Austri - 09.07.1903, Page 1

Kemnrút S'/jOÍað ámanuði
12 arkir minnst til nœsta
nýár s,kostar hér á landi
aðeins 3 kr., erhndis 4 kr.
SHalddagi 1. júli.
Upl'ccgu skrrdeghundiv »>6
áramot. (,<\la n.ma kcvm
sé til ritstj. Jyr>r 1. oktö
ler. Innl. avgl. 10 otva
linan,eða 70 a, hver þvvl.
dáJks og hálfu dýraia á 1
íðu.
Xm. Ar.
Seyðisflrði 9. júlí 1903.
NK. 23
Austri.
Kaupendur Austra eru vinsamlega
beðnir að borga nú blaðið á gjalddaga
pess, íj júlí, annaðhvort i pening-
um eða í innskrift við eptirfarandi
verzlanir:
Allar verzlanir bér aust-
a n 1 a n d s.
Gránufélagsverzlanirallar-
Allar stærri verzlanir á
Akureyri.
Verzlun Jóhanns Möllers
á Blönduósi.
Verzlun H. Th.A. Thomsen í
Beykjavík.
En einkum eru peir, er skulda mér
nú fyrir fi e i r i undanfarandi ár*-
ganga Austra, vinsamlega beðnir að
láta nú eigi lengur dragast með borg-
un blaðsins.
Sknpti Jösepsson.
Héraðsmenn
ættu að kaupa
ljábleð fyrir 85 aura
og
klöppur fyrir 95 aura
hjá
Jakobi Jönssyni
á Borgarfirði.
3 Kroner for Stykket
af brugte eller ubrugte
fejltrykkte islandske 20
0res blaa Tjenestefri-
betaler mærker.
For brugte, rene, islandske Frimærker
betaler jeg 5—25 Kroner pr, 100; jeg
betaler ogsaa Porto for anbef. Brev
hvis De benytter 16, 25 eller 50 öres
Frimærker.
Otto Bickel
Zehlendorí bei Berlin,
Agent soges.
En TriRotagefabrik í Kjöbenhavn
söger en Agent for Island i Uldtrojer,
Under-Benklæder samt Herre- og
Dameströmper. Agenten opgiver til
Firmaet paa hvilke Betingelser han
vil overtage Agenturet, hvorefter
^röver, sendes. En der kan stille
^'kkerhed forretrækes. — Man hen-
vender sig til:
Trikot igefabriken Valby.
Valby Kjöbenhavn.
Mnnið eptir
Oltes ullarverksmiðjumii.
AM IbBÓ KA8AFNID á Seyðisfirði
verður lokað frá 1, júlí til 15. ágúst.
Hinumegin.
—:x:—
í ritinu „Samtiden“ kom njlega út
eptirfylgjandi ritgjörð eptir Árna
Garborg:
Eg spurði gamlan mann: „Hvað
hefir pú lært af lífinu?“ Hann lsit á
mig með augnaráði, sem var eins og
pað kæmi úr fjarlægð. Og hann sagði:
„Eg var ungur, og pá vissi eg allt.
Og eg sparaði ekki vizku mina; eg
sagði pað sem eg vissi, og ögn í við-
böt, og eg undraðist pað, að mín
máttarorð skyldu ekki snúa heiminum.
Eg aumkvaði gamalmennin, sem
einkis höfðu að vænta meir. En or
pau tóku til máls og vildu fara að
kenna mér hvað lífið væri, pá hló eg
og deplaði augunum framan í jafn-
aldra mína og sagði: aumingja gamal-
menni pessi; hvað vita pau um lífið,
sem er búið að gleyma peim?
En eg eltist, og komst í skóla.
pað var skólinn sá, sem enginn trúir
að til sé, fyrr en pangað er komið,
kennarinn heitir Ulreynd, oglærdóms-
stundirnar heita Vonbrigði. Jessvegna
er skölatíminn langur, pví Vonbrigðin
eru mörg. Og alltaf ný, svo gömul
sem pau eru. fú hrepptir ekki pað
sem pú óskaðir, eða pú fékkst pað,
og pað var ekki pað sem pú vildir,
pegar til kom. Ellegar pað var pað
sem pú vildir, og pú misstir pað aptur.
