Lögrétta - 17.07.1907, Blaðsíða 2

122
L0GRJET ^A.
Lögrjetta kemur út á hverjum miö-
vikudegi og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð als á ári. Verð: 3 kr. árg.
á íslandi, erlendis 4 kr. Gjalddagi 1. júlí.
Skrifstofa opin kl. 10‘/a—11 árd. og kl.
3—4 síðd. á hverjum virkum degi.
Innheimtu og afgreiðslu annast Arinbj.
Sveinbjarnarson, Laugaveg «.
að heim frá Ameríku, og enda ekki
trútt um, að ferðamenn þaðan hafi
mætt andköldum getsökum um, að
þeir væri á mannaveiðum fyrir Can-
adastjórn, og hefur því alla jafna sá
endir á orðið, að menn þessir hafa
leitað til Ameríku aftur.
Jeg vil nú leyfa mjer að benda á,
hvort ekki sje gerlegt, með tilstyrk
þings og stjórnar, að stofna öflugan
fjelagsskap, sem ynni að því, að ná
þeim löndum vorum, sem nú eru
vestanhafs og löngun hafa til að hverfa
hcim aftur, þannig, að þeim yrði
sýnd fullkomin liðsemd hjer heima
með atvinnu-útvegun og fyrirgreiðslu
um verustaði, og ábýli þeim, sem
óskuðu eftir að búa, og að öðru leyti
bætt úr brýnustu þörfum þeirra, því
búast mætti við, að ekki mundu allir
þeir, sem heim kæmu, hafa svo full-
ar hendur fjár, að þeir gætu af eigin
ramleik uppfylt þarfir þær, sem bú-
skapur og önnur sjálfsmenska hafa
í för með sjer.
Landar vorir vestan hafs verðskulda
sannarlega af oss, sem hjer erum
heima, að vjer ekki að eins bjóðum
þá velkomna til ættjarðarinnar, held-
ur einnig, að vjer sýnum það í verk-
inu, að þeir sjeu oss kærkomnir, og
fósturjörðin hefur sannarlega þörf á,
að fá aftur þau börn sín, sem hún
hefur orðið á bak að sjá. Jeg vil
og leyfa mjer að benda mönnum á,
þótt þess ætti vart að vera þörf,
hversu Vestur-íslendingar hafa inni-
lega tekið þátt í kjörum vorum hjer
heima, með því að senda stórgjafir
hingað til líknar þeim, sem sorg-
mæddir og nauðstaddir hafa verið,
og þykist jeg þess fullviss, að þar
hafi margur, ekki síður en hjer, gef-
ið af litlum efnum, en góðum vilja.
Enn fremur skal þess ekki látið óget-
ið, að margur landinn kemur hjeð-
an heiman að til Ameríku, mállaus
og fjelaus, og eru landar vorir í Amer-
fku þektir að því, að reynast slík-
um mönnum bjargvættir.
Vjer eigum alls ekki að láta það
viðgangast, að vjer seilumst eftir
ruslfólki frá öðrum löndum, en lát-
urn aftur vora eigin landa vestan
hafs afskiltalausa, hversu innilega sem
þá kann að langa aftur heim til ætt-
jarðarinnar.
Jeg skal að svo komnu ekki fara
fleiri orðum um þetta mál, en vil
leyfa mjer að óska þess, að mjer
vitrari menn taki málefni þetta til al-
varlegrar íhugunar, jafnframt þvf, að
jeg geng að því vísu, að landstjórn
og þing styðji að því með ráðum og
dáð, að íslendingar þeir, sem löng-
un hafa til að flytja heim attur, geti
hatt að einhverju að hverfa á föður-
landi sínu.
Ritað í júnímánuði 1907.
Bjarni Þorkelsson.
S æ síminn
komst í lag kl. 7 á föstudagskvöldið.
Hafði slitnað 20 enskar mílur frá
Hjaltlandi, af völdum botnvörpunga
að því er haldið er.
Konungskoman.
Áætlun um landferðina.
Fimtudaginn 1. águst kl. 83/4
um morgunin fylkjast þingmenn
á Lækjartorgi undir ferðasveitar-
merkjum sínum.
Kl. II1/*—1 dagverður í Djúpa-
dal upp af Miðdal
Kl. 6 komið á Þingvöll.
