Lögrétta - 28.04.1906, Side 3

LÖGRj ETTA.
79
OLIVER TWIST,
In heimsírœtía skjíldsiiízst eftir Charles
IDicliens, kemur nú út í vandaðri íslenskri
þýðingu. Saga þessi hefur verið gefin útáflest-
um öðrum tungumálum og hvervetna verið vel
tekið. Oliver Twist er jafn vel fallin til lest-
urs fyrir fullorðna sem börn. Pað mun óhætt
að fullyrða, að þeir, er lesið hafa sögu þessa, telja
hana ágæta. Hún er þannig skrifuð, að hún
hlýtur að glæða alt gott og göfugt hjá hverjum
manni — ungum og gömlum — en vekja við-
bjóð á ölluin smásálarskap og varinensku í hverri
mynd sem er. Höfundurinn, Cliarles Dickens,
er heimsfrægur og mesta uppáliald allra ment-
aðra manna, sem liann þekkja.
Hver sem vill eignast góða og spennandi skáld-
sögu til að lesa, ætti að kaupa OLI'VER
TWIST.
Ekki kák kynbótum, einsognú mun
víða eiga sjer stað, að undanskildu
kynbótabúi Húnvetninga, sem mun
vera á allgóðum vegi. Jeg veit vel,
að það verður örðugt að koma siíkum
búum á fót, ef byggja ætti eingöngu
á fjárframlagi frá búnaðarfjelaginu,
því að það fjelag hefur í mörg horn
að líta og mun stjórn sú, sem nú
ræður þar mestu, fremur líta horn-
auga til hestanna okkar, en aftur á
móti fremur haliasi að kúakynbótum,
og má vera að hún hafi rjett fyrir
sjer í því. Ef þvi slík bú ættu að
geta komist á gang, sje jeg eigi annað
vænna en að menn, sem málinu eru
hlyntir og hafa trú á því, bindist
samtökum og myndi hlutafjelag, því
að einstakir menn munu naumlega
vera svo efnum búnir að þeir geti það.
Það or að vísu ekki til neins að
ímynda sjer að slík bú mundu græða
fje á fyrstu árunum, en jeg fyrir mitt
leyti er í engum vafa um, að eftir
nokkur ár yrðu búin arðberandi. svo
að því leyti þurfa menn ekki að hræð-
ast að leggja út í fyrirtækið.
Að vísu verður vel að athuga fyr-
irfram hvernig þesskonar bú eigi að
rekast, og um fram alt þurfa hentugar
jarðir undir slík bú, því eins og
flestir vita, eru það ekki nema fáar
jarðir, sem hafa þau skilyrði, að gott
sje að ala upp hross á þeim. Sömu-
leiðis þurfa stóðhrossin að hafa góða
sumarhaga. og helst ættu þau að vera
sem mest afskekt trá öðrum hrossum.
Eins og jeg hef tekið fram hjer að
framan, þurfa islensku hestarnir að
stækka, því að það hefur mikla þýð-
ingu fyrir góða sölu á þeim, bæði hjer
á landi og í útlöndum. En þeir þurfa
einnig að vera viljugir. Jeg veit að
Englendingar hafa þá skoðun á ís-
lensku hestunum, að þeir sjeu yfir-
ieitt latir, og mun það vera rjett á-
litið. Þegar íslensku hestarnir mæta
góðri meðferð 1 útlöndum, verða þeir
flestir latir og þunglamalegir, þótt ó-
trúiegt megi það virðast; þeir hlaupa
fljótt í spik, og verður þeim þvi erfitt
um hlaup. Eftir þvi hlýtur islenska
hrossakynið að vera latt að náttúrufari.
Hvað á að gera tii þess að kynið
stækki, og um leið verði viijugra?
Lögin heimila ekki að flytja inn í
landið kynbótahesta, og Magnús dýra-
læknir heldur þvi íram, eftir þvi sem
jeg frekast veit, að slíkar kynbætur
mundu hafa liila þýðingu, þareð kynið
mundi innan skams komast í sama
ástand og það er nú; tel jeg engan
eía á þvi að hann hafi rjett í þessu.
Þá liggur því ekki annað fyrir en að
gera sjer gott af því sem til er í
landinu, og velja til kynbóta störar,
fallegar og viljugar merar, og þá að
sjáfsögðu kynbótafolana. eins, halda
svo þessum skepnum frá þeim lakari,
eða að minsta kosti folunum, og sjá
svo, hvort við þurfum lengi að biða
þar til við fáum hesta, sem við get-
um verið „stoitir" af, og sem við
getum fengið hátt verð fyrir bæði ut-
anlands og irtnan.
