Baldur - 28.02.1906, Blaðsíða 2

Mldur 28. FEB, tgo6.
ER GEFINN tÍT Á
GlMLI, ----- MANITOBA
ÓHÁÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIÐ.
BORGIST FYRIRFRAM
ÍÍTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
iUTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
.BA.IjDUIí,
OXTVTUI,
XÆAlHL'T.
Ve' ð á smáura Bnglýsingum er 25 cent.
ifyrir þ iniiang dá ksleugilar. Afa.attnrer
.geSnn á stcerri auglýaiug.um, sem birtast j
iblaðinn ySr lergri tíma. Vi'ðvíUjandi
alíknm afslætti og öðcum fjármálum blaðs-
,jns, eru menn beðnir að aLiúa ajer að táða
imanninum.
'e>
miðvikudaginn, af>. feb. 1906
í?Ekki óskeikul“
segir blaðið Telegram um Biblí-
una, eftir þeim s)e:ra C. McKin-
inon, presti í Wesley Presbytera-
líyikjunni í Winnipeg, og E. L.
Taylor lögmanni f Winnipeg.
McKmnon, prestur, tók ný-
lega tii umræðu í stólnum undir-
rstöðuatriði, eða trúarjátningu,hinn-
ar fyrirhuguðu saroeiningar
Congragational, Presbytera, og
Methodista kyrknanna, og lýsti
því yfir, að sér líkaði ekki stað-
hæfingin í II. greiu grúndvallar-
atriðanna, uro óskeikulleik Biblí-
unnar, en sá káflinn g.engur út á
lopinberanir. Hann virðist sarnt
ganga út firft þvf að Biibifan sje
jnnblásin, og eftir þvf að dænia
getur þá suffit af þvf sem er ,,inn-
blásið“ verið skeikult.
Þar sem greinin nr. II. segir
að Biblfan sje guðs heilagur sann-
le.'kur og hinn cini óyggjandi
grundvöllur trúarinnar og lífernis-
ins, yi!l hann hafa það þannig, að
Kristur sjc hin eina óyggjandi fyr-
irmynd í tr.ú og líferni, og aö
vitnisburðir Biblfunnar um hann
SJ‘C <5yggjandi,
Það er að sum'i - leyti ekki frá-
jeit hugsun þetta, en hvernig hann
fer að því, að sanna það, að frá-
sögnin um Krist sje innblásin og
óyggjandi, á meðan hann neitar
jþvf, ad Biblfan í heiid sjnn.i sje ó-
yggjandi, er að minnsta kosti afar-
jtorski.Iið, Manni dettur óumflýj-
anlega í hug, að han álfti að sumt
af henni sje innbldsið og óyggj-
findi, en svo annað af ’nennj bara
innblá'iið. Menn geta annars
gjört sig laglega að athkegi þegar
þeir reyna að byggja skynsam-
lep'ar áiyktanir á óskynsamle</um
grun.dvelli. Líklega hefir hann
viljað gróðursetja hjá mönnum þá
hugsun, að Kristur væri sú fyrir-
mynd, sem ætti að standa fyrir
hugskotssjónum "hvers manns, og
það var vel hugsað, en svo hefir |
hann vfst, fyrir vanann Og tízk- j
|una, ætlað að árjetta þetta með!
þvf að staðhæfa að frásögnin um
| hann í Biblfunni væri innblásin j
1 °g öyggjandi, en gáir svo ekki að ■
j því, þegar bann neitar óskeikul
j leika Biblíunnar í prjedikunar-
! stólnuin, að aðgreina þ.á kafiana,
j sem hann álítur innblásna og ó-
j yggjandi frá þeim köflunum sem
j hann álítur vera innblásna — og
: ekki óyggjandi!! Það sem sjera
! McKinnon átti að segja var þetta:
Það er f Kristi, eins og sagt er frá
j honum f Biblíunni.stór fyrirmynd,
og þessi fyrirmynd er jafnstór
hvort sem frásögn Biblfunnar er
rjett lýsing eða röng iýsing á per-
sónunni sem Krists-nafnið er tengt
við, og menn eiga að nota sjer
þessa fyrirmynd, eins og allar aðr-
ar fyrirmyndir, hvernig sem á
henni stendur. Auðvitað verður
það að virðast manninum til vork-
unar, að hann stóð í prjedikunar-
stólnsum á meðan hann gaf út þess-
ar bendir gar sínar,og honum er þvf
máske ekki einum um að kenna,
því það crþvf miður oft satt.að þcir
sem umhverfis stólinn sitja lofa
ekki þeim sem f honum stendur
að segja það sem Jiana v.'ll, átölu-
I laust.
