Austri - 19.03.1900, Síða 1

Yigilantia.
Munið eptir pví, að Vigilantia tekur
á móti bæði starfandi og ekki starf-
andi meðlimutn hringinn í kring um
ísland. Eyðublöð fyrir uppljóstranir
um ölöglega veiði botnverpinga fást á
lyfjabúðinni á Seyðisfirði.
Útiendar fréttir.
—:o:—
Ritstjöin „Bergens Tidende“ hefir
sýnt oss pá rniklu velvild, að senda
Austra síðustu hraðfréttirnar, er blað-
inu höfðu verið sendar um ófriðinn og
eigi voru pá komnar í blaðið, er
„Egill;< fór frá Bjórgvin 6. marz,
beina leið hingað til Seyðisfjarðar, og
eru petta síðustu fréttir frá útlöndum.
Kunnum vér hinni báttvirtu ritstjórn
„Bergens Tidende“ hinar beztu pakkir
fyrir petta vinabragð.
Hraðfréttin hljóðar pannig:
„Undanhald Jouberts hershöfðingja
norður úr Natal með herlið Búa hefir
tekizt ágætlega, og allt gengið í peirri
röð og reglu, er hann hafði fyrir skipað.
Fór Joubert með nokkuð af hernum um
Glencoe inná Transvaal, en hinn
hlutann iór Lucas Meyer hershöfðingi
með um Harrysmith til Bloemfontein'
1500 hermanna voru skilin eptir til
pess að skýla apturhaldinu, er tókst
svo vel, að Buller varð ekki var við
pað fyr en allt var um garð gengið.
Búar komust burtu með allar sínar
fallbyssur og stærsta fallbyssu- báknið,
er peir nefndu „Lange Tom“, fluttu
peir burtu um nóttina.
Kokkrir helztu meðlimir pingsins í
Kaplandinu hafa mótmælt pví fastlega,
að England legði undir sig Oraníu-
fríríkið og Traansvaal. En svo hafa
líka margir meðlimir pingsins skorað á
ensku stjórnina, að leggja pessar ný-
lendur undir England, og hlífast alls
ekkert við pær.
Á Kaplandinu hefir Bretum og
Hollendingum lent saman útaf fögnuði
hinna íyr nefndu yfir sigrinum yfir
Cronje, og nokkrir fallið en fleiri særzt
í pessum upphlaupum.
Lundúnablaðið „Standard“ segir, að
enska stjórnin bafi farið fram á pað
við Portugal, að stjörnin par seldi
Englendingum hafnarbæ í Austur-
Afríku (liklega Delagoaflóanum).
Eptir að Cronje hafði orðið að
gefastupp, og hætta.varð umsátrinu um
Ladysmith, hefir Krfiger, forseti Trans-
vaals, kunngjört eldheitt ávarp til hers-
ins og pjóðarinnar, og sagt peim að
treysta Drottni, er áður hefði gefið
peim sigurinn. Stein, forseti Oraninga;
hefir og haldið ræðu í herbúðum sinna
manna, hvar í hann skorar fastlega á
herinn, að hefna öfara Cronjes og
minnir pá á hinn fræga sigur Búa yfir
Englendingum við Majuba.
Menn segja, að nú muni Joubert
vera með allmiklu liði við Abrahams
Kraal, nokkrum milum austur afKoe-
does Rand, par í grennd við, er Cronje
varð að gefast upp, norðvestur af
Bloemfontein. (En líklega vita menn
petta eigi með vissu)“.
fessi merkilega hraðfrétt sýnir pað,
að yfiiherforingja Búa, J o u b e r t
gamla, hefir snilldarlega tekizt að frelsa
allan austurherinn úr höndum Engl-
endinga og koma honum með öllu
heilu og höldnu inná Transvaal, svo
hinir vissu eigi af fyr en allt var um
garð gengið.
Og í öðru lag: sýnir hraðfréttin, að
Búar hafa ekki látið hngfallast eptir
ófarir Oronje, og rnunu enn veita
Engleudingnm harðsnúið viðnám og
fella margan mann af peim, áður en
Búar eru yfirstígnir.