Alþingi hefði fyrir löngu átt að
vera búið að semja lög um útflutn-
ing á hrossum; hanna að flytja út
annað en falleg hross. Þá værum
við lengra á veg komnir í hrossarækt-
inni, en við nú erum.
Jeg hef nokkurra ára reynslu fyrir
mjer á sölu á íslenskum hestum, og
hef jeg þráfaldlega rekið mig á, að
litlir hestar seljast afarilla á Engl. og
Skotl.; seijast fyrir 50 — 60 kr. st.
Af þessu má sjá hvað hefst upp úr
þvílíkri sölu, þegar búið er að draga
frá alian kostnað, sem naumast getur
orðið minni en 35 kr. á hvern hest.
Á Englandi eru aldir upp smáir
hestar; í þeim er meira fjör en ís-
lensku hestunum, og að sumu leyti
eru þeir fallegri. Meðalverð á þeim er
360 kr. En með skynsamlegri með-
ferð og auknum kynbótum á okkar
hestum, efast jeg ekki um, að innan
skams mundi verða hægt að selja
okkar hesta fyrir svipað verð, og þá
fyrst væri hrossasalan komin í það
horf sem hún fyrir iöngu hefði átt
að vera komin í.
Jeg tók það fram hjer að framan,
að tvö kynbótafjelög ættu að mynd-
ast. Annað er þegar komið á stofn
í Húnavatnssýslu; það bú hefur aðal-
lega fyrir markmið sitt að ala upp
stóra og sterka áburðar- og vagnhesta.
Sunnlendingar ættu nú að sýna
rögg af sjer og koma á fót kynbóta-
búi fyrir reiðhesta og hina svokölluðu
„ljettvagna-hesta“.
Reiðhestar, sem það bú framleiddi,
mundu seljast hjer á landi, en hinir í
útlöndum.
Góðhesta-kynið er að deyja út; því
að eftir fornsögum vorum að dæma,
hafa forfeður okkar átt fallega og fjðr-
mikla hesta.
Með vaxandi siðmenningu og aukn-
um framförum megum við því ómögu-
lega gera okkur það til minkunar að
láta hestakynið komast í meiri niður-
lægingu en það nú þegar er komið.
ísland erlendis.
Frá Khöfn er ski'ifað:
„Kjöbenhavn “ hefur flutt ýmsar
greinar eftir skáldið Hermann Bang,
sem hvetur Dani til að sinna meir
atvinnuvegum íslands en áður, eink-
um reyna að leggja fje í fiskiveiða-
fyrirtæki og annað, er gæti orðið til
gróða fýrir Dani ekki síður en ís-
lendinga sjálfa. Ýmsir hafa svarað
greinum Bangs, próf. E. Ehlers meðal
annars. — Segir hann þá sögu, að
fyrir nokkrum árumvar íslenskur kaup-
maður að reyna að koma á stofn
hvalveiðafjelagi og vildi fá danska
auðmenn til að styðja fyrirtækið. En
hann var alstaðar spurður að. hvort
hann hefði talað við Tietgen og vildi
enginn eiga neitt við fyrirtækið fyr en
afstaða hans frjettist. — Kaupmaður
fór þá til Tietgens, en fjekk það svar:
„Við ísland er ekkert hægt að gera“
(„Med Island er der intet at stilleop").
Og ekkert, varð svo úr fyrirtækinu".
Rorkell Porkelsson cand. mag. í
Khöfn ætlar að fara hjer um land í
sumar til þess að leita að „radíum".
Magnús Magnússon B. A., sem
lengi dvaldi hjer í Rvík, en nú er
kennari í Ameríku, er nýlega trúlof-
aður frk. Ásthildi Grímsdóttur frá ísa-
firði.
Pingmannaboðið. Dönsk blöð
segja, að Heiðafjelagið jótska ætli að
bjóða alþingismönnum í sumar yfir
til Jótlands til þess að skoða þar
heiðaræktina.
Útlendar frjettir.
Finnland.
Þess var getið í blöðum hjer í vetur,
að almennur kosningarjettur væri lög
leiddur a Finnlandi. Lagafrumv. með
þessum ákvæðum, ásamt breytingu á
skipun þingsins, náði þar samþykki
öldungaráðsins og var eftir því kosning-
arjetturinn bundinn við 24 ára aldur.
