Lögrétta - 30.06.1915, Blaðsíða 1

. i' 'V 'r’tj'
Torfi Bjarnason skólastjóri.
hefur ávalt fyrirliggjandi ódýr, algeng húsgögn, svo sem: RÚMSTÆÐI,
KLÆÐASKÁPA, KOMMÓÐUR, BORÐ af ýmsri stærð og gerð o.flo.fl.
Sömuleiðis HURÐIR og margskonar LISTA, sem og allskonar UNN-
INN OG ÓUNNINN VIÐ (timbur).
Bækur,
innlendar og erlendar, pappír og alls-
konar ritföng, kaupa allir í
Bókauerslun Sigfíisar Eymundssonar.
Lárus Fjeldsted,
Y f irrjettarmálaf ærslumaður.
LÆKJARGATA 2.
Venjulega heima kl. 4—7 síðd.
t
Toríi Bjarnason
skólastjóri.
Hann andaðist heima í Ólafsdal 24.
þ. m. Frjettist hingaS nokkrum dög-
um áður, að hann lægi mjög veikur,
og fór Ásgeir sonur hans þá vestur
cg mun hafa náð þangað rjett fyrir
andlát föður síns.
Torfi var nær 77 ára gamall, fædd-
ur á Skarði á Skarðsströnd 28. ág.
1838. Bjuggu foreldrar hans síðan á
Frakkanesi þar á Skarösströndinni og
eftir þaS í Bessatungu í Saurbæ, og
ólst Torfi upp hjá þeim, en fór frá
þeim 24. ára gamall til Ásgeirs á
Þingeyrum, frænda síns. Hjá honum
var hann þrjú ár, en að þeim liðnum
var það ráðið, aö hann færi til Skot-
lands til búnaðarnáms. Það var þá
ætlun Húnvetninga, að koma upp hjá
sjer fyrirmyndarbúi, og átti Torfi aö
verða forstöðumaður þess. Var hann
svo um tíma í Reykjavík viö nám,
en fór til Skotlands vorið 1866 og
dvaldi utan lands x 3 missiri. Þá
komst Torfi í samband viö Jón Sig-
urösson forseta og ritaði um búnaö-
armál í „Ný fjelagsrit“. Má sjá þaö
af brjefum J. S., að honum hefur
þótt mikiö til Torfa koma.
Þegar Torfi kom heim aftur, sett-
ist hann að. á Þingeyrum, en ekkert
varð úr fyrirmyndarbúinu hjá Hún-
vetningum. í utanförinni haföi Torfi
lært margt, sem síðar hefur að góöum
notum komið. Hann kom þá með ljá-
ina, er hann hafði látiö gera i Skot-
landi eftir fyrirsögn sinni, og út-
rýmdu þeir gersamlega eldri ljáunum
á nokkrum árum.
HaustiS 1868 kvæntist Torfi frænd-
konu sinni Guðlaugu Zakkaríasdóttur
fráHeydalsáíStrandasýslu og bjuggu
þau fyrstu tvö árin á Varmalæk í
Borgarfiröi, en síöan keypti Torfi
Ólafsdal og hefur búiö þar siðan í
hálfan fimta tug ára. JörSin er ekki
stór nje kostamikil, segja kunnugir,
og telja það óhapp, að Torfi skyldi
ekki lenda á veigameiri bújörð, og
þar aS auki er Ólafsdal eigi heldur
vel í sveit komiö. En þarna hefur
Torfí samt gert fyrirmyndarbýli, með
miklum byggingum og jaröabótum.
BúnaSarskóli var þar frá 1880 og
fram yfir aldamótin, í fullan fjórð-
ung aldar, og voru þar að jafnaöi 12
lærisveinar, tekixir ’6 nýir á ári. Var
mikið smíðaö af jarðyrkjuverkfærum
þar á skólanum, og Var Torfi sjálfur
lengst af aðalsmiðurinn, og smíSar
kendi hann piltum, segir Þórhallur
Bjarnarson biskup í ritgerö um Torfa
í júníblaöi „ÓSins“ 1912, og má vísa
í þá ritgerS þeim, er nánar vilja fræð-
ast um æfi Torfa og starfsemi hans.
Þar eru og myndir frá Ólafsdal.
Margt hefur Torfi ritaö um bún-
aöarmál, og eru þær ritgerðir hans í
Nýjum fjelagsritum, Andvara, Bún-
aöarritinu, tímariti Bókmentafjelags-
ins og svo í blöSum til og frá. Nú
á síSustu árunum hefur Búnaðarritið
flutt eftir hann langar og merkilegar
rxtgerðir um heyásetning, fóSurforða-
búr og hallærisvarnir.
