Baldur - 20.07.1907, Blaðsíða 3

BALDUR.
V íir, nr. 25.
landi? Kærum okkur aldrei; þetta
er Ameríkönsk aðferð. Allar borg-
ir f Evrópu, Ástralfu, Nýja-Sjá-
landi og jafnvel Asfu, geta steypt
þessum yfirgangi af stóli, en hvað
okkur snertir, þá skulum við
halda fast við ráðstafanirnar ein-
göngu.
Er þetta ekki undarlegt ? Án
þess að láta það verða að hinni
minnstu bendingu fyrir okkur,
getum við horft á borg eftir borg
á Englandi, Skotlandi, Þýzka-
landi, Frakklandi, Svisslandi, í
Austurríki, Ungverjalandi, Belgfu
og Indlandi, fá stórtekjur af sams-
konar nauðsynja stofnunum borg-
anna, sem hjá okkur eru eign
einstaklinga og veita árlega stór-
fje í þeirra vasa. í löndum þeim
sem hjer eru talin hafa gasverk-
stæði, rafurmagnsverkstæði, tele-
fón- og telegraff-útbúnaður, járn-
brautir, strætisbrautir, námur,
sláturhús; olíulindir og elds- og
lffs-ábyrgdarstofnanir stöðugt ver-
ið að færast úr höndum einstakling-
anna í hendur hins opinbera. Hjer
sjáum við þjóð eftir þjóð viður-
kenna þann sannleika, að það, að
láta nauðsynjastofnanir þjóðanna
vera eign einstaklinga, þýði okur,
rán, ljelega vinnu fyrir hátt verð,
og skaðvæn áhrifálöggjöflandanna
af hendi þeirra sem yfir þessum
stofnunum ráða.
ítalfa hefir á einu ári tekið járn-
brautir landsins, sem voru f illu
ástandi f höndum prfvat fjelaga,
°g gjört þær að góðum og hag-
kvæmum ríkisstofnunum. Hið
sama hafa Japansmenn gjört eftir
að hafa athugað nákvæmlega járn
brautamálasögu flestra landa f
heiminum. Hjá okkur er aftur
öðru máli að gegna. Hjá okkur
eru járnbrautarfjelögin herrar Con-
gressins; þau ráða kosningu em-
bættismanna, yfirtroða lög og rjett,
smeygja sjer undan skattaálögum,
eitra hugsunarhátt manna með
mútum, og ræna þjóðina með of
háu flutningsgjaldi, sem sett er
upp með því yfirskini, að þess
þurfi, til að borga vexti af höfuð-
sfólsfje brautanna, sem oft er að
helmingi eða meira að eins fmynd-
að höfuðstólsfje og hefir aldrei f
brautirnar lagt verið. En við er-
um ákveðnir f því að ganga fram
hjá þessum hlutum ag halda við
upptckinn hátt. Með algjörðu
skeytingarleysi um Öll okkar nauð-
synjamál getuin við athugað hin
miklu fólkseignarfyrirtæki f Lon-
don, Manchester, Birmingham,
Leeds, Sheffield, Liverpool, Köln,
Koblenz, Munchen, Vienna, Zur-
ich, Bern, Sydney og VVellington,
og jafnvel þegar við berum saman
hið ágæta strætisvagnafyrirkomu-
lag þessara borga við ófögnuðinn
sem gengur undir sama nafni í
Chicago og Brooklyn bregður okk-
ur ekki hið minnsta. í London,
Manchester, Birmingham, Sydney
og þeim öðrum bæjum sem taldir
hafa verið fá prfvat fjelög ekki að
ræna bæjarbúana; það er öfugt við
það sem við viljum. Við látum
okkur einu gilda um það, hver
rænir okkur, sje það að eins lög-
lega gjört. Okkur verður ekkert
bilt við að heyra að við þurfum að
borga óhemjulega mikið fyrir notk-
un telefóna og telegraffa, að við
borgum hlutfallslega meira fyrir
Ijós heldur en nokkur önnur þjóð,
að “Express“-fjelögin okkar sje
haglega gjörð fjárdráttarvjel, og að
það mætti með sanngirni lækka
flutningsgjald járnbrautanna okkar
um helming.og fá þó góðar rentur
af þvf fje sem í raun og veru hefir
verið f þær lagt. Við vitum að
frystivagnakerfið, samtök kolafjel-
aganna, reglugjörðir járnbrauta-
