Gjallarhorn - 19.02.1904, Blaðsíða 3

Nr. 6
GJALLARHORN.
23
ur á við hann, og sýnir vel, að
»Norðurlands - klíkan* sparast einskis
þess er ekki varðar við lög, til þess
að ota fram liðsmönnum sínum, þó
hún beri kápuna á báðum öxlum, og
efni til friðarþings á ári hverju. Þori
jeg óhræddur að skjóta því undir dóm
allra þeirra þingmanna, sem hafa setið
á þingi með þeim Birni og Hermanni
— að Skúla Thoroddsen undanteknum
— hvor þeirra sje færari þingmaður
yfirleitt Björn eða Hermann. Við kosn-
ingarnar í vor er leið, veittist blaðið
einkanlega að Jóni Jakobssyni, sem var
keppinautur amtmanns, hefur blaðið
líklega verið farið að álíta Hermann
ósigrandi, og því engu þótt kostandi
upp á hann, en það var nú lítið, sem
blað tetrið hafði til að niðra Jóni með,
nema það að hann væri fylgimaður
»núverandi landstjórnar* þ. e. lands-
höfðingja, sem blaðið hefur ávalt verið
að reyna að stimpla sem apturhalds-
niann. Þetta var nú, að vísu, ekkert
ósæmilegt fyrir Jón þó satt hefði verið,
en auk þess var það nú ósatt raunar,
og má fá næg rök til þess frá öllum
þeim þingum, sem Jón hefur setið á,
að hann hefur alls ekki fylgt lands-
höfðingja hófi framar að málum, enda
er það og hefur verið dómur óhlut-
drægra manna um Jón Jakobsson, að
hann sje mjög sjálfstæður þingmaður.
Þó þetta mál sje orðið alllangt,
ætla jeg þó í sambandi við þetta að
taka orðrjett upp fregn um væntan-
lega kosningu í Húnavatnssýslu, sem
‘Norðurland* flutti 23. maí í vor, eða
10 dögum fyrir kosninguna. Sú grein
er ekki löng nje merkileg í fljótu
bragði, en hún er þó að tvennu leyti
athugaverð. — Málsgreinin er þannig
orðrjett: »í Húnavatnssýslu bjóða sig
fram amtmaður Páll Briem, Björn Sjg-
fússon, Hermann Jónasson, Júlíus læknir
Halldórsson, Jón Jakobsson og ef til
vill fleiri. Sagt er að Jón Jakobsson
muni ætla að ríða norður á Skaga-
fjarðarkjörfund að leita þar kosningar,
ef hann kemst ekki að í Húnavatns-
sýslu. Fylgismenn Iandshöfðingja láta
einskis ófreistað.* Við fregngrein þessa
er það í fyrsta lagi að athuga, að í
henni fer blaðið með vísvitandi ósann-
indi. Þeir vissu þó báðir um kjör-
fundardag í Húnavatns- og Skaga-
fjarðarsýslum Páll Briem og Stefán
kennari, og ritstjóri »NorðurIands«
hefur því hlotið að vita það líka, að
kjörfundirnir áttu að vera sama dag-
inn í báðum sýslunutn og að Jóni var
því öldungis ómögulegt að bjóða sig
fram í hvorri sýslunni eptir aðra, þó
til hefði komið og hann hefði viljað.
Enda vita það kunnugir menn, að
Jóni datt aldrei í hug að bjóða Skag-
firðingum sig aptur; hann er ekki eins
gefinn fyrir að vega tvisvar í sama
knjerunn og amtmaðurinn. Þetta at-
riði er Iítilsvert og virtist ekki skipta
miklu máli til nje frá, en það sýnir
þó eins og annað tilgang blaðsins og
meðul: að taka til ósanninda, ef satt
þrýtur til þess að reyna að kasta
skugga á mótstöðumennina með. Ann-
að, sem þessi stutta fregngrein sýnir,
er hjegómagirni (snobberí *) blaðsins,
og nefndi jeg það snemma í þessari
grein. Þingmannaefnin eru sem sje ekki
talin í stafrófsröð, eins og hvervetna
er talið sjálfsagt við upptalning á mönn-
um, heldur eru gæðingarnir taldir fyrst
og Páll Briem allra fyrstur, á undan
Birni Sigfússyni, sem er honum næst-
ur, en olnbogabarnið — Jón — síðastur
allra. Ritstjórinn hefur líklega ekki
hugsað út í það þá, að hinir fyrstu
verða stundum síðastir og hinir síð-
ustu fyrstir. En vel sýnir þetta »takt-
leysi« blaðsins, enda er þetta ekki
einsdæmi. Get jeg bent á annað, sem
skeði í haust, þegar »Norðurl.« segir
frá komu þeirra Pjeturs á Gautlöndum
og Stefáns kennara af þinginu. Þá
stendur f blaðinu: Alþingismennirnir
Stefán* Stefánsson og Pjetur* Jóns-
son komu . . . o. s. frv. Avallt þarf
að trana gæðingunum í brodd fylk-
ingar og ekkert skeytt um nokkrar
kurteisisreglur.
