Dagsbrún - 26.05.1917, Page 1

FREMJIÐ EKKI RANQINDI DAGSl B I R 1 U 1 N [ ÞOLID KNKI RANQINDI
BLAÐ JAFNAÐARMANNA
GEFIÐ ÚT AF AL PÝÐUFLOKKNUM RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFCR FRIÐRIKSSON
13. tbl. Reykjavik, laugardaginn 26. mai. 1917.

Tekju- og eignaskattur.
i.
Á stefnuskrá Alþýðuílokksins
stendur að flokkurinn vilji
koma á hækkandi tekju- og
eignaskatti, þar sem hæfilegur
framfærslueyrir fjölskyldu-
manns sé látinn vera undan-
þeginn skatti, en síðan fari
skatturinn smáhækkandi og sé
hlutfallslega hæstur á mestum
tekjum og verðmestu eignum.
Þó töluvert hafi staðið í is-
lenzkum blöðum upp á síð-
kastið um skattamál, þá hefir
mest af því verið um óbeinu
skattana, óréttlæti þeirra, eða
þá loígerð, eins og i »Landinu«
undanfarið.
Að beinir skattar séu réttlát-
ari en óbeinir, dylst engum, né
heldur að þeir séu langheppi-
legastir, ef menn líta eingöngu
á alþjóðar hag. Það hefir heyrst,
að eríitt muudi að fá hið sanna
að vita um efnahag og tekjur
manna. En slíkt ætti ekki að
vera vandræði i hinu tiltölu-
lega fámenni hér, þar sem hver
þekkir annan, úr þvi það er
hægt erlendis, og þó skattasvik
komi fyrir þar, mun þó ekki
mikið um það miðað við
fólksmergðina.
Til þess að gefa mönnum
nokkra hugmynd um, hvernig
koma má fyrir tekju- og eigna-
slcatti, skal hér skýrt frá, hvern-
ig honum er fyrir komið í
Danmörku, en þar námu
skattar þessir 20 milj. króna,
eða sjötta part af tekjum ríkis-
ins, rétt fyrir stríðið.
II. Tekjuskattur í Danmörku.
Samkv. lögum dags. 8. júni
1912 § 4 efé allar tekjur skatt-
skyldar sem stafa af akuryrkju,
skógvinslu, iðnaði, verzlun,
verksmiðjurekstri, hafskipaút-
gerð, fiskiveiðum (eða öðrum
Veiðum) og af öllum tekjum
sem er, eða ber að skoða, sem
þóknun fyrir vísindalegt,
lista- eða rithöfundsstarf,
eða fyrir vinnu, greiða
eða viðlagahjálp af hverri teg-
únd sem er. Enn fremur tekj-
er stafa af leigu, hvort heldur
er af lausafé eða fasteign.
Þjaldfrí notkun á eignum ann-
arn (lausafé eða fasteign) ber
^otendnm að reikna sér sem
tekjur.
Til lekna reiknast ekki:
a< Eignaaukning, er stafar af
verðhækkun eigna hins skatt-
skylda (verðlækkun eign-
nnna dregst heldur ekki frá
tekjunum), eða tekjur er
stafa af sölu skattskyldra
eigna (þar með talin verð-
bréf), ef salan ekki heyrir
undir atvinnurekstur manns-
ins t. d. fasteignasala, eða
er gerð í »spekúlations«-
tilgangi, því þá reiknast gróð-
inn til teknanna, en tap, ef
verður, dregst frá þeim.
b. Eignaviðbót, sem stafar af
arfl, eða fyrirfram borguðum
arfi, eða stafar af giftingu,
útborganir á líftryggingu,
brunatryggingu eða þess
háttar.
c. Tekjuviðbót, er stafar af því
brúkað er af höfuðstól, eða
af því lán er tekið.
d. Tekjur, er stafa af dagpen-
ingum, eða endurgoldnum
ferðakostnaði.
★ ★
*
Sá, sem býr í húsi, sem hann
á sjálfur, ber að reikna meðal
tekna sinna upphæð, er svarar
því, sem hann mundi fá, ef
liann leigði öðrum íbúðina.
Tekjur af embættum og föst-
um launum, aukatekjum
(sportlum), borgun í fríðu, eft-
irlaunum, biðpeningum, gjöf-
um, styrkveitingum, lifrentu o.
s. frv. Reiknast meðal tekna
einnig ókeypis notkun embætt-
isbústaðar, og fé til skrifstofu-
halds (sem þó dregst frá skv.
§ 6, sjá síðar). Tekjuskatturinn
er borgaður af allskonar rent-
um, hvort þeir eru í banka
eða hjá einstökum mönnum
eða félögum, innanlands eða
utan, lánaðar gegn tryggingu
eða án tryggingar, með eða án
skriflegra samninga. Enn frem-
ur af rentum og ágóða af
hverskonar verðbréfum eða
hlutabréfum sem er, innlend-
um eða erlendum, og af fé unnu
i lotteríi, spilum eða veðmáli.
Tekjurnar reiknast jafnt hvort
þær eru frá útlöndum eða
fengnar innanlands.
Frá tekjunum sem skattskyld-
ar eru dregst frá:
Reksturskostnaður, þ. e. út-
gjöld til þess að afla teknanna,
þar á meðal hæfilegt fyrir fyrn-
ingu áhalda.
Frá tekjum af embættum
kostnað við nauðsynlegt skrif-
stofuhald o. þ. h.