fjelaganna um aukagjald við vagna-
færslu á vagnstöðvum þeirra, og
annað þvf lfkt, eru að eins fjár-
dráttartilraunir f dularklæðum, og
að þeir sem beittu þesskyns að-
ferðum f öðrum löndum yrðu
geymdir innan fangelsisveggjanna
eftir að þeir yrðu uppvfsir að at-
hæfi sfnu. Við vitum að afleið-
ingin af öllu þessu er eymd og ör-
byrgð á aðra hlið, og gagnslaus
auðlegð á hina; en við látum okk-
ur það engu skifta. Það sem kæt-
ir okkur er það að hjá okkur verða
nokkrir menn að stóreignamönn-
um og við getum ekki annað en
glaðst yfir þvf að í Evrópu verði
enginnrfkurafaðselja krabbarneins-
bakterfur,ogaðþarsjeenginnRocke-
feller sem sýgur biljón dollara út
úr fólkinu á fáum árum. Það er
satt að vfsu, að svo virðist ástund-
um sem við sjeum að færast f
rjetta horfið ! Það er t. d. ekki
hægt að neita þvf, að samkvæmt
manntalsskýrslum erum við óðum
að hætta að vera óðalsbændur og
erum að verða leiguliðar. Sömu-
leiðis verður þvf ekki mótmælt, að
um leið og nokkrir menn eru að
verða efnalega sjálfstæðir,eru flest-
ir að verða efnalega ósjálfstæðir.
En sá maður sem hugsar sjer að
lækna þessa hluti, f stað þess að
fúska við fánýtar “iáðstafanir“, er
viðsjárverður Sósfalisti, sem ætti
að fara í fangelsi. — Hvað okkur
snertir, þá hlustum við ekkiáhann.
Látum allar þjóðir færast í áttina
til skynsamlegrar og heiðarlegrar
meðferðar á opinberum málum, ef
þær svo vilja, en hvað okkur
snertir, þá skulum við fyrir alla
muni láta ræna okkur, cða deyja
ella.
Mr. Bryan kom úr ferðalagi
sínu f útlöndum fullviss um það,
hve miklu happasælli þjóðeignar-
stefnan er, í þvf scm lýtur til al-
mennra þarfa, hcldur en sjereign-
arslefnan. Hann varð var við það,
eins og allir sem gcfa þjóð-
málum gaum, að heimínum
miðar yfirleitt að hugsun og
framkvæmdum f áttina til sam-
eignar á stórfyrirtækjum. En um
leið og hann við heimkomu sfna
lætur f ljós,að sjer falli þessi stefna
vel í geð, snýr helmingur hintia
fyrverandi pólitisku vina hans
bakinu við honum, og honum er
sagt, að hann hefði átt að geyma
þessar skoðanir hjá sjer og ekki
láta nokkurn mann vita um þær.
Þú getur lagt hvaða skilning í þetta
sem þú vilt, en hvað sem þvf líður
þá er það áreiðanlegt, að í öðrum
löndum er þjóðeignarstefnan að
uppræta ýms af þeim vandræðum
sem menn hafa átt við að stríða f
pólitisku sambandi, og eins hitt,
að þeir sem flytja okkur frjettir um
það og segja að sjcr geðjist sú
stefna, þá eru þeir úthrópaðir sefn
Anarkistar. Hjer geta menn
hlustað á allar mögulegar tillögur
um ráð gegn yfirgangi auðfjelag-
anna, nema tillögu um það eina
ráð scm dugar. Þú getur heyrt
menn tala um órjettlætið, sem
járnbrautafjelögin hafi í frammi,
með því að hafa hærra flutnings-
gjald fyrir einn heldur en annan,
og þú getur heyrt menn tala um
allskonar ráð við þvf, og þó veiztu
að það er eins auðvelt að hafa
járnbrautir án járnbrautarteina,
eins og það er, að fá jöfnuð hjá
járnbrautaeinveldunum okkar.Jöfn-
uður á sjer ckki stað f sambandi
við notkun þeirra brauta sem eru
f höndum einstaklinga eða prívat
fjelaga. Á Englandi, þar sem
járnbrautir eru prívat manna eign,
nafa allar mögulegar tilraunir í
lagaformi verið gjðrðar til þess að
fyrirbyggja mismunandi flutnings-
gjald, en það hefir ekkert að segja
og allt er í sama horfinu og áður.