Mönnum eru víst í fersku minni á-
rásir »Norðurlands« á Stefán í Fagra-
skógi og þarf ekki til þess að benda
á eitt númer blaðsins öðru fremur,
en óhætt er að fullyrða það, að aldr-
ei hefur »Norðurland« gjört minna úr
nokkru þingmannsefni en Stefáni þá.
Og á eptir kosningunni gekk blaðið
»að því vísu«, að hann yrði ekki
»sendur optar á þing« og kallaði úr-
slitin » kynlega kosningarslysni «. -—
En hvað skeður svo? — Það sem lengi
mun að minnum haft, að þegar Heima-
stjórnarmenn í Eyjafirði vilja setja Stef-
án heima og senda. einhvern mikilhæf-
asta og snjallasta mann Heimastjórnar-
flokksins á þing í hans stað, þá snýst
»Norðurland« í lið með Stefáni, til
þess að koma í veg fyrir, að kjör-
dæmið fái hæfari þingmann, og rit-
stjórinn, og með honum framfarafor-
ingjarnir Páll Briem og Stefán kennari
labba sig til og kjósa Stefán. Pá gjörði
ekki mikið til þó kjördæmið fengi ekki
»nema einn þingmann, sem það væri
sæmt af« (sjá ummæli »Norðurl.« 7.
júní 1902). Sást glöggt af þessari
framkomu »Norðurlands«-kl(kunnar að
ekki velgir hana við því, að gjöra sig
seka í ósamkvæmni í orði og verki,
til þess að r(ða niður mótstöðumenn
sína, og veit jeg varla hver pólitísk
ósvinna er verri en það, að styðja til
þingmennsku mann, sem styðjendurnir
sjálfir hafa brennimerkt sem ómögu-
legan og »ógagnlegan landinu* (sjá
»Norðurl.« 7. júní 1902).
Það var leiðinlegt, að allir þessir
snúningar komu fyrir ekkert! »Norður-
land má léngi gráta afdrif óskabarns
síns.
* Það er leitt að eiga ekkert gott íslenzkt
orð ti'l yfir orðið »snobberí«. Slíks orðs
væri þó sannarlega full þörf nú orðið.
Höf
* Auðkennt af mjer.
Höf.
Jarðarför Ingibjargar sál. Torfadóttur fer
fram á morgun frá spítalanum kl. 12V2 e. h.
Bækur.
1. Barnavinurinn »Kveldúlfur«. Smá-
sögusafn, 1. bindi. Kostnaðarmaður
Oddur Björnsson.
2. Opið brjef til klerka og kennimanna
frá Leó Tolstoj. Þýtt af Guðm. lækni
Hannessyni. Kostnaðarmaður Oddur
Björnsson.
Kveldúlfur er mjög vel fallinn til að
glæða skilning og eptirtekt ungmenna.
Einnig eru allar sögur þær, er hann
hefur inni að halda, sagðar í siðferðis-
góðum anda, sem líklegt er að hafi
góð áhrif á hina yngri lesendur hans,
sem hann er sjerstaklega ætlaður.
Þessu opna brjefi fylgir stutt æfiágrip
Leó Tolstojs, og var það þarflegt, þar
sem ýmsar kynja sögur um líferni og
hætti Tolstojs munu hafa fest sig hjá
mörgum íslendingum sem ekki þekkja
því betur til um uppruna þeirra. Rit-
lingur þessi er hið síðasta sem Tolstoj
hefur ritað, og þó hann sja orðin gam-
all, ber ritgjörð þessi-—sem óefað er
vandlega þýdd — ekki nein ellimörk á
sjer. Hin lifandi trú, og sannfæringar-
kraftur, sem auðkennir öll rit hans,
kemur þar glögglega fram.—-Ritlingur-
inn endar með þessum orðum: »Þetta
er það sem jeg óskaði að segja yður.
Jeg stend nú á barmi grafarinnar og
sje glögglega hver er aðaluppspretta
mannlegrar ógæfu. Jeg hef sagt þetta.
ekki til þess að lýta yður eða dæma,
heldur til þess að leggja minn skerf
til þess, að af mannkyninu ljetti þeim
hörmungum, sem kenningar yðar eru
valdar að og jafnframt hjálpa yður til
þess að rísa upp af þessum dauðans
svefni, sem varnar yður að skynja
og skilja, hve vonskufullar yðar eigin
gjörðir eru.
Hjálpi yður sá guð, sem hjörtun
þekkir, í öllum yðar tilraunum til þess
að gjöra það eitt, sem rjett er.
Grímudansinn.
