Stefnir - 18.01.1894, Side 3

1894
S T E F N I R.
3
gullu 'þvi liátt sigurópin og lófalofið til þeirra. er bezt
Þóttu leika og dæmdir voru sigurvegarar. Einna mest
Þótti mjer jvarið í að heyra leikið á hinar svo nefndu
sekkpípur, sem eru þjóðlúðrar Hálendinga. Er hljómur
þeirra frábærlega skær og áhrifamikill, enda var vel
á þær leikið. Eer vel á hljóði þeirra úti á bersvæði,
en ekki vil jeg ráða taugaveikluðum til að hlusta á þær
innan fjögra veggja. Annað það, sem mjer þótti mest
kveða að af íþróttum þeim, er jeg sá, var þjóðdans
Skota, hinn svo nefndi „reel', sem þeir dansa af mik-
illi list. Tvö sverð eru lögð í kross á danssvæðið og
dansa menn yfir þau eða milli þeirra með aðdáanlega
fimu og fjölbreyttu fótataki án þess að koma nokkru
sinni við sverðin, og fer sá dans fram eptir sekkpípna-
blæstri. En þótt Skotar sjeu miklir meistarar í dansi,
er þeiin þó ekki öllum um hann, og er sagt, að sumir
Hálendingar skoði hann jal'nvel sem hina áttundu höfuð-
synd. Flestir dást þeir þó að ,,reela og þesskonar
daosæfingum, en álíta það hinsvegar ósvinnu, að vera
að þyrlast í hring inni í húsum með hálfnakinn
kvennmann í örmum sjer.
Eitt af því sem mest kveður að hjer í nánd við
Edínborg er járnbrúin mikla yfir Forthfjörðinn. Hún
er eitt af furðuverkum heimsins. Jeg fór hjerna um
daginu á skipi frá Leith til þess að sjá hana, því hún
sjest bezt með því að sigla undir hana. Hún er hálfa
aðra enska mílu á lengd og hvílir á svo háum§stöplum,
að hin stærstu herskip geta siglt undir§ hana, án þess
að siglutopparnir nemi við undirflötinn, enda er hæðin
3fi0 fet. I þessa brú fóru 54000 sraálestir af járni, og
f ár var verið að byggja hana og unnu að jafnaði 4000
nianna að því verki; hlutu 57 manna af þeim, sein að
henni störfuðu, bana áður lauk, og liðlega 500 sködd-
nst meira eða minna. Hún kostaði 63 miljónir króna
og hefir því orðið næsta dýr, ef mannslífin og örkurnl
annara eru inetin með. En liún er líka sannarlegt
furðuverk. Hún er uðeins hölð til þess að stytta járn-
brautalestum leið, en fótgangandi mönnura nje vögnum
með hestum fyrir er ekki hleypt yfir hana.
(Frarali.)
þrír (slendingar hafa næstliðið ár stundað náttúru-
fræðisnám við Kaupmannahafnarháskóla, allir hinir efni-
legustu menn. Elztur þeirra er Bjarni Sæmundsson
sunnlenzkur að ætt; hann stundar dýrafræði, sjerstak-
lega norræna fiskifræði. Hefir hanu í hyggju að af-
loknu námi, að rannsaka lif og háttu fiskanna hjer við
land. En til þess þarf fje, og er #kki ólíklegt, að iandið
veitti drjúgan styrk til slíkra rannsókna, sem hlytu að
hafa afarmikla þýðingu fyrir fiskiveiðarnar. J>egar kilnn
væri háttsemi fiskanna hjer við land, þá fyrst mætti
búa til fiskiveiðalög, sem vit væri í. — Hinir tveir
heita Helgi Pjetursson, úr Reykjavik, stundar jarðfræði,
°g Helgi Jónsson að vestan, stundar grasafræði, og fæst
cinkum við hinar lægri plöntur (Algana). Hinn fjórði
bvað hafa bæzt við í haust, Knud Ziemsen frá Hafnar-
firði, en ekki er oss kunnugt um hvað hann los einkum.
fetta er Ijós vottur þess, að áhugi er vaknaður meðal
íslenzkra nemenda á náttúruvisindunum og er það sannar-
lega gleðilegt, því þí(ð á óneitanlega bezt við, að fs-
lendingar kanni sjálfir landið sitt. En glögg þckking
á öllu eðli landsins er fyrsta og helzta skilyrðið fyrir
sannri framíor þjóðarinnar í öllum praktískum efnum.
Vjer óskum þessum ungu nemendum hjartanléga til
humingju.