Sá hluti II. greinarinnar sem
j hann vildi breyta, vildi hann að
j væri hafður þannig : ,,Vjer með-
tökum með þakklæti hinar heilögu
! ritningar.gamla og nýjatestament-
j isins sem gaðs orð, gefið með
I innblæstri, og meðtökum það scm
áreiðanlega frásögn um guðs náð-
! ugu opinberun, og óyggjandi vott
i u.m Krist, hina einu óyggjandi
fyrirmynd f trú og lfferni“. En
j svo bœtir hann þó við í ræðunni,
j að Biblían sje aðeins óyggjandi
þar sem að hægt sje að samrýma
j han.t kenningum Kriats, og bendir
■ á að það hafi oft, og vfða, verið
dregið út úr henni ýmislegt sem
j ekki samrýmist þeim, t. d. Morm-
onakenningarnar, galdrabrennu-
j kenningar og annað fieira, og fyrir
þær sakir vill hann ekki kalla hana
| óskeikula, enda þótt hann vilji
j ekki svifta hana þeirn sjerstökj
| hlunnindum að kallast innblásin
bók og guðs orð. Þetta er n&tt-
úrlega prc.stslegt, og vel hugsað.
Hann ályktar fyrir sig, að sumt
sje þar rjett Og sumt sje þar rangt,
en allt er þar innblásið og allt
| heilagt ( ? ) hvort sem það er rjett
| eða rangt. Með þessu möti geta
! óendanlega margir menn fengið
óendanlega marga ,,heilaga sann
leika“ út úr þessari bók, þó hver
| ,,sannleikurion“ sje upp á móti
| öðrum. Það ,er einmitt þetta sem
■ gjört hefir verið f heiminum fram á
I þessa daga, og á þvf byggjast
hinar mörgu og þó mismunandi
trúarbragðastefnur sem byggðar
: eru á þessari bók.
Sjera Mc Kinnon hcfði átt að
gá að þ\ í, að þeg ir hann ncitar!
að eins óskeikulleikanum, f ýmsum
atriðum, en heldur við innblástur-
inn, án þess að gjöra frekar grein
fyrirhonum, þá er hann einnig að
gefa Mormónunnm, eða hverjum
öðrum,tækifæri til að kalla þau atriði
sem hann byggir á, ínnblásin og
óyggjandi. Örðugleikarnir við að
uppræta hmar óskynsamlegu
! lffsskoðanir, sem út úr Biblíunni
j eru dregnar, h'ggja einmitt í þvf
j að þessir Biblíu-klerkar eru hver
j um sig hræddir við að varpa inn-
blæstrinum fyrir borð, því hverj-
um um sig finnst hann þurfa að
| finna sfnum skoðunum stað í inn-
| blæstri, og upp úr þvf halda svo
allar skoðanirnar áfrám að standa á
innblásnum grundvelli,—bæði þær
skynsamlegu og þær óskynsam-
legu, bæði skoðanir Mormonans
og Methodistans. Það er með
svona úthaldi ómögulegt að gjöra
trúmál að skoðanamálum nema
með því að vera æ og eilíflega f
ósamræmi við sjálfan sig, og það
er einmitt það sem sjera Mc Kinn-
on hefir tekizt. En það strfðast
i á í honum klerkurinn og skyn-
j semdarmaðurinn, og það er von-
I andi að sá síðari vinni.
Mr. Taylor, sem er alþekk.tur
stólpi Grace-kyrkjunnar f Winni-
peg, gengur langt um betur f
yfirlýsingumþeim sem hann gjörði
^ í ræðu á ungmcnna klubb Grace-
j kyrkjunnar um sama leyti, enda
| er hann lögmaður en ekki prest-
j ur, og þarf því ekki að tvinna
utanum hugsanir sínar flækju af
tvfraðum orðum.
