Landið - 16.03.1917, Page 2

42
LANDIÐ
Ámeriskur Segldúkur
mjög mikið úrvai.
Enskar fiskilínur
bikaðar og óbikaðar.
Logg
fyrir seglskip og vélaskip.
Vantskrnínr fyrir mótorbáta og trawlara
og margt fleira. Alt í
Yeiðarfæraverzl. Liverpool,
Ennþá er talsvert
óselt af kvenna-,
barna- og unglinga-
Skófatnaðinum ódýra
föBgum, ná miklum peninguui, öll-
um að skaðlausu, og þar er tor-
velt að koma tollsvikum við. —
Einnig mætti öllum almenningi til
hags lögleiða landseinkasölu á stein-
olíu og kolum og útvega með því
landssjóði tekjur. Það kom til
orða hérna um árið, en þá höm-
uðust auðmennirnir enn á móti, og
þar aðallega útgerðarmemirnir, svo
ekkert varð úr. En nú sjá menn
tjónið af því og lifa svo undir ein-
okun og okurverði útlendra félaga
og útlendra einstaklinga. (Frh )
Kartöllurækt.
litlu leyti, enda átti hann í fyrstu
aðeins að vera til bráðabirgða.
Eigi býst ég við því, að neitt eitt
gjald dugi þar að fullu í staðinn,
en það eru líka til fleiri ráð en eitt
í þessu efni.
Eignaskattur, fasteignaskattur og
tekjuskattur eiga að koma í stað-
inn fyrir núverandi ábúðar- og lausa-
fjárskatta, húsa- og tekjuskatta og
gefa af sér miklu meira fé, án þess
þó að verða þungbærir mjög. En
svo þyrftu löggjafarnir að gæta
þess, að ýmislega má ná stórfé í
landssjóð (sem hann skiljanlega
þarfnast, ef framfarir eru studdar),
án þess að íþyngja framleiðslustétt-
unum og öðrum gjaldendum lands-
ins. Sveinbjörn Egilsson og eink-
um Böðvar Jónsson hafa báðir sýnt
fram á, að stórfé mætti hafa upp
úr síldinni við landið, án þess að
skaða innlenda atvinnu. Slíka nýja
vegi ætti að reyna. Lfka gæti
komið til mála, að leigja eitthvað
af fossunum, sem virðast annars í
lengstu iög ætla að verða oss sjálf-
um og öllu mannkyni arðlausir.
Svo er nú stimpilgjald enn ólög-
leitt hjá oss, en er þó oft réttmætt.
Þá má með landseinkasölu á ýms-
um hlutum, svo sem tóbaki og vín-
Árið 1915 skrifaði ég þinginu
nokkrar línur um atvinnuvegi, sem
áttu að vera bending til alþingis,
og drap þar á, meðal annars, hve
feikna mikið aukin garðrækt, eink-
um kartöflurækt, gæti sparað korn-
kaup, og útrýmt útlendum kartöflu
kaupum, og er hvorutveggja æði
mikill sparnaður fyrir þjóðarheild-
ina. Hljóta hagfræðingar lands
stjórnarinnar að geta sýnt þennan
hagnað með sönnum tölum.
Skrifaði ég þinginu þetta bæði
af hræðslu við siglingateppu, og
af því þetta er sú matjurt, sem
hægast virðist að rækta hér í stór-
um stfl, og á vel við alt feitmeti,
sem við notum mjög mikið.
Þessar bendingar voru lagðar á
hilluna þá, enginn þingmanna virð-
ist hafa tekið þær neitt til athug-
unar. Af hvaða ástæðum þetta
sinnuleýsi kom, er mér ekki vel
ljóst. En ég býst við, að málið
hafí ekki þótt þess virði, að sinna
þvf, ég ekki þótt ábyggilegur
hvatamaður, og trúin á kosti lands-
ins ekki svo sterk, að svaraði
kostnaði fyrir landsjóð að leggja
fé fram til þessa. Jæja, hvað sem
olli, hafði þetta skrif mitt enga
verkun; fé landssjóðs þótti betur
varið til margs annars, og því látið
SLIPPFÉLAGIÐ
í RBYKJAVÍK
hefur nú miklar birgðir af:
Manilla af öllum stærðum. Hörsegldók nr. 0—4.
Botnfapfi á tré og járnskip.
