Austri - 17.05.1900, Page 1

Kcmá íd 3ll2blað á m&n. tð ;
42 arkir minnst til ncbsia
nýárs; kosiar hér á landi
aðeins 3 1'cr., erlendis 4 Jcr.
Gjalddagí 1. júlí.
sh-ifleg bun dín við
áramót. Ógdd nema kom-
in sé til ntstj. fýrir 1 ohM-
ic.r. lnnl. augl. 10 aurt
línan,eða 70 a. hvw jwml.
dálJcs og hálfn dýrara á 1.
SÍðll.
X. AB.
Seyðisíirði, 17. maí 1900.
NR 18.
AMTSBÓKASAFNIÐ á Seyðisfirði
er opið á laugardögum frá kl. 4—5 e. m
g'llí
it •
Munið eptir pví, að Yigilantia tekur
á móti bæði starfandi og ekki starf-
andi meðlimum hringiun í kring um
ísland. Eyðublöð fyrir uppljóstranir
um ólöglega veiði botnverpinga fást
á iyfjabúðirmi á Seyðisfirði.
Consul 1. Y. HAVSTIEF
Oddeyri 0fjord
anbefaler sin vel assorterede Handel
til Skibe og Rejsende.
A u s t
11 S 1 F 1.
J>eir af kaupendum Austrai sem nú
í vor flytja sig búferlum eða hafa
vistaskipti, eru vinsamlega beðnir að
tilkynna pað ritstjóranum sem fyrst.
Ofan tír sveit —
utan frá sjó.
Eptir
Þorgeir í Vík.
Niðurl.
III.
Eg pykist nú vita að margur muni
svara mér pví, að pmg vort hafi
pegar veitt stórfé til atvinnuvega vorra,
og benda mér í pví efni á búnaðar-
skólana, búnaðarfélagastyrkinn, lands-
sjóðslánin til sveitarfélaga til jarðabóta
og lánin til pilskipakaupa o. fl- auk
alls pess ógryunis fjár, sem veitt hefur
verið til samgöngubóta bæði á sjó og
landi, og sem óbeinlínis snertir at-
vinnuvegina, par sem pær létta fyrir
flutningi afurðanna til markaðs. Um
pessar fjárveitingar er pað að segja,
að búnaðarskólarnir eru par auðvitað
bæði dýrasta og veigamesta stofnunin,
og pað skal pakksamlega viðurkennt,
að peir bafa gjört landinu mikið
gagn. En annaðhv.mt er pað pó eða
hrortveggja að skólar pessir eru stofn-
aoir með lítilli fyrirhyggju eða peim
er stjörnað með Iítilli forsjá. Hugsið
pér yður, bændur góðir, að lögð væri
upp í kendurnar á yður bezta jörðin
í sveitinni til leigulausrar ábúðar, að
pið auk pess fengjuð sæmilegan styrk
til húsabóta, 2—3000 kr. styrk til
ýmsxa útgjalda á ári, og yður fengnir
nokkrir ungir og röskir menn til að
vinna bjá yður, en sem pér aðeins
ættuð að fæða. Haldið pér ekki að
pér með öllu pessu gætuð búið all-
laglega? j>að vivðist vera hægðarleikur
íyrir hvern reglusaman og duglegan
mann. Og pó geta búnaðarskólarnir
með öllu pessu ekki meir enn svo
staðizt. |>eir rétthauga áhorriminni,
pótt peir hafi árlegan styrk. Annars
er mór nær að halda, að vér séum
á rangri leið með allt búnaðarskóla-
fyrirkomulög voit, pótt erfitt sé nú
að snúa aptur á henni. Mundi ekki
hyggilegra fyrir oss, og um leið ódýrark,
að hafa nokkur fyrirmyndarbú víðs-
vegar um lmd — t. a. m. eitt í hverri
sýslu -—, sem stjórnað væri af búfróð-
um mönnum; forstöðumenn peirra gætu
lraft leigulausa ábúð á jörðinni, og
ef til vill áhöfn á jörðiaa að einhverju
leyti, gogn pvi að taka nokkra pilta
til kennslu meðlagslaust. A búum
pessum gætu piltar svo fengið verk-
lega búnaðarfræðslu t. d. túnasléttun,
garðrækt, skurðagröft, garðahleðslu
o. fl., og gæti pað orðið oss alveg
eins uotadrjúgt í reyndinni eins og
petta bóklega kák, sem nú tíðkast á
skólunum. Ef vfer svo sæjum oss
fært að hafa einn aðalbúnaðarskóla
fyrir land allt, par sem jafnframt
væri kennd bókleg og vísindaleg bú-
fræði, pá væri pað auð.vitað gott, en
annars er engin \orkun íyrir oss, oð
sækja æðri búnaðarmenntun vora til
annara landa. Oss parf engin minnkun
að Pykja að pví. Önnur eins stórpjóð
og Norðmenn eru nú orðnir, hafa ekki
alla skóla, sem peir purfa að nota, í
landinu sjálfu, heldur senda peir
menn til annara landa til að nema
t. d. dýralækningar.
