Austri - 10.11.1900, Blaðsíða 1

fc ma út 3{ji(>lab ' viAh. ði
42 arlo'r nv-nnst til ih»is n
nýárs',; ’costar hór á /<mm
aðeinf 3 kr., erlcndis 4 /,»
Gjalddai/í l. jú’i.
X. AE.
Seyðisflrði, 10. nóvember 1900.
Biðjið ætíð um
Otto Monsteds
danska smjörliki,
sem er alveg eins notadrjugt og bragðgott og smjör.
Verksmiðjan er Mn elzta og stærsta í Danmörku, og býr til
óefað Mna beztn vöru og ódýrustu i samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnum.
Austri.
Þeir, sem gjörast nýirkaup-
endur að XI. árg, Austra, og
borga hann skilvislega, fá
ökoypis 2 sögusöfn blaðsins
(1899 og 1900). í sögusöfnum
pessum eru tvær Mnar beztu
sögur, er nokkru sinni hafa
komið i islenskum blöðum:
„Herragarðurinn og prestsetr-
iðw og „Æflsaga unga mannsins
fátæka“.
líýir kaupendur gefl sig
fram sem fýrst.
Eg hefi áður í Austra gjört grein
fyrir árangrinum af bólusetningu á
eauðfé gegn bráðafári, og nl eg pví
leyfa mér að senda honum ágrip af
skýrslu minni um bólusetningu haustið
1899. petta ár hafði lector Jensen
ekki sent neitt böluefni hingað til
landsins, svo við bólusetninguna var
brúkað bóluefni frá árinu áður. þetta
var líka mjög þa>gilegt, pví reynslan
hafði sýnt, að bóluefni pettavarmjög
gott, eptir að búið var að ákveða
skammtana i hinum ýmsu byggðarlög-
um, og pað var svo einkennilegt, að
í Eyjafirðinum poldi féð lang- bezt
bóluefnið, í pingeyjarsýslu og Yopna-
firði töluvert lakar, en á Eljótsdals-
héraði varð að hafa skammtana helm-
ingi minni en í Eyjafirði. Með öðrum
orðum, í Eyjafirði var bólusett úr 1
giasi 60 fjár, í pingeyjarsýslu og
Vopnafirði 60—80 fjár, og á Eljóts-
dalshéraði 120 fjár. Eeynslan stað-
festir ennpá pað, sem áður hafði
komið í ljós, að lömb pola eins vel
hóluna einsog fullorðið fé. Mjög feitt
fé virðist pola verr, og ef nokkur
munur er á pví á hvaða aldri kindin
er, pá polir veturgamalt fé einna
verst.
Skýrsla min er pá pessi:
Bólusett:
á Fljótsd.h. 2908 kindur, þar af drápust 19
í Vopnaf. 530 —
- fing.s. 4420 — — - — 35
- Eyjafirðí 4705_____— — — 4
Alls bólus. 12563 kindur, þar af drápust 58.
| Auk pessa bólgnuðu 3 kindur, og
. verða pá tæplega 5 kindur af 1000,
í sem drepast eða fatlast af bólusetn-
| inoum- En svo veiður að geta pess,
að í fyrstu vikunni og síðar drápust
af fári 54 kindur, og sé pessu bætt
við, verða pað alls 9 kindur af 1000
sem drepast. J>etta er vitanlega ekki
mikið, en pó má vel vera, að petta
megi laga nokkuð framvegis. |>á vil
eg og taka pað fram, a.ð af pví fé,
sem bólusett var í fyrra, hefir drep-
izt úr fári 31 kind, og pó petta sé
ekki margt, sýnir pað að bólusetningin
er ekki einhlýt vörn, einsog pað á
hinn bóginn sýnir, að með bólusetn-
ingunni má halda bráðafáriuu í skefj-
um, svo að pess gæti varla.
