Stefnir - 30.12.1900, Qupperneq 1

Verð á 24 örkum er 2 kr., erlendis
2 kr. 50 au. JBorgist fyrir 1. ágúst.
Uppsögn ógild, nema komin sje til út-
gefanda 1. október.
Áttundi árgangur.
Auglýsingar lcosta eina krónu liver
þumlungur dálks á fyrstu síðu, ann-
ars staðar í blaðinu 75 aura. Smá-
áuglýsin'gar borgist fyrirfram.
23. Tbíað.
AKUREYRI, 20. des.
1900.
sem er alveg eins notadrjúgt og bragögott og suijör.
Vnrksmibjau er hiu elzta og stærsta í Daumörku, og byr til óefað hina beztu vöru
og ódyrustu í samanburbi vib gæbin.
Fæst bjá kaupmönnunum.
Beiidiiigar um málmngu liúsa.
Af pví að svo sjaldan er skrifað í blöð-
in um nokkuð pað, er að handverkum lýtur,
|>á ætla jeg að fara nokkrum orðum um
einföldustu atriði málaralistarinnar, ef vera
mætti, að jeg með þvi gæti leiðbeint peim,
sem Iangar að mála hús sín og muni, en
ekki hata átt kost á sjerstakri tilsögn í
peirri grein. 011 veujuleg orð, hluta og
litanöfn. sem petta snerta, iæt jeg halda
sjer, pví pað er einfaldara og skiljanlegra,
enda pótt pau ekki sjeu íslenzk eða af ís-
lenzkutn uppruna. Oss handverksmennina
vantar lika algjörlega smekkvísan máifræð-
ing, sem von væri til að bætt gæti úr okk-
ar málfræðislegu vanefnum, að pvi er snert-
ir hin sjerstöku orðatiltæki og hluta nöfn,
setn hverri iðn tiiheyra.
það er orðið algengara, en frá purfi að
að segja, að mála hús utan og innan, enda
er pað nauðsynlegt til pess, að verja við-
inn utan að komandi áhrifum. Utan húsa
ver farfinn trjeð fyrir hita sólarinnar á pann
iiátt, að pað rifnar síður, enn fremur ver
liarin vatni að komast inn i trjeð og par af
leiðandi fúnar pað miklu seinna. Olían,
sem höfð er í málinu, smýgur inn í trjeð og
evkur í pví fitu; svo fyllir og málningin
allar holur og rifur, og geymist viðurinn >
punnig margíalt lengur undir farfa húðinni,
lieldur en ef' vatn og önnur áhrif loptsins
geta hindrunarlaust komið sinni eyðileggj-
ingu við. eins og á sjer stað með pau hús,
sem ómáluð eru að utan. Suma lögmál
gildir og innan húsa. þar er engu síður
nauðsynlegt að mála eudingarinnar vegna,
pví opt fúnar trjeð eins fljótt innan húsa
eins og utun, einkum par sem rakiermik-
jll í húsum; málningm ver par rakanum að
komast inn í;trjeð. þetta er glöggvast hægt
að sjá par, sem sama herbergið er að
nokkru leyti málað en að parti alveg ómál-
að. A málaða hlutanum situr opt vatn í
dropum, eu aptur sjest engin bleyta par
sem ómálað er. |>etta kemur af pví, að
ómálaði kafiinn drekkur inn í sig rakann
jafnótt og hann hleöst á hann. En par,
sem málað er, kemst rakinn ekki lengra
en að málhúðinni, og heíir pví trjeð undir
lienni ekkert af vatni að segja. p>á er og
annar kostur við að mála hús innan, og
hann er, að öll hreinsun húsanna er miklu
hægari. og leiðir af pví, að herbergin verða
miklu liollari, pví pegar uiálað er, er ávallt
kíttað í allar rifur, eu sje ekki málað,
safnast alskonar rusl og máske sóttkveikjur
í rifur og hoiur, og gevmast par og blómg*
ast stundum langtímum saman. Svo er
enn einn kosturinn við að mála ótalinn, sem
ekki er svo ijettur á metunum. Idús, sem
máluð eru utan og innan, eru margfalt
fallegri, en ómáluð, og augað víll ávalit
talsvert hafa.