Laugardaginn 3. ágúst kl. 8 um
morguninn farið á stað frá Þing-
völlum.
Kl. 11—121/* dagverður á Laug-
arvatnsvöllum.
Farið af baki austast í Laugar-
dal og við Brúará.
KI. 6 komið að Geysi.
Sunnndaginn 4. ágúst kl. 12 á
hád. farið á stað frá Geysi til Gull-
foss.
Kl. 5 e. hád. komið aptur að
Geysi.
Mánudaginn 5. ágúst kl. 7V2 um
morguninn farið á stað frá Geysi.
Kl. 91/* farið af baki við brú á
Hvítá.
Kl. 11—1272 dagverður við Skip-
holt.
Farið af baki við Álfaskeið og
hjá Húsatóptaholti.
Kl. 7 komið að Þjórsárbrú.
Þriðjudaginn 6. ágúst. Þjóðhátíð
Rangvellinga og sýningar.
Kl. 2 e. hád. farið á stað frá
Þjórsárbrú.
Viðstaða við Ölfúsárbrú; þaðan
farið kl. 5.
Kl. 7 komið að Arnarbæli.
Miðvikudaginn 7. ágúst kl. 8
um morguninn farið af stað frá
Arnarbæli.
Farið af baki undir Kömbum.
Kl. 12—F/2 dagverður á Kolvið-
arhól.
Farið af baki austanvert við
Sandskeið.
Við Hólmsá kl. 4.
Kl. 672 komið til Reykjavíkur.
Þingmálafundip
i Strandasýslu.
Þingmaður Strandamanna, Guðj.
Guðlaugsson, hjelt þingmálafund á Bæ
13. f. m., í Broddanesi 15. og í Hólma-
vík 22. f. m. Á Bæjarfundinum mættu
30 kjósendur, en á Hólmavíkurfund-
inum 28.
Þessar samþyktir voru gerðar á
Bæjarfundinum:
1. í Sambandsmálinu:
a. Fundurinn telur rjett, að alþingi til-
nefni menn í nefnd til þess að endurskoða
hið stjórnskipulega samband milli íslands
og Danmerkur og semja tillögur til nýrra
sambandslaga. Samþ. með 8 : 3 atkv.
b. Fundurinn er því mótfallinn, að sam-
bandinu við Danmörku sje slitið að svo
komnu. Samþ. með 19 samhlj. atkv,
c. Fundurinn álítur mestu varða, að í
sambandslögunum sjeu skýr og hagfeld
ákvæði, er tryggi rjett íslands, ef ágrein-
ingur verður um, hver sjeu sjermál þess,
Samþ. með 20 : 1 atkv.
2. Um ríkisráðið: Fundurinn skor-
ar á alþingi að hlutast til um, að sjermál
Islands verði ekki borin upp í ríkisráði
Dana. Samþ. með 8 : 3 atkv.
3. Fánamál: Fundurinn telur ótíma-
bært að bera fram löggildingu á sjerstök-
um fána fyrir ísland. Samþ. með nsam-
hlj. atkv.
4. Læknamál: Fundurinn skorar á
þingið, að bæta úr mistökum þeim, er
urðu á niðurskipun læknahjeraðanna með
læknalögunum frá 1899, hvað innri hluta
Strandasýslu snertir, þannig, að breyting
verði á henni gerð samkv. frv. alþ. 1897.
Samþ. í e. hl.
5. Fræðsiumál: Fundurinn skorar á
þingið, að aðhyllast fræðslumálafrumv. e.
d. frá síðasta þingi.
6. Fundurinn óskar, að frestunin á tún-
girðingalögunum frá síðasta þingi verði
ekki framlengd, en að mönnum jafnframt
sje framvegis gefinn kostur á, að fá girð-
ingarefnið á sama hátt og síðustu 2 árin.
7. Símamal: Fundarmenn óska, að
hin fyrirhugaða símaálma til ísafjarðar
verði lögð út eftir endilöngum Bæjarhreppi
meðfram bæjum, og munu gera ítarlega
tilraun til þess, að hreppsbúar taki að sjer
flutning stauranna í fjelagi á sinn kostn-
að frá uppskipunarstöðvunum á kaflanum
frá Borðeyri út á hreppsenda, ef línan
verður lögð þá leið.
