Austri - 12.05.1917, Blaðsíða 2

AUSTrtl
röskai- 4 al. að þvermáli. Eftir 5
feta gröft hitti eg á klettfastan
öskuhaug, s<m eg komst eigi nið-
ur úr og var botn gryfjunnar svo
þéttur sem steinlímdur væri. Eitt
steinlag lagði eg í botninn undir
veggina, en hlóð þá siðan úr
bleytustrengjum og sniddum þar
til komið var fet úr jörðu. Ofan
jarðar hafði eg tóttina ferhyrnta
á ytri brúnir, þótt innan væri
kringlólt, og bygði Iréþak með
hallalitlu risi á aðra hlið, en brottu
þeim megin, sem dyr skyldu vera.
Öll var yfirbyggingin auðhreyfð af
4 mönnum og má þvi skáka þak-
inu af tótlinni eða á eftir vild og
þörfum.
Seinl á lúnaslælti næstliðið sum-
ar brá til óþurka og rigndi all-
mikið. Þá átti ég alla há óslegna,
lítið eitt af sáðgresi og nýja, síð-
þakta túnsléttu, vaxna íllgresi, súr-
um, rótarlaufi, sóley og arfa. Yar
rekjan notuð til að slá þetta og
því jafnharðan ekið í tóttina. Hún
fyltist á 2 dögum, en liila varð
eigi vart fyr en á 5. degi og var
lieyið þá fergt. í’að seig um 3 fet
á fám dögum og var gryfjan þá
fylt að nýju af samskonar. heyi,
sumu rennvotu, sumu hálfþurru;
en vatn borið í það. Alls var þá
bætt ofan á það 5 feta hæð og
síðan grýtt Nær þrem vikum frá
fyrstu ilátningu var fangið alt
sokkið í gryfjuna og bætti eg þá
þriðja sinn í gryfjuna, lilóð 2 fet
upp yfir veggjabrúnir og grýtti
siðan. Að því búnu var þakið sett
yfir, er svo hafði sigið að það
kæmist fyrir og var ræfrið síðan
fylt með þurheyi ofan á grjótinu.
Alls fór í gryfjuna sem svaraði
30 hestum af þurheyi, en fyrir-
ferðin varð hér mun minni af
votheyinu.
Um nýár var byrjað að gefa
votheyið. Þunt lag undir grjótinu
var myglað og fúlt og ázt ekki
nema af hestum, en von bráðar
varð heyið jafnlitt og skemda-
l^ust. Það entist til marzloka og
var gefið kúm og kindum að hálfu.
Allar skepnur voru sólgnar í það
og öllum heilsaðist þeim ágætlega
meðan þær höfðu það.
Kýr mjólkuðu mun betur með-
an þær höfðu súrheyið en þær
hafa gert af þurfóðrinu án fóður-
bætis og ekkert bar á ormaskitu
i fénu á meðan þess naut, eða
öðru kvillum, þótt brytt hafi á
þeim undanfarna vetur, og eins
siðan votheyið þraut.
Enginn úrgangur varð úr vot-
heyinu og aldrei leifðu gripir neinu
af því. Jafnt var tekið af því dag-
lega, skorið eða pælt með ristu-
spaða þunt lag. Á neðstu alin
gryfjunar var vatn, sem eigi hafði
getað sigið niður, en jafngott
reyndist heyið þar hinu, þótt veitt
væri úr vatni daglega með kvísl.
Þeir sem byrja vilja á votheys-
gerð — og það ættu sem flestir að
gera —, ættu helzt að hafa við
nöndina nefndan bækling H. Vil-
hjájmssonar, ef þeir hafa eigi 30.
árgang Búnaðarritsins. Hann gefur
ágætar bendingar um verkun og
uotkun súrheys. En vandinn er
eigi mi vJÍl qg árangur þó viss og
góður, eí íýlgt er þessum fáu regl-
um:
1. Hafa gtyfjuna eigi minna en
7—8 fct á dýpt.
2. Hafa hana hringmyndaða, svo
livergi verði hvöss hcrn á veggj-
um.
3. Hafa veggina sem næst lóð-
rétta frá botni, slétta, holu-
lausa og nokkurnvegin loft-
þétta.
4. Fergja heyið nægilega mikið og
áður en hiti verður of mikill í
þvi.
5. Láta heyið vera nægilega blautt
og eigi með þurrum viskum.
6. Létta eigi fargi af fyr en farið
er að nola heyið.
7. Eyða jafat af heyjum eftir að
byrjað er að gefa og láta aldrei
áhrif loftsins á það verða lang-
vinn.
8. Forðast innrensli og leysingar-
vatn í gryfjunni, sem og upp-
sprettur.