Taylor talaði um trúmálalegar
hreyfingar á síðari tfmum, og að-
alinnihaldið hjá honum var það, að
þangað til fyrir hjer um bi! sextfu
árum hafi kyrkjuþingsákvarðanir
(dogmur) aðallega verið ráðandi
f trúarlffi fólksins, en síðan hafi
orðið breyting á trúarbragðaá-
standinu, fyrir aukna vfsindalega
þekkingu og vaxandi frjálsrœði.
Hann trúði því ekki að Biblían
væri óskeikul, og hann vitnaði í
staði, sem hann áleit gagnstæða
andanum f kenningum Krists.
Hann áleit að hún hefði að geyma
hinn œðsta sannleika, en að það
væri með hana eins og aðrar
bœkur, að hún yrði að leggjast
undir dóm skinseminnar.
Trú á tilveru guðs og annað )ff
áleit hann með hinu þýðingar-
mesta. Breytiþróunarkenning-
in áleit liann að væri viðtækileg,
Og að guð væri verkandi í allri
náttúrunni.
Um framtíðar trúarbrögin sagði
hann ennfremur, að þau yrðu að
veru rúm, og f samrœmi við tíma
Og ástand, en þau yrðu “jerstak-
lega að vera mannúðleg.
Á þessa leið segist blaðinu
Telegram frá innihaldinu í ræðu
| Mr. Taylors, og verður maður að
| viðurkenna.að það er fiest allfrjáls-
í legt, og nokkuð ólfkt þvf, að það
væri frá manni scm er þekktur
sem strangur Mothodisti. Það
má vera að Taylor sje að ein-
hverju Ieyti að breyta um skoð-
anir nú f seinni tfð, cn hvað sem
um það cr að segja, þá cr það far-
ið að verða æði tftt að mönnum,!
sem halda sig fast að hinum ýmsu
othódoxu kyrkjum \ærður það á
að trufla værðina með skoðunum,
sem ekki samrýmast neinni orthó-
doxfu, og enda skoðunum sem
orthódoxían, yfirleitt, hefir hatast
við og fordæmt, eins og t. d.
breytiþróunarkcnningin.
Ef maður færi að rekja í sundur
og athuga afleiðingarnar af sumu
sem Mr. Taylor ber fram í þess-
ari ræðu, þá kemst maður víst að
þeirri niðurstöðu, að maðurinn ætti
eiginiega að skoðast sem fríþenkj-
ari en ekki Mothodisti. Það er
ekki annað sýnilegt en að hann
œtlist til að menn sníði trúarbrögð-
in f hendi sjer, eftir þvf sem við
á, og gjöri á þeim breytingar og
umbœtur eftir því sem manni vex
sjón og skynsemi, en það er eng-
in orþódoxía, heldur Darwiniska
—það er breytiþróunarlögmálið
starfandi f andlegaheiminum, eins
og það á að vera. Srnátt og
smátt tognar hnappheldan,
,og guðirnir reka sinn brothætta bát
á blindsker f hafdjúpi alda'.
E. 6.
Iðjusemi.
Þeir höfðu alizt upp f sama
þorpinu, gengið á sama skólann,
lært sömu lexíurnar, leikið sömu
leikina og að öllu leyti lifað við
hin sömu Iffskjör, enda voru þeir
aldavinir. Enn þó var það eitt
atriði sem þeim jafnan bar á rnilli
um, og það var iðjusemin.
Jóhannes var ætfð sfstarfandi,
varði öllum sfnuin tíma til ein-
hverra gagnlegra hluta, og eyddi
aldrei fje sfnu fyrir óþarfa. Á
morgnana var hann ætfð á fótuni
fyr en aðrir, og að afioknu dag-
starfi sínu, forðaðist hann jafnan
spilahús, drykkjukrár og aðra
afvegaleiðandi staði, en notaði
þar á móti tímann víð lestur frceð-
andi og uppbyggilegra bóka.
Jón var aftur þvert á móti.
Hann hafði helzt enga löngun til
vinnu, og eyddi jafnótt fje sínu á
leik eða spilahúsunum. Hann fór
seint á fœtur, og missti þessvegna
oft af vinnu þeirri cr hann var
ráðinn ti).
