Dagskrá - 20.05.1899, Blaðsíða 1

DAGSKRA.
III. Ho. 45.
Reykjavík, laugardaginn 20. maí.
1899.
Til minnis.
Bæjarstjórnar-fundir 1. og 3. Fmtd. i
mán., kl. 5 síðd.
Fátækranefndar-fundir 2. og 4. Fmtd. í
mán. kl. 5 siðd.
Forngripasafnið Mkd. og Ld. kl. 11—12
árd.
Holdsveikra-spitalinn. Heimsóknartími
til sjúklinga dagl. kl. 2—3!/2.
Landsbankinn kl. 11 árd. til 2 síðd. —
Bankastjóri viðst. kl. IIV2—lVí síðd.
Annar gæzlustj. vidstaddur kl. 12—1.
Landsbókasafnið. Lestrarsalur opinn
dagl. 12—-2; áMán d.,Mvkd. og Ld.
til kl. 3 síðd., og þá útlán.
Náttúrugripasafnið (Glasgow) op. kl.
2—3 á Sunnudögum.
Reykjavíkur-spítali. Ókeypis lækning-
ar Priðjad. og Föstud. kl. 11—1.
Söfnunarsjóðurinn (í barnaskól.) op. kl.
5—6 síðd. 1. Mánd. í hv. mán.
Augnlækningar ókeypis 1. og 3. Föstud.
í hv. mán. á spítalanum kl. 11—1.
Tannlækningar ókeypis 1. og 3. Mánad.
í hv. mán. kl. 11—1., Hafnarstr. 16
(V. Bernhöft).
Hjá Benedikt Gröndal.
Hann lét mig setjast. við lítið borð
og lauk upp bókinni sinni,
en sérhvertkjarngott ogki'öftngtorð
af kappi ég festi í minni.
Á fyrstu blaðsíðu fálkinn var
í fögrum, drifhvítum klæðum,
og tignarhöfuðið hátt hann bar;
— en heitt varð mér blóð í æðum.
Og listamálarann leit ég á,
sem ljós frá hans augum streymdi,
og auðséð var það af öllu þá,
hvað inst hann í hjarta geymdi.
Og hljóður sat ég og heyrði á
hvert hljómblítt orð frá hans vörum,
en gieðin lék sér um blíða brá
og bros var í augum snörum.
Svo fletti hann bókinni. — Mynd
við mynd,
sem .mær eða rós á grjóti,
eða Eygló og himinn í hafsins lind
mér hýrlega brostu’ á móti.
Pað var sem fuglarnir færu af stað
og flýgju á laufguðum greinum,
það var eins og andvari bærði blað
á beinvöxnum, fögrum reynum.
Eg fann að hjarta mitt hraðar sló
og hiti braust franj í kinnar,
ég viidi tala’, en á vörum dó
hver viðleitni tungu minnar.
Og blóðið hraðar og hraðar rann,
mín hjartaslög mátti finna,
nú ég af alvöru fyrst það fann,
hve fagurt það er að — vinna.
Og Eygló rósfögur svalar sér
í sjónum lygna og hvíta,
og dagurinn hníginn í djúpið er,
á dagsverkið allir líta.
Og hver, sem vann eitthvað veg-
legt, nýtt,
hann verður hugrór í geði
og hjartastrengirnir hrærast blítt
af hreinni og djúpri gleði.
Já, þetta’ eru launin, sem iistin fær,
þau laun, sem náttúran gefur,
sá bjartasti geisli’, er á blómrós
hlær,
það bezta, sem lífið hefur.
Jóhann Sigurjónsson.
Framfarir.
Þess var getið í vetur í ferða-
pistlunum í „Dagskrá" að hvervetna
við hafnir kringum land væru
ýmisleg raannvirki að sjá sem ekki
þektust hér í bæ — höfuðstaðnum.
