Ingólfur - 23.04.1905, Page 2

62
INGOLFUR.
[23. apríl 1905.
Meira að segja, allar varnir þingains
fyrir ríkisráðsákvæðinn, alt það er mæit
var þar og ritað til réttlætingar því,voru
samfeld mótmæli gegn slíkum og þvílik-
nm afskiftum ríkiaráðsins af sérmálum
vorum.
Pað er þannig svo ljóst sem orðið get-
ur, að það fer beint í bága við skilning
þingsins á stjórnarskránni, fer beint í
bága við yfirlýstan vilja þingsins, er ráð-
herrann nú fer með frumvörp þau er hann
ætlar að leggja fyrir þingið, og ber þau
fram í rikisráðinu.
Hér er um nýtt brot á stjórnarskránni
að ræða, eins og hún er skilin af þinginu
og hér er meira en um stjórnarakrárbrot
að ræða, þvi að meðterð frnmvarpanna í
ríkisráðinu verður ekki réttlætt með öðru
en því, að ríkisráðið sé æðst! liðurinn í
sérmáiastjórn vorri og að það því sé eins
og Alberti sagði, en þingið vildi ekki við-
urkenna, stjórnlagaleg nauðsya að bera
frumvörpin þar npp. Hér er því að ræða
um nýja tilraun til að íá yfirráðin í sér-
málum vorum í liendur dönsku stjórninni,
nýja tilraun til að ofurselja þjóðréttindi
vor.
Ætli þingið láti sér vel líka þetta at-
hæfi ráðherrans?
Fer ekki að verða lítið úr sjálfstæðis-
vottunum í stjórnarlögum vorum, sem þing-
ið bygði á að væru þar enn þegar það
samþykti ríkisráðsákvæðið ?
Ætlar ekki þingræðisráðherrann okkar
að vinna dyggilega að því að sannaland-
varnarkenninguna út í æsar?
Eu er það nema „form“, sem „kefir enga
praktíska þýðing“, að þarfa að spyrja ó-
viðkomandi stjórn, hvaða mál við megum
ræða á þinginu okkar?
Sjálísagt má teija, að stjórnarblöðin á-
11 ti það ekki.
En alþingi var ekki þeirrar skoðunar.
Nema öll röksemdafærsia þess um tak-
mörkun á þýðingu og tilgangi ríkisráðs-
meðferðarinnar hafi verið aðeins gjörð til
að blekkja þjóðina, svíkja hana undir full-
komin yfirráð erlendrar þjóðar.
Jón Jensson.
Merki ínlands.
Mörgum útiendingum, er hingað koma,
þykir það kynlegt að sjá danska merkið
blakta uppi á hverri stöng þegar einhver
tyllidagur er eða eitthvert skip kemur á
höfnina eða fer héðan.
Einkum eru það þó Norðmenn, sem
gefa þessu gaum, því að hvorttveggja er,
að „flaggmálið“ heflr lengi verið deiluefni
með þeim og Svíum og í annan stað
þekkja þeir betur Iandsréttindi íslendinga
og viðurkenna þau fremur en aðrar
þjóðir.
Norskt dagblað eitt fiutti grein í haust
um þetta mál. Furðar höíundurinn sig
stórlega á þeirri ósamkvæmui íslendinga,
að þeir þykiat hafa og hafi „iöggjöf og
stjórn út af fyrir sig“ í sérmálum sínum,
sérstakt þjóðerni, sögu og landsréttindif
og þvorneiti því að þeir sé danskir þegn
ar, en þó blakti „Dannebrog“ á hverri
stöng, jafnvel á sjálfu aiþingishúninu.
Hér á landi hefir lítt verið fengist um
þetía mái. Hefir komið fram hér sem
oftar, hversu hugsunarháttur þjóðarinnar
og sjálfstæðismeðvitund er sljófguð og
lömuð af áþjáu margra alda.
Þó hefir nokkrum sinnum verið vakið
máls á skjaldarmerki íslands. Danastjórn
hafði flatta þorskinn fyrir skjaldarmerki
vort um langan aldur og skreytti stór-
hýsl höfuðstaðarins með því djásni. Sig-
urður Guðmundsson málari vakti fyratnr
manna máls á því, að þorskurinn væri
ljótt og smánarlegt merki og var það til-
laga hans, að valur í biám feldi yrði ger
að skjaldarmerki í stað þorskins kórónaða,
— Þegar alþingishúsið var reist, þl var
þorskurinu hengdur upp á það, ásamt
ríkísmerkinu danska og réð þvi yfirsmið-
ur hússins sem var danskur. Þessu var
mótmælt á alþingi, af ýmsum þingmönn-
um og var Eiaar Ásmundsson í Nesi
fremstur í þeim flokki. Töldu þeir heira-
ildarlaust og vausæmandi að hafa merki
þessi á húsinu, en landshöfðingi eyddi því,
svo að yfirsmiðurinn danski varð hlut-
skarpari, heldur eu iöggjaíarnir islenzku.
Um sömu mundir skrifuðu þeir Pálini
Pálsson og Valtýr Guðmundsson um
merki íslands, en síðan hefir það legið í
þagnargildi að mestú, þangað tii Albjart-
ur ráðgjafi tók þorskinn f sína náðararœa
og „gaf“ fálkann í ofanálag á ríkisráðs-
fleyginn.
