Dagsbrún - 01.09.1917, Síða 3

DÁGSBRÚN
69
ljarnsonium og piano
eru nú komin aftur í
Hljóðfærahús Reykjavíkur.
Brúkuð hljóðfæri keypt og
tekin í skiftum.
fyrir 10 árum aðeins 23r/2 pd.
Notkun smjörlíkis hefir því vaxið
h’jög í Danmörku, jafnframt því
°g framl. hefir aukist.
Pyrir 10—11 árum voru ®/4
hlutar af smjörlíki framl. úr dýra-
íeiti, en a/4 úr plöntufeiti, en nú
er aðeins ellefti hluti þess framl.
af dýrafeiti. Smjörlíki er betra úr
plöntufeiti.
Væri ekki rétt að landið kæmi
sér upp einni smjörlíkisverksmiðju?
Ekki er okkur vandara að flytja
ihn plöntufeitina sem til þess þarf
en Dönum til sín.
Alþíngi.
Fjallgöngiir og réttir. Land-
búnaðarnefnd e.d. flytur svohljóð-
andi till. til þingsályktunar um
fjallgöngur og réttir:
„Alþingi ályktar að skora á
landsstjórnina, að gera nú þegar
ráðstafanir til þess, að fjallgöngur
og réttir verði framkvæmdar 1
viku síðar næsta haust en ákveðið
er í fjallskilareglugerðum sýsln-
anna“.
Fjárlögin voru afgreidd úr
neðri deild á fimtudagskvöldið og
verða þau að líkindum til 1. umr.
i efri deild á mánudaginn kemur.
„Dagsbrún* hefir ekki rúm til
þess að skýra frá hinum ýmislegu
fjárgreiðslum sem þau gera ráð
fýrir, og er þar sjálfsagt enn alt
1 lausu lofti, og ekki víst að steinn
standi þar yfir steini, þegar efri
^eild er búin að fara höndum um
t>au.
Burðargjaldshœkkun. Fjár-
^agsnefnd neðri deildar.hefir komið
með frumvarp um bráðabirgða-
hækkun á burðargjaldi um helming
og ætlast til að það gildi til árs-
loka 1919. Sú breyting var gerð
á þessu við 2. umr. í neðri deild,
að blöð og tímarit skuli vera und-
anþegin hækkuninni, og fór frv.
þannig til efri deildar, sem von-
audi styttir því aldur.
Yatnsaflið í Frakklandi.
Afl fallandi vatna í suðaustur
Frakklandi (Rhone-fljóti og þver-
ám þess) er mjög mikið, þ. e. alls
talið 5,400,000 hestöfl nothæf.
Það þyrfti 45 milj. smálestir af
kolum á ári til þess að framleiða
jafnmikið afl með gufuvélum, en
það er meira en öll árleg kola-
framleiðsla Frakklands nemur. Það
eru 40 ár síðan fyrsta aflstöðin
var bygð á þessum slóðum við
borgina Bellgarde, þar sem Valse-
rine-fljót ósar út í Rhone, ekki
langt frá Genf-vatni, og var hún
upphaflega að eins 8000 hestafla.
Alls hafa (1915) við Rhone og
þver-ár hennar verið bygðar afl-
stöðvar, sem samtals eru 70—80
þús. hestafla. Síðustu árin (fyrir
striðið) var mikið rætt um að
stækka þessar aflstöðvar, t. d.
stöðina við Bellegarde, svo að hún
framleiði 120 þús. hestöfl, og er
ætlunin að leiða aflið til Parísar,
sem er eitthvað um 400 kílómetra
leið, eða eins og frá Reykjavík
norður á Akureyri.
Það kvað tefja fyrir byggingu
vatnsaflstöðva í Frakklandi, að
ríkið setur það skilyrði, að afl-
stöðin falli endurgjaldslaust til
ríkisins eftir 50 ár, en það þykir
fjármálamönnunum helst til stutt.
(Til samanburðar fossa-frumvarp
E. P,, H. H. og M. K., þar sem
landið á að fá að kanpa aflstöð-
ina „strax eftir 55 ár“).
