Austri - 28.02.1899, Qupperneq 1

Kemiii' út 3 á m&ntiðí eda
36 blöð til ncesta nýárs, og
kostar hér á landi aðeins
3 kr., erlendis 4 Jcr.
Ojalddagí 1. júlí.
Uppsögn fkrifleg lundin vié
áramót. Ógild mma k»m-
in sé til ritstj. .fyrir 1. okté-
her. Augtysingar 10 awa
línan, eða 70 a. hvtrjnmd
dálks og hálfu dýrara á 1.
síðu.
IX. AR.
AMTSBÓKASAFNIÐ á Seyðisfirði
er opið á laugard. kl. 4—5 e. ra..
Austrt.
J>eir af útsölumönnum mínum, er
kynnu að hafa eitthvað óselt af sögu-
safni Austra fyrir 1897, eru vinsam-
lega hoðnir að sc-nda mér pað með
fyrstu skipsferð, með pví svo margir
nýir kaupendur hafa bætzt blaðinu
frá byrjun þessa árs, að byrgðir sögu-
safns pessa eru bráðum á proturn hér
lieima fyrir.
Seyðisfirði, 28. febr. 1899.
Skapti Jósepsson.
Námugrðftnr.
—o---
jaegar herra kaupm. I. K. Grude
kom hingað upp til Seyðisfjaréar fyrir
jólin í vetur, pá fór hann hór um sveit-
ina meðan „Egill" fór norður tii Ak-
ureyrar og Sauðárkróks, og gjöiti pá
svo látandi samning ?ið flesta bændur
hér í firðinum:
„Eg undiri itaður N. N. oigandi jarðar-
innar — — — fæ liérmeð lierra I. Iv. Grrudo,
er skrifist i Stafangri, eða þeim sem liaim
tilvísar, allan rétt og heimild til þoss aö
leita eptir og vinna málma og steintcgundir,
er finnast kunna í þessari landareign minui.
Eyrir þennan rétt borgast fimm hundruð
— S00 — krónur og auk þess 50 aura af-
gjald af kverri smálest eða 2000 pd. er annað-
hvort verður flutt til útlanda eða unnin hér
á staðnum.
pcssar 500 krönur skulu útborgaðar áður
en reglulegur námugröftur verður hór byrj-
aður. En eigi skal borga neitt fyrir rann -
sóknir eða námugröft þann, er aðeins er
gjörður til reynslu, en engar skemmdir gjörir
í landinu. Ölí afsölun á landi og' fjöru er
með þarf, einsog líka til vega, bygginga og
lóða til upp- og útskipunar í þarfir námu-
graftarins, skal í té látin gegn þriggja manna
mati, og velja hlutaðeigendur sinn hvorn
þeirra, en b.inn þriöja sýslumaðurinn í-
Heimilt er báðum hlutaðeigendum að
krefjast yfii’mats og velja þeir þá hvor um
sig tvo matsmenn, en sýslumaðurínn hinn
fimmta, og skal yfirmat þetta vcra fullnað-
arúrslit og endir allrar þrætu.
Séu ekki hinar umgetnu fimm hundruð
krónur borgaðar fyrir 1. janúar 1901, skal
áiíta þennan samníng sem upphafinn11.
(Undirslcriptir).
pareð herra Grude bað oss, áður
en liann fór héðan aptur, að styðja
petta mál, pá álítum vér að vér get-
um ekki gjört pað á annan hagí'elld-
ari hátt en bivta samningsform hans
hér í blaðinu, svo peir sem vilja, geti
farið eptir pví, og sent svo hinn undir_
skrifaða samning til: „Herr l\jöb.
mand I. K. Grude, Stavanger, Norge“.
Af pví að gjöra pvílíka samninga
við herra Grude, getur enginn, oss
sjáanlega, beðið nokkurt tjón, en má-
ske hitzt á, að einhverjir bændur á-
batist töluvert á pví, svo órannsakað
land sem ísland er, hvað snertir máhna,
steintegundir, kol, kalk, litarefni og
Seyðisflrði, 28. febrúar 1889.
margt fleira, er felast kann hér enn
ófundið og örannsakað í jörðu.
Og pann hagnað hefðum vér all-
líklega af pví að senda sem flesta
pvílíka samninga til herra Grude, að
pví meiri líkur væru til pess að hann
fengi safnað saman fé í Xorvegi til
pess að kosta námufræðing hingað upp
til að skoða iandið og leita eptir hvort
engin pau auðæfi feldust hér 1 jörðu^
að tilvinnandi væri að grafa eptir jieim,
sem oss pykir all-líklegt að vera muni,
pví bæði höfðu forfeður vorir rauða-
blástur, og kol og kalk hefirhérfund-
izt í jörðu, siifurherg mikið í lleyoar-
firði, marmari eitthvað i Fáskrúðsfirði,
ýmsir fágætir steinar víða um land
o. m. fi.