Þingið, sem er stjettaþing Í4deildum
og til hverrar um sig sjerstaklega kosið
af aðli, klerkum, borgurum og jarð-
vigandi bændum, átti eftir frumv. að
verða ein málstofa. En lagafrumv. hefur
enn ekki fengið staðfesting Rússakeis-
ara. Finnar hafa í vetur verið eins og
á nálum, hafa óttast, að ef byltingin
yrði niður bæld heima í Rússlandi,
þá yrðu öll þau rjettindi, sem þeir
náðu á ný í haust, aftur af þeim tekin.
Þeir bíða enn í óvissu. Fólksflutningar
þaðan til Ameríku eru nú byrjaðir á
ný í stórhópum.
23. f. m. urðu þar landstjóraskifti,
Gerard kallaður heim, en sá heitir
Sarubajev sem við tekur.
Alm. ellistyrkur í Englandi.
17. f. m. var samþ. i enska þing-
inu ályktun um að skora á stjórnina
að koma fram með frumv. um al-
mennan ellistyrk. Asquit, fjármálaráð
herra tók áskoruninni vel og sagði,
að stjórnin hefði áhuga a að koma
þessu máli fram.
liíkasti inaður heimsins,
Rockefeller, kvað vera orðinn geðveik-
ur. Hann hvarf í vetur og vissu menn
lengi ekki, hvað af honum hefði orðið.
Nú er það komið upp, að hann situr
á höfðingjasetri sínu, Likewood í New
Jersey, og hefur þar um sig varðlið,
eins og í kastala, vopnum búið. Ljós-
sveifluverkfæri hefur hann látið setja
þar upp, svo að hann getur sjeð alt
í kring, þó dimt sje af nótt.
Courrieres-námaslysið.
Nemy og Pruvost heita tveir menn
af 13 manna hópnum, sem frelsaðist
upp úr námunum. Er þeim einkum
þakkað það, að hópurinn bjargaðist,
og hafa báðir verið gerðir riddarar
heiðursfylkingarinnar frönsku. Hópur-
inn hafði verið 20 daga byrgður niðri.
— Berton heitir sá sem einn fanst
síðar og hafði verið niðri 24 daga.
Hjelt hann að það væru ekki nema
8 dagar; hafði sofið lengi framan af.
Það er sagt, að rekstur þessara
náma hafi verið mjög arðberandi fyr-
irtæki, árságóði um 6 mill. kr. — Dag
laun verkamannanna hafa verið kr.
4,50, en verkfallsmenn heimta þau
hækkuð um 10°/o. Yerkfallið helst enn.
Loftsk. frá 25. og 26. þ. m. segja
bardaga hafa orðið milli verkfalls-
manna og herliðsins.
San-Franciscó.
Loftsk. frá 24. þ. m. segir, að nú
hafi til fulluustu tekist að ráða við
eldinn. Byrjað var að reisa ný hús
á rústum hinna brunnu strax á mánu-
daginn var, meðan eldurinn geysaði
sem óðast á öðrum stöðum í borg-
inni. Yistaskortur sagður i bygðum
umhverfis borgina, vegna hins mikla
fólksfjölda, er þaðan hefir streymt.
Samskotin ganga mjög vel. í New-
York kom inn á laugardaginn var 1
millj. dl. Yatnsleiðsla boigarinnar er
nú komin í lag og póstflutningum
borgið. Sem dæmi um aðfarirnar
áður en herliðið náði tökum á borg-
inni, er það sagt, að skornir voru
jafnvel fingur af kvenmönnum til þess
a,ð ná af þeim hringunum.
Frá fjallatindum til fískimiða.
„Grettir44 heitir fjelag nýstofnað á
Akureyri og er markmið þess að efla
þjóðlegar íþróttir, einkum glímur.
Sýslubókasafti Suður-Þingeyinga,
sem er nýlega stofnað, a nú 800 bindi,
þar af 500 útlend. 150 kr. eru í ár
lagðar fram til þess af sýslusjóði móts
við landsjóðsstyrkinn. Lestrargjald er
1 kr. um árið.
Kaupfjelag Skagiirðinga setur á
fót söludeild nú í vor.
Sjúkrahús er nú bráðum upp komið
á Sauðárkróki. Yar samþ. á nýaf-
stöðnum sýslufundi Skagfirðinga, að
taka til þess 3000 kr. lán og tekur
sýslufjel. húsið að sjer til eignar og
reksturs. I stjórn sjúkrahússins voru
kosnir: P. V. Bjarnason sýslum., Sig.
Pálsson læknir og St. Jónsson versl-
unarstj. Rætt er um að koma upp
sjúkrahúsi á Blönduósi.