Hið mikla starf pitt varð til Ktils
gagns. J>að sem pú gjorðir í beztu
meiningu, var lagí út á versta veg.J>að
sem pú treystir á, varð pér til falls
og skaða. J>eír sem pú væntist hjálpar
frá, gjörðust steinar í götu pinni og
hvítar hærur í höfði pér. Og svo
framvegis. sem lesa má í öllum vís-
dómsbókum.
A penna skóla gekk eg. Og eg
lærði og lærði. Og pví méir sem eg
lærði, pess minna vissi eg.
Undarlegt er pað að koma hinu-
megin við sjónhverfingarnar miklu, og
sjá að allt er par öðruvísi, og gjör-
samlega annað ;og í hvert sinn segir
pú: Lífið er lýgi, Meir og meir
hissa stendur pú og starir út í hina
himinbláu veí'öld, sem sýnist vera tál-
laus, og pú skynjar ekkert og pú spyr
hversvegna pú eigir að standa parna
eins og fífl. En pú ert ekki sloppinn
íyrir pað. ]pú ert ekki útlærður, fyr
en pú sér sannleikann gegnum lýgina,
og skilningurinn opnast eins og djúp-
viturt auga, er kemur upp frá botni
skilningsleysis-hyldýpisins.
Einn dag stóð eg ráðalaus og upp-
gefinn og horfði til baka. J>að var
víst pá, sem hár mitt hvítnaði. |>ví
ótta sló að mér,og kenndi eg hans lengi.
Eg sá, og mátti játa fyrir sjálfum
mér: vissulega ertu nú orðinn gamall.
Líf pitt er liðið og týnt. Seg mér
maður minn góður: Hvað hefirða
gjört af pví?
Enginn anzaði mér. Eg reyndi að
gjöra mig rólegan eptir mætti og eg
herti mig upp, eins og eg er vanur
að gjöra.
En p a ð er maur.s huggun, pegar
hann hefir farið villur vegar, fellur í
svefnmök, og vaknar óttasleginn í
kvolum: eg skal vara bræður mina við,
segir hann, mina ungu bræður, að ekki
komi peirlíka f penna kvalastað. J>á,
hugsar hann, hef eg ekki lifað til
einkis. p>etta var pá tilgangur líí's
mías: að 111 reynd átti að gjöra mig
að kennara annara manna, gjöra mig
að leiðsögumanni.
Og eg varaði bræður mína við, hina
ungu, pá sem onn voru frjálsir og gátu
gengið hvern veg sem peir vildu; eg
sagði: verið vitrir! Trúið ekki lífinu!
J>að er sjónhverfing; pað læzt vera
allt annað en pað er. Allt sem við
hlaupum ákafast eptir, er heimska og
draumur, villiljós, sem leiðir oss út í
fen; og pá er við liggjum par á kafi
og getum eigi bjargað okkur upp,
hæðast pau að oss og pjóta burt.
J>á hlóu hinir ungu. Og peir depl-
uðu augunum hver til annars, og s0gðu;
sumingja g&malmenni pessi; hvað vita
pau um lífið, sem búið er að gleyma
peim?
|>etta var pá og einn skólatími; og
hann ekki sá léttasti.
En eg hlaut a'ð taká hann með. Og
pá var mín síðasta von brostin.
Ungir geta ekki lært af hinum
gömlu; gætu peir pað, yrðu peir gamlir
sjálfir og voguðu ekki lífinu> En ein-
ungis sá sem vogar, getur unnið. J>ess
vegna eru meinbugir lagðir milli gam-
alla og ungra, að peir ekki geti skilið
hvorir aðra, Hvor talar sitt mál, sá
sem stendur hérnamegin, og hinn, sem
stendur hinumegin gátunnar, er
peir verða að ráða sjálfir hvor fyrir
■sig með lífshættu og lífsvon. „Og ekki
pú, heldur eg“ mælti Ul-reynd, „er
skipuð til að vera kennari hinna ungu,
ver pú ánægður,ef pú finnur að pú
getur verið pinn eigin kennari.“
|>á paguaði eg. Eg varð gagntek.-
inn af megnu hugleysi; - en hugleysinu
fylgdi ró. Og nýjar hugsanir komu;
kyrlátari en hinar fyrri. Más ke pa ð
sé petta sem um er að gjöra: íæra að
vera sinn eigin kennari. Má Ske pað
sé enginn sem ætlar, að nokkur maður
snúi heiminum.