£að er heppilega girt fyrir pað,
með pessu samningsformi kaupmanns
Grude, að út af samningnum geti risið
dýr málaferli, og teljum vér pað mik-
inn kost á samningnum.
fað er líklegt, að jarðirnar, sem
samningar yrðu gjörð.r fyrir, verði að
liggja við sjó, pví svo virðist samn-
ingurinn að gjöra ráð fyrir, enda yrði
pað eðlilega of dýrt að reka námu-
gróft langt uppi í landi, nema pví meiri
auðæfi væru par í jörðu falin, og hægt
að ná í rafurmagn úr nálægum foss-
um til að knýja áfram járnbrautar-
lestir til sjávar.
Að endingu skulum vór geta pess,
mönnum til uppörfunar og hjartastyrk-
ingar við undirskript téðra samninga,
að engir óhyggnari menn en síra Björn
forláksson og peir óðalsbændurnir,
Jón Kristjánsson á Skálanesi og Sig-
urður Jónsson á Brimnesi, hafa látið
sér sæma að gjöra pvílíka samninga
nú pegar við herra Grude.
En samningar pessir ættu nú að
gjörast sem fyrst og sendast herra
Grude til Stafangurs; pví meiri von
getum vér gjört oss um að vér fáum
duglegan námufræðing hingað upp,
oss að kostnaðarlausu, til að skoða
landið, er hlýtur að verða bæði gagn
og gaman að, jafnvel í fieirum efnum
en pessu. Harm mundi verða verk-
fræðingur (Ingeriiör), og hai'a gott vit
á að dæma um fossa-afl vort o. m. fl.
Kirbjubær,
hið forna bisknpasettir
á Færeyjmn.
—o—
Mig hefir opt laugað til að fara og
skoða hið forna biskupasetur Færey-
inga, pegar eg hefi legið um kyrt c gleiðst
í pórshöfn, en viðotaðan hefir sjaldn-
ast verið svo löng, að nægur tími hafi
verið til að komast pangað og skoða
sig að nokkru gagni par um, pví leið-
in pangað mun vera fullar 2 rnílur,
og yfir háls að fara, vegleysur meiri
hluta leiðarinnar. En paðan af háls-
inum er fegursta útsýni u«i sund og
eyjar pær er næst iiggja Straumey,
peim megiu, : oin Kirkjubær stendur
á velræktuðu undiriendi með dálitium,
mjög fögrum, æðarvarpshólma rétt
uppí laudssteiii inum framundan húsa.
pyrpingunni.
I sumar var eg svo heppinn að
koma snemma á sunriudagsmorgun p.
22. mai á leið minni til Björgvinar-
sýningarinnar til þóíshafnar, og með
pví „Egill“ átti pá að taka par tölu-
verðan fisk, pá varð hann að bíðapar
tii um kvöidið, og hugsaði eg mér að
nota nú tímann til bess að komast til
Kirkjubæjar.
Eg fór pví strax í land með Ingi-
björgu dóttur minni og Stefáni óo-
alsbónda Einarsyni frá Möðrudal. En
pegar í land kom, var okkur baunað að
að fara í gegnum bæinn, af pví enn hafði
eigi verið yfirfarið vottorð skipstjóra
um að allt væri drepsóttalaust! á Islandi,
og lítur pví út fyrir að Eæreying-
ar séu töluvert varasamari í pví efui
en Islendingar, er með mikilli gest-
risni hafa tekið paðan á móti bólunni,
mislingum og influer.zu og fl, sjúk-
dómum.
jþarna hefðum við orðið að standa
undir gula pestarfánanum ábryggjunni,
Guð veit hvað lengi, hefði okkur eigi
viljao svo vel til, að pangað kom bráð-
um kunningi okkar, Guðmundur Bjarna-
son, sem nú hefir í nokkur ár verið í
lögregluliði jþórshafnar og par mjög
vel pokkaður, bæði af yfirboðurum sín-
um og alpýðu.
Guðmundur kom pví til leiðar bjá
yfirboðurum sínum að peir slepptu
okkur pó óhegnduml uppí bæinn. Fór-
um við svo heim með Guðmundi og feng-
um öll prjú beztu móttökur hjá konu
hans, Malvínu, er hann giptist hér
heima á Dvergasteini; 'eiga pau nú
2 efnileg börn, Björn og Valgerði.
