Ingólfur - 13.08.1906, Blaðsíða 2

136
INGOLFOR.
[13. ágúst 1906]
vingjarnlega í þetta. Mun það og satt vera
um hina frjálslyndustu meðal þeirra. En
hitt er undur mikið, er þeir vilja eigi láta
uppi, hvað talað var á fundinum, og þykir
þeir menn vera heitrofar, er gefið hafa
ísafold nokkra skýrslu hér um. Það er
auðvitað satt mál, að þeir 30 danskir
þingmenn máttu engin heitorð gefa, er
fundinn sóttu, en fyrir því er ástæðulaust
að dylja undirtektir þeirra fyrir íslending-
um. En hér er sú bót í ináli, að Ingólfi
bárust fréttir af fundinum með Láru á
föstudagskveld. Eru þær eigi eftir neinum
íslenzkum þingmanni, en þó öruggar. —
Danir svöruðu hæversklega, en litlum byr
áttu þó kröfur Islendinga að fagna. For-
sætisráðgjafinn hafði orð fyrir sínum flokki,
meiri hlutanum. Gætti hann þess, að bera
kápuna á báðum öxlum, en kvaðst. vilja
„íhuga“ og „athuga“ o. s. frv. kröfur vor-
ar. Líklegast lét hann um fjárreiðurnar.
Yar eigi beint á móti að semja um sam-
bandið, en geta má nærri, hvern kost hann
ætli oss í þeim samningum, er hann þver-
neitar að taka ísland í nafn konungs. Auð-
vitað af því, að þá þætti honum sjálfstæði
vort of mikið. Undirskriftarólagið hugsar
hann að megi laga þegar Hannes Hafstein
er frá. Það mun honum hættulaust, því
að hann situr naumast svo lengi. — Hvað
er þá aðhafst af hendi danskra þingmanna
til að friða hug íslendinga? Parturiunt
montes et nascitur ridiculus mus (þ. e.
fjöllin taka jóðsótt o. s. frv.)
Alþingismönnum verður för þessi líklega
til sóma. Hafa þeir látið óvild og flokkaríg
eftir á hillunni heima. Má bezt sjá þetta
þar á, að stjórnarsinnar hverfa að sama
ráði um undirskriftina sem hinir. Er og
gott eitt um þeirra fjórliðuðu kröfu að
segja. Raunar er þriðji og fjórði liður-
inn óþarfi, ef þeim fyrsta er ráðið til réttra
lykta. Af ræðum flestra þeirra hefir og
heyrst gott eitt. Má blað þetta eigi láta óget-
ið þeirra orða, er Hannes Hafstein sagði, að
íslendingar vildu alt vinna sér til sjálf-
stæðis. Ingólfur bauð honum þegar í
öndverðu í flokk Landvarnarmanna og
stendur það boð enn, ef hann leggur al-
hug á vorn málstað, þótt margt hafi nú á
milli borið. Geta verður og orða annars
þingmanns vors, þott ílt sé og hörmulegt.
Sá talaði á Skodsborg og kvað Dönum
einsætt að nota sér fiskveiðar og aðrar
auðsuppsprettur vorar að matarlaunum.
En bera verður hann einn kinnroða fyrir.
Árangur fararinnar er þá orðinn sá, að
þingmönnum vorum mun léttari samvinna
eftir enn áður. Má og enginn þeirra nú
við mál þessi skiljast, fyr en samningar
eru komnir á um samband (eða skilnað)
landanna. Því að höfuðstarf þeirra í
ferðinni er í því fólgið, að þeir hafa losað
um það bjarg, er legið hefir á sjálfstæði
voru frá 1871, nauðungarlögin, stöðu-
lögin.
Þeir hafa nú gert sitt, e/ þeir koraa
því til leiðar að samningar hefjist. En
þjóðin á eftir að skipa fyrir um það, hverj-
ar kröfur megi gera minstar og eigi frá
hvika.
Þær verða að vera þessar: Island er
samhandsland Danmerkur, en eigi undir
hana gefið, en hefir sama konung. Þar
af leiðir að sjálfsögðu að hann heitir hér
konungur íslands og Danmerkur, en þar
konungur Danmerkur og Islands. Þar af
leiðir enn að engum getur komið til hugar
að skipa íslenzkan ráðherra með danskri
undirskrift. Island hefir fult drottinvald
yfir öllum sínum málum, en viðskiftum
landanna er skipað með samningum, er
endurnýjast á fárra ára fresti. Hér af
leiðir ineðal annars að aldrei gæti komið
til mála að gera Dani jafnréttháa oss
hér á landi, þótt þeir léti hið sama í
móti koma. Því að þeir eru þrítugfalt
fleiri en vér og auk þess miklu auðugri.
Mundi þá skjótt deyja hniftiyrði það, sem
nú er algengt: jafnrétti þegnanna.
Þessar kröfur mun þjóðin láta fram bera
af sinni hendi og eigi leyfa að samningar
takist, sé nokkurs í fátt. En verði oss
neitað um þessar réttlátu og hóflegu
kröfur, þá gerum vér skilnað.
Þá mun sagt um þingmannaförina:
Oft verður st’ort bál af litlum neista.
ískyggilegt skeytingarleysi.
Miðvikudaginn 8. þ. m. var íslenzkt
fiskiskip úti fyrir Seltjarnarnesi með
hafnsögumannsflaggi. Eg fór þ>á út í
skipið, heitir það „Langey“ og er eign
hins „ísleíizka fiski- og verzlunarfélags"
á Yesturlandi, gert út úr Flatay.