Hafís við Vesturland segja skip,
sem nú eru nýkomin þaðan. „Skál-
holt“ hafði tafist eitthvað h'ans vegna,
en þó komist norður um.
Úr Grímsnesi kom hjer maður
um miðja vikuna, sagði þar enn hvítt
af fönn og mjög jarðlítið, en heyleysi
alment.
Stórt slys enn. Rjett í því, að
byrjað er að prenta blaðið, kemur sú
fregn, að í fyrri nótt hafi farist á leið
suður í Leiru mótorbátur Gunnars
Gunnarssonar kaupm. hjer og á hon-
um tveir menn, Guðm. Einarsson út-
vegsbóndi i Nesi og annar maður,
Ólafur að nafni. en tveir björguðust.
Fregnin er ekki komin greinilegri enn.
Stórviðrið 7. apr. náði til Vest-
fjarða; á isafirði sleit upp fjögur skip
og rak í land, en ekki brotnuðu þau
nje skemdust að neinum n un.
A Súgandafirði sleit upp skipið
„Garðar", eign Á. Ásg. versl., rak í
land og brotnaði í spón, en menn
björguðust. Annnð skip þar á höfn-
inni, „Hekla“, eign sömu versl., varð
að höggva siglutrjeð.
Trjesmíðayerkstofu, sem rekin er
hreifivjel, með 8 h. kr., hefur Ragúel
Bjarnason sett á stofn á ísafirði.
Prófastar. Sjera Olafur Olafsson í
Hjarðarholti er skipaður prófastur í
Dalaprófastsdæmi; hafði áður verið
settur prófastur þar. Sr. Páll Ólafs-
son í Yatnsfirði er skipaður prófastur
í Norður-ísafjarðarprófastsdæmi í stað
sr. Þorvaldar Jónssonar á ísafirði, er
fengið hefur lausn frá prófastsembætt-
inu frá miðjum n. m.
Konsúll. Einar verslunarstjóri Hall-
grímsson á Seyðisfirði er orðinn bretsk-
ur visikonsúll þar.
Reykjavik.
Gift voru hjer síðastl. laugardag
Ben. kaupm. Þórarinsson og frk. Hans-
íná Eiríksdóttir frá Karlsskála i Reyð-
arfirði.
Trúlofuð eru Hörring, danskur
fuglafræðingur, og frk. Þórunn S.
Kristjánsdóttir yfirdómara.
Yeðrið hefur verið gott undanfarna
viku, þar til á flmtudagskvöld; þá
gekk í norðanrosa og hjelst hann í
allan gærdag.
Tvö skip sleit upp hjer á höfn-
inni, danskt seglskip, „Yrsa“ frá Tro-
ense, og franskt fiskiskip, „Henriette“
frá Paimpol. „Yrsa“ kom hingað
með kol til verslunar Björns Guð-
mundssonar; það er fallegt skip, sagt
að eins fjögra ára gamalt. Það rak
hjer upp i klettana utan í Arnarhól,
en hugsanlegt að það náist út aftur
og megi gera við það. Franska skip-
ið rak upp á bryggju „Völundar* í
Skuggahverfinu og braut framan af
henni. Það rær nú á klöpp þarrjett
austan við, og engin líkindi til að það
náist út aftur. Bæði skipin rak upp
nál. kl. 12 í fyrri nótt. Menn voru
í engri hættu.
Gullið. Stjórn fjelagsins „ Málms“
hefur, eins og kunnugt er orðið, gert
tilraunir til þess að semja við enskt
fjelag um að gera prófboranir í landi
Reykjavíkur, til að ransaka hverjir
málmar finnist þar í jörðu. Samn-
ingar munu samt eigi komnir á
enn. Hvort útsjeð sje um það, að
samningar komist á við enskt fje-
lag um prófborunina, um það er
eigi hægt. að segja. með fullri vissu,
enda eigi ráðið til fulls, hvernig stjórn
„Málms* snýr sjer í málinu. Hitt er
óhætt að fullyrða, að prófboranir geta
eigi byrjað hjer fyr en i júlí eða júní
i sumar.
„Iðunn“. Hlutafjel. „Iðunn" hjelt
aðalfund 25. þ. m. Fundarstj. var
Sighv. Bjarnason bankastj., en ritari
K. Zimsen ingen. Ágóði á árinu
hafði orðið kr. 8.300.00. Bókfært
verð verksmiðjunnar er kr. 99584,53,
starfsfjel. kr. 45201,19, en skuldir fjel.
kr. 103,820,49.