OIl vor pólitík verður fyrst og
fremst að hafa pað fyrir mark og
mið að spara — spara við allt og
alla nemaatvinnuvegina. Afnám eptir-
launa og óparfra embætta er stórt
stig á pessari sparnaðarbraut, ef
pví fengist framgengt. Embættismenn
vorir ættu að vera svo óeigingjarnir
föðurlandsvinir að vera blyrntir öðru
eins velferðarmáli og afnámi eptirlauna,
enda óvíst hvort peir töpuðu miklu
á pví pegar öliu væri á botninn hvolft.
Atvinnuvegirnir eru bið eina sem
getur goldið aptur með vöxturn og
vaxtavöxtum pað fó, sem til peirra
er varið.
Að pví er suertir samgöngumálin,
pá ættum vér að mestu að láta sitja
við pað sem komið er fyrst um sinn;
halda aðeins við peim vegum og
brúm, sem pegar eru lagðir, en hætta
oss ekki út á hálan ís með dýra
vegi eins og flutninga- brautir
eða akvegi, á meðan vér hvorki höf-
um næga pekkingu til siikra vegalagu-
inga né neitt verulegt eptir peim að
flytja; hestahaldið minnkar heldur '
ekki fyrir pað að neinum mun, pví
eins purfum vér á kestum að halda
eptir sem áður til heyflutninga, sem
víða eru all-erfiðir, og ýmislegs annars,
sem flutningabrautirnar yr-ðu eigi not-
aðar til. j>að hefur líka verið haft
eptir norska vegfræðingnum, sem \
skoðaði biúarstæðið á Lagarfljóti,
að hann áliti miklu af pví fé, sem
vér liöfurn lagt til vegabóta hjá oss,
alveg á glæ kastað. jpetta stóð í
„Bjarka" einu sinrii, hvort sem pað
er satt eða ekki. En livað sem nú
um pað er, pá er vonandiað koinandi
ping líti í kring um sig áður en pau
; veita mikið fé til nýrra vegalagninga
fyrst um sinn. Vér getum vel rutt
| okkar gömlu vegi og notað pá enn
; um langan tíma, ekki sízt par sem
■ allar landsins víkur og vogar eru nú
: bráðum löggiltar, og verzlun komin á
; flestar löggiltar hafnir, svo að aðdrætt-
irnir -eru nú orðnir miklu léttari en
áður. Söinuleiðis eru nú samgöngur
vorar á sjó orðnar vel viðunanlegar, og
hfer á Austfjörðum mega pær heita
ágætar. jpeir yrðu oss nokkuð dýrir
aðrir eins samgöngumálagarpar og
síra Jens, eí pingið hlypi eptir hverri
flugu, er hann reynir að koma í menn
pess í pá átt, og vonandi er að
Dalamenn sendi ekki optar annan
eius stórpólitískan físibelg inn á
ping. — Telegrafinn held eg og að
heppilegast væri að fengi að hvíla sig
fyrst um sinn. Eg er hræddur um
að vér með honum reisum oss hurðar-
ás urn öxl, og að hann komi engan-
veginn að tilætluðum notum á meðan
verzlun vor er jafnbágborin og hún
er. En ef pað, að leggja hingað tele-
graf, á að vera búhnykkur til að rfetta
verzlunarástandið, pá vil eg leyfa mér
að segja að mér virðist sú aðferð sverja
sig talsvert í ætt íslenskrar stórpóli-
tíkur, sem virðist hafa valið sér pá meg-
inreglu í sínum stórlagasmíðum að
byrja ávalt á neglunni.