Nú varð polinmæðin ríkjandií huga
minum. Og eg brosi nú, er eg sé
petta unga annríki með að snúa
heiminum. Mig tekur yfir höfuð sárt
til hiuna ungu, peirra sem eiga svo
langt líf fyrir hendi og eiga eptir að
velkjast í mörgu andstreymi. J>egar
peir tala um lífið og vilja kenna mér
hvað lífið sé, pá hlæ eg; og eg depla
augunum framan í jafnaldra mína og
segi: aumingja ungmenni pessi; hvað
vitav;pau um lífið "seai pau ekki hafa
lifað.
En innst í hjarta mínu óska eg: Ó,
að peir hefðu nægan ungdórp. J>ví
fyrir unpdóm vorn hljótum vér að
kaupa vísdóminn.K
Rek netaveiðarnar.
—o—
þareð svo litur út fyrir, að vér ís-
lendingar munum ekki hafa menniogu
í oss til pess að verja okkar eigið
föðurland fyrir yfirgangi hinna útlendu
hvalaveiðamanna, er að öllum líkind-
um hafa að fám árum liðnum gjöreytt
öllum hval hringinn í kringum Island,
sökum heimsku, sundurlyndis og eigin-
girni einstakra manna og sveitn, og
síldarveiði með nöt innanfjarða mun
pví bráðlega leggjast niður hér við
land, er hvalirnir eru úr sögnnni til
pess að reka síldina upp að landinu
og inn á firði og víkur pess — pá
eru allar líkur til pess að síld irveiðin
hér við land verði hér eptir aðailega
stunduð af skipum með rekretum,
pví síldin geugur í torfum úú fyrir
landinu og fjörðum pess, pó hvalina
vanti til að reka hana inn til landsins,
pangað sem hún bjargaði sér undan
peim.
Nú eru pví meiri líkur til að rek-
netaveiðarnar aukist hér óðutn, par
sem Korðmenn hafa flestir verið mjög
heppnir með pessar fyrstu tilraunir
síaar með pessari veiðiaðferð hérvið
land í fyrra, svo reknetasldpafloti
peirra hér hefir í sumar víst marg-
faldast, Væri pví æskilegt að vér ís*
lendingar reyndum til að færa oss
pessa iriklu auðsuppsprettu hér við
land í hag, er líklega mætti vel tak-
ast, pá útgerö&rkostnaðurinn ætti eigi
að verða útvegsbændum vorum ofvax-
inn í sameiningu.
J>areð vér sjálfir eigi bárum skyn-
bragð á pessa reknetaveiði, leituðum
vér oss upplýsinga um hana hjá ein-
hverjum fróðasta manni í peim efnum
hér austanlands, er hefii gjört svo vel
að gefa oss eptirfarandi upplýsingar
um veiðina.
Hinn heiðraði heimildarmaður vor
álitur. að pað mundi nægilegt að 3—6
sjómenn menntu reknetabátinn,er ætti
að geta borið 40—60 tunnur síldar,
svo báturinn væri ekki stærri en svo
að vel mætti setja hann með manns-
afla, ef pess pyrfti með. A báðam
borðstokkum í miðju bátsins ættu að
vera 2—3 álna Jangar völtur til pess
að draga netin inn á, eptir pví sem
hægast væri. Hann álítur, að nægja
mundi að byrja pessa reknetaveiði frá
bátum með 8—10 netum, svona fyrst,
og heldur bann skotsk síldarnet hent-
ugust með 18—19 rmfeiðir á alin,
10—15 faðmar á lengd og 2—300
möskva djúp,
Hafa^skal jafnan tvö net ólögð, til