Allskonar málnlngu og pensla.
Vörur þessar seljum vér lseg-ra verði
en alment gerist.
renna aðra leið f stórum og smáum
lækjum, til einstakra manna, sem
enginn virðist hafa nokkurt gagn af.
Bfðum nú við, á aukaþinginu, er
haldið var um áramótin 1916 og
17, kemur þingmaður Dalamanna
(háskólakennari í grísku) með frum-
varp um að veita stjórninni heim-
ild til að hvetja bændur og búalið
til aukinnar matjurtaræktar, og
jafnvel veita fé til styrktar, því nú
gæti svo farið, að þýzku kafbát-
arnir gerðu ófærar siglingar hingað,
svo landið kæmist í kornmatarþröng,
þó hann fengist t. d. hja Dönum
dýrum dómum, og gæti þá verið
gott að rækta matjurtir meira en
gert hefur verið En þetta frum-
varp dagaði uppi og dó, þratt
fyrir öll afbrigði sem höfð voru
við dýrtfðaruppbót embættismanna
og fleiri mál, sem meira voru virði
f augum þingsins. — Ekki er alt
búið enn. Landsstjórnin tekur sig
til samt, þó heimildir þingsins vanti,
með bessaleyfi auðvitað, og áminn-
ir landsmenn á meiri framtakssemi
f garðrækt á komandi ári, og nú
fengið fyrsta garðfræðing landsins
til að semja pésa um þetta efni,
er sjálfsagt gæti komið að notum,
ef einhver læsi hann. Vel gæti
mér nú skilist að landsstjórnin tæki
upp á því að fá næsta þing til að
veita fé úr landssjóði til garðræktar
í stærri stíl, og sendi bráðum til
dæmis einn eða fleiri ullarmats
mennina sfna til Norður-Ameríku
eða annara landa, þar sem jarðrækt
er f uppáhaldi, til að svipast um
eftir garðrækt, trjárækt og fleiru,
er að gagni gæti komið, útvega
útsæði, flutningaskip og fleira, því
ekki er sýnilegt þeir geti haft
mikil áhrif á ullarverðið, meðan
heimurinn stendur í þessu ófriðar-
báli, — Gæti ég því best trúað
að stjórn og þing Iéti sig ekki
einu gilda, hvernig farið er með
landið og eigindóm þess. En það
er margbúið að leiða rök að, að
meiri arður er að garðrækt f stór-
um stíl, en smáum, vegna girðing-
ingarkostnaðar, áburðarblöndunar,
jarðvegsmyndunar, og fleira þó
heimilisræktunin með smáa laginu
sé góð, þar sem henni verður við
komið, verður hún samt altaf til-
tölulega dýrari. Eins mætti nefna
dýrtíðarráðstöfun í því, að áminna
bændur um, að færa frá á kom-
andi vori, meir en gert hefur verið
ef unt er, og búa til skyr; það er
líka matur; eins smjör og ostar.
í marz 1917
Daníel Hjálmsson.
TJtlöncI.
Bandarfkin eru tekin til að vopna
kaupför sín, og er það ráð Wilsons
forseta, en þingið fékst ekki til að
afráða það, og var því svo slitið
Annars situr alt enn f sama horfi
um siglingar hlutleysingja og kemur
bagalega niður á mörgum, t. d
Norðurlandaþjóðunum.
Englendingar hafa undanfarið
sótt fram af kappi f Mesópótamíu
og tekið Bagdad, sem er helzta
borg Tyrkja þar eystra (200 þús.
ibúar).
Á vesturvígstöðvunum lítur svo
út, sem Miðveldin dragi sarnan lið
mikið og vilji nú láta eitthvað
ágengt verða, t. d. komast til
Calais. En sókn Breta hjá Somme
virðist hafa hjaðnað niður á sfðustu
tímum.
Saltkjöt.
Ágætt saltkjöt í heilum
tunnum til sölu hjá
Ó. G. Eyjólfsson & Co.
Fréttir.
Brnnðverð
hafá bakarar Reykjavíkur hækkað
fyrir skömmu, f samráði við verðlags
nefnd. Heilt rúgbrauð kostar nú kr.
1,26 (hækkar um 16 au.), sigtibrauð 54
au. o. s. frv.
Skipströnd.
