Baldur - 01.12.1909, Qupperneq 2

B A L D U K, ini. ár, nr. 14
MLDl
ER GEFINN ÚT Á
GIMLI, ---- MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIb.
BORGIST FYRIRFRAM.
tÍTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISFIING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSKRIFT TIL BLAoSINS :
BALDUE,
GIMLI,
LÆAs-ISr.
m
Verð á smáum auglýsingum er
25 c. fyrir þumlung dálkslengdar.
Afsiáttur er gefinn á st;erri auglýs-
ingum, sem birtast í blaðinu ynr
lengri tfma. Viðvíkjandi slíkum af-
slætti ogfSðrum fjármálum blaðsins,
eru menn beðnir að snúa sjcr að
ráðsmanninum.
x
Roskinn strákur.
“Fyrirmyndin.“
Ú
I'yrir skömmu var þess getið,
að Jón Ólafsson væri enn á ný
orðinn ritstjóri “Reykjavíkur”.
Tekið hefir blaðið stakkaskiftum
sfðan, og slagar nú meira upp
eftir “Lfigrjettu” en áður var. En
ekki eru framfarirnar einu kenni-
merkin um það, hver á pennanum
heldur. “Gaman og alvara” heitir
einn flokkurinn f blaðinu nú, og
fremur verður gamanið f þeim
flokki óviðfeldið þegar alvaran er
tekin með í reikninginn.
Eftirfylgjandi greinar standa f
þeim flokki, hinn 16. okt.:
Hausavíxl á
SKILNINGARVITUNUM.
“Barnablaðið,, ráðherrans hálf-
dróttar þvf að ritstj. “Lfigrjettu",
að hann muni ef til vilj vera
"<?lœs á nueft mál“.
Hingað til hafa menn nú hryrt
með eyrunum það sem talað
(mælt) var, en ejeð (og lesið) með
augunum það sem ritað var eða
prentrað.
En það erlíklega fyrir samband
ráðherra-blaðsins við annan heim
og mök þess við andana (hreina og
óhreina), að ritsj. þess virðist nú
kominn upp á að hafa vfxl á
skilningarvitunum og lesa mœlt
mál, og þá líklega heyra hvað
skrifað er (eða prentað).
En er það ekki til of mikils
mælst, að ætlast til þessa aföðrum,
sem ekki eru f anda-kuklinu?
ÚR ANDANNA HEIMI.
Á laugard. var, þegar “barna-
blaðið” eða ráðherrablaðið var
ný-komið út, heyrði einhver þessa
vísu sfcrifaða “ósjálfrátt”, en
“Lögrjetta” nam og flutti á
Miðvikudaginn. Andinn hafði
getið þess, að með orðinu “bað”
(f vísunni) væri átt við hegningar-
bað (lfklega lfkt og er á Kleppi,
þar sem það er haft til refsingar á
óþæga vitfirringa að kasta þeim
allsnöktum í kalt bað og halda
þeim nauðugum niðri í þvf unz
þeir sefast):
“Hann ætti’ að fara inn á K ....
og o’nf baðið
og hafa með sjer Iitla Lcpp
og lfka blaðið”.
* * *
“Barnablaðið ráðherrans” &
vitanlega að tákna “ísafold”, af
þvf að ritstjóri hennar er sonur
Björns ráðherra. Það er nú fyrir
sig, og ekki líkt þvf eins fyrirlitlegt
eins og hitt f vfsunni, sem til er
færð, að kalla nokkurn mann
“lepp” föður sfns, af því hann
heldur uppi vörn fyrir honum.
En þetta er ekki aðalatriðið hjá
Jóni. Hitt er það, að honum er
svo mikil sæla f þvf, að sýna með
útúrsnúningi hvað mikill mál-
fræðingur hann er, að hann gat
ekki staðið af sjer freistinguna, —
fremur en Vfga-Styr þegar hann
hjó höfuðið af manninum; —- það
lá svo vel við högginu.
Og svo getur hann, blessaður
karlinn, haft útúrsnúninginn fyrir
inngangsorð að spottyrðum sfnum
um andatrúna, og það er nú ekki
aldeilis ónýtt fyrir stjómmála-
skörunga “heimastjórnar”-flokks-
ins.
Ýmsum kann að þykja vænt um
það, bæði austan hafs og vestán,
að sem mest sje spottast að anda-
trúnni, jafnvel þótt enga mann-
eskju laogi eins mikið til nokkurs
hiutar eins og þess, að geta gengið
úr skugga um það, hvert annars-
lffs-vonin sje virkilega vit eða
vitleysa; Það bregður t. a. m.
svo undarlega við, hinn 25. nóv.,
að “Lögberg” seilist tii Þýzkalands
eftir frjett, sem augsýnilega á að
vera pústuránasir andatrúarinnar.