Oft töluðu þeir um þetta vin-
irnir, og áminnti Jóhannes hann
oft'um að haga betur ráði sfnu, —
,,þvílffiðer iðjusemi og alvara,
og í gegn um stríð og starf fæst
ánægjan,“ sagði hnan. Jón hjelt
þvf aftur fram að þessi stuMi hjer-
vistartfmi mannsins væri sannar-
lega ckki of sæluríkur, þó að mað-
urinn útsliti sjer ekki á sífelldri
vinnu, og nyti þeirra unaðscmda
sem heimurinn hefði frarn að
bjóða, ,,og vfst mun jeg leika
mjer meðan jeg get“, sagði hann
og svo skildu þcir.
Tfminn lcið og báðir þessir
menn eignuðnst konu og börn.
Jóhannes gat sttax byrjað búskap
með dálítil efni, af því hann hafði
verið sparsamur og farið ve! með
fje sitt; enda gekk honum nú allt
að óskum. Hin mikla iðjusemij
hans var ócfað fyrirboði rólegs ogj
ánægjurfks æfikvölds. Börn h ans
öll voru mannvænleg, og juku þau
honum meiri cg meiri ánægju eftir
þvf sem árin fjölguðu.
Jón þar á móti byrjaði alveg
fjelaus, af þvf hann hafði varið
tíma sínum)og fje iila. Ekki vildi
hann samt vinna nema það allra
minnsta, cn flæktist úr einum
stað í annan. Kona hans varð
brátt leið á lífinu, þar sem hún
þurfti við fátækt og armæðu að
búa, og sambúð þeirra versnaði
dag frá degi, og að lokum urðu
J)au að skilja. Börn þeirra voru
löt og vildu lifa á annara sveita;
voru því útskúfuð og fyrirlitin
vfðast hvar, og urðu þau föður
sínum til hinnar mestu sorgar.
Svo um sfðir — uppgefiinn og
leiður á lífinu — leitaði Jón á náð-
ir vinar sfns sem tók honum opn-
um örmum. Og er Jón sá vellíð-
anina, hina ánœgjulegu konu, og
hin mannvænlegu börn vinar síns,
gat hann ekki tára bundist.
Hversu það var ólfkt hans ævi-
ferli, sem öllum var til ónýtis
varið.
„Hversu lífið hefir leikið okkur
misjafnt“, sagði hann. ,,Já, vin-
ur“ svaraði Jóhannes, ,,við hjeld-
um sína leiðina hvor“.
,,Og báðir ætluðum við að leita
sælunnar. ‘ ‘
,,Já, en sælan hefir aldrei búið
á leiðum þeim er þú hjelzt eftir“.
„Líklega ekki“.
,,Nei, aldrei ! Allt Iffið er
starf, og á vegum starfseminnar
býr sælan“.
, Já, en nú er of seint fyrir mig
að halda þá leið ? '
,,Nei vinur, aldrei of seint.
Hver göfug hugsun, hvert ærlegt
verk, kemur aldrei of seint;
heimurinn þarfnast þeirra á
öllum tímum. Og nú skulum
við vinur, eins og til forna, ganga
á sama skólann, læra sömu lexí-
urnar, og leika sömu Likina; þá
vorum við sælir og það getum
við verið enn ef við reynum“.
,,Já,“ sagði Jón klökkur, ,,við
skulum reyna“.
II. B.
Sýki.
í ræðu, scm D. R. Forgan, úr
fyrsta þjóð-bankanum í Chicago,
hjelt f veizlu hjá prcsbyteríönsku
kyrkjunni hinn 29. jan., sagði hann,
að ef áhcyrendur sfnir væru ýms-
um milljónerum einskunnugir eins
oghann, þá mundu þeir verða sjer
samdóma um það, að margir þeirra
manna væru nú búnirað glata hin-
um síðasta urmul þeirrar sálar, sem
telja mœtti upp á að í þeim hefði
búið, þegar peningagrœðgisvitfyrr-
ingin hefði gripið þá í fyrstu.
Bankahaldari þessi átti alls ekki
við Vítiskenningarglötunina. held-
ur þá óeðlilegu Og ógeðslegu kar-
aktjervisnun, sein menn almennt
geta sjcð votta fyrir hringinn í
kringumsigí fari þeirra manna,
sem fjárplógssýkitl hefir alvarlega
náð að festa rætur hjá. Þessi and-
tegi sjúkleiki, sem ekki hefir verið
veitt nægileg almenn eftirtekt,
nema helzt. f náma hjeruðum og
þar nefnist ,,gullþoisti“, er nokk-