Hvers vegna við erum á eftir öðr-
um löndum, hversvegna við höld-
um okkur við það sem aðrir kalla
úreltar venjur, er ekki auðvelt að
sýna. En það er víst, að eftir fá
ár verður Japan, með sfnar þjóð-
eignarbrautir, gufuskip, verkstæði
og verzlun búið að taka frá okkur
verzlunina á Kyrrahafinu. Það er
eins áreiðanlegt eins og það að
sólin skfn yfir okkur. Við getum
sjeð, eða ættum að geta sjeð,
hvernig Þýzkaland hefir náð undir
sig verzluninni við Suður-Amerfku
og þó eru Þjóðverjar ekki eins vel
settir að mörgu leyti eins og Jap-
ansmenn. Á sama hátt <?ru Jap-
ansmenn að eyðileggja verzlunar-
tækifæri okkarvið Kyrrahafið, Við
erum verzlunarþjóð. Hið eina
sem við erurn sólgnir f er verzlun
og viðskifti. Ef svo er, þá er
ýmislegt fyrir okkur að athuga,
Eigum við að fara áfram eða aftur
á bak ? Líklega er það hugmynd-
in að fara áfram, en við getum
gengið út frá þvf, að það er ekki
til hjá okkur fjelag eða verzltmar-
samband scm hefir hið minnsta
tækifæri til að sigra f strfði við
hinar japönsku þjóðeignarstofnan-
ir. Hinar japönsku ríkisstofnan-
ir eru fyrir þjóðfjelagið, og þess
vegna eru þær þróttmiklar. A
þessum tfmum getur engin þjóð
gengið fram hjáhinum nýrri stefn
um í heiminum án þess að skaða
sig. Ef við ætlum að verða aft
astir f lestinni þá skulum við ekki
vera að kvarta yfir þvf að við sje-
um sigruð þjóð, því við erum sjálf-
ir orsök í þvf.
T)r. O. Stephensen■
643 Ross Öt.
WINNIPEG, MAN.
Telefón nr. 1498.
ÓVIÐJAFNANLEG KJÖRKAUP
Á BÓKUM
framlengd um nokkrar vikur.
30 til 60 prósent afsláttur.
Lesið eftirfylgjandi verðskrá:
Uncle Tom’s Cabin, eftir H. B. Stowe ioc.
Hidden Hand, eftir Mrs. E. D. E. N. Southworth ioc.
Self-Made, ,, tvær bækur 15c.
How Christianity Began, eftir William Burney ioc.
Advancement of Science, eftir Prof. John Tyndall i$c.
Christianity and Materialism, eftir B. F. Underwood 15C.
Common Sense, eftir Thomas Paine 15C.
Age of Reason, Eftir Thomas Paine 15C.
Apostles of Christ, eftir Austin Holyoake 05C.
The Atonement, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
Blasphemy and the Bible, eftir C. B. Reynolds 05C.
Career of Religious System, eftir C. B. Waite 05C.
Christian Deity, eftir Ch. Watts 05C.
Christian Mysteries °SC*
Christian Scheme of Redemption eftir Ch. Watts 05c.
Christianity— eftir D. M. Bennett , c5c.
Daniel in the Lions' Den, eftir D. M. Bennett 05C.
Giordano Bruno, æfisaga hans, kenningar og pfslarvættisdauði 05C.
Last Link in Evolution, eftir Ernst Haeckel 05C.
Liberty and Morality, eftir M. Ð. Conway 05C.
Passage of the Red Sea, eftir S. E. Todd 05C.
Prophets and Prophesies, eftir John E. Remsburg 050.
Science and the Bíble Antagonistic, eftir Ch. Watts 05C.
Science of the Bible 05C.