8. Samgöngumál:
a. Fundurinn skorar á þingið, að veita
fje á næsta fjárhagstímabili til þess að
halda áfram vegabótum á þjóðveginum
með vestanverðum Hrútafirði.
b. Fundurinn lýsir óánægju sinni yfir
hinu núverandi fyrirkomulagi strandferð-
anna og skorar á alþingi, að koma þeim
í það horf, að þær að minsta kosti verði
eigi strjálari eða óhagfeldari en þær voru
fyrir síðasta þing. Samþ. í e. hl.
Á þingmálafundinum í Broddanesi
var samþ. lík tillaga í sambandsmál-
inu, en aðrar samþyktir voru þar
helstar þessar:
1. Samgöngu- og símamál: a. Fund-
urinn telur nauðsynlegt, að strandferðabát-
urinn, sem gengur fyrir Vesturlandi, komi
við á hverri höfn við Húnaflóa, sem nú er
á áætlun, í hverri ferð á norðurleið, og auk
þess komi „Vesta“ á ferð sinni frá Reykja-
vík í júlí einnig á sömu hafnir við Húna-
flóa, og að skip komi frá útlöndum á
helstu hafnir við Húnaflóa í janúar og febr.
b. Fundurinn lýsir ánægju sinni yfir úr-
slitum ritsímamálsins á síðasta þingi og
telur nauðsynlegt, að talsímar verði lagð-
ir um landið svo víða og svo fljótt, sem
efni leyfa.
c. Fundurinn skorar á alþingi, að sýna
Strandasýslu þá sanngirni, að hlutast til
um, að væntanl. ritsímaálma frá Stað til
ísafjarðar verði lögð um sýsluna, einkum
Steingrímsfjörð, þar sem annars lítur svo
út sem gerður sje kostnaðarsamur krókur
á álmuna, til þess að koma í veg fyrir að
sýslan fái nauðsynlega umbót. Telur
fundurinn þar að auki, að það sem farið
er fram á í till. þessari sje í fylsta sam-
ræmi við þá upphaflegu ákvörðun þings-
ins, að koma ísafjarðarkaupstað í ritsíma-
sambandið eftir stystu og kostnaðarminstu
leið. Samþ. í e. hl.
2. Mentamál: a. Fundurinntelurnauð-
synlegt að komið sje á fót öflugum kenn-
araskóla hjer á landi sem allra fyrst. Samþ.
í e. hl.
b. Fundurinn tjáir sig hlyntan lagafrv.
stjórnarinnar, en álitur frv. e. d. til engra
bóta. Samþ. með 12 : 3 atkv.
c. Fundurinn skorar á þingið, að veita
barna- og unglingaskólanum á Heydalsá
400 kr. styrk á ári næsta fjárhagstímabil,
eins og að undanförnu.
3. Læknamál: Fundurinn er mótfall-
inn lagafrumvarpi stjórnarinnar um hækk-
un taxta á ferðakostnaði lækna.
3. My n d u gsaldu r i n n. Skor-
að á þingið, að færa hann niður í 22 ár
úr 25.
Á Hólmavíkurfundinum voru þetta
helstu samþyktirnar:
1. Sambandsmálið:
a. Fundurinn lýsir yfir því, að hann
er meðmæltur kosningu nefndar á alþingi
í sumar til að semja við Dani um hið
stjórnskipulega samband milli Islands og
Danmerkur, og komi nefnd sú fram með
tillögur til nýrra sambandslaga. Jafnframt
krefst fundurinn þess, að sambandslög
þessi byggist á þeim grundvelli, að ísland
sje frjálst sambandsland Danmerkur og
lúti í engu yfirráðum dönsku þjóðarinnar,
eða fulltrúa hennar. Samþ. með 25 atkv.
b. Fundurinn vill, að í sambandslög-
um þessum sjeu ljós og ótvíræð ákvæði,
sem tryggi algert rjett íslands, ef ágrein-
ingur rís um það, hver sjeu sjermál þess.
Samþ. í e. hl.
c. Fundurinn telur það þýðingarmikið
samningsatriði, að í stað hins árlega gjalds
frá Dönum verði íslandi borgaður út höf-
uðstóll, sem svari til árgjaldsins. Samþ. í
e. hl.
d. Fundurinn felst á það, að ísland
verði tekið upp í titil konungs þannig, að
hann þá nefni sig: Konung Danmerkur og
íslands, en neitar algert því, að konungur
nefni sig: Konung Danmerkur, Islendinga,
Vinda og Gauta. Samþ. með 24 atkv.
