúð-
legu hjónabandi í 29 ár, og varð peim
ekki barna auðið. Af fyrra hjóna-
bandi hafði síra Magnús ktt íjölda
barna, og eru enn á lífi, meistari
Eiríkur í Cambridge á Englandi, J>or-
björg kona Gíslar bónda Högnasonar
á Gilsárstekk, er pau hjón Magnús
og Ragnheiður hofðu tekið til fósturs,
ennfreinur Bergur, pórunn og Guðrún.
Síðara manni sínum varð Ragnheiður
sál. að sjá á bak 1. dag maímánaðar
1893, er dó í hárri elli, pvínær hálf
tíræður.
Dvaldi hún pá pað, sem eptir var
ætinnar, hjá peim Gísla og porbjörgu,
er reyndust henni að maklegleikum.
Ragnheiður sál. var fríð kona, bæði
ung og gömul, dugleg og fyrirhyggju-
söm í allri búsýslu, og jafnan fyrir-
mynd annara kvenna í umgengni og
hýbýlaprýði, gætti pess eigi sízt á
yngri árum hennar, pegar slikra lcvenna
var mjög ábótavant. Hún hafði sér-
staklega gott lag á að stjórna hjúum
sínum pannig, að báðnm líkaði vel,
enda sýndu pau henni jafnan virðing
og elsku. Á pennan hátt varð hún
báðum mönnum sínum hin bezta stoð
og stytta í öllu hversdagslegu stríði,
og stjúpbörnum sínum og dætrum
hinn öruggasti leiðtogi í livivetna.
En eins og hún var vitur og framúr-
skarandi skyldurækin í allri heimilis-
stjórn, pá var hitt ekki síður, hversu
hún var göfuglynd og mannúðarrík,
að pað virtust engin takmörk fyrir
pví hvað hún vildi gott gjöra peim,
er hjálpar purftu við. Hún gekk pví
inörgum munaðarleysingjum í móður-