Gjallarhorn - 20.10.1910, Qupperneq 1

GJALLARHORN.
Ritstjóri: Jón Stefánsson, Hafnarstræti 3.
IV, 12. I
Akureyri 20. október.
t
1910.
Brunabótafélagið
íöt fiordisK Brandforsikring
tekur í brunaábyrgð hús, innbú, vörur o. s. frv.
Umboðsmaður
JÓN STEFÁNSSON, Akureyri.
„Javol“
er hið bezta’meðal fyrir
hár karla og kvenna sem
hugsast getur, heldur því
fögrujjog glansandi og ver
það fyrir væringu og öllum
óhreinindum. fæst í glös-
; um á 1,50 og 2,50.
»Javol<
duftið hefir sömu verkanir
og tilbúið Javol en það er
ódýrara og því réttara að
kaupa það.- Eitt bréf sem
kostar
15 aura
nægir handa kvenfólki til
þess að þvo sér tvisvar um
höfuðið úr legi þess, en
þrisvar handa karlmönn-
um.
Allir sem eru hræddii
um að rnissa hárið ættu i
tíma að brúka »Javol«,
Þvo höfuðið vandlega, að
minsta kosti einusinni i
viku.
Fæst hjá
E. Stefánssyni.
Peningamálanefndin.
Tillögiir hennar.
Svo er sagt að hún eigi engin laun
að fá fyrir það er hún starfaði. Hún var
ekki lengi við starfið heldur. Er nú
búin að senda stjórnarráðinu skýrslu
um athafnir slnar og kemur hér niður-
Iag þeirrar skýrslu:
»Nefndin vill að lokum láta í ljós
að samkvæmt rannsókn sinni og íhugun
á peningamálefnum landsins álítur hún
það heppilegast, að ráðstatanir verði
sérstaklega gerðar til eítirfarandi breyt-
inga á peningamálum og bankalyrir-
komulagi landsins:
1. Að einn banki aðeins hefði seðla-
útgáturétt.
2. Að allir útgefnir seðlar séu trygð-
ir á líkan hátt og nú er um seðla
íslandsbanka.
3. Að einn banki að eins, hafi veð-
deild.
4. Að breytingar verði gerðar á láns-
kjörum þeim úr veðdeild, sem nú
eru, í þá átt:
a) að lán gegn veði í jörðum verði
veitt þannig, að helmingur lán-
anna standi afborgunarlaust um
aldur og æfi, en hinn helming-
urinn veitist til alt að 75 ára.
Enn fremur að lána mætti út á
jarðir alt að 2h virðingarverðs
jarðanna sjálfra og auk þess alt
að '/2 virðingarverðs húsa á
jörðinni,
b) að lán gegn veði í húsum, sér-
staklega steinhúsum f kaupstöð-
um og kauptúnum, verði veitt
til lengri tíma en nú er, t. d.
60 ára,
d) að veðdeildin hafi lögákveðið
stöðugt eftirlit með viðhaldi fast-
eigna þeirra, sem í veðdeild eru.«
Auk þess hefir nefndin gert ýmsar
athuganir um fjármál landsins og tal-
að við ýmsa »fjármálamenn«, meðal
annars fulltrúa félags þess f Reykjavík
sem hefir eitthvað verið að braska í
því að ná í frakkneskt fé hingað til
lands. Þeir fulltrúar héldu því (ram,
að þrír af nefndarmönnum væru svo
riðnir við enska peningaveitu til Is-
lands að þeir þyrðu ekki að trúa þeim
fyrir miklu um franska úthaldið! Fór
þar sem oftar að almenningsheill varð
að lúta í lægra haldi fyrir auragirni
einstaklings, þó auðvitað sé ekki víst,
að nokkurt gagn hefði orðið að upp-
lýsingum þeirra »Frakkanna«.
Ekki verður líklega mikið gagn eða
árangur af þessari nefndarskipun, enda
tnunu fáir hafa gert sér miklar vonir
um það, flestir skoðað skipun hennar
eitt af þeim embættisverkum Björns,
sem »enginn skilur*, og það því ó-
skiljanlegra semnefndin var hlutdrægn-
islaust skipuð og ekki um neinn bitl-
ing eða »bein að ræða.
Nokkrir hafa legið landritara á hálsi
iyrir að taka við formensku í nefnd-
'nni, en ekki getur »Gjh.« séð annað
en það væri sjálísagt. Hann mun tví-
híælalaust, bæði embættis síns vegna
°g sem formaður skattanefndarinnar,
eftir langt og ítarlegt starf þar, vera
allra manna kunnugastur fjármálum
landsins. — En á hinn bóginn virðist
ekki ólíklegt, að starfsþoli hans geti
orðið ofboðið, þótt hann afkastamik-
ill sé, ef hann í viðbót við embættis-
annir sínar þarf nú að taka að sér
verk ráðherrans og tara að semja laga-
frumvörp, svo eitthvað verði þó lagt
fyrir alþingi af stjórnarfrumviirpum, ef
það einhverntíma skyldi verða kallað
saman.
H. Rider Haggard
Og
íslendingasögur.