Að vfsu er ekkert út á það að
sitja, að flytja mönnum slíkar
frjettir; — þótt það sje nýlunda f
“Lögbergi”, að lcggja þessu
nokkuð illt til. Hitt virðist
blaðið þá eins vel hafa mátt nefna,
að einmitt þennan mánuð standa
yfir f New York rannsóknarfundir
ýmsra umboÖ3manna hinna helztu
háskóla þessarar álfu, sfðan ítalski
miðillinn, Palladino, var flutt
þangað vestur um daginn. Eftir
þeirri frjett hefði ekki þurft eins
langt að seilast, og talsvert mark-
verðari er sú frjett heldur en hin,
Hópar fræðimanna gjöra sig ekki
vísvitandi að flónum, rjett að
gamni sfnu. Hitt er ekkert nýtt
hvorki f Þýzkalandi nje annar
staðar, að misindismenn misbrúki
hvað scm vera skal sjcr til fjár-
gróða. í þcssti nágrenni sýiia
t. d. grfsk-katólskir klerkar
kristindóminum þá óvirðingu,
að gjöra sjer vígt vatn, sem
auðtrúa alþýða telur allra meina
bót, að fjárgróðavöru. Svoleiðis
“blekkingar” eru ekki í frásögur
færðar sem neinar nýjungar, og
þó eru þær bein afleiðing af æðstu
trúarbrögðum heimsins.
Það er ekki nóg að láta sjer
þykja vænt um spott sjálf-
kjörinna þjóðfífla, og það er ekki
nóg að gleypa sig fullan af
einhverju blaðri, sem á að heita
almenningsálit, eins og það t. d.
að Jón Ólafsson sje fyrirmynd í
blaðamennsku.
Hjerna kemur annað sýnishorn
af gamninu hans, hinn 30. okt.:
SAMNINGURINN nýi.
Um það “nýja testamenti”, var
nýlega sagt:
“Faðirinn samdi við soninn\
en ráðunautsins óhreini andi sveif
yfir vötnunum”.
Margir Vestur-íslendingar vildu
sannarlega feginshugar vita fs-
lenzku stjórnina setta sem allra
fyrst á hausinn, svo f hennar stað
gætu komið menn með stefnu
Skúla Thoroddsens, Gísla Sveins-
sonar og annara þeirra, sem halda
uppi virðingu þjóðarinnar nreð
almennilegum ritgjörðum og for-
göngu. En þessi guðnfðsluað-
ferð er ekki það, að ræða stjórn-
mál þjóðar sinnar, og það er ekkert
virðulegra fyrir því, þótt kunnugt
sje að höfundurinn sje ekki sjálfur
þrenningartrúarmaöur. Þarna er
munnsöfnuðurinn gamli, sem fs-
lenzku Únftararnir hjerna vestan
hafs súpa seiðið af enn f dag, og
halda honum hjer sumir hveijir
enn þá á lofti, — lfklega af
postullegri tryggð við meistarann.
Stór þáttur f hinni þjóðkunnu
blaðamennsku þessa manns er viss-
ulcga sá, að svffast engra meðala,
—og áreiðanlega hafa bæði jeg og
aðrir honum yngri menn, — eins
og mjer finnst hálfpartinn von
meðan menn eru ungir og athuga-
litlir, — lengi verið hugfangnir af
þcssu “tápi” hans. En það er
þetta, sem fslenzka þjóðin sýpur
nú seiðið af. Blaðamennskan cr
yfirleitt þrungin af langt of miklu
alvöruleysi, og þá sitja sann-
gjarnar röksemdir á hakanum.
Vottur þess er sú bjánalega
ofsókn gegn vfsindalegum sálar-
fræðisrannsóknum, sem fslenzka
þjóðin ein er nú búin að gjöra að
óaðskiljanlegum hluta af sinni
pólitík.
* *
*
Það er svo sem ekki verið að
benda á þetta hjer, f því skyni að
Jón eðá þeir sem á hann trúa, fari
að laga sig. Hann hcfir vfst frá
barndómi talið sig upp úr þvf
vaxinn; og það er seint að kenna
giimlum. Á hinu erhrýn þörf,að
yngri blaðamönnum skiljist það,
að skörungsskapur Jóns Ólafssonar
er aðeins eitt en efcki öll skilyrðin
fyrir þvf að geta verið fyrirmynd
f blaðamennsku.
Lýginn maður hefir aldrei orðið
sú fyrirmynd, hversu málfróður
cða pennafær scm hann hcfir
THE (JIMLI FRUIT STORE.
Ey ddu 5 centum
fyrir $1 viröi af ánægju
handa vinum þínum.
POSTSPJAID kostar svo LÍTIð, en ánægjan, sem það veitir,
er svo MIKIL, að enginn ætti að láta þurfa að minna sig á að gleyma
ekki vinum sfnum.
JEG hefi ævinlega það nýjasta og fásjeðasta, — auk algengu
tegundanna, — af póstspjöldum.