Kanptaxti á Seyðisfirði. 13.
maí sl. samþyktu verkamenn á
Seyðisfirði eftirfarandi kauptaxta
og gekk hann í gildi 20. s. m.
Virka daga: frá kl. 6 að morgni
til kl. 6 að kvöldi (frá dreginn
matmálst.) 60 aura um ktl., frá kl.
6 að kvöldi til kl. 10 75 aura
og frá kl. 10 til kl. 6 að morgni
1 kr. Á helgidögum 1 króna.
Himinn og Jörð.
Stokköndin
(anas boschas). Að æðarfuglinum
undanskildum er algengasta andateg-
undin hér á landi, stokköndin, öðru
nafni grænhöfði eða húsönd. Hún er
hér alt árið, en álitið er að nokkur
hluti af þeim stokköndum er hér
verpa haldi eitthvað suður á bóginn
á haustin, og mun svo vera um fleiri
fugla, sem þó ekki eru farfuglar, t. d.
æðarfuglinn.
Stokköndin verpir einkum í nánd
við mýrar, flóa eða vötn, en bregður
þó mjög oft útaf því og verpir eigi
allsjaldan í alþurrum fjallshlíðum langt
frá vötnum; hreiður hennar hafa fund-
ist hér á landi í birkirunnum. í Dan-
mörku vita menn til, að hún hafi verpt
í gömlu krákuhreiðri i háu tré, og eigi
allsjaldan verpir hún þar í klofnum
um trjástofnum, allhátt uppi. Vita
menn ekki hvernig ungarnir komast
niður. En þeir fara fljótlega úr hreiðr-
inu, þvl móðir þeirra færir þeim ekki
mat í hreiðrið. Sumir halda, að móðir-
in fljúgi niður með þá á bakinu, eða
í nefinu (það þekkist, að fuglar flytji
í nefinu unga sína nýkomna úr egg-
inu). Einna sennilegast þykir þó, að
ungarnir stökkvi út úr hreiðrinu, eða
kannske bara álpist út úr því, og saki
ekki við fallið, sökum þess hvað léttir
þeir séu í loftinu.
Stokköndin er ekki matvönd, þvl
hún étur hérumbil alt, sem hún nær
í, sem önnur dýr éta, ef það er ekki
stærra en svo, að hún geti gleypt
það, og hún getur gleypt býsna stórt;
henni verður því gott til matar. Þegar
öndin er lögst á eggin, yfirgefur stegg-
urinn hana, og heldur sig um tíma á
einhverjú vatni á afviknum stað, með-
an hann er að fella fjaðrir. Hann
fellir svo margar flugfjaðrir 1 einu, að
hann getur um tíma ekki flogið.
62
„Skilar“, kenslubœkur
og allskonar JCótnr
nýkomið í
Hljóðfærahús Reykjavíkur.
Sími 656.
AV. Best að koma og kaupa sem
fyrst, áður en birgðirnar
þrjóta, því óvíst er nema þess
verði langt að bíða að aðr-
ar komi í staðinn.
Reynir hann þá að komast undan
með því að kafa, ef hann er eltur á
bát. Annars kafa stokkandir næraldrei,
enda ekki góðir kafarar. Þær þurfa
ekki að hafa fyrir því til þess, að
fylla á sér kviðinn, og flýja á vængj-
unum, ef háska ber að.
Ein stokkönd (ef til vill fleiri) verpti
í sumar í mýrinni fyrir sunnan Tjöra-
ina. Hún kom upp 7 eða 8 ungum.
Slökur
eftir siGjullandax.
Um útgerðarmann einn, sem
átti barn í vonum.'
Jón, minn frændi gull upp grefur,
— að græða hans er vandi. —
Inngerð bæði’ og útgerð hefur,
á öllu á sjó og landi.
Höf. mætti tveimur stúlkumjí
tóuhömum á götunni.
Þarna sé ég tóur tvær
tölta eftir götunni. —
Skyldu’ ei vilja skjóta þær,
skytturnar í borginni?
Orkt við bruna.
