Landið - 21.12.1917, Side 1

Rit*|4ri:
Iiktk Jék. SMárl
■l|M«r irtiun
Stýrini>nBiiU( | B.
LANDIÐ
Afgreiðslu og innheimtum.
Ólftfnr ólafggon.
Lindargötu 25.
Pósthólf. 353.
51. tölublað.
Reykjavík, föstuðaginn 21. des. 1917.
II. árgangur.
9
Arni Eiríksson.
i Heiidsaia. I Tals. 265 og 554. Pósth. 277. [ JSmásalftJ
— "tefnaöarvörur, Prjónavörur mjög fjölbreyttar. —
M
t— ____
Saumavélar með fríhjóii
og
S ára verksmiðjuábyrgð.
Smávörur er snerta saumavinnu og hannyrðir.
Pvotta- og hreinlætisvörur, beztar og ódýrastar.
TÆKIPÆRISGJAFIR.

Bogi Brynjólfsson
yilrréttarmálaflntnlngrsmaðnr.
Skrifstofa 1 Aðalstræti 6 (uppi).
Venjulega heima kl. 12—1
og 4—6 e. m. Talsími 250.
Ij. yinðersen i SSn,
Reykjavik.
Landsins e I z t a klæðaverzlun og
saumastofa. Stofnsett 1887.
Aðalstræti 16. Sími 32.
Stærsta úrval af allskonar fata-
efnum og öllu til fata.
Tennur.
eru tilbúnar og settar inn, bæði
heilir tanngarðar og einstakar tennur
á Hverfisgötu 46.
Tennur dregnar út af lækni dag-
lega kl. ii—12 með eða án deyf-
ingar. — Viðtalstími kl. 10—S-
Soplij Bjarnarson.
Bazarinn
á Laug'aveg1 5
hefur ávalt allskonar tæki-
færisgjafir fyrir börn og
—^"-7 fullorðna. r.:-::3=rr
Ennfremur bróderaðir og áteikn-
aðir dúkar, kragar og fleira.
Aukaþing.
Nú er að koma í ljós árangur-
inn af gerðum síðastu þinga,
stjórnarvalinu og gerðum þinganna
yfirleitt.
Brugðizt hefur gersamlega sú
von, sem menn gerðu sér um það,
að unt myndi verða, að halda
niðri öllum flokkaríg í þinginu og
klíku áhrifum utanþings, á meðan
á styrjöldinni stæði. í þeirri von
fjölguðu menn ráðherrum, og völdu
sinn ráðherrann úr hverjum fiokki
þingsins og vonuðu, að með því
móti væri hægt, að stjórna í friði
og hlutdrægnislaust, unz stríð-
inu lyki.
En reynslan hefur orðið öli önn-
ur. A'drei hefur atvinnupólitík
einstakra manna náð sér betur
niðri. Hvert flokksbrotið — og
þó einkum utanþingsklíka sú f
höfuðstaðnum, sem bjó til Fram-
sóknarflokkinn sér til stuðnings á
þingi og nú mun vera orðin lands-
kunn — hefur togað í sinn ráð-
herra og viljað koma sínum skjól-
stæðingum til fjár og virðinga,
hvenær sem smugu mátti finna.
Þar eð stjórnin hefur nú orðið
fyrir þessum óhollu áhrifum bak
við tjöldin, þá er auðskilið, að til-
gangurinn með því, að velja sinn
ráðherrann úr hverjum hinna þriggja
flokka, hefur ekki náðst. Sam-
vinnan f stjórninni hlaut að verða
óeðlileg, óeinlæg og fyrir þá sök
afllaus, eða þvert á móti tilgang-
inum. Þar að auki hefur þjóðin
ekki aðgang að neinum sérstökum
flokki, er stjórnin er þannig skip-
uð — og er það ótækt nú, þótt
meinlaust geti verið, er alt leikur
í lyndi.
Með reynslu þessarri er þáð
sýnt, að ekki tjair hér, að velja
þrjá ráðherra, sinn af hverjum
flokki. Þeir verða því, allir þrfr,
að hafa einn fiokk að baki sér
svo að þeir þuifi ekki að hlýða
nema einum herra.
Og þjóðin verður að vita, hver
ber ábyrgðina. Um það getur hún
ekki vitað, nema hreinn meiri
hluti sé í þinginu, sem ber hana,
Það er nú orðið kunnugt, í
hvert horf fánamálið er komið, að
Danir hafa algerlega neitað að
sinna því. Stjórnin situr samt sem
áður, eins og ekkert hafi í skor-
izt, og eins og hún, en ekki þingið,
eigi að taka ákvörðun um, hvernig
skuli snúa sér í því vandamáli.
Svo virðist, sem stjórnin hefði
átt að segja af sér og kalla sam-
an þingið tafarlaust, til þess að
kveða á um, hvað gera skuli í
málinu og það því fremur, sem
það var öllum þingheimi ljóst, á
síðasta þingi, að teflt var á tæp-
asta vaðið, að afhenda stjórninni,
eins og hún var samsett, öll þau
vandamál, sem fram undan lágu,
svo sem landsverzlunina og fjár-
málin yfirleitt.