Það kendi margra grasa í salnum hjá
Vigfúsi á mánudagskvöldið. Þetta má eigi
skilja á þann veg, að jurtaríkið væri þar
svo vel »repræsenterað«, en dýraríkið var
fjölskrúðugt, þótt flestar verurnar heyrðu
til spendýraflokkinum, — já, jeg held allar,
nema einn einasti hani, en hann var líka
fyrirmyndarfugl og hefur farið þrisvar
kringum jörðina. Þar úði og grúði af töfr-
andi yngismeyjum; þar voru fagurlega
búnar »flickur« af flökkumannakyni innan
um hertilegar herkerlingar með hrukkótt
trýni. Þar voru ein spaðahjón, en annars
ekkert ærlegt »tromf«. Innan um þetta óðu
hreinir og beinir slordónar fram og aptur.
Litu þeir út, eins og þeir væru nýstignir
af hákarlsskútu eptir fjögra mánaða útivist
og gáfu. yngismeyjunum hýrt auga, sem
sjómanna er vandi. Einni furðulega dig-
urri drós tókst fremur öðrum að kveykja
ástarblossa í brjóstum þessara harðsnúnu
Neptúnssona. Varð út úr því handalögmál
nokkurt, sem opt kann til að bera, þar
sem djarfir drengir deila um konu. Fóru
svo leikar að jómfrúin komst á brott með
illan Ieik, en var miklu ljettklæddari eptir.
Ekki verður annað sagt, en að búning-
arnir væru yfir höfuð öllum vonum fremri,
sjerstaklega kvennbúningarnir, er það og
eðli og ánægja kvenna að skreyta sinn
líkama; veiða þær með því karlmenn-
ina miklu betur en nokkur »nótabassi«
veiðir síld, jafnvel þótt bezta síldarár sje
og ekki þessi bansettur dauði, sem nú
er yfir öllu. Margir af karlmönnunum voru
reyndar Hka vel búnir og er enginn efi á
því, að næsta ár verður stórkostlegt grímu-
ball hjer í bænum, einkum ef síldin kem-
ur í sumar. Ján Jónsson.
Stökur.
Aldan sævar er mjer kær
elska þróttinn stinna.
Meira’ eg ann þjer unga mær
og eldi hvarma þinna.
Aldan sævar er mjer kær,
ætíð skal hún minna
mig á öldu aðra' er slær
innan brjósta þinna.
Aldan sævar öflugt slær, —
engu hjartað minna
hvert sinn er jeg sje þig, mær.
En sviphyllingar ginna.
Samt jeg ann þjer, úfni sær,
elska þróttinn stinna.
Allra hinnst þú frið mjer fær
í fylgsnum brjósta þinna.
^ ^ (17+9°
Úr heimahögum.
»Að slá köttinn úr tunnunni« þykir
mörgum skemmtistarfi og var hann
all-myndarlega af hendi leystur hjer í
bænum síðastliðinn öskudag. Um 30
ungir menn gengu í skrúðgöngu um
göturnar með söng og lúðraþyt, bún-
ir hvítum skykkjum lögðum gulli og
purpura, og var för þeirra heitið fram
á Torfunefi. Þar var viðbúnaður mik-
ill, trönur úr stórtrjám reistar upp,
tunna mikil dinglandi í loptinu og
innan í henni hrafn, sem kvatt hafði
þennan heim áður en hann tók sjer
þar bústað. Gerði flokkurinn harða
atlögu að tunnunni og hrafninum og
bar sigur af hólmi eptir harða viður-
eign. — Fjöldi áhorfenda var viðstadd-
ur orustuna, börðust þeir sín á milli
með ösku og grjótsekkjum og skemmtu
sjer allir hið bezta.
Bæjarstjórn Akureyrar hefur
haldið 5 fundi síðan á nýjári. Fund-
irnir eru opt vel sóttir því margt ber
þar á góma og margir eiga þar hlut
að málefnum. Eru þar opt fjörug ræðu-
höld um eitt og annað og má segja að:
»Þar er stríðið þunga háð,
þar eru skörungarnir,
þar sjá lýðir þor og dáð,«
en vafasamt mun vera samt
»þar fæst tíðum biti af náð.«
Fyrir skömmu var hafnarbryggjan á
Torfunefi þar til umræðu og eru
margir bæjarbúar óánægðir yfir hvað
skammt það mál er á veg komið.
Þykir þeim dauft útlitið með, að orð
Klemensar landsritara rætist, sem hann
sagði í haust, þegar bryggjan á Akur-
eyri var vígð: að hann vonaði, að
bryggjan á Torfunefi yrði vígð, ekkr
síðar en í nóvember næstkomandi.
Nýlega eru dánar að Hallgilsstöðum í
Fnjóskadal, Aðalbjörg Jónsdóttir kona Davíðs
Sigurðssonar bónda þar og móðir hennar,
Herdís Ingjaldsdóttir, ekkja Jóns Árnasonar
frá Arndísarstöðum, báðar merkar konur og
vinsælar. Tæring varð þeim báðum að bana.
Aðalbjörg sál. lætur eptir sig fjögur börn,
öll ung. ___ _