2. Horfellislögin : Fundurinn leggur
það til, að þingið taki horfellislögin til at-
hugunar, einkum bæti því ákvæði við þau,
að mönnum leyfist alls ekki að eiga hesta
nje önnur húsdýr án þess að ætla þeim
hús og nokkurt fóður um háveturinn.
3- Bindindismálið. Fundurinn skor-
ar á alþingi, að styðja bindindishreifing-
una í Iandinu með ríflegum fjárframlögum,
og yfirleitt á allan hátt að veita þessu
þarfa málefni kröftugt fylgi.
Um aðskilnað og lána samþ. sömu
till. og á Bæjarfundinum og í síma-
málinu, gufuskipamálinu og menta-
málinu sömu tillögur og í Brodda-
nesi. Samþykt um túngirðingar sam-
hlj. á öllum fundunum.
Alþing-.
Nefndir. í túngirðinganefnd: Guð-
jón, Eiríkur, Steingr.
í brunamálanetndina bætt við: Jóni
Magn. og Skúla. — í síðasta tbl. hafði
nafn eins nefndarmannanna fallið burt,
St. St. (Eyf.).
í frv. um breyting á tilsk. um bæj-
arstjórn Rvíkur: L. H B., J. Magn.,
St. St. (Skf.), Guðl., M. Andr.
í vegalaganefndina bætt: Á. J. og
Ól. Thorl.
Landsdómurinn. n. þ. m. var
fundur haldinn í sam. þingi til þess
að draga út dómara í landsdóminn
úr þeim 48, sem ekki var rutt í efri
deild. Þessir 24 lentu þá í dóminum:
1. Árni Kristjánsson bóndi í Lóni í
Norður-Þingeyjarsýslu.
2. Gísli ísleifsson sýslumaður á
Blönduósi.
3. Bjarni Bjarnason bóndi á Geita-
bergi.
4. Tómas Sigurðsson hreppstjóri á
Barkarstöðum.
5. Hjörtur Snorrason skólastjóri á
Hvanneyri.
6. Eyjólfur Guðmundsson sýslun.m.
í Hvammi á Landi.
7. Haltdór Jónsson verksmiðjueigandi
á Álafossi.
8. Kristján Jörundsson hreppstjóri á
Þverá í Eyjahreppi.
9. Ólafur Magnússon pr. ÍAmarbæli.
10. Ólafur Ólafsson prófastur í Hjarð-
arholti.
11. Benóní Jónasson hreppsn.oddv. (
Laxárdal í Strandasýslu.
12. Jón Bergsson bóndi á Egilsstöð-
um í S.-Múlasýslu.
13. Jón Sveinbjörnsson hreppstj. á
Bíldsfelli ( Grafningi.
14. Sigfús Ilalldórsson lireppsn.oddviti
á Sandbrekku.
15. Ágúst Helgason bóndi í Birtinga-
holti.
16. Magnús Jónsson sýslumaður (
V estmannaeyjum.
17. Guðmundur Hannesson hjeraðs-
læknir í Reykjavík.
18. Janus Jónsson prófastur í Holti (
Önundarfirði.
19. Ólafur Ertendsson hreppsn.oddv.
á Jörfa.
20. Kristinn Guðlaugsson bóndi á
Núpi í Dýrafirði.
21. Hallgrímur Hallgrímsson hrepp-
stjóri á Rifkelsstöðum.
22. Magnús Helgason kennari í Flens-
borg.
23. Pjetur Pjetursson sýslun.m. á Gunn-
steinsstöðum.
24. Páll Bergsson kaupm. í Ólafsfirði.
Fjárbeiðslur þessar hafa enn komið
fram:
Frá stjórnarnefnd Bindindissamein-
ingar Norðurlands jm 1000 kr. styrk.
Frá M. Einarssyni á Akureyri um
600 kr. styrk á ári til útbreiðslu söng-
listarinnar.
Frá Edv. Brandt um 3000 kr. lán
til jarðyrkju.
Frá Einari Hjörleifssyni um 2000
kr. styrk á ári til ritstarfa.
Frá 1. þingm. Sunnmýlinga um
3000 kr. til sjúkrahússbyggingar á
Eskifirði.