Landið er nú þegar á stuttum
tíma komið f þær óbotnandi skuld-
ir, að skjótra úrræða þarf að leita,
til þess að koma því út úr þeim
ógöngum, og það því fremur, sem
greiðslu skuldanna má krefjast eftir
alt of stuttan tfma.
Það er og kunnugt, að varla
getur hjá því farið, að landið bfði
margra miljóna króna tap við
landsverzlunina, skipakaupin og at-
vinnubæturnar, þegar upp verður
gert að styrjöldinni lokinni. Er því
sýnilegt, að lántaka til tveggja ára
f útiöndum er ekki vel til þess
fa'hn, að efli og tryggja sjálfstæði
landsins, né atvinnuvega þess.
Þá er það og augljóst, að veiði
á mótorbátum og botovörpungum
hlýtur að leggjast niður, eins og
aður hefur verið bent á hér f blað-
inu, ef ekki er veitt nein linun í
verðinu á salti, kolum og olíu, en
til þess mun stjórnina bresta þing-
heimild.
Slfk úrræði verða að takast
nokkru fyrir vetrarvertíð, ef að
haldi eiga að koma, og er það
eitt út af fyrir sig nægilegt tilefni
til að kalla saman pingið pegar
i stað.
„Er plliin á enda?"
Eftir Bj'óm Kristjdnsson.
Svo heitir grein eftir cand. phil.
Halldór Jónsson í »Morgunblaðinu«
26. nóv., sem mun vera nokkurs
konar framhald af greinum í »ísa-
fold« um sama efni.
Grein þessi er bygð á svo mikl-
um misskilningi, að eigi er rétt að
láta hana afskiftalausa, og því síð-
ur, sem höf. er alþektur ráðvendnis-
maður, og að hann hefur því traust
sem drengur góður.
Um fjármál ætti hann þó ekki
að skrifa af þvf á því sviði nær
þekking hans of skamt, svo sem
ég mun nú leiða rök að.
Höf. lýsir því fyrst, að pening-
arnir fari stöðugt lækkandi, og að
eftirspurnin sé minni eftir þeim, en
nauðynjavöruín.
Ég skal ekki deila við höf. um
það, hvort peningar fari lækkandi,
eða varan stigi; um það má deila.
Ea eitt er víst, að gullmyntin hef-
ur ekki lækkað eins mikið í verði
eins og höf. hyggur. En það er
ekki nema eðlilegt, að minna þurfi
af gjaldmiðli á þeim tímum, sem
minna er vetzlað, en venjulega.
Þá segir höfr að það sannist nú
svart á hvítu, að psningarnir geri
menn ekki rfka og að menn geti
svelt þó þeir hafi peninga f hrúg-
um. Það er rétt, að menn geta
svelt, þó þeir hafi peninga, ef
hvergi er matbj'órg að fá, en hinu
verður ekki neitað, að sé nokkurs-
staðar hægt að fá matbjörg, þá
fæst hún fyrir gullmynt, eins og
lfka hefur sýnt sig í styrjöldinni.
Gullið er því ekki eins lítils virði
eins og höf. hyggur.
Höf. segir líka sjálfur frá, að
gullið hafi streymt til Bandaríkj-
anna fyrir nauðsynjavörur. En
hann bætir því við, að það lendi
þar í »stöðupolli«, og að það »verði
»þar eigi aðeins bókstaflega verð-
»laust, heldur hreint og beint skað-
»legur hlutur að hafa f gangi inn-
»an sinna vébanda*.
Höf. álítur því, að ófriðarþjóð.
irnar »eigi ekki annars úrkosta, en
»að reyaa að koma af sér öllu
»gulli sínu, afnema pað síðan sem
vgjaldmiðil, og neita að taka við
»því aftur«.
Eftir þessu áiftur höf. gullið eins
og pest, sem löndin þurfi að losna
við sem fyrst., En höf. bendir
ekki á, hvað á að koma í staðinn.
Rokfærslan.
Fyrsta rökfærslan fyrir þessu er,
að »Þjóðverjar hafa nú að sögn
»safnað saman öllu gulli, sem til
»er í ríkinu, og látið menn hafa
»pappír i staðinn*. Og svo spyr
höf.: »Hvað ætli þeir geri við
»gullið? Liggur ekki nærri að
»ætla, að þeir ætli að grípa í end-
»ann á tækifærinu, og reyna að
»selja það, á meðan er hægt að
»fá eitthvað fyrir það«.
Ekki verður höf. langlífur, ef
hann ekki sannfærist um, að þessi
tilgáta hans er skökk, alveg út í
bláinn.
Hver maður, sem hefur ofurlít-
inn snefil af fjármálaþekkingu, hlýt-
ur fyrirhafnarlaust að finna eðli-
legu ástæðuna fyrir því, hvers
vegna Þjóðverjar safna gullinu inn
undir yfirráð ríkisins.
sjö ný lög fyrir Píanó nýútkomin eftir Loft Guðmundsson,
Fæst hjá bóksölum.