Enskur botnvörpungur strandaði á
föstud. var við Meðalland, en mann-
björg varð. „Geir" reyndi að ná honum
út, en kom aftur hingað jafn nær á
miðvikud.
Vöruskip danskt, „Alliance", strand-
aði hér rétt fyrir austan hafnargarðinn
aðfaranótt síðastl. sunnudags. Rak það
upp sökum hvassviðris, en hafði hleypt
hingað er leki kom að því í hafi. Var á
leið til Vesturheimseyja rneð steinlím
o. fl. Steinlímið hvað vera ónýtt að
mestu. — Björgunarskipið „Geir" náði
skipinu á flot i gær.
Ættarnafn.
Jón sagnfr. Jónsson hefur fengið lög-
fest ættarnafnið Aðils fyrir sig og fólk
sitt.
íslendingar
allmargir, helzt kaupsýslumenn, sitja
nú í Höfn og komast hvergi. Er það
þeim bagalegt og kváðu þeir hafa
haldið fund til þess að reyna að greiða
eitthvað fyrir heimför sinni. ‘ Talað
hefur verið um, að „Fálkinn" flytti
hingað póst og farþega, en óvíst enn,
hvort úr för hans verður.
Landsreikningnrinn
fyrir 1915 er kominn út.
Nú eru í landinu lög um algert
áfengisbann, og þótt hin íslensku
skip fari oft langförum utan ísl.
landhelgi, þá virðist eðlilegt og
sjálfsagt, að stjórn þeirra væri
þannig, að áfengi kæmi þar aldrei
inn fyrir borð. — Um þetta atriði
eru jafnvel margir andbanningar
samdóma. Enda leiðir af sjálfu sér,
að ef þessa væri stranglega gætt,
— sem ætti að vera í lófa lagið —
þá væri félagsstjórn og skipstjórnir
lausar við ámæli, er lagst hefur
mjög á í seinni tíð um ofneyzlu
áfengis og þar af leiðandi óreglu.
Oss þykir ótrúlegt, að stjórn Eitn-
skipafél. hafi ekki heyrt ávæning
af þessum orðróm, jafnvel áður en
hr. Jónas frá Hriflu fór að rita um
málið í »Höfuðst.«. — Það er auð-
skilið, að það er betra fyrir alla
aðila að vera alveg lausir við slíík-
an orðróm, og yfir höfuð vera
hafnir yfir allan grun og tortrygni
í þessu efni, auk þess, sem hér
mundi gefast góð æfing i árvekni
og strangleik mn alla háttprýði,
sem skilmálalaust verður að heitnta
á skipum félagsins, því að þau
eiga að halda uppi sjálfstrausti og
metnaði þjóðarinnar inn á við og
virðingu og áliti út á við. — Það
hlýtur að gefast illa, að byrja slæ-
lega i þessum efnum. Hamingjan
má vita, hversu dýrt það getur
orðið oss. — Skipin með allri
áhöfn — þar með talin skipstjórn,
skipshöfn, farþegar og allir not-
endur skipanna — verða beinlínis
m.
Við grein Sig. Arngrímssonar í
síðasta blaði var ekki ráðrúm til
að bæta við athugasemd af hendi
blaðsins.
Hvað sem að öðru leyti líður
viðureign þeirra Sig. Arngr. og Jón-
asar frá Hriflu, og hvort sem telja
ber átölur hins síðarnefnda heppi-
lega orðaðar eða ekki, þá Iætur
„Landið" sér þó eigi dyljast, að
vandlæting Jónasar fyrir hönd Eim-
skipafél. er réttmæt í sjálfu sér.
Verður og eigi séð, að grein hans
{ »Hofuðst.«, er S A. réðst svo
freklega á hér { blaðinu, muni spilla
eða geta spilt fyrir félaginu á nokk-
urn hátt, þar sem hún er berlega
af velvilja rituð.
Þó segja megi að vísu, að Eim-
skipafél. sé eign hluthafa þess, þá
er það þó í eðli sínu alþjóðarfyrir-
taki, er alla varðar, bæði vegna
hluttöku landssjóðs í því, vegna
ætlunarverksins, sem það á að
vinna, og svo af því, að félagið á
alt sitt Undir vinsœld og ýokka
þjóðarinnar.
Flagg-
mjölkin
göða,
og margar aðrar tegundir,
í
jHíataryerzInn
Tómasar Tónssonar,
Bankastrxti 1ð.