Eg spurði skipstjóra, hvað um væri
að vera og hví hann óskari hafnsögu-
manns. Hann kvaðst hafa ætlað að sigla
skipinu til Kaupmannahafnar, en orðið
að snúa aftur miðja vega milli Reykja-
ness og Yestmannaeyja, sakir leka á
skipinu og vildi nú halda til Reykjavík-
ur. Eg fór þá með honum niður í lyft-
inguna og var þá sjórinn 11 þumlungar
ofan á kjalsvíninu í lyftingarkjallaranum.
Lét eg nú þurrausa skipið. En eftir
eina klukkustund var sjórinn orðinn 9
þumlungar ofan á kjalsvíninu. Lagðl
eg skipinu til hafnar í Reykjavik og
réð skipstjóra að leggja það upp í renni-
vörina til athugunar og viðgerðar. Yar
það gert daginn eftir.
Það kom nú í ljós, þegar farið varað
skoða skipið, að á fjórða umfari frá
kjöl hafði fúnað úr kvistur, sem stóð
gegnum borðið og var kvisthlaúpið svo
stórt, að smeygja mátti hendi inn í. Að-
gerðin á þessu var sú, að „verkiu (tcett-
um liampi) hefir verið troðið lauslega upp
í kvisthlaupið oq klest utan yfir Ibfastbr-
um tjörulepp úr pokastriga. Leppnum
var ekki tiit föstum með svo miklu sem
einum naglatitt. Tjöruklísfcrið hefir átt
að duga !1)
Þetta er öll viðgerðin á skipi, sem
ætlað er að fara langferð yfir reginhaf,
alla leið frá Fiatey á Breiðafirði og suð-
ur í Kaupmannahöfn.
*) Auk þessa haf'ði geflð sig „verk“ á litlum
bletti milli umfara, eu það getur alltaf komið
fyrir og er ekki tiltökumál.
Allir heilvita menn, þótt ekki séu sjó-
menn, munu sjá í hendi sér, hversu þessi
„viðgorð" er glæfraleg, svo að eg hafi
ekki stærri orð um það. Ef skipið hefði
komist í nokkurn sjógang, þá hefði lepp-
urinn þvegist af og „verkið“ skolast burt
úr kvisthlaupinu, svo að sjór hefði runnið
inn viðstöðulaust og skipið sokkið á
skammri stundu. — Kalla eg það mikla
mildi, að skipið náði hér landi, áður en
meira slys varð að.
Mér þykir það stór ábyrgðarhlnti þess
manns, sem hefir átt að líta eftir skipinu
eða séð um viðgerð á því að láta slikt
hrákasmíði eiga sér stað, sem beinlínis
stofnaði lífi allrar skipshafnarinnar í
hættu.
Eg hefi skýrt frá þessu hér, öðrum til
viðvörunar. Önnur eins atvik sem þetta
eiga ekki að liggja í þagnargildi, því að
til þess eru vond dæmi að varast þau.
Eg er ekki lögfróður og skal því ekki
leggja frekari dóm á þetta, en vil skjóta
því til landstjórnarinnar, hvort henni þyk-
ir ekki ástæða til að hlutast um þetta
mál; sýnjst mér það svo ískyggilegt, að
rangt sé að láta það órannaakað.
Ráðagerði, 11. ágúst 1906.
Þórður Jónsson,
hafnsögumaður.
Samsöngur
sá er haldinn var í Bárubúð á miðvikudags-
kvöldið var, fór betur fram en vandi er til
hér í Reykjavík, og bar ýmislegt til þess.
Það fyrst, að söngskráin var fjölskrúðugri
en vant er að vera við samsöngva hér; því
að hér eru sjaldsénir hvítu hrafnarnir eins og
Baoh og Wagner. Annað var það, að yfir
söngnum, og ekki sízt meðspilinu, var ein-
hver vandvirknisblær, sem menn eiga ekki
hér að venjast; eru slíkt mikil gleðitíðindi.
Þó þótti mér mistakast „sagnaljóð11 J) Sentu
úr „Der íliegende Hollánder11 og er það
kannske að yonum; mér fanst þau vera eitt-
hvað svo endaslepp; ég held nærri því að
það hafi verið sleppt einhverju úr þeim, og
get ég þó ekki skilið, hvað getur komið
mönnum til að aðhafast slíka óhæfu. Nema
þetta sé vitleysa úr mér; ég hef að eins
heyrt þau tvisvar á æfinni, og eru nú eigi
allfá ár síðan. En eitthvað var þó bogið,
annaðhvort við> sönginn eða mig; því Wagner
hygg eg vera saklausan. Svo þótti mér líka
frúin byrja of hikandi á meðspilinu. Það var
eins og hún væri óviss um, hvort hún ætti
að voga sér á stað eða ekki. Nú, en sVo
komst nú alt i ganginn samt. Annars fór
söngurinn vel fram, og stóð rnátulega lengi
yfir; er það sjaldgæft mjög um skemtanir hér
i höfuðstaðnum. Áheyrendurnir voru að heyra
allvel ánægðir, og húsið var nærri fullt. — Og
nú vildi ég að lokum spyrja eins hlutar.
Er það nauðsynlegt á svona skemtun að hafa
sérstakan mann til þess að flytja til stólana
og opna hljóðfærin á söngpallinum ? Og et
svo er, gætu þá ekki hlutaðeigendur annast
um að hann væri nokkurnveginn sómasam-
lega klæddur; hitt er móðgun við áheyrend-
urna, sem ekki ætti að eiga sér stað.
w.
l) „Sagnaljóð“ er ekta gæsalappa íslenzka og
á að vera þýðing á útlenda orðinu „Ballade.