Baldur - 06.04.1906, Blaðsíða 2

4
BALDUR, 6. jtíNí, 1906.
ER GEFINN ÚT A
GIMLI, --- MANITOBA
OÍIAÐ YIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIð.
BORGIST FYRIRFRAM
ÚTGEFENDUR:
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
IB.A-IEiID'CrflR,
G-IDÆILX,
TÆYY3ST.
Varðásmáiim anglýsingum er 25 ccnt
fyrir þumlung riá:kslengdar. Afaláttur er
gefiua 4 stœrri auglýsingum, sf m birtast í
blaðinu yfir leugri tíma. Viðvíkjanrii
Blíkum afslætti og öðrum fjármáiuro blaðs
ius, eru menn beðuir að anúa sjer sð ráðr
mannicum.
s>.
'«> Yv ’JS: vsjbf?
MIðVIKUDAGINN, 6. Jt/NÍ. 1906
Málfrelsi.
—:o: —
Eins ojj lcsendum Baldurs er
kunnugt, fyrirbauð pdstmálastjór-
Inn í Canada að flytja blaðið „Ap-
peal to Reason“ með kanadiskum
pósti snemma í síðastl. aprflmán-
uði> og gjörðu þá ýmsir ráð fyrir
að hægt mundi að senda blaðið
með ,,express“ tii kaupanda þesc
f Canáda. Nokkrir strangar af
blaðinu voru sendir á bennan hátt
áleiðis til Car.ada, en eftir litla
hrfð var sú leið einnig af tekin,
með þvf að hinn 25. aprfl fyrir-
bauð stjórnín að sleppa blaðinu f
gegnum kanadisku töllhúsin, ein=
og eftirfylgjandi brjef frá Ottawa
til blaðsins ,,AppeaI to Reason“
sýnir:
,,Postoffice Dcpartment, Canada.
Ottawa, May 4th 1906
,,AppeaI to Reason,“
Herra—Sem svar upp á tele
gramm yðar, dagsctt 3. þ.m., læt
jeg yður vita, að hinn 25. aprfl
sfðastl. fyrirbauð póstmáladeildin,
undir 636.gr. tolllaganna frá 1897,
að flytja blaðið , ,Appeal to P.ca-
son,“ sem gefið er út í Girard,
Kansas, inn til Canada,
Wm. Smith,
skrifari“.
Eftir þessu eru þá allar bjargir
bannaðar hvað ,,Appeal to Rea-
son“ snertir, og í þess stað
hafa svo útgefendurnir sent kaup-
endum f Canada mánaðarritið
Wayland’s Monthly, scm er gefið
út f sömu prentsmiðju og undir
sömu ritstjórn.
Síðan almenningur fór að fá
greinilega hugmynd um þetta mál
hcfir því verið mikill gaumur
gefinn sem vœnlegt er, og er
allt útliPfyrir, að það dragi á cftir
sjer stærri dilk heldur en póst-
málastjórinn, og aðrir ráðgjafar í
Ottawa hafa gjört reikning fyrir.
Við þetta tiltæki pósrmálastjór-
ains hefir fjöldi fólks víðsvegar um
Canada vaknað til meðvitundai
nm það, að það sje eitthvað veru-
lega fskyggilegt við það, að einn
maður hafi vald til að ákveða
hvaða fróöleik fólk megi lesa;
fyrir utan það sem flestum, sem
þekkja ,,Appea! to Reason,“ rnun
koma saman um, að það sje ekki j
einungis vel hæft blað til lesturs
fyrir hvern hugsandi mann, held-
ur eitt af allra merkilegustu blöðum
sem gefin eru út í Ameríku; sem
sýnir sig, meðal annars f þvf, að
það er hið útbreiddasta vikublað
sem nokkurntíma hefir verið stofn-
að í þessari álfu. Jafnvel flokks-
blöðunum hjcrna í Canada ægir
svo við þessu tiltæki, að sum
þeirra, og það sum hin stærstu,
geta ekki stillt sig um að mótmæla
því sem hinni rnestu óhæfu, og
eru þau þó f lengstu lög vön að
draga taum þess stjórnarflokks sem
þau halda upp vörn fyrir.
Sem afleiðing af þessu rignir nú
bœnarskrám úr öllum áttum til
Ottawa,f þeim tilgangi að fá póst-
málastjórann til að afturkalla
bannið. Ein beenarskrá með 400
nöfnum var t. d. send frá Port
Arthur fyrir nokkrum dögum; frá
Gimli er cin þegar farin með yfir
70 nöfnum, og úr öðrum áttum er
hið sama að frjetta.