Hvað bóluefnið snerti, pá var á
Fljótsdalshéraði, hér í Vopnafirði og
í þingeyjarsýslu hafður, að lieita mátti,
sami skammtur og í fyrra, en í Eyja-
firði varð að hækka hann nokkuð, og
var par haft úr 1 glasi í 45—50 kindur.
fetta sýnir tvennt: í fyrsta lagi, að
bóluefnið geymist ágætlega, og í öðru
lagi, að hlutföllin fyrir næmi fjárins
fyririr bólunni halda sér ekki ár frá
ári í hinum ýmsu byggðarlögum fylli-
lega, svo ætíð parf að gjöra tilraunir
árlega með bóluef'nið. Kemur pá enn
sem fyr að pvi sem eg hefi áður tekið
fram, að óhugsandi er að hver bóndi
bólusetji fyrir sig, heldur parf sér-
staka menn til pess, 1 eða 2 í hvern
hrepp par sem bráðafárið er.
Hvað skýrslurnar ennfremur áhrær-
ir, pá kvartar lector Jensen mest yfir
pví, að geta ekki fengið neinn mæli-
kvarða fyrir pví, hve mikið gagnbólu-
setningin gjöri, eða að geta ekki sýnt
og sannað með tölum, að hún almennt
sé til einhverra nota. Auðvitað purfa
íslenzkir bændur ekki frekari sönnun
en peir pegar hafa fengið fyrir nyt-
semi bólusetningarinnar, pað munvíst
enginn efast um hana, sem verið hefir
í fáraplássi og séð féð hrynja niður,
og svo hvernig stungið hefir í stúfvið
bólusetninguna, enda bera pantanirnar,
sem eg hefi fengið um bóluefni. pess
ljósastan vott. En petta er sitt hvað
eða geta með tölum sannað petta, pað
er ekki svo auðvelt, pví skýrslur vant-
ar frá eldri tímum um útbreiðslu fárs-
ins og skaðsemi pess. En segi maður
sem svo: Haustið 1898 voru bólusettar
16000 kindur, og af peim drapst vet-
urinn 1899—1900 alls 31 kind, pá er
petta um 2 kindur af 1000 hverju, og
beri maður petta saman við, að á
pessum sömu bæjum hafa áður drep-
izt úr fári petta 2—10 kindur af
hverjum 100, pá verður manni ljóst,
hver munurinn er, og hverja pýðingu
bólusetningin hefir.
Yopnafirði, 2. nóv. 1900.
Jón Jónsson.
Ráðalausi
ritstjórinn.
-0—
Viljið pér, herra ritstjóri, ljá pessum
linum rúm í yðar heiðraða blaði
„Austra“.
pað lítur út fyrir að ritstjóri
„Bjarka“, sé ekki í hálfgjörðu heldur
algjörðu ráðaleysi með að tína einhvern
lygapvætting í 28.-29. tölublað af
„Bjarka“, og í pví dauðans ráðaleysi
grípur hann til veðmálabókannn; loks
finnur hann par eitt veðbréf sem
hann sér að má snúa út úr og rang-
færa og skjóta lýgi innanum hingað
og pangað. J>etta bréf er pá pað
allra versta veðbréf sem út hefir
verið gefið og innfært í veðmálabækur
Norður-Múlasýslu frá pví sá tímí
| hófst, að ritstjórans sögn, og pykir
honum náttúrlega sjálfsagt að grípa
pað, úr pví hann snýr ráðaleysinu upp
í pað að reyna að sverta og svívirða
hið elzta og hjálpsamlegasta, — í pað
minnsta við hændalýðinn, — verzlunar-
félag, 0rum & Wulff, og verzlunarstj.
pess hér á Vopnafirði, Ó. E. Daviðs-
son, pólitiskan andstæðing sinn.
Úr pví ritstjórinn, síðast í klafa-
grein sinni, skýtur henni undir dóm
nákunnugra og hyggur víst að græða
mikið á honum, pá er skylda mín, sem
gaf út veðbréfið, að skýra almenningi
frá, hvernig pví hefir verið beitt
gagnvart mér.
Eins og marga rekur víst minni til,
missti eg í sjóinn allt mitt fullorðna
fé, fullar 100 kindur 15. febr. 1898,
eða rúmum mánuði eptir að skulda-
bréfið var útgefið. Af pví leiddi, að
eg enn hefi ekki' getað borgað neitt
af peim 4000 krónum, sem um ræðir í
veðbréfinu, og hefir 0. & W. verzlun
ekki orðað afborgun, heldur pvert á
móti t. d. lofað mér að bæta við
skuldina til fjárkaupa, svo eg gæti
haft nægilegan bústofn. Til slíkrar
ljúfmennsku hefði eg ekki treyst
nókkrum kaupmanni sem eg pekki, og
skal umrædd verzlun hafa mínar beztu
pakkir fyrir hjálpsemi sína við mig.