Nýtt og gamalt.
í brauðsstað. í seinustu hungursneyðinni á Rúss-
landi sannaðist sem optar málshátturinn: „neyðin kennir
naktri konu að spinna. þá var reynt að nota og leggja
sjer til raunns ýms efni í stað brauðs. Prá vísinda-
mótinu siðasta í Moskva hafði hinn frægi vísindamaður
Virchow heim með sjer bita af einskonar „hungurs-
brauði“, sem mikið hafði verið notað af fátæklingum þar
í landi í stað rúgbrauðs meðan neyðin stóð sem hæst.
|>að var að útlitum líkast blautum svörtum móköggli og
því eiginlega ekki girnilegt. Brauð þetta er tilbúið úr
fræum hj e 1 u n j ó 1 a-tegundar einnar (Chenopodium),
sem vex villt þar í landi. Við efnarannsókn þess varð
sú raunin á, að það er miklu auðugra af næringarefn-
um en rúgbrauð, því bæði er meira í því af eggjahvítu-
efnum og fitu. — Hjer á landi vex ein tegund af
þessu kyni (Chenopodium album).
Frosið lopt. Nú hefir mönnum tekizt að gjöra
andnimsloptið bæði fljótandi og fast. Erosið lopt eða
lopt í föstu astandi er tært og gagnsært efni, en ekki
vita menn enn uin efnasams'etningu þees, eg óvíst er,
að súrefní og köfnunarefni sjeu i sömu hlutföllum í
frosna loptinu eins og í vanalegu andrúmslopti.
Tiðarfar. Árið byrjaði með blíðviðri og þíðu og hefir
síðan verið mesta inndælis tíð, optast frostleysur, nema
síðuslu daga nolikuð frost. Næg jðrð er nú fyrir allar
skepnur hjer 1 nwðursveifum, og færi hið bezta.
Skemmtun «fyrir fólkið*. A gamlaárskvðld höfðu
Oddeyringar allmikla brennu þar á Eyrinni, og þótti
mðnnum góð skemmtun að, eins og vant er. Einnig
skeinmti konsul ,T. V. Havsteen fólki þá um kvöldið með
flugeldum. og er það sjaldgæft, að inenn eigi kost á slíkri
skeinmtun lijer. Á prettánda, kl. 7 um kvðldið, hjeldu
30 Akureyrar- og Oddeyracbúar blysför og álfadans á
Torfunefi milli Akureyrar og Oddeyrar. Var þar samau
koininn mesti fjöldi fólks, enda var veður hið bezta og
blíðasta.
«Gleðileikafjelagið» á Akureyri hjelt fund á Akureyri
8. þ. in. til að ræða um leikhúsbyggingu. Að sto stðddu
sá fjelagið sjer ekki fært að afráða að hús skyldi byggja,
en alltaf þokar því máli þó áleiðis. Pjelagið er nú búið
að fá hús lánað og ætlar að láta leika nokkra leiki í vetur.
Á barnaskóluntim á Akureyri og Oddeyri eru nú
55 börn.
Mannslát. ITiun 6. þ. m. andaðist á Hóli á Staðar-
byggð yngisstúlka Halldóra Oddsdóttir, hálfsystir kennara
Guðm. Hjaltasonar, mjög vönduð stúlka og prýðilega gáfuð,
og vel að ejer til munns og handa.
J ö r ð t i 1 s ö 1 u.
Jðrðin Ánabrekka í Borgarhreppi í Mýrasýslu 34«
hndr. að dýrleika og nýlega virt á 8500 kr. er strax til sölu
fyrir 7 — 8000 kr. Jörðin er veðsett landsbankauum fyrir
3500 kr. Henni tilheyrir laxveiði í Langá, sem jörðin
á land að frá ósi og svo langt sem lax gengur upp í ána,
og heíir veiðiu í mörg undanfarandi ár verið leigð Eng-
lendingmn fyrir 450 kr. á ári, og eru öll útlit fyrir að
saiui leiguináli náist framvegis. Túnið gefur af sjeí 180—
220 liesta, eugið gefur af sjer 3-400 hesta, og stendur
nijög til bóta. Útbeit er ágæt og peningshús í bezta lagi
fyrir 400 fjár; aðdrættir hægir. Yfir liöfuð er jörðin með
beztu bújörðum og einkarvel fallin til sauðfjárræktar.
Menn snúi sjer setn fyrst til málaflutningsmanns Eggerts
Briem í Reykjavík, sem gefur allar frekari upplýsingar.