Fjandinn kom og sókti sitt,
syrgði’ ’ún Gréta auðinn. —
Seint við hann mun sálin kvitt,
seinast kemur — dauðinn.
Um skuldseigan klerk.
Gjaldi’ ei kaup mér klerkurinn
og komi’ eg því á hreppinn;
af honum dragi a...........
auð, og hempuleppinn.
63
Hringur soldánsins.
61
hann og hljóp út um dyrnar og fylgdu
hinir tveir honum. *
Húsbóndinn gerði sig fyrst líklegan til
Þess að fara á eftir þeim en hætti við
Það og stóð á miðju gólfi og néri sér
uöi augun með annari hendinni, en í
Þinni hélt hann á rýting.
»Fljótt nú, út á götu« hvíslaði stúlkan.
^n maðurinn mun hafa heyrt það, því
^ann snéri sér snögglega við, og sá þá
*vær manneskjur koma æðandi á móti
Ser- Hræddur steig hann eitt skref aftur
a bak, en svo rak hann út handlegginn
°8 það sást eins og elding — hann hafði
Sebt hníf sínum að Borgar, en íslending-
,Urinn hafði ósjálfrátt borið fyrir sig hand-
*e8ginn. En hér um bil um leið og það
Varð, stökk kvenmaðurinn að manninum
°8 rak í hann í tvígang, rýtinginn. Mað-
arinn raij Upp hátt öskur og féll aítur á
ali» en þau hlupu á dyr og eftir göt-
unni alt hvað af tók. Þau komu brátt á
, ra götu, og hægðu þá á sér, en urðu
Pess ekki vör að þau væru elt, menn-
nir höfðu nú bersýnilega tapað slóð
lrra. Þau héldu nú á þriðju götuna
til nar ve* °8 stanzaði stúlkan þá
Þess að laga sig til. Hún leit nú á Haf-
aðli Borgar og hló, en i þeim hlátri var
sigurhrós og tók hann undir þann hlát-
ur.
»Hvert eigum við að halda«, sagði
Borgar.
»Eg býst við að þér viljið halda til
vina yðar, og eg verð að reyna að ná
bréfunum«.
»Almáttugur«, hrópaði hún. »Hafið þér
hringinn?«
»Eg? Nei, Frakkinn lilli tók hann af
mér«.
»Og við skildum hringinn eftir! Mikið
dæroalaust flón get eg verið! Eg verð að
fara strax til baka, því það er ekki víst
að þeir hafi fundið hringinn. Viljið þér
koma með mér?«
Borgar gat ekki að sér gert að hlæja.
»Finst yður ekki að eg hafi nú þegar
blandað mér fullmikið i mér óviðkom-
andi mál?«
»Eg er yður mjög þakklát fyrir aðstoð
yðar«.
»Vinir mínir hafa vafalaust þegar
saknað mín, og eru farnir að leita að
mér; eg verð því að halda til hótelsins
sem fyrst«.
Hún virtist döpur i bragði.
»Eg skal vísa yður leið niður að höfn-
inni« sagði hún. »En þér eruð þreyttur
og — húsið mitt er ekki langt héðan.
Viljið þér ekki lita inn og fá yður
hressingu«.
Borgar afþakkaði boðið, en um leið
fann hann til máttleysis og tók að riða.
»Hvað er að yður?« spurði hún.
Hann lyfti hendinni, sem var alblóðug.
»Þér eruð særður!« hrópaði hún.
»Styðjið yður við mig«. Hún lagði hand-
legginn um axlir hans.
»Mannfjandinn hefir hitt mig með
hnifnum; undarlegt að eg skyldi ekki
verða þess var fyr«, sagði hann með
veikum róm. Hann ætlaði að tala eitt-
hvað meira, en honum vafðist tunga um
tönn, og honum fanst fæturnir detta
undan sér. Og á sama augnabliki var það
að Hafliði Borgar, Ameríku-Íslendingur,
ættaður úr Grindavik, listmálari á
skemtiferð til Miðjarðarhafsins, leið í
ómegin i örmum kvenmanns, sem hann
ekki vissi hver var, né hvað hét.