Danmörk. Vinstrimenu á pjóð-
pingi Dana hótuðu stjórninri með að
láta vantraust peirra í ljösi á ping-
inu með stjórn hennar á fjármálum
ríkisins.
p>eir dr. Edvard Brandes og
Schyberg leikariy er getið var um
í 7. tbl. Austra að hefðu flogist á á
miðri Austurgötu, létu eigi par við
lenda, heldur skoraði dr. Brandes
Schyberg á hólm, og skyldu peir heyja
einvígið með skammbyssum. peir skutu
og tveim skotum hvor á annan, en
hvorugur hitti. J>ar með var sjáifu
einvígiuu lokið, en síðan mun peim
hegnt samkvæmt hegningarlögum Danai
er leggja heguingu við að há einvígi,
pó sleppa peir líklega með nokkra
fangavist, er hvorugur varð sár.
Rússland. pJað hafa farið fregnir
af pví í vetur að Rússar væri
að poka herliði sínu í kyrpey
suðaustur undir Afganistan, og nú
síðast kom lausafregn urn pað
til eiuhverra útlendra blaða, að peir
væru að kaupa hafnarbæ suður við
Indlandshaf, pangað sem peir svo að
sjálfsögðu fá lag ða járnbraut norðan
úr Mið-Asíu; og mun Englendingum
pykja petta lítil gleðifregn.
Andrée. Útlend blöð flytja nú pær
fregnir, að biskupinn yfir héraði nokkru
við Hudsonsflóanu hatí sent skeyti um
pað, að hann hafi talað við skrælingja,
er búa par norður af, oghafi peir sagt,
að tveir hvítir menn, sem hafi liðið
par niður í loptfari, hafi verið myrtír.
Álítur bisknpinu að petta muni hafa
verið peir Ardrée. Munu brátt koma
áreiðarlegar lregnir um petta pegar
pað hefir verið rannsakað nákvæmar.
Verkfall mikið er nú meðal snikk-
ara í Berlín; er mælt að um 50,000
manna séu par atvinnulausir.
4000 gimsteinaslíparar hafa nú í
vetur verið atvinnulausir í Amsterdam,
pareð engir gimsteinar hafa verið
fluttir frá Suður-Aríku síðan ófriðurinn
byrjaði.
Ekkí er allí gull
sem glóir.
f>egar eg hafði lesið bréf berra
Barths, í 21. tbl. „Bjarka“, varð mér
ósjálfrátt að orði: „ekki er allt gull
sem glóir.“
fJegar herra Barth var hér á ferð-
inni í peim erindagjöi’ðum að mæla og
ákveða brúarstæði á stórám hér á landij
fullyrti hann, pegar hann var búinn
að mæla brúarstæði á Jökulsá í Axar-
firði, að enginn vafi væri á pvi að
brú kæmi á hana, enda virtist ekki,
eptir pví sem pk leit út fyrir, að pví
\ æri neitt til fyrirstöðu. Aptur á móti
\ bar hann pað fram, að lítil líkindi væru
* til að brú kæmist á Lagarfljót, sökum
I pess, að ekki fergist nógu tryggilegur
[ grundvöllur (klöpp) fyrir tréstólpa að
j að standa á, og fór hann mjög skyn-
1 sömum orðum um pað. Svo koma
; tillögur hans aptur, eins og gamalt
| máltak segir, sem „skollinn úr sauð-
. arleggnum" manni á óvart, pvert á
| rnóti pví er hann talaði sjálfur við menn
1 hér áður en hann fór. „A Lagar-
] fljóti“ segir hann í bréfinu „hefi eg
: lagt pað til að brúarstæði yrði valið
; hjá Egilsstöðum.“ |>að er nú gott og
I blessað; en ferju vill hann láta setja
* á fljótið við Steinsvað, og eptir pví
sem mér skilst á pessi ferja að vera
■ svifferja, sem straumur á að bera til
. beggja landa, svo-menn geti ferjað sig
I sjálfir; eg skil pað ekki vel, enda er
; eg nokkuð ókunnugur svoieiðis sviff- rju
| sem straumur flytji til buggja landa;
‘ og í likingu við svona lagaða svifferju
vill herra Barth að menn komi sér upp
; ferju á Jökulsá í Axarfirði, pegarnæg
: pekking sé komin fyrir pví, hvað hinni
ferjunni sé ábótavant.