YKKUR er ævinlega velkomið að skoða spjöldin, jafnvel þó þið
kaupið ekkert; — en ef þið kaupið þau, þá er allt strax við hendina
borð, blek og penni, til afnota ókeypis.
ZHLáUETlsriES BZBiXSTJA>.lSrSS03Sr
verið. Hvefsni og útúrsnúningar
og algjört virðingarleysi fyrir
sannleikanum,— aðeins það, að
flytja mál sitt með smellnum
setningum, — má ómögulega
verða að svo viðurkendum kostum,
að nokkur þjóð telji það sjerstak-
lega’til fyrirmyndar.
* *
*
Vera kann að vestur-fslenzkt
fólk geti, að einhverju leyti, bæði
f gamni og f alvöru, horft til baka
til fyrri tíða, þegar þeir nafnar
Ijeku hjerna draugaglettur, —en
langmest hlyti það að vera f
alvöru. Það eru nú — scm betur
fer — allmargir farnir að reisa
hraustlega rönd við þeim öfgum,
sem sjera Jón Bjarnason hefir
bezt beitt sjer fyrir; — það má
meir að segja álfta það orðið tals-
vert móðins, að slá sig til riddara
á honum í ellinni. Það væri
ekki miklu ónauðsynlegra, að
svolftið færi að sljákka svarra-
skapurinn, sem Jón Ólafsson Ijet
hjerna eftir sig. Hann kann að
hafa verið þarflegur á sintii tfð, en
sú tíð er sannarlega liðin og ætti
aldrei að koma aftur.
Það væri langbezt, að báðar
jónskurnar fengju að verða sam-
ferða — sakramentislaust og guð-
nfðslulaust.
* *
#
Ritstjóri “Reykjavfkur” heldur
náttúrlega áfram að vera óum-
breytanlcg fyrirmynd(!) f fslenzkri
biaðamennsku; — er strákur eins
og hann hefir allt af verið, — bara
nú orðið roskinn strákur.
J. P. S.
Þegar Kipling ferðaðist um
Canada, átti hann dálftið orðastríð
við veitingasalann á einu hótelinu,
sem hann gisti á. Litlu áður en
Kipling ætlaði af stað frá hóteli
þessu, gjörði hann boð eftir
hóteleigandanum:
”Jeg ætlaði að eins að segja þjer,
að af öllum hótelum sem jeg hefi
kornið á á þessum hnetti, cr þetta
hótel þitt ljelegast”
Þegar Kiplingfjekk reikninginn,
stóð þar meðal annars:
“Fyrir ósvffni $ 3.00"
VERTU MAÐUR.
Eyðslusemin er móðir fátæktar-
innar. Skoðaðu það ekki sem
vanvirðu að starfa að erfiðri vinnu.
Taktu þjer vinnu þar sem hún er
bezt borguð, en samt skaltu heldur
vinna fyrir hálf daglaun en að
ganga iðjulaus. Vertu þinn eigin
húsbóndi, en láttu ekki tfzkuna
ákveða hvaða hatt, treyju eða skó
þú eigir að brúka. Eyddu ckki
öllu f mat og klæðnað, sem þú
vinnur þjer inn. Vertu sparsam-
ur og gætinn gagnvart þfnum eigin
þörfuin, en hjálpaðu þeim sem
bágt eiga. Hjálpaðu þeirn án
þess að ætlast til hróss eða annars
endurgjalds f staðinn. Vertu
drambsamur, cn láttu það vera
rjetta tegund drambs. Vertu of
stolturtil að klæðast frakka, sem
þú getur ekki borgað; of stoltur
til að taka þátt f þvf fjelagslffi. sem
efni þín leyfa ekki; of stoltur
til að ljúga, stela eða svfkja; of
stoltur til að vera ágjarn. — í
fám orðum, vertu ráðvandur mað-
ur, og stjórnaðu þfnum eigin orð-
um og gjörðum.
í SÍNU EIGIN HÖFÐI.
Dómarinn: “Er það satt frú, að
þú hafir klórað inanninn þinn?“
Frúin: “Já, það er satt. ’’
D.: “Finnst þjcr það sæmandi
framferði?”
F.: “Því ekki það. Honum var
það mátulegt.”
D,: “Hvaða forsmán. Átt þú
ekki að virða og elska mann þinn?
Veistu ekki að maðurinn er höfuð
konunnar?“
F.: „Ha, ha. Má jeg þá
ekki hafa heimild til að klóra mjer
f höfðinu þegar mjer sýnist?”
Hann: “Hvernig gengur þjet
á matrciðsluskólamnn, Sigga?“
Hún- “Ágætlega. Þegar að
við erum gift, Þá færðu að reyna
hve kæn jegervið matartilbúning.
Einkum gleður það mig að þú
verðir veikur, þvf jeg hefi lært
tilbúning á mörgum matar-
tegundum fy-TÍr veíka menn.”