Hugsunarvillur ritstjórans:
1. Hugsar hann að petta ráða-
leysisrugl sitt sé gjört í föðurlands-
ástarskyni, en er aðeins gjört til að
reyna að svívirða heiðvirt verzlunar-
félag og pólitiskan andstæðing sinn,
ÚpptÖi/n sb'ijfi^Uvidih i;&
áirarnM. óqilS fom-
in M J&b-ffmt
' rr. Jnnl. ec«f7. fp
’íiai», pða ? 0 ti kw f Ryffl,
ihik* oj iՇ fn df/rttra JȒ.
■'ÍÖU.
nt. 89
■■■ ■ ir,7,iiiwvi'.a ■ ■■ JwswBegiaBBEsauaawr
verzlunarstj. Ó. E. Davíðsson og
par að auki allan bændalýð ísl»nd«.
2. Ekki hugsun heldur fullyrðinj
ttm, að ekkert líkt eigi sér statð hvorki 1
Eeykjavík eða á Seyðisflrði.
Eeykvíkskan verzlunarraáííi Jekki
eg lítið, en dálítið serðfirskan, og p«ri
eg að fullyrða nð hann er há.lfu vérri
en hér á Yopnafirði. Til d«rais
skuldar Seyðfirðingur verzlnn par A
nýári 1500—2000 kr. og heflr veríl-
unin tvöfalt veð fyrir skuldÍEni og
pað veð sem ekki getur rýrnað t. d.
hús sem vátryggt er fyrir S000—40W)
krónur.
í>rátt fyrir petta gðða veð, tefeur
verzlunin 5°/0 í rentu afskuldinni. Nil
borgar maðurinn skuld pessa í júní-
mánuði næsta ár eptir; og borgar
hann með pessu lagi 10% í
rentu, pó ekki séu nefndar nema 5°/#.
Finnst mönnum ekki mikill munur
að verzla við pá verzlun, sem lofar
4000 króna skuld að standa rínta-
lausri ár frá ári, en h'efir pó ekki
nema mjög rýrt veð, því einsog veð-
bréfið i „Bjarka“ sýnír, pá getilr
veðið ekki farið fram úr 3000 krón-
um.
3. Hugsar hann að niér sé svo
mikið angur í að láta nafn mitt sjást
í skuldabréfinu. |>vert á móti, eg áb't
bezt fyrir hvern og einn að koma til
djianna eins og hann er klædáur,
og bezt að eg beri míu skuldabréf á
bakinu, eg kæri mig ekkert um að
losna við pau nema á sómAsamlegan
hátt, og fæ engan kinnroða pó
einhver segi: pú lifir á 0rum & Wulff,
eða í pað minnsta ekfei eins mikiún
eins og ritstjóci “Bjarka“, pá sagt er
við hann: pú lifír á „Ggrðar.“
Annars hélt eg að ritstjóra „Bjarka“
kæmi ekki hið minnsta víð, hvað eg
skulda og mætti gjarnan pegja um
pað efni í pað minnsta meðan eg sýni
honum það lítillæti að kaupa „Bjarka“
ræfilinn fyrir skeinisblað og borgá
hann skilvíslega.
4- Hugsar liann að tvær úrfestar
séu minnst virði af pví sem veðsett
er, en gáir ekki að pví, að pær geta
vel kostað 10—30 kr., en 2 íslanzkir
strokkar fara varla framm úr 4 kr.
Dauska strokka veít eg ekki um, en
ekki vildi eg eiga neinn af peim
hrystistrokkum sem ritstjórinn sýndi
prufuna af þegar hann stóð á fiska-
steininum á Eossvöllum. jþessháttar
strokk gæfu íslenzkir bændtr ekki
sauð fyrir.
5. Ekki hugsar, heldur fallyrðir
hann undantekningar laust^ að eg
veðsetji aleigu mína.
Sannleikann í pessu geta menn séð
með pví að líta framar í bl&ðið og
sjá, að eg missti fullt 100 í sjóimB af
fullorðnu ló, en ekki voru neiaa 46
pantsettar, par að auki hafði eg ó-
veðsett 1 hest og 1 kú.
Af hverju var petta ópantsett? af