Um fargið má taka fram, aðþví
dýpri sem gryfjan er, því minna
þarf að fergja. Talið er að 300 kg.
þungi þurfi að vera á ferfeti hverju
í botni gryfjunnar, en vel má
liann vera meiri. Til að ákveða
þungann er vant að telja hvert
teningsfet af heyi 25 kg. Þessvegna
er heyþungi á ferfeti í botni 10
feta djúprar gryfju 250 kg. og þarf
hún þá 50 kg fargs á hvert ferfet;
en í 12 feta djúpri gröf er hey-
þunginn að sömu hlutföllum 300
kg. á ferfeti og ætti þá ekkert
grjótfarg að þurfa. Samt skal þar
einnig fergja, ella verður meiri
skemd ofan á heyinu og meira af
því loftsmogið, því að eitt aðal-
atriði súrheysgerðar er að aftra
rotnun og fúa i heyinu með fargi
og loftleysi.
Aðferðina til að finna flatarmál
botns í kringlóttri tótt þekkja flest-
ir, en til vara skal hún sett hér:
Helmingur þvermáls tóttarinnar
í fetum (geislinn) margfaldast með
sjálfum sér og útkoman með 22/7
sýnir ferfetaíjölda gryfjubotnsins.
Fyrir því er botnflötur á 8 feta
víðri gryfju 502/7 ferfet (4.4.22/7 =
503/7) og í 10 feta víðri gryfju
784/7 ferfet (5.5.22/7 = 784/7).
Bezt mun að flytja sem mest í
einu í súrheystóttina, en ekkert
sakar, þótt safnað sé á nokkrum
dögum, ef vel er troðið og jafnt.
Hitann, sem kemur misjafnlega
fijótt, eftir heymagni, tegund, raka
og öðru, má ætíð stöðva með
farginu; hann má að ósekju verða
60—70 stig í bili.
Engin þörf er að hafa torf eða
hlera undir farginu.
Sííasta retiaidig 1917.
Sv. ólafsson.
Orðsending
til Sveins Árnasonar.
Bóbí, geltu, Böai minn . . ..
J. H.
Visa þessi datt mér í hug er eg
las svar hr. fiskimatsmanns Sv.
Árnasonar í Austra 28. þ. m. við
grein hr. Herm. Þorsteinssonar i
sama blaði. Hr. íiskimatsmaðurinn
þykist víst finna þar ástæðu til
þess að narta í mig, og verð eg að
segja það að mér kom sízt til
hugar að hr. fiskimatsmaðurinn
íæri að skeyta skapi sínu á mér,
þó H. Þ. gerði aths. við greinar-
stúf hans í Austra 7. þ. m. er heit-
ir »Dýrtíð — Skortur«.
Hr. ílskimatsmaðurinn segir, að
eg hafi ásamt H. Þ. samið um-
getna aths. Herm., sem og hafi
hlotið einkenni okkar beggja, þ. e.
»iosti dylgjur o. fl.« Þar sem eg
ekki á eitt orð í grein H. Þ , segi
eg hr. fiskimatsmannin fara þar
með ósannindi á þvi sem öðru
er hann segir í þessu svari sínu.
Þá getur hr. fiskimatsmaðurinn
þess, að hann ekki taki hart á því
þó eg haldi að aths. hans væru
sprotnar af »persónulegri óvild til
útgerðarmanna«. Hvar stendur það
í grein H. Þ. að eg haldi því fram?
Viil hr. fiskimatsmaðurinn gera svo
vel að benda mér á það?
Og ennfremur segii- hr. fiski-
malsmaðurinn: »því hann hefir
líka haldið því að mér að niður-
jöfnunarnefndin hafi stundum lagt
á sig útsvar af persónulegri óvild.«
Auðvitað hefi eg aldrei talað slíkt,
en eg minnist þess nú, að haustið
1914, þegar vélbátur minn strand-
aði og brotnaði í spón og öll mín
veiðarfæri fórust með honum, að
þá sagði lir. fiskimatsmaðurinn
mér, er þá var í niðurjöfnunar-
nefnd Seyðisfjarðarkaups^aðar, að
komist hefði til tals hjá niðurjöfn-
unarnefndinni, að hækka bæri á
mér útsvar, því eg að líkindum
hafi grætt á því að báturinn fórst.
Vitanlega hefir engum öðrum en
hr fiskimatsmanninum dotlið slíkt
til hugar, þar sem báturinn var
vátrygður fyrir aðeins rúm 3000
kr., en eg varð nokkru seinna að
kaupa annan bát, verri og minni,
fyrir um 5000 kr, og auk þess
veiðarfæratap o. fl. Allir, nema
hr. fiskimatsmaðurinn, sjá að þetta
er ekki gróði.
Seyóisíirðí 30. apríl 1917.