Eftirlaun og þess háttar, sem
borga á af embættistekjum, þó
ekki iðgjöld í eftirlaunasjóð né
iðgjöld fyrir líftryggingu sem
embættismaðurinn erskyldaður
að kaupa sér.
Beinir skattar til hins opin-
bera, ríkis, hrepps eða kirkju.
Afgjald, rentur af lánum, og
það sem varið er til viðhalds
og tryggingar þess hluta af
eignum hins skattskylda, sem
hann hefir tekjurnar af (aftur
á móti má ekki draga frá upp-
hæðir þær, sem varið er til af-
borgunar á skuldum.
★ ★
¥
Hin skattskylda upphœð er
skattskyld, án tillits til til hvers
henni er varið.
Giftur maður borgar skatt
af tekjum sínum og konu þeirr-
ar er hann býr með, og það
eins þó konan hafi séreign.
Tekjur barna sem náð hafa
lögaldri (þar með talin stjúp-
börn og fósturbörn) eru reikn-
aðar sér, þegar þau hafa stöð-
ugar tekjur af vinnu hjá öðrum.
Annars ber að telja tekjur
þeirra með tekjum föðursins
(stjúp- eða fósturföðursins).
með tekjum barna sem sjálf-
stæð tekjuskýrsla er gefin fyrir,
ber ekki að reikna viðurværi
það er þau fá ókeypis heima,
nema það sé partur af borgun
fyrir vinnu, unninni i atvinnu-
rekstri föðursins.
Kona, sem erskilin viðmann-
inn, eða er hætt að búa með
honum, ber sjálfri að gjalda
skatt af tekjum sínum; þó ekki
af þeim hluta þeirra, sem hún
fær frá manni sinum, nema
hann sé búsettur erlendis.
(Frh.)
ÍJtlitiö
er ljótt fyrir sjómenn og verka-
menn. Hvað er framundan? At-
vinnuleysi og af atvinnuleysinu
eymd og dauði, hungursdauði
blasir við. Nú þegar gengur
fjöldi manna vinnulaus og bæði
verkamenn og sjómenn. Allar
lífsnauðsynjar eru svo óhemju
dýrar, að þótt vinna væri sæmi-
leg, þá hefðu menn ekki við að
vinna fyrir daglegu brauði, hvað
þá heldur, þegar líða dagar vik-
ur og mánuðir og ekkert er að
vinna um há sumarið, hvað þá
er veturinn kemur. Egspyrþví:
finst ekki bæjarstjórn, sem er
vor tímanlega forsjá — horf-
urnar þannig lagaðar, að alhuga
þurfi? Mér dettur í hug, hvort
ekki mætti nota eitthvað af
þessum vinnukrafti til að búa
óræktað land bæjarins undir
ræktun. Það kostar mikið fé,
— og það er ekki fyrir hendi
mun svarað. — Jú, það kostar
mikið fé, en þegar nú allur þessi
sægur af verkamönnum kemur
til fátækranefndar og biður um
hjálp til að geta lifað, hvað kost-
ar það? Fé er ekki fyrir hendi
mun sagt verða. Að vísu liggur
það ekki í sjóðum. En ætli fá-
tækrahjálp þyki betri trygging
fyrir lánum, en ræktað land?
Og ekki man eg eflir að á bæj-
arstjórnarfundi — sem mest var
rætt um að kosta V* miljón til
að koma upp ófullnægjandi raf-
magnsstöð, hafi nokkur vand-
kvæði verið talin á að fé væri
hægt að fá til þess. Sjálfsagt
mætti margt gera fleira bænum
til þarfa um há sumarið.
Eitthvað verður að gera til
að ráða frain úr vandræðum.
Máske gæti vor þrieina lands-
stjórn eitthvað hjálpað upp á
sakirnar?
En næst er oss hin 15 falda
bæjarstjórn. Hún má ekki leng-
ur sofa. — Því lengur sem hún
sefur, þess verri draum vaknar
hún síðar við. 0. N. Þ.
Eldsneytið.
Á siðasta fundi bæjarstjórn-
arinnar var samþykt að gera
ráðstafanir til þess að teknar
yrðu upp hér i grendinni 10
þús. smálestir af mó, en það
svarar til nálega 5000 smál. af
kolum, sem er það eldsneytis-
magn, sem bærinn þarfnast til
jafnlengdar að ári. Gert er ráð
fyrir, að hver smálest af mó
muni kosta 25 krónur. Kolin
úr Dufansdal eru sögð ekki
hitameiri en það, að mórinn
verði mikið ódýrara eldsneyti.
Mótorskipið »Viola« fór í fyrri
viku vestur á Strandir til þess
að sækja rekavið, og kom aftur
með 16 smálestir, og var viður-
urinn seldur á 6 aura pundið,
eða samtals á nær 2000 krónur.
Vera má að verð þetta sé
ekki of mikið þegar það er ein-
stakra manna fyrirtæki aðsækja
viðinn, og þeir eiga á hættu
að veður valdi að þeir nái
engum við, en hins vegar eru
miklar líkur til þess, að bæjar-
félagið geti aflað viðarins mikið
ódýrar, ekki sízt ef hann væri
sóttur hér á Reykjanesið, eins
og bent var á í 8. tbl., því lík-
ur benda á að það ætti að
vera hægt að ná honum þaðan
fyrir 2 aura pundið eða minna.
Lagarfoss
lagði á stað til New-York i
gærmorgun.
Jón Sívertsen
verzlunarskólastjóri er skip-
aður viðskiftaráðunautur lands-
stjórnarinnar i Vesturheimi.
Fór hann vestur með Lagar-
fossi og sest að í New-York.