Margt er eptir enn óumtalað, sem
mig hefði stórlangað til að minnast á,
en pér mun pykja nóg orðið um lest-
urinn, Austri sæll, enda skal eg nú
bráðura hætta. Eg get pó ekki lagt
frá mér pennan án pess enn pá einu-
sinni að brýna fyrir kjósendum
pá sparnaðarhugmynd á almennu fé,
sem virðist hafa verið svo stórkost-
legur skortur á hjá löggjafarvaldi
voru. j>að pekkir hver einstaklingur
pað úr sínum eigin búskap, hve sparn-
aðurinn er afaráríðandi atriði, sérstak-
lega fyrir pá sem eru að byrja.
En engu miður áríðandi er hann
fyrir heilt pjóðfélag. Fátækur frum-
býlingur verður að neita sér um
margt, sem er pægilegt og nytsamt.
|>að er afarhættulegt fyrir hann að
miða kröfur sínar við.parfir hins ríka,
en pegar hann er kominn í álnir
getur hann fai-ið að veita sér pægindi
lífsins. Einmitt með pessum sparnaði
hafa Korðmenn komizt pað sem peir
eru komnir. Eg skal játa pað að
mér er ekkert vel við Valtýskuna, en
pó veit eg ekki hvað eg gjörði, ef
Valtýs- sinni væri í kjöri til pings, sem
eg væri viss um, að léti pað vera
sitt aðalætlunarverk inn á ping að
hlynna að atvinnuvegum vorum með
öllu mögulegu móti, og skera ekl^ert
upp á neglur sér, pegar um pá væri
að ræða, en spara til alls annars.
Ef eg vissi að petta væri hans ein-
beittur og einlægur vilji, sem hann
ekki viki frá, hvað sem í boði væri,
pá held eg pó að eg kvsi hann, prátt
fyrir alla Valtýskn.
Kjósið pví pá menn á ping næst
sem um fram allt bera atvinnuvegi
vora fyrir brjóstinu, eru fastir fýrir
og láta ekki kaupa sig með fé eða
fögrum loforðum. Enlítið vel í kring
um yður, landar góðir, pví slíkir menn
eru vandfengnir.
Mætið á kjörfundi allir sem retl-
ingi geta valdið og vandið til kosning-
anna svo sem framast er unnt. Hér
er að tefla um sóma pingsins, sóma
pjóðarinnar, söma okkar allra og
viðreisn pessa lands.
Eitað á Ovöndardaginn 1900.
ÚÍIeiiílar fréttir.
-0 —
Ofriðurinn. Af fréttum frá Báa-
striðinu er ná til síðustu mánaða móta
virðist svo sem allt gangi í sama pauf-
iuu, en pó færir her Englendinga sig
alltaf smátt og smátt uppá skaptið,
en Búar taka drengilega á móti, og
sleppa engu tækifæri til að gjöra á-
hlaup á herflokka Eugleudinga og
gjöra peim allan pann óskunda sem
poir geta.
Eptir enskum fregnum var áætlað
að lið Búa hafi verið í byrjun ófrið-
arins 100,000 manns, en pessi áætlun
kvað vera langt of há, og af mörgum
líkum er pví slegið föstu, að allur
her Búa hafi aldrei verið yfir 40,000
maiina, eins og áður hefir verið getið
um í Austra.
Að ensku hermennirnir gjöra sro
mikið úr liðsfjölda Búanna, má auð-
vitað líta pannig á, að peir vilji láta
svo líta út fyrir almenningi að herlið
Englendinga sé ekki nema svo sem
helmingi meira en herlið Búa, pví pá
yrðu hinir litlu vinningar ensku her-
flokkanna eptir svo marga mánuði
óneitanlega mikið skiljanlegri heldur
en samkvæmt hinu rétta hlutfalli á
her Englendinga og Búa í Suður Afríku,
sem mun vera 5 Englendingar móti
einum Búa. Hins vegar er pað auð-
vitað mikið erfiðara fyrir Englendinga
að berja á Búum í peirra eigin landi
par sem peir pekkja mikið betur
landslag og geta fært sér í nyt öll
pau hlunnindi er pað veitir peim. En
á móti pví ætti aptur að vega hin
algjörðu yíirráð Englendinga á sjónum
er veitir peirn pau hlunnindi að geta
byrgt sig að matvælum og hergögnum
eptir pörfum, sem Búar par á móti
eiga mjög örðugt með. Og pegar enn
fnmur er tekíð tillit til óvildarhugs
Portugals-manna gagnvart Búum, eru
engan veginn litlar líkur til að Eng-
lendingar komi pó á endanum fram A-
formum sínum.
lngeniör Leon, er hefir, sem um-
hoðsmaður fyrir Creuzotverksmiðjuna
dvalið í Transvaal, fullyrðir að Eng-