Fjöldi af fyrirspurnum málinu
viðvfkjanai hafa og verið sendartil
póstmálastjórans, og er ólfklegt
að hann átti sig nú ekki á þvf, að
hann hafi gengið heldur lengra í
embættisfærslunni en_ kanadiska
þjóðin getur liðið orðalaust, enda
þótt hatin geti varið sig með þvf
að hann hafi haft lagastaf fyrir
sjer.—Menr/eru ekki ætíð skyld
ugir til að gjöra það sem þeir hafa
lagalcgt leyfi til að gjöra, og hann
hefði vissulega átt að hafa vit á að
gizka á það, hvort lögin sem hann
studdist við mundu vera f sámræmi
við hugsun og anda þjóðarinnar á
þessum tfmum, og hvort það
mundi þessvegna vera nokkurt vit
f að nota sjer valdið sem þau gefa
honum. En hvað sem um það er
að segja þá notaði hann valdið sem
lögin gáfu honum, og notaði það á
hinn ýírasta hátt, með því að fyr-
irbjóða að flytja blaðið ínn f landið
á nokkurn hátt.
Eftirfarandi brjef er svar frá
póstmálastjóranum til Mr. Wm.
Scott, f Winnipeg, upp á fyrir-
spurn sem hann sendi honum, um
það hver hefði gefið honum vald
til að úrskurða hvað hann (Scott)
mætti lesa:
„Ottawa, 16. maí, 1906
Kæri herra—
Jcg hefi meðtekið brjef yðar frá
11. þ. m. þar sein þjcr haidið því
fram, að blaðið ,,-Appeal Reason“
eigi rjctt á að ganga mcð kana-
diskum póstflutningi.
Postlögin f Canada LEGGJA
HEGNINGU VIÐ þvf að scnda
með kanadiskum pósti blöð sem
eru að indihaldi til ósœmileg (in-
dccent), ósiðferðisleg (immoral),
uppreistar-hvetjandi (seditious), ó-
l(ighlíðin(disloyal),nfðsk(scurrilous)>
og rægin (libellous), og það heyrir
undirverkpóstmálastjóransað skera
úr því hvaða blöð sje af þvf tagi.
Jeg hefi skoðað nokkur cintök
af blaði því er þjer minnist á, og
finn, að það mælir beinlínis fram
með því að ráða þá af dögum, sern
eru á móti hinum einkennilegu
skoðunnm þess, og finnst mjer
jeg hafi fulla ástæðu til að kalla
! þetta ósiðferðislegt (immoral).
Sömuleiðis finnst mjer bendingar
blaðsins til kaupanda sinna vera
gagnstæðar þeim meginatriðum
sem stjórn hvers lands hJýtur að
byggjast á, og því álft jeg það
upprcistar-hvetjandi (seditious) og
ólöghlýðið (disloyal). Orðfærið
sem blaðið virðist brúka er svaða-
legt og ofsalegt, að jeg held það
verðskuldi að vera kallað ósæmi-
legt (indecent), níðskt (scurrilous)
og rægið (libellous).
Undir þessum kringumstæðum
var jeg f engum efa um það, að
það var einmitt svona blað sem
lögin ákveða að skuli ekki flytjast
mcð kanadiskum pósti, hvort sem
það er rjettlátt eða ranglátt.
Þetta er svar mitt upp 4 yðar
hálf-óþörfu fyrirspurn um það.hver
hafi gefið mjer vald til að skera úr
því hvað þjer mættuð lesa. Jcg
hefi aldrei gjört kröfu til þess,
heldur er jeg aðeins að reyna að
framfylgja cins vel og jeg get lög-
um landsins,—lögum sem aðrir
menn buggu til fyrir mörgum árum
og lögðu upp í hendurnar á mj er.
Yðar einl.
A. B. Aylesworth“.
,Með þessu brjefi gefst mönnum
ekki einungis til kynna, áð póst-
málastjórinn hefir vald til að skera
úr þvf hvaða blöð sje þannig, að
efni og orðfæri, að þau rríegi flytj-
ast með kanadiskum pósti, heldur
gefst mönnum lfka til kynna fyrir
hvaða sakir að hann má bægja þeim
frá póstflutningi.
