Dagskrá - 03.09.1896, Page 1

Verð árg. (minnst 104 arkir)
3 kr., borgist fyrir janúarlok;
erlendis 5 kr., borgist fyrirfram.
Uppsögn skrifleg bundin viö
1. júlí komi til útgefanda
fyrir októberlok.
DAGSIEA.
Reykjayík, flmmtudaginn 3. septemfler.
1896.
I, 20.
Jarðskjálftatjónið og ráðstafanir til hjálpar.
Þó menn hafl ekki enn fengið neinar vissar fregn-
ir af því hve vítt svæði eyðileggingin af jarðskjálftan-
um hefur náð yfir, er sjálfsagt að byrja nú þegar að
senda hjálp þangað sem menn vita að hjálpar þarf með
þaðan sem betur er ástatt.
Af opinberum ráðstöfunum sem gerðar hat'a verið til
þessa má telja, að landshöfðingi hefur lofað Rangár-
vallasýslu 10,000 kr. láni; auk þess mun amtmaður; hafa
ákveðið aðverja sjóði nokkrum (um 1100 kr.) er hann
hefur undir hendi, til hjálpar. — Jarðeldasjóðurinn frá
1875 c. 36000 kr., sem er undir hendi iandshötðingja,
má og takast hálfur til þessa eptir stofnskrá sjóðsins.
Að öðru leyti hefur landshöfðingi veitt ádrátt um að
senda nokkra menn úr vegagerðinni þar eystra til að-
stoðar við byggingar, og er ekkert annað við það að
athuga heldur en að sjálfsagt virðist að senda alla verka-
mennina til hjálpar meðan tíðin er góð og þeir geta
unnið til gagns. Hver dagur er of dýrmætur til þess
að eyða honum í vegabót, meðan þeir sem vegjnn eiga
að nota síðar, standa höndum uppi, með allt sitt í voða,
undir veturinn.
Nokkrir einstakir menn hafa þegar einnig efnt til
samskota hjer í bænum, sbr. auglýsiugu í ísafold 60.
blað, og er vonandi að menn gefi fljótt og vel hjeðan
úr höfuðstaðnum. — Annars er það athugavert að gjaf-
irnar komi vel niður, því að öðrum kosti verður hið
þjódmegunarlega tjón aukið en ekki bætt með gjöfunum;
er vert að benda á það, að ieiguliðar eiga eptir lögun-
um að leggja til moldarverk allt til endurbygginga, en
jarðeigendur trjávið, en þeir munu opt vera svo í álu-
um, að þeir sjeu jafnfærir til þess að leggja til fjeð,
eins og hinir og þessir gefendur úti um land.
Best trygging fyrir því að gjafirnar lendi á rjett-
um stöðum fæst auðvitað með því, að láta hreppsnef'nd-
ir þær sem í hlut eiga, ráða útbýtiug þess sem gefast
kann. — Amtmaður Havsteen hefur lagt það til, að láta
sýslumenn og hreppstjóra úti um landið gangast fyrir
því, að safna fje til þeirra bágstöddu, og virðist það
eðlilegast. — En hvernig sem menn haga samskotunum
sjálfum, ættu einstakir menn sem safna fje, eða taka á
móti gjöfum frá öðrum, að vera bundnir við það, að af-
henda fjeð einhverjum nefndum eða opinberum starfs-
mönnum sem til þekkja, til útbýtingar.
Garðbrjef.
Heiðruðn, nýbökuðu stúdentar! Jeg, einn af stjettarbræðrum
yðar í Höfn, sendi yður bjartanlega hamingjuðsk með próf yðar, er
þjer hafið garpslega at hendi leyst. Bn fyrirgefið þðtt heillaósk mín
fari ekki ein saman.