Má þar til nefna sporvagna til
flutninga í stað þess að láta karla
og konur staulast hálfbogin með
kol og fisk og salt á bakinu upp
eftir bröttum bryggjum. Má sjá
það glögt á sumu fóiki hér, sem
lengi hefir stundað „eyrarvinnu"
sem köiluð er, að það er orðið svo
vanið af salt- og kolaburði, að það
getur ekki gengið upprétt; það er
eins og fjöl, sem lengi hefir verið
haldið boginni í klemmu; hún
missir aflið til þess að rétta sig
þegar hún er tekin úr klemmunni
og eins er vesalings fólkið. Það
missir aflið til þess að geta rétt
úr sér aftur þær stundirnar, sem
pokafarginu léttir af því. Þetta
er skömm og svívirðing fyrir höfuð-
staðinn. Útlendingar, sem hingað
koma flestir, stara á það með
meðaumkunarblandinni fyrirlitning-
og hrista höfuðið. Það er engin
furða; þetta er eitthvert hið greini-
legasta skrælingjaeinkenni, 1 sem
nokkur þjóðarnefna getur haft.
Annað, sem einnig hefir lengi
verið og er oss til mestu vanvirðu,
er það að þótt hér séu gerð út
þilskip. svo. tugum skifti, þá hefir
mönnum ekki dottið í hug að
reyna nokkurn skynsamlegan veg
við vatnsútskipun, heldur hafa há-
setarnir verið látnir skríða á fjór-
úm fótum upp og ofan, veltandi
á undan sér tunnum ýmist fullum
eða tómum, og er það eitthvert
leiðasta og óþokkalegasta • verk.
I stað þess hefir nú einn mesti
framkvæmdarmaður bæjarins tekið
sig til og breytt þessum gamla
vana og fa-rið að dæmi dugandi
og skynsamra marma úti um land.
—- maður þessi er hr. kaupm.
Geir Zoéga. — Hann hefir látið
gjöra nýjaij brunn vel vandaðan —
sem er nýlunda hér í bæ — við
Nýlendugötu; heflr hann svo látið
færa skipin þar upp undir land,
lagt rennur ofan frá brunninum
út í skip og látið vatnið renna
þangað svo ekki hefir annað þurft
en að dæla í rennuna. Þetta má
telja með allra mestu framförum
Reykjavíkurbæjarins um langan
tíma; enda er það ekki í fyrsta
skifti, sem þessi maður gengur á
undan öðrum með dugnaði, hagsýni
og framkvæmdum. Má t. d. þakka
honum það algjörlega hversu langt
er komið fiskveiðum á þilskip-
um hér við Faxafióa og margt
fleira.
Eins og það er rétt og sjálfsagt
að segja mönnum óspart til synd-
anna, hver sem í hlut á og benda
á slóðaskap og ódugnað einstakra
manna og félaga, bæði til uppörf-
unar og viðvörunar, eins ér það
aiveg rétt og sjálfsagt að geta þess
þegar einstakir dugnaðarmenn hefj-
ast handa og gera eitthvað það,
sem miklu varðar. Er það skylda
bæði blaðamanna og annara að
geta þess, ekki einungis þeim (fram-
kvæmdarmönnunum) til lofs og dýrð-
ar, heldur einnig til þess að láta
aðra, er jafnt standa að vígi, eða
betur, fyrirverða sig fyrir deyfðina
og aðgerðaleysið, ef ske kynni að
þeir einhverntíma rumskuðu svo,
að þeir þurkuðu stýrurnar úr aug-
um sér og litu á það, sem rétt
er og satt; líti á afleiðingarnar
af fávizku sinni en stari ekki sí
og æ á stuttan stundarhagnað.
Kaupmenn og útgerðarmenn þil-
skipa yfir höfuð! gangið þér vest-
ur Nýlendugötu einhvern tíma- þeg-
ar verið er að skipa vatni út í
skip hr. kaupm. Geirs Zoega og
sjáið þar hvernig siðaðir menn
fara-að því — strengið þess síðan
heit að hætta alveg skrælingja-
hættinum gamla.