En þó að íslendingar hafi nú fengið
„fugl en ekki fisk“ á alþingishúsið, dóm-
kirkjuna og stjórnarhúsið, þá erum vér
engu nær en áður, að því er til fánans
kemur. Því að það er alger misskilning-
ur, að fálkinn sé eða geti verið siglinga-
merki og verzlnnarmerki vort; — hann
er skjaldarmerki íslands, eins og Ijóna-
merkið dauska er skjaidarmerki Daua, og
annað er hanu ekki. Oss vantar fána í
staðinn fyrir „Dannebrog", eftir sem
áður.
En nú kunna menn að segja, að fálk-
inn geti oröið siglingamerki og verzlun-
ar, þótt hrmn sé aðeins skjaldarmerki enn
sem komið er.
Vér getum ekki fallist á þl skoðnn,
því að þótt valurinn sé fallegt skjaidar-
merki, (ef hann er eins og hann á að
vera, en ekki eins og iliíyglið hans Al-
bjarts) þá eru fjöldamargir agnúar á því,
að hann sé hafður sem altnent merki,
og skal hér getið nokkurra þeirra.
Allar S)áif8tæðar þjóðir hafa sérstakt
siglingamerki og verzluuar, en til þess
er aldrei haít skjaldarmerki eða gunnfáni.
Fálkamerkið er mjög ógreinilegt langt
til að sjá, en það er einn höfuðkostur
fána, að hann sé skýr og greinilegur. —
Tilsýndar er fálkamerkið nanðaiíkt sigl-
ingarmerki „Sameinaða“ eimskipafélagsins.
Fálkamerkið er óhagkvæmt af þvi að
það er dýrt og vandasamt að búa það til.
Engic mentaþjóð hefir dýr í fána sín-
urn. Og þótt þess sé dæmi raeðal Aust-
uráiíuþjóða, þá er engin ástæða til þess
að íslendingar fari eftir því.
Enn er það eitt, sem fálkanum er til
foráttu og voldnr því að hann hefir miklu
miuna gildi í augum íslendinga en ella
mundi. Þeir verða að líta á þ&ð merki
sem verðlaun frá Albjarti fyrir það, að
alþingi sýndi meiri heiguishátt, en nokk-
ur önnur íslenzk samkoma, — fyrir það
að alþingi lét þenna danska smjörkaup-
mann kúga sig neyðarlegra en dæmi eru
til, og þrátt fyrir það, þótt það hefði við
að styðjast konungsboðskap og konungs-
orð. — Merki sem svo er til komið hlýt-
ur ávalt að minna á iítiimensku og heig-
ulshátt og getur aldrei orðið hugþekkt
Islendingum.
íslendingar þurfa því að koma sórásamt
um nýtt merki og getur kanske orðið erf-
itt að koma því til ieiðar að allir verði
á eitt sáttir um það, hvernig það skuli
vera.
Um þetta atriði hefir næsta lítið verið
rætt, því'tið flestir, sem h^gsað hafa um
íánann, haía taiið sjáffsagt að skjaldar-
meikið ætti einnig að Vera fáni. Þó beDti
bl&ðið Dagskrá einu sinni á þann mis-
skilning og lagði tii að fáni íslands yrði
hvítur krots í blám feldi. Það merki
hefir þá kosti, að það er svo skýrt, sem
orðið getur, einfalt og ódýit og fallegt á
aðlíta. Aukþess-yrði fáni vorþá með líkri
gerð sem fánar annara Norðnrlanda-þjóða
og benti á skyldleik vorn við þær. Að
þessu leyti virðist fáni þannig gerður
vera vei hæfur1.
Eini annmarkinn á þessum fáua er sá,
að hann á sér enga eögu og hefir ekki
unnið hefð í meðvitund þjóðarinnar. En
úr því atriðl má ekki gera ofmikið, því
að svo hefir í upphafi verið um öli merki
í víðri veröld.
íugólfur mun innan skamms minnazt á
fleiri atriði þessa máls.
Sameinaða-gufuskipafólagid.
Ekki leiðist því gott að gjöra, Samein-
aða-gufuskipafélaginu, enda eigi að furða,
þótt það vilji borga þjóðinni í einhverri
mynd 75000 kr. tillagið, sem það kúgað
út úr seinasta alþingi.
Seinasta góðgiriíisbragðið acm það hefir
gert, er að troðfylla svo „Skálholt"
áður on það íór frá Höfn mcð vörum —
þar á meðai til ísafjaiðar og anuar& hafna,
sem millilandaskipiu koma á —• að ómögu-
Iegt var að koma nsinu með því frá
1) Hið íslenzka kvenfélag hefir gert
fána á þennan hátt fyrir nokkrum árnm
og var hann dreginn upp 4 stöng á Val-
höll á Þingvelli þegar hún var vígð. —-
Það var þá sem „íslandsvinurinn" Dan-
iel Bruun kom á Þingvöll og hrökk það-
an eius og byssubrendar, þegar hann sá
þetta uppreistarmerki gnæfa fyrir samkom-
unni. Hanu var ekki í rónni fyrr en
hann sá „Dannebrog" á stönguunm i
Reykjavík.