Superstition Displayed, eftir WiUiam Pitt 05C.
Twelve Apostles, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
What did Jesus Teach? eftir Ch. Bradlaugh 05C.
Why don’t God kill the Ðevii ? eftir M. Babcock ioc.
Allar þessar ofantöldu bækur ......................... $2.00
Jeg borga póstgjöld til hvaða staðar sem er, í Ganada eða
Bandaríkjunum.
PÁLL JÓNSSON,
655 Toronto St., WINNIPEG, MAN.
M ex: Rd
BŒKUR!
HEIMSPEKISLEGS,
VÍSINDALEGS,
STJÓRNFRŒÐISLEGS,
OG TRÚARBRAGÐALEGS
EFNIS.
WHAT IS RELIGION ? Sfð-
asta ræða Ingersolls. Verð ioc.
DESIGN ARGUMENT FAL-
ACIES,eftir E.D.Macdonald 25C.
WISDOM OF LIFE, eftir Arth-
ur Schopenhauer. - Verð 25C.
RITVERK Charles Bradlaughs,
með mynd, æfisögu, og sögu um
baráttu hans f enska þinginu.
Verð : f skrautbandi - - $1.10
f kápu - - 50C.
FORCE AND MATTER : or
Principles of the Natural Order
of the Universe, with a System of
Morality based theron, eftir Prof.
Ludwig Buphner. Með mynd.
Verð:íbandi - - $1 10
MEN, WOMEN, AND GODS,
eftir Helen H. Gardener. Með
formála eftir Col. R. G. Ingersoll,
og mynd höfunnarins. Þessi bók
er hin langsnjallasta sem þessi
fræga kona hefir ritað.
Verð: f ba idi $1.10, í kápu 50C.
PHILOSOPHY of SPIRITUAL-
ISM,
eftir Frederic R.Marvin. í bandi.
Verð:....................50C.
PULPIT, PEW.and CRADLE,
eftir Helen H. Gardener. I kápu.
Verð: ioc.
God and My Neighbour
eftir Robert Blatchford á Eng-
landi, sem er höfundur að ,,Merrie
England,“ ,,Britain forBritish,“
o.fl. Bókin er 200 bls. á stærð,
prentuð með skfru letri á góðan
pappír. Bókin er framúrskarand
vel rituð, eins öll ritverk Robert
Blatchfords. Verð:íbandi $1.00
f kápu 5oc.
ADAM’S DIARY, eftir Mark
Twain $i.oo>
EVE’S DIARY, eftir Mark
Twain $1.00
EXAMINATION OF THE
PROPHECIES—Paine 15C.
Is the God of Israel the True God?
eftir Israel W. Groh. 15C.
Ritverk Voltaires:
VOLTAIRE’S ROMANCES.
Ný útgáfa f bandi $i-5o
Micromegas. í kápu 25C.
Man of Forty Crowns 25C.
Pocket Theology 25C.
Letters on the Christian Religion,
með myndum af M.de Voltaire.
Francois Rabelais, John Locke,
Peter Bayle, Jean Meslier og
Benedict Spinoza. 25C.
Philosophy of History 25C.
Ignorant Philosopher, mcð mynd-
um af René Descartes *og Bene-
dict Spinoza 25C.
Chinese Catecism 25C.
Sentið pantanir yðar til
PÁLS JÓNSSONAR,
655 Toronto St.
WINNIPEG, --- MAN.
BATUR
til sölu.
Stór seglbátur með öllu tilheyr-
andi til sölu hjá undirrituðum.
Verð $200.
Báturinn stendur uppi hjcr á
Gimli, og gcta menn skoðað hann
hvenær sem vera vill.
E. Olatsson.
XiEISUD.
Lóðir 111 og 112 f röð 1 Gimli,
til sölu fyrir $1000 b;eði saman ;
$600 og $400 ef keypt sitt f hvoru
lagi. y borgist f peningum og
hitt á tveim árum, með 6%" rent-
um. Þessar lóðir liggja að Centraí
St., og önnur þeirra er hornlóð.
Þeir sem kaupa vilja, geta sam-
ið við ritstjóra Batdurs um kaupin.
S. A. Anderson.
Pine Valley P.O. -- Man.