Enski rithöfundurinn Rider Haggard
var á ferðalagi um Danmörku nú um
mánaðamótin. Hann gerir ráð fyrir að
hætta við að semja »æfintýra«-skáld-
sögur sínar, er hann nefnir svo »Allan
Quaterman« og fleiri sögur í svipuð-
um stíl, en hugsar sér nú fyrst um
sinn, að skrifa að eins um það er
lýtur að landbúnaði og kjörum þeirra
er lifa á landbúskap og garðyrkju. —
»Danir eru orðlagðir búmenn,« sagði
hann við danskan blaðamann; »og eg
er kominn hingað til þess að sjá með
eigin augum sem flest í búskap ykk-
ar. En landar mínir eru seinir á sér
til nýbreytni. Eg skrifaði nýlega bók
í þeim tilgangi að mæla kröítuglega
með sameignarhugmyndinni, en hún
náði ekki vinsældum. Samt er eg ekki
af baki dottinn með það«.
— Þekkið þér danskar bókmentir,
spurði blaðamaðurinn.
— Það er nú öðru nær. Mjög lítið.
Englendingar þekkja Danmörk varla
að öðru en því, að vera mjög smér-
auðugt land, en mig langar að fræða
landa mína við tækifæri dálítið um
þjóðina, þegar eg hefi kynt mér háttu
hennar. — En aftur á móti er eg ís-
lendingasögum mjög vel kunnugur. Eg
hefi lesið þœr allar. Og frá áhrifum
sem þær höfðu á mig er runnin bók
mín »Eiríkur eldauga«. Ja hún er
eiginlega skrifuð á sama grundvelli
og íslendingasögur. Hvernig þykir yð-
ur hún annars?
— Ágæt svaraði blaðamaðurinn. —
Já en þér voruð að tala um landbún-
aðinn! — — — — — — —- — —
Hann langaði ekki að fara lengra
út í umræðurnar við Haggard um ís-
lendingasögurnar. Hefir sennilega ekki
verið þar mjög sterkur á svellinu. Og
samtal þeirra hélt svo áfram um danska
smérið og landbúnaðinn.
— Óskemtilegt hefir það verið fyrir
blaðamanninn að fá þetta f nefið af
vörum hins heimsfræga rithöfundar.
Og undarlegt hefir honum sennilega
fundist það, að hann skyldi þekkja
bókmentir íslendinga, en ekki vita
neitt f sitt höfuð um danskar.
En samvizkusemi sýnir það og rétt-
hermi hins danska blaðamanns, að
herma ummælin aftur orðrétt í blaði
sínu, eins og hann vafalaust hefir gert.
Hundrað ferðir
milli íslands og Noregs.
O. Arnesen skipstjóri á »Prospero«
gufuskipi Wathnes erfingja hefir farið
hundrað ferðir milli íslands og Noregs.
Hann hefir á öllum þeim ferðum
verið f þjónustu þeirra frænda sinna
Wathnes bræðra. Oft hefir hann lent
í harðri orustu við þá Ægi og Kára,
en altaf borið hærri hlut úr þeirra
viðskiftum. — Skuggalegt var útlitið
fyrir honum, einusinni sem oftar, og
kveðst hann ógjarnan vilja lifa þann
tíma upp aftur. Það var nokkuru eftir
nýár 1902 að hann lagði út héðan frá
Akureyri á »Agli« gamla. Hafís var
úti fyrir og komst hann hvorki austur
né vestur, en hefir sennilega verið
of djarfur í tilraunum sínum, því svo
fór að hann festist og sat fastur í
ísnum í sex vikur. Þá greiddi loksins
fsinn og hann slapp.
— Eg var ekkert áhyggjufullur sjálfs
mfn vegna. En aldrei hefi eg fundið
eins vel og þá, hve feiknaþung ábyrgð
hvílir á skipstjóra. Hugsunin um af-
drif skipsins og lífshættu skipverja
hélt oft vöku fyrir mér nóttum sam-
an, sagði hann um það ferðalag er
rætt var um það löngu síðar.
O. Arnesen er enn á bezta aldri.
Mætti svo vel fara, að hann ætti ó-
farnar aðrar hundrað ferðir milli ís-
lands og Noregs.
Hann er hraustmenni og með stærstu
mönnnum á velli, bæði hár og þrek-
inn, reglulegur sækonungur f fornum
stíl að útliti.
Jónas Ouðlaugsson skáld er orðinn bú-
settur í Kaupmannahöfn. Hann starfar um
þessar mundir rneðal annars að þýðingu á
skáldritum I. P. Jacobsens, fyrir bókaverzlun
Qyldendals, er vill gefa þau út f íslenzkri
þýðingu. Fyrsta bókin sem kemur út af því
safni verður „Marie Grube". Ganga má að
því vísu, að þýðingin verður vel af hendi
leýst hjá Jónasi.
Barkskip norskt straridaði á Siglufirði. í
síðustu viku „Alfred Gibbs„ frá Christians-
sand. Það hafði innanborðs 1600 tunnur með
síld. Skipverjar björguðust allir og sendir
norski konsúllinn hér á Akureyri (O. C. Thor-
arensen) þá heim til Noregs með Prospero
á morgun.
P. Houland, afgreiðslumaður Wathnes-
skipa, og frú hans fara utan með „Pros-
pero" og dvelja í Noregi í vetur.
jón Guðmundsson bæjarfógetaritari fór til
Siglufjarðar með „Vestra" með fjölskyldu
sína. — Hann tekur þar við forstöðu Gránu-
félagsverzlunar um nýjár.
Aðkomumenn f bænum: Sigurður Sigurðs-
son óðalsbóndi á Húnsstöðum, Helgi Guð-
mundsson læknir, Helgi Hafliðason kaupm
og Páll Halldórsson verzlunarstj., frá Siglu-
firði, Hallgr. Þorbergsson fjárræktarfræðingur.
......YVzT'
fæst hjá útgefandanum
Oddi Björnssyni á Akureyri
og öllum bóksölum landsins.