Það er vant að vera mikill gleðidagur í lífi hinna svo nefndu
lærðu manna, er þeir sleppa úr latíuuskðlaprísundinni, einkum ef
allt hefur gengið greitt. Lausnartilfinningin og sjálfræðistilfinning-
in Iyptir huganum og fyllir hann nýj þreki og þori, fjöri og fagn-
aði. Jeg fyrir mitt leyti man trauðla sælli stund en þá, er rektor
rjetti mjer stóra skjalið með blóðrauða lakkskildinum. Jeg þðttist
hafa himin höndum tekið, er jeg hjelt á þessum gleðiríka vott um,
að nú væri sex ára strit og stímabrak loks á enda kljáð og marg-
þráðu takmarki náð. Baráttan hafði verið hörð, og því vorn launin
svo sæt. „Stúdent11 var enginn ðhræsistitill í mínum augum í þá
daga; jeg þðttist nú fær í flestan sjð, þótt krappur væri. Reynd-
ar var allur lærdðmur minn fðlginn i, að geta með feikna erfiðis-
munum brotist í gegnum nokkrar grÍBkar og latneskar skræður —
með nákvæmri þýðingu, stórBlysalaust greint i frá y og s frá z í
mððurmáli mínu, lesið dönsku, stautað þýsku, staglað ensku, og bar-
ist á klukkutíma gegnum eina blaðsíðu í frönsku — með orðabðk.
í náttúrufræði kunni jeg grein apa og skorkvikinda, og kannaðist
við eitthvað, sem kallast krðnur og duptberar. 1 sögu bafði jeg
einhverja ðljðsa hugmynd um, að Alexander hinn mikli heyrði til
fornöldinni, Innocentius páfi hinn mikli miðöldinni (— hvort hann
var 3. eða 4. með því nafni, gat jeg aldrei munað —) og Napoleon
og jeg nýöldinni. 1 landafræði vissi jeg að ísland lá norðanvert
við miðlínu heims, líklega einhverstaðar milli 60. og 70. stigs norð-
urbreiddar. Hversu aumlegur ávöxtur af sex ára erfiði þetta var,
sá jeg ekki. Mjer var sem þeim, er rekið hafa blánefbroddinn í
einhverja fræði, — jeg þóttist þaullærður. Stúdentalífið lá fyrir
mjer sem dýrðlegur, töfrandi ævintýraheimur, margmærður í ljððum
skáldsnillinganna og ræðum og ritum mælskumannanna. Jeg tðk
því vonina fyrir göngustaf og fagrar hugsjónii fyrir vegstjörnu, og
þrammaði státinn út í heiminn. En brátt rak jeg mig hatramlega
á, að hugsjðn er að eins hugsjón, en veruleikinn napur. í stað
þess, að hitta fyrir meðal stúdenta aðsetur glaðværðar og andlegs
fjörs, kom jeg inn í einskonar dánarheim, þar sem hver vofan gnúpti
hnípin í sínu skúmaskoti og gapti dauflega ef náunginn ýtti við
henni, rjett eins og svefnpurka árla morguns. Jeg fjekk eitt skot-
ið, varð draugut og er það enn.
Síðan bef jeg opt hugsað: „Skammarnær hef'ði þjer verið, hró-
ið mitt, að hafa aldrei álpast út á lærdómsveginn. Á öllum þess-
um tíma hefðirðu getað verið orðinn gildur bðndi, oddviti, hrepp-
stjóri, alþingismaður, eða þð að minnsta kosti k&upmaður, prangari,
prentari, úrsmiður, skðari, skraddari, bðkbindari eða búðarloka. Til
einhvers þessa hefðirðu verið langtum hæfari en til vísindaiðkana,
er gjöra fremur að deyfa krapta þína, en auðga sál þína og gjöra
þig hæfan til dugandi staría í þjóðfjelaginu. Þú ert að eins hálf-
ur maður, er ef til vill aldrei verður heill, því að langt er i land
og drukknunarhætt illum sundmanni“. Og því miður munu vera
fleiri en jeg, er hugsa svo og sáriðrast eptir að hafa valið þessa
lífstefnu. En það er ekki ætíð sjálfra þeirra sök, heldur er glap-