Brijnj. Sigurðsson.
Svar vlð »svari“
hr. Sveins Árnasonar.
Það hefir eflaust verið illa gert
af ritstjóra Austra við hr. Svein
Árnason, að leyfa honum að lesa
grein mína »Dýrtíð — skortur hr.
Sveins Árnasonar« í síðasta tbl.,
til þess að geta svarað hcnni strax,
því það lítur út fyrir að hr. S. Á.
sé ekki svo vel læs, að hann geti
lesið rétt og því síður skilið mælt
mál í flýti, til þess að lara rétt
með á eftir, enda hefir hann ekki
getað það í þessu svari sírm í síð-
asta blaði Austra, og skal eg benda
hér á nokkur atriði.
Hr. S. Á. segir fyrst að eg eigi
ekki einn greinina. Ilvaðan hann
hefir fengið vissu fyrir því veit
víst enginn nema hr. S. Á., því
ekki veit eg til þess að hr. Brvnj-
ólfui'jSigurðsson hafi verið riðinn
við samningu greinarinnar.
Eg var svo einfaldur að eg von-
aðist ti!, við lestur greinar hr. S.
Á. í 10. tbl. Austra þ. Á., að sjá
bendingar og ráð við dýrtíð og
skorti frá jafn gáfuðum manni og
br S. Á. þykist vera, sem þó ekki
varð, eins og eg hefi áður tekið
fram; enda viðurkennir hr. S. Á,
nú í »svari« sínu, að það hafi
ekki verið tilgangur sinn að benda
á neitt slíkt. Eg sé bezt nú að
slíkt var einfeldnislega hugsað af
mér, því eftir því sem síðar hefir
fram komið, hefi eg gert mér al-
gerlega skakka hugmynd um gáfna-
far hr. S. Á., því í svari sínu er
liann jafnvel svo lítið gáfaður að
hann talar um að »skortur sé ráð
við dýrtíð« og vill svo eigna mér
þetta nýja ráð. En þar sem eg
hefi aldrei á slíkt minst í grein
minni, þá má hann sjálfur eiga
þá uppgötvun fyrir mér. Að hr. S.
Á. hafi gert árás á útgerðarmenn
hér, því held eg fram enn.
Eða er það ekid árás á útgerð-
armenn, að segja að þeir hafi selt
ýsu í fyrrasumar á 32—36 aura
hvert kg. og að þeir hafi selt fisk
yfirleitt 12 aurum dýrari hvert kg.
en þeir fengu með þvi að salta
hann, eins og hr. S. Á. segir í
þessari velnefndu grein sinni 7. f.
m. Þetta hvorttveggja sagði eg og
sýndi fram á í svari minu að var
ösatt. Þessu hvorttveggja hefir hr.
S. Á. lieldur ekki mótmælt, enda
mun eiga óliægf með ef hann vill
segja satt. Eins og hr. S. Á. þyk-
ist geta sannað lesendum Austra,
að ýsa hafi verið seld á 30 aura
pr. kg. hér í fyrra, eins get eg
sannað þeim að mikill meiri hluti
af ýsu, sem útgerðarmenn seldu
og sem sett var inn á frosthús,
var selt á 24 og 26 aura pr. kg.
og svo var það alt stórýsa, sem
hefir meira verðgildi en smáýsa.
Þá geta allir séð sannsögli hr. S.
Á. um verðmismun Hornafjarðar-
smáýsunnar og stórýsu útgerðar-
manna.
Hvað kaupmenn hér gáfu fyrir
blautfisk í fyrra, kemur mér ekk-
ert við, mér kemur aðeins við
það verð er útgerðarmenn fengu
fgrir fisk sinn hjá kaupmönnum i
því ástandi sem þeir seldu hann.
Máske lir. S. Á. álíti það rangt af
mér að ganga út frá því verði,
vitandi þó að kaupmenn hér á
öllu Austurlandi, sem kváðu upp
38 aura pr. kg. fyrir þorsk og 34
aura fyrir hvert kg. af Labrador-
fiski úr salti í fyrravor, buðu strax
og fram á sumar kom langtum
liærra verð, og voru jafnvel komn-
ir, er á leið sumarið, upp í 48
aura pr. kg. eða meira fyrirþorsk
og 44 aura fyrir Labradorfisk, og
svo annan fisk eftir því. Við livað
á að miða verð einnar vöru, ef
það er ekki við það verð er eftir-
spurnin skapar á vöruna? Vill nú
ekki hr. S. Á., með sína óviðjafn-
anlegu reikningsgáfu, setjast svo
niður og reikna, og vita svo hvort
hann fær 70% liagnað á bæjar-
fisksölu útgerðarmanna. Sannleik-
urinn er sá að mótorbátaútgerðar-