En hvernig stendur á þvf, að
það skuli ekki vera þegar búið að
bægja flestöllum blöðum Canada og
Bandaríkjanna fr&' flutningi með
kanadiskum pósti, þaféð sjálfsagt
mætti fyrirbjóða flest þeirra með
eins góðum rökum eins og brúkuð
eru nú gegn ,,Appeaíto Reason"?
Það er sú ástæða aðaliega fyrir
því, að þrátt fyrir það þó þessi
skammsýnu lög sje til f Canada.þá
leyfa sjer engir gætnir mcnn að
nota þau, af því meðvitundin um
þýðingu málfrelsis og blaðafrelsis
er svo djúpt gróðursett hjá ensku-
mælandi þjóðum,að það vær:,faug-
um bjóðarinnar,glæpsamlegrá fyrir
nokkurn mann að taka upp á sig
að framfylgja þcssum lögum hcld-
ur en að ganga fram hjá þeim í
embættisfærslu sinni. Um það
að lögin sje til, þó heimskuleg sje,
efast enginn maður, og um það að
póstmálastjórinn hafi samkvæmt
þeim haft vald til að beita þcim,
efast heldur enginn, en það verður
| vfst meíri hluti þessarar þjóðar á
[ þeirri skoðun að hann hefði átt að
líta það ógjört—að hann hcfði
ekki átt að lftilsvirða sfna eigin
þjóð með því að gcfa f skyn að
hún væri börn eða aumingjar, sem |
ekki hefðu vit á að velja það sein |
væri hæfilegt til lesturs,
Það er aðeins ein afsökun sýni-
leg í þessu máli, og hún er sú,
að maðurinn er nýr í stöðunni og
veit ekki fótum sfnum forráð.
Eins og mörg ensk blöð hafa
þegar bent á,þá er það bara hlægi-
legt að bera það fram sem kæru
að menn eða blöð sje ólögþlýðin(dis-
!oyal),þar sem það er búið að vera
alsiða f margar aldir undir enskri
stjórn að vera ,disloyal,‘ og jafnt
póstmálastjórinnsjálfur,eins og hver
annar hugsandi maður, er .disloyal'
þegar honum, finnst að sú stjórn
sem við völdin er, fari ranglega að
ráði sfnu. Það cr eitt af skilyrð-
unum fyrir að hafa pólitískt frelsi
eraðmegavera ,disloyal,‘ og það
orð er þvf ekki orðið brúklegt í kæru
á nokkurn mann, ef sú kæra á að
þýða nokkurn hlut. Fyrir utan
það sem sú ólöghlýðni, sem um
var að ræða í þetta skifti, átti við
útlcnd lög og útlenda stjórn, því
greinin, sem blaðið var fordœmt
fyrir, var skrifuð um ástand sem
átti sjer stað í Bandaríkjunum,en
.minntist ekkert á Canada. Hvern-
ig að kanadiskur embœttismaður
getur farjð að finna hjá sjer köilun
til að hegna mönnum suður í
Bandarfkjum fyrir árás á lög og
stjórn sinnar eigin þjóðar virðist
torskilið, en svo langt hefir samt
Mr. Aylesworth fundizt að em-
bœttisstarfsemi sfn þyrfti að ná.
Það er náttúrlega ekki allt gull-
vægt sem blöðin hafa að segja, og
eðlilega er sumt sem gefið er út á
prent ekki einungis þýðingarlaust
heldur skaðvænlegt; en allt um
það veit hver skynjandi maður, að
blöðin. eru og hafa verið hin allra
þýðingarmesta stoð og viðreisnar-
meðal allra mannrjettinda í heim-
inum, og að hvcrt það land, sem
lagt hefir tálmanir á leið blaðanna,
hefir að meiru eða minna leyti ver-
ið ófrelsisins land, og ætti því öll-
um að skiljast að hið viðsjárverðasta
spor sem hægt er að stfga er það,
að takmarka blaðafrelsi,því það er
sama og að takmarka málfrelsi.
Á hverju ætti það líka að byggjast
að takmarka málfrelsi ? Svar :
Á þvf sjálfsagt að vissar skoðanir
sje rangar, og cigi því ekki að út-
breiðast. Þetta er sjálfsagt vel
hugsað. En á hverju getum vjer
vitað að vissar skoðanir sje rangar?
Svár : Á þvf að bera þær saman
við rjettar skoðanir. En hvernig
fer maður að vita hvað eru rjettar
skoðanir ? Svar: Maður spyr
póstmálaráðgjafan að því!