Til pess að málningin sje falleg og end-
ingargóð, barf fyrst að hræra farian vand-
lega, og svo að blanda litina fallega. Ann-
að pað, að vel sje kíttað, pegar grunnmál
er orðið purt, og láta málið allt af porna
vel áður en málað er yfir aptur. svo hægt
sje að slipa allar ójöfnur af hverri máln-
ingu. Aður en grunnmálað er innan húsa
parf að bera á alla kvisti kvistlak (politur),
eða pá punnt límvatn.
Oliukítti er búið til úr muldri krit og
fernisolíu, en límkítti er búið til úr lím-
vatni og krit, og er pað fulit einsgottinn-
an lmsa.
Utan húsa er blýhvíta mest höfð í mál,
en blönduð peim litura, sem hverjum pyk-
ir fegurstui'. það er talsverður vandi að
blanda vel litunum saman. Sje málað með
livítu innan húsa, er nauðsynlegt, að láta
lítið eitt af Ultramarinbláu saraan víð.
þurkunarefui innan húsa eru bezt Siggativ
terpentínolía og Mangantörrelse, en pað
síðast talda er óheppilegt í hvítt, sökum
síus dökkva litar
Ur einu pundi af Zinkhvitu í samsvar-
andi olíu má tvímála S □ álnir.
Nauðsynlegt pykir að mála gólf. það
pykir vandvinna að ræsta gólf ómáluð, en
sjeu pau máluð, er pað margfalt ljettara.
gólfíarfi parf að vera sterkur, og er bezt,
að hafa sem minnsta fernisolíu í iionurn,
pví hún er svo feit, að hún nær ekki peirri
hörku, sem gólf pttrfa að hafa, en aptur í
hennar stað terpentínolíu, gólfkópallakk og
Mangan, náttúrlega pó dálítið af fernisolíu.
þegar svo búið er að mála eða fernis-
bera gólfin, er bezt að lakka yfir pau með
gólfkópallakki eða pá spíritusgólfiakki, og
er pað eflaust betra; pað pornar fyr og
hefir meiri hörku. Gólf eru optast höfð
brún eða grá. Brúnt mál er biandað úr
rauðu og svörtu, grátt úr hvítu og svörtu.
Blýhvíta er betri á gólf en Zmk'nvíta.
Steiníarfi utan á hús er blandaður úr
hvitn, gulu og svörtu, Uliegast að hafa
Oromgult.
Innan húsa eru helztu litir hvítt, rantt.
grænt og blátt. þegar blandað er saman
hvítu, bláu og Zinnoberrauðu, verður pað
mjög smekkiegur litur á svefnherbergi.
Indiskrautt mál pykir aptur fallegt á hvers-
dagsherbergi (baðstofur), og má blanda
pað með Zinkhvítu, eptir pví sem hverj-
uru bezt líkar. Cromgult og svart til satn-
ans líkjst mikið bronzefarfa á lit, og brúka
sumir hann á liornlista i stofum, sömuleið-
is er hann fallegur utan húsa kringum
rrl no-o n.
bluoca*
Alltaf er betra að mála punnt, og mála
heldur optar. Yilji maður fá vel sljett og
áfelðarfagurt mál, er bezt að rífa máln-
inguna á undan seinustu umferðinni með
vel sljettum pumpsteini og sljetta svo sein-
ast með Faardrivara.
Múrveggir eru vanalega málaðir innan
liúsa úr límfarfa, en nauðsyniegt er að væta
pað, sem á að málast, fyrst úr grænsápu-
vatni.
Einfalda málningu geta hjer um bil
allir málað, sem eru vandvirknir. það er
mestur vandi að blanda litina og hræra
farfann vel í sundur. Ný lopt parf að prí-
til fjórmála; veggi, sem hafa dökkvan lit,
er nóg að príinála; gólf er nóg að tvímála;
glugga er bezt að olíubera, áður eu peir
eru málaðir.
J>egar sveppar myndast eða myglur í
múrveggjum eða húsgrindura, loptum eða
panelveggjum, er ekkert eins gott til að eyða
pessháttar skaðræði eins og Antinonnin
Carbolineum. Einu pundi af Antinonnin
er blandað saman við 50 pund af vatni,
sem hitað er svo upp í 70 gr. jpetta er
siðan borið á, heizt volgt. Ef mikil pörf
sýnisf, er pað borið tvisvar á með prigzjj
daga miilibili. |>etta eí'ni hefir ótal með-
mæli frá jöýzkalundl, og er álitið einhlítt