Hann skammast sín fyrir pukrið.
ísafoldarritstjórinn neitar því, að
léynilega hafi verið farið að við út-
gáfu og útsending flugrits þess,
er nefnist „Ráðgjafinn á þingi.“ En
hvað vilja menn segja um það
þegar að riti er unnið i holu, sem
grafin • er niður í kjallaragólf og
þiljað yfir til þess að ekki skuli
aðrir sjá en laumuspilararni? og
prentað er svo á næturþeli, þannig
að þeim,sem í prentsmiðjunni vinna
er ókunnugt um og sent er út um
land í laumi, en þess stranglega
gætt að ekkert af því komist í
hendur þeirra manha, sem líklegir
voru til þess að andmæla vitleys-
unum og öfgunum? Kalla menn
þetta ekki pukur? og er það ekki
auðsætt að eitthvað sé óhreint við
það mál, sem þannig er barist fyr-
ir? En þessi ósannindayfirlýsing
ritstjórans — þessi kattarþvottur
sýnir það, að hann fyrirverður sig
fyrir „pukrið" og það er virðing-
arvert.
Blágóma.
—o—
Ég man eftir því þegar ég var
ungur, að mér var sagt frá því, að
fiskur einn héti þessu nafni og
hefði þann eiginlegleika, að hann
rýrnaði svo allur þegar sól skini á
hann, að ekki yrði eftir neroa roð-
ið og beinin. Annan fisk hefi ég
líka heyrt nefndan, er slímáll nefn-
ist, sem hefir þau einkenni meðal
annara, að hann er beinlaus. Flug-
rit það, sem nefnist „Ráðgjafinn á
þingi“ virðist sameina báða þessa
eiginlegleika; því var útbýtt hér
meðal manna með löngum fyrir-
lestrum um gildi þess og gæði,
rétt eins og Brama-auglýsingu, og
sumir héldu að eitthvað kynni að
vera hæft í þessu á meðan augu
þeirra voru haldin af myrkri van-
þekkingarinnar; með öðram orðum
á meðan þeir ekki höfðu íesið það,
en það álit hvarf fljótt fyrir sól
þekkingarinnar; menn lásu ritið og
þótti þar sannast hið fornkveðna,
að „ekki fellur eplið langt frá eik-
inni.“ Það hjaðnaði, varð ekkert
nema roðið og beinin eins og blá-
góman. — Beinin segi ég, nei, þar
voru engin bein, ekkert nema roð-
ið. Svona líta menn á flugritið
hér eystra. Þar er höí. álika vand-
ur að meðulum og ísafoldar-ritstj.
í óhróðri þeim, er þeir bera á brýn
fyrv. þingmanni vorum, þar sem
þeir gefa það í skyn að hann hafi
átt að leggja niður þingmensku
af þvl aö hann hafi ekki þorað að
fylgja fram réttu máli. Sighvatur
Árnason er of heiðvirður maður
til þess að honum sé slett slíkum
ósóina í nasir. Annars munu
Rangvellingar ekki þakka ísafold
fyrir afskifti hennar og aðdróttanir
í þessu máli.
Uangvellingur.
Orðaleikur.
—o—
Svo er sagt að maður kom til
trésmiðs eins hér í bænum og bað
hann að smíða fyrir sig vindhana.
„Éér er bezt að fara til Björns
ritstjóra," sagði trésmiðurinn.
„Hefir hann vindhana?"
„Já.“
Maðurinn stökk niður á af-
greiðslustofu ísafoldar og bað Ást-
ráð eða einhvern annan að selja
sér vindhana.
Honum var sagt að þar fengist
ekkert nema pappír, skrifföng og
bækur, en maðurinn stóð á þvi
fastara en fótunum að þar hlytu