Það er ekki orðið ósnoturt hið
•pólitíska ástand þeirrar þjóðar,
sem gctur átt það á hættu að
þurfa að fá vissu sína um það
hvað sje rjett skoðun frá einum
manni, og þó er nú svo ástatt í
Canada. Það efast náttúrlega
enginn um það,að það sje til rang-
ar og skaðsamlegar skoðanir, en
þcgar kcmur til þess að skera úr
því hvað sje röng og skaðsamleg
sköðun, hefir venjulega hver sfna
sögu um það að segja, og einmitt
rjettinn til að segja sína sögu
um hvað sjc röng og skaðleg skoð-
un, eða hvað sje rjett og heilnæm
skoðun,kö!lum vjer pólitískt frelsi,
eins langt og það nær; og þegar
maður má ekki segja sína sögu
urn það þá köllum vjer það póli-
tfskt ófrelsi. Það er ófrelsi af
þessu tagi sem vofir yfir mönnum
f Canada, ef fólkið ekki reisir
skorður við þvf í tfma.
Menn geta verið svo sammála
um að vissar skoðanir sje skaðleg-
ar að það megi svo heita að þjóð-
in vilji ckki leyfa þeim útbreiðslu,
en það væri ffflska, allt um það,að
leyfa einum manni að skera úr
þvf hvaða blöð flyttu þessháttar
skoðanir; ekki sízt þi gar ekki
verður komið fram lagaábyrgð á
hendur honum; og þegar hann
þar ofan í ’kaupið getur haft
pólit.fskar fiokkfylgisðstæður til að
tálma útbreiðslu vissra blaða, með
því að væna þau um að flytja for-
boðnar skoðanir. Sje þessvegna
um það að ræða að koma f veg
fyrir útbreiðslu þeirra skoðana,sem
þjóðin fyrir sfn lög er einhuga um
að stemma stigu fyrir, þá ætti að
minnsta kosti að brúka þá nær-
gætni.að láta ekki einn mann hafa
úrskurðarvald í þeim sökum, held-
ur að láta rannsaka allt þessháttar
fyrir . dómstólum landsins, svo
mögulegt væri að koma með varn-
ir í þeim málum eins og öðruin
málum; þvf hitt er óhæfa að láta
einn mann hafa vald til að eyði-
leggja hvaða blað sem honum lfzt,
fyrirvaralaust, án þess hægt sje að
krefja harin til reikningsskapar
fyrir það. Það var af þessu tagi
bendingin sem blaðið Free Press,
f Winnipeg, kom fram með í sinni
tilþrifamiklu ritstjórnargrein um
þetta efni, og á það, að minnsta
kosti, ættu allir hugsandi menn að
geta fallizt. Pólitfskt frelsi hvflir
á málfrelsi, og blöðin eru yfirleitt
áhrifamesti, víðtækasti og gagn-
legasti þáttur málfrelsisins. Það
er þvf of mikið í húfi fyrir mann-
fjelagið f heild sinni, þcgar um
takmölkun á blaðafrelsi eraðræða,
tfl þcss að rnenn geti gengið þegj-
andi fram hjá tilraunum í þá
átt, og ætti þvf hver einastí
hugsandi maður, sem nokkurs
metur sitt persónulega frelsi, að
leggja fram sitt lið til að afstýra
þeirri hættu sem stafar af því að
einn pólitískur flokksmaður í sæti
póstmálaráðgjafans skuii að ósekju
geta stigið á hálsinn á hvaða blað
sem honum sýnist. I bráðina
er aðferðin sú, að gefa honum til
kynna að þjóðin ætli ekki að líða
þann yfirgang sem hann hafi sýnt
blaðinu ,,Appeal to Rcason,“
með því að senda til hans stanz-
lausan straum af bœnarskrám uin
það að vcita þvf aftur kanadisk
pósthlunnindi, eins og margir eru
þegar búnir að gjöra.— Önnur ráð
er ekki með góðu móti ha’gt að
brúka þangað til hægt er að fá
póstlögunum breytt.
Það er enskt orðtak, að árvekni
sje það gjald scm þjóðirnar verði
að greiða fyrir frelsi sitt, og ættu
menn nú að sýna þá árvekni sem
frjálshugsaridi fólki sœmir. Það
ætti ckki að draga úr neinum, að
orðin sem Egene Debs brúkaði í