| fað er nú dálítið öðru máli að gegua
; með svifferju á Jökulsá eða Lagar-
fljóti, pví pótt svifferja yrði búin svo
; vel út á Lagarfljót, að henni væri
. ekkert ábótavannt, pá er alls engin
| reynsla fengin fyrir pví, að svifferja
■ stæði stundinni lengur á Jökulsá í
Axarfirði, pví Jökulsá og Lagarfljót
• eru mjög ólik, fyrst hvað straumhraða
snertir, anuað breyting árinnar og
priðja landtöku. Jfikulsá j Axarfirði
er mjög straumhörð og parafleiðandi
! straumpunginn svo mikill, að hún er
óferjandi pegar jökulvextir eru í henni,
t pað falla á henni stórar holskeflur
, hvítfossandi líkt og brim við sjáfar-
• strönd, svo ferjan er óverjandi hvað
góð aðgæzla og stjórn sem höfð er,
sömuleiðis er hún svo fljót að breyta
sér pegar hún er í vexti, að hún gengur
slundum upp mörg fet áeinni klukku-
stuud á ferjustaðnum. Landslagið er
pannig lagað, að austanverðu árinnar
eru klappir og klettaklungur og eru
par aðeins prjár lendingar og pær
næsta knappar, verður pví ferjumaður
að hafa nákvæmar gætur og sérstaka
varúð ef vel á að fara og pað pótt
áiu sé lítil; að vestanverðu er malar-
kambur með kastmöl og stórgrýti
innanum, að vísu er par fríari lending,
en pó mun purfa par stakrar varúðar
að gæta pegar áÍD er mikil, flóir hún
pá upp um klappirnar og malarkambinn
með voðalegu fossfalli og mun pá fáum
pykja hún fýsileg til yfirferðar; og
prátt fyrir petta dettur herra Barth
í hug að láta á hana svifferju. J>að
hlýtur að vera fyrir ókunnugleik, að
öðrum kosti raætti álíta pað af verk-
fróðum manni gjörræði; að láta svifferju
á Jökulsá, pannig lagaða, að menn ferji
sig sjálfir, væri hlægileg fáviska, par
ekki er annað fyrirsjáanlegt, pegar
Jökulsá er í vexti, en að annaðhvort
mundi strengurinn, sem liggur á milli
landa, slitna, eða ferjan gangi undir
straúminn, nema hún yrði á stærð
við dekkbát, og strengurinn að pví
sk;pi sterkur, en pá myndi lika vera
ofverk eins eða tveggja manna að draga
ferjuna landa á milli, hvernig útbún-
aður sem væri. En setjum nú svo,
að allt petta lukkaðist, pá væri ekki
allt búið fyi’ir pað, pví óðar og ferjan
nálgaðist austurlandið fæti hún i spón
á klöppunum pegar áin væri mikil,
nema strengurinn væri svo velstrengdur»
sem vart mnndi verða nema með gufu-
afli, að hann gæfi alls ekkert eptir,
svo ferjan gæti farið beina línu yfir
landa á milli, en pá yrði strengurinn
vatnsins pegar áin er lítil, en hvar væri
pá ferjau!!?
Af pessu má glöggt sjá, að pað væri
klægileg fávizka að ætla sér að láta
svifferju á Jökuisá, pannig lagaða að
menn ferjuðu sig sjálfir. . ýJeir mundu
skilja ferjuna eptir par sem pá bæri
að landi í pað skipti, til dæmis pegar
áin væri raikil, væri pað annaðhvort í
klöppunum eður á malarkambinum, og
væri pað gefin sök, að hún væri upp
á skraufpurru landi pegar næsti veg-
farandi kæmi, ef áin væri að fjara,
enda er eg viss nm, að engum íslenzk-
um rnanni með fullri skynsemi mundi
hafa dottið slik vitleysa í hug sem til-
laga herra Barths í pessu efni, pað
er að segja ef liann hefði pekkt Jök-
ulsá og séð svifferjur á ám. Ætti nú
aptur á móti að rera ákveðinn ferju-
rnaður við svifferju á J ökulsá og hún
væri í líkingu við aðrar svifferjur, pá
rnundi honum naumast detta í hug að
hafa hana á ánni meira en tvo mánuði
ár hvert í frekasta lagi. í sumar til
dæmis, hefði ekki verið hugsanlegt að
láta svifferju á Jökulsá fyrr en undir
göngur, svo hefði orðið að vera búið
að taka hana af aptur hálfum mánuði
fyrir vetur sökum frosta.
Hver var pá vinningurinn? Eng-
inn, ekkert annað en kostnaður að
láta ferjuna á og taka hana af aptur.
fað er að vísu, að áin er sjaldan
geng hér k ferjustafnum á vetruin,