Frækorn - 16.04.1902, Page 3

43
ónytjungar, eftir uppeldinu, sem þeir hafa
fengið. Það er uppeldið, sem veldur
þeim mikla mun á mönnum.
Oft hafa lítilfjörleg áhrif, sem vér verð-
um fyrir á bernskuárum, mikilvægar og
varanlegar afleiðingar. þau geta verið
svo lítil, að vér vitum varla af þcim.
Þessu er líkt varið og uppsprettum
stórfljóta. það kostar ekki svo mikla
fyrirhöfn, að veita þeim úr farvegi sínum
°g gjöra þeim annan farveg, sem liggur
í allt aðra átt. Ut úr þessum eina auka
farvegi falla þær svo í ýmsar áttir og
koma löks til sjávar langt burtu frá að-
atfljótinu. Og jafn auðvelt hygg eg vera
að beina huga barnanna í ýmsar áttir.
Ileilbrigðisreglur: »Hafið nóg af hrcinu
vatni, tæru, lifandi lofti, líkamahreifing-
um og svcfni, óbreytta fæðu, ekkert vín
né álenga drykki, lítil og helzt engin
læknislyf, ekki óf heit né of þröng föt,
haldið köldu höfðinu og fótunum, baðið
fæturnar oft úr köldu vatni, og vætið
þá, sem oftast«.
»Dyggðin er nauðsynlegust aföllu því,
sem menntaðan mann má prýða. Eg tél
hana ómisssandi skilyrði fyrir því, að
hann'geti notið ástar og virðingar annara
og verið ánægður og rólegur í anda. Eg
hygg, að enginn geti án hennar orðið
farsæll hvorki í þessu né öðru lífi.
En það er undirstaða dyggðarinnar,
að gróðursetja sem allra fyrst rétta hug-
■mynd um guð í sálum barnanna: að hann
sé frjáls vera, öllu æðri, höfundur ,og
skapari allra hluta, gjafarinn allra góðra
hluta, scm elskar oss, innræta þeim elsku
til og lotningu fyyrir hinum miskunsama
fÖður mannanna.
Það er ekki lestur og skrift og þekk-
rng, sem mest á ríður, þó eg telji það
nauðsynlegt. Menn þurfa að vita og
þekkja, cn það cr ekki markið, serr að
á að keppa í skótunum, heldur hitt, að
þekkingin verði manninum eins og verk-
færi til að efla það og vernda, sem gott
er, en uppræta hið illa — verkfæri til
að varðveita sakleysi æskunnar, vernda
og efla hinar góðu tilhneigingar, eh bægja
frá og uppræta hinar illu. Það er aðal-
markið.
Faðirvorið, trúarjátninguna og boð-
orðin ætti að kenna hverju barni utanað.
Það er nauðsynlegt, að tilreiða börnun-
um stað í hinum ósýnilega heimi, áður en
þeim er kennt að þekkja hinn sýnilega
heim, náttúruna; í þeim tilgangi ætti að
kenna þeim vel samda biblíusögu. Kenn-
ið börnum lærdóma heilagra ritningar,
áður en þér leiðið þau inn f musteri
náttúruvísindanna, því hætt er við, að
sýnilegu hlutirnir hertaki annars barns-
sálina, af því að þeir eru sífellt fyrir
augunum Sá kynni því að verða end-
irinn, að þau gerðu náttúruna sjálfa að
guði, en útilokuðu sjálfan skaparann, gætu
svó ekki gjört sér neinr áreiðanlega
grein fyrir náttúrunni og náttúruviðburð-
unum, því það er staðreynt, að fyrir því
er cnga fullnægjandi grein hægt að
gjöra, ef menn neita því að guð sé
til
Það er sagt, að gott sé að venja ’börn
á að þylja upp úr sér, því það skerpi
minnið. En eg held, að það sé nóg til
að leggja á minni þeirra, þó þau séu
ekki látin læra utan að heilar blaðsíður
í bókum, sem þau gleyma óðara, en þau
hafa skilað þeim. Það styrkir hvorki né
vcitir andanum þrótt.
Sá, sem hefir börn undir hendi, ætti
að kynna sér vel eðli þeirra og hæfi-
leika. Það, sem við' getum gert fyrir
þau, cr oft og einatt undir því komið, að
við notum f ins vel og unt er það, scm
börnunum er lánað af náttúrunni, eins
og kallað er. Bezt er að setja börnum
fáár regiur, en gæta þess vel, að þau
hlýði þeim rækilega. Það ætti sem
sjaldnast að berja börn, nema vilji þeirra
hafi tekið einhverja háskalega stefnu.
Annars er eingin þörf á því.
Ekkert af því, sem börn læra, má leggja
á þau, eins og það sé byrði, því allt
slíkt þreytir þau. Gjörðu börnunum að
skyldu að leika daglega einhvern leik,
sém þeim er kær, og þá muntu fljótt
komast að raun um, að þau verða stein-
leið á honum. Þeim er eins r.auðsynlegt
að lyfta sér upp eins og að vinna og
borða. Eins geta börn ekki lyft sér.upp,
nema þau skemmti sér um leið, og þá
verður þú að lofa þeim að leika sér eins
og þeim er eiginlegast, ef það er hættu-
laust fyrir heilbrigði þeirra og saklaus
skemmtun.«