Eg mæltist til pess við Guðmund,
að hann fylgdi okkur til Kirkjubæjar,
og með pví hann ekki var á veroi pann
dag, pá var hann pegar boðinn og
búinn t;l pess og lögðum við svo 4 á
stað, er við höfðum pegið ágætar veit-
ingar hjá peim hjónum.
Vegurinn er fyrsta spölinn, yfir
næstu hæðirnar við jþórshöfn og ofaní
dalverpi oitt, dágóður, breiður ogupp-
hækkaður, par til sækir uppí Kirkju-
bæjarhálsinu, par sem tóku við veg-
leysur alla leið til Kirkjubæjar, og
vorurn við 2—3 tínra á leiðinni, og
gengum pó all greittJ
Kirkjubær sést ekki fyr en komið
er á kálsbrúnina rétt fyrir ofan bisk
upasetrið, er breiðir sig par neðan
undir pverhnýptri hálsbrúninni, með
ræktuðu landi all-miklu á báðar hlið-
ar, með húsaporpinu i raiðju og æðar-
varpshólmanum rétt íram undan.
Við fórum niiur brekkuna fyrir of-
an Kirkjubæ og stóðum hráðum íýrif
utan bæjardyr, par sem við hittum
vinnumenn nokkra, og sendi eg moð
2JR. 6
einum peirra nafnspjuld mitt til
kirkjubóndans, Jóanesar Paturssonar
sem hefir nú erfðafestu á staðnum og
lika hefir nokkur ár (5) haldið par
landbúnaðai'skóla með dálitlum styrk
af almannafé. Patursson er giptur
Guðnýju Eiríksdóttur frá Karlskála.
Pálína, eldri systir frú Guðnýjar, gipt-
ist fyrir nokkrum árum færeyskum
skipstjóra, Mohr, ev hýr í pórshöfn,
°g hj'á heimi kvnntist lierra Patursson
núverandi konu sinni, var svo eitt sum-
ar heima á Karlskála ásamt unnustu
sinni. Síðan voru pau eitt ár í Nor-
vegi, hvort á sínum skóla. Fóru síðan
heim að Karlskála næsta sumar og
giptust par; settu síðan bú á Kirkju-
bæ, erfðafestujörð Patursonanna að
langfeðgatali.
pau hjón komu að vörmu spori út «.
og varð okkur komumönnum starsýnt
á pau, pví við minntumst ekki að hafa
nokkru sinni séð jafu fríð hjón eða
fengið jafn elskulegar viðtökur hjá
ókunnu fólki.
Herra Patursson var á ’ninum lag-
lega pjóðbúningi Færeyinga, treyju og
stuttbuxum meðsilfurspennta skó. Hann
er góður meðalmaðu)- á liæð, péttvax-
inn go ber sig vel, svartur á brún og
brá með kolsvört snarleg og gáfuleg
augu, og er maðurinn bæði fíxður og
ko.rlmannlegur. Guðný kona hans er
aptur mjög björt að yfirlitum með
glóbjart hár, hláeyg og hin tignarleg-
asta í framgöngu og mjög frið kona.
Hún bar hinn forna silfurlagða kvenn-
búning Færeyinga, er nú er nær pví
niður lagður.
Bæði eru pau hjónin vel að sér, og
hin kurteisustu og skeramtilegustu í
viðtali.
pau fylgdu oss öllum pegar til stofu,
og var pað í öllu að tínna, sem við
hefðum einmitt gjört peim stórmik-
mn greiða með pví að heimsækja pau,
og er pað einkenni liinnar sönnu og
eiginlegustu gestrisni.
Frú Guðný spurði fyrst tíðinda frá
foreldrum sínum, og Karlskálo, pví hún
vissi að eg var góðkunningi föður hennar.
Eptir að við höfðum svo spurzt á
víxl almæltra tíðinda og pegið hinar
fyrsta góðgjörðir, mjólk, kaffi og vindla
pá sýndu hjónm okkur allt pað er við
báðum pau um, og allt pað er pau
héldu að okkur væri forvitni á að sjá.
íveruherhergi peirra hjónanna eru
að nokkru lejti hygsð ofaná gamla
staðargrunnmúrinn, en að sumu leyti
á stólpum. par eru öll húsgögn, svo
sem borð, sofar, stólar o. fl. smíðað
og mjö’g haglega útskorið af húsbónd-
anum, úr tré, livalbeini, nautshornum
o. íi.
Skrifstofa Paturssons og ein skóla-
stofa er áföst vio íveruherbergi peirra
hjónanna, Er hlemmur í gólíið á
skólastofunui, er gengur niður í myrkva-
stofnna fornu par, sem prælar voru
áður hafðir í, en síðan óbótamenn, og