Þau Torfi og GuSlaug eignuðust
12 börn. 3 dóu UUg, en 5 hafa and-
ast upp komin, 4 dætur og sonur,
kominn til náms á háskólanum. 4
börnin lifa föður sinn, ásamt móður
þeirra, sem er 7 árum yngri en Torfi,
dætur tvær, Áslaug og Ragnheiöur,
giftar konur, Áslaug á LjótsstöSum í I
I.axárdal í SuSur-Þingeyjarsýslu og
RagnheiSur kona Hjartar Snorrason-
ar alþm. í Arnarholti í Borgarfiröi,
og synir tveir, Ásgeir efnafræðingur
hjer í Rvik og Markús búfræöingur
í Ólafsdal.
Torfa í Ólafsdal mun jafnan veröa
minst meSal merkustu manna sam-
tíðar sinnar hjer á landi.
Stjórnrfrumirorp.
1. Um breyting á lögum nr. 22, n.
júlí 1911, urn Stýrimannaskólann í
Reykjavík, í sambandi viS frv. t. 1.
um atvinnu við siglingar.
2. Um stofnun vjelstjóraskóla í
Reykjavík. Gert ráS fyrir tveggja ára
námi og skólastjóra með 2400 kr.
launum, er jafnframt sje vjelfræðis-
kennari stýrimannaskólans, en auka-
kennara og tímakennara ræöur stjórn-
arráðiö eftir þörfum.
3. Um afhending á landi til stækk-
unar kirkjugarösins í Reykjavík.
4. Um ógilding viSskiftabrjefa og
annara skjala með dómi.
5. Um atvinnu viS siglingar. Frv.
komiS frá stjórn Fiskifjelags íslands,
er telur lögin frá 1905 úrelt, meS því
þau eigi aöallega viS þilskipaútgerS,
en ekki útgerö botnvörpuskipa.
6. Um atvinnu viS vjelgæslu á
gufuskipum. Eftir tillögum frá Vjel-
stjórafjelagi Islands, er sendar voru
stjórnarráöinu voriS 1914.
7. Um mat á lóðum og löndum í
Reykjavík.
8. Um sparisjóði. Hefur legið fyrir
alþingi 1913 og 1914.
9. Um rafveitur.
10. Um ullarmat.
11. Um breyting á lögum 8. október
1883 um bæjarstjórn x Isafjai-Sar-
kaupstað.
12. Um framlenging á gildi laga
3. ágúst 1914 um ráöstafanir á gull-
forSa íslands banka, innstæðufje í
bönkum og sparisjóðum og á póst-
ávísunum.
13. Um heimild fyrir ráöherra Is-
lands til aö leyfa íslandsbanka aS
auka seölaupphæS þá, er bankinU
samkvæmt 4. gr. laga 10. nóvbr. 1905
getur gefiö út.
14. Um heimild fyrir ráSherra Is-
lands til aS skipa nefnd til aS ákveSa
verðlag á vörum.
Bráðabirgðalög.
15- Um bann á útflutningi frá ís-
landi á vörum innfluttum frá Bret-
landi.
I. gr. BannaS skal aö flytja út frá
íslandi vörur, hverju nafni sem nefn-
ast, sem þangað eru fluttar frá Bret-
landi. Tekur bann þetta til hverrar
þeirrar vöru, sem flutt er á land á
íslenskri höfn eftir aS lög þessi öðl-
ast gildi. — Þó er heimilt aö birgja
upp skip, er sigla frá Islandi, til
næstu erlendrar hafnar, sem þaS ætl-
ar aö koma á, svo og íslensk fiski-
skip meðan þau stunda fiskiveiöar viS
ísland. — Nú breytist ástandiS svo,
aö stjórnarráS íslands telur banns
þessa ekki þörf lengur, og er því
þá heimilt að ljetta banninu af meS
auglýsingu, aö einhverju leyti eSa
meS öllu.
2. gr. Samskonar útflutningsbann
og getur um í 1. gr. er stjórnarráSi
íslands heimilt aö leggja með reglu-
giörö á vörur, sem til íslands flytj-
ast frá öSrum löndum, ef þaö telur
hættu á, aS ella taki aS einhverju
leyti eöa öllu fyrir vöruflutning frá
þeim löndum til íslands.
3. gr. Brot gegn lögum þessum og
reglugjörSum þeim, setn út verða
gefnar samkvæmt lögunum, varöa
sektum til landsjóSs alt aö 1000 kr.
eöa fangelsi, ef brot er stórvægilegt
eSa ítrekaS, og fer um mál út af brot-
um þessum sem um almenn lögreglu-
mál.
4- gr. Lög þessi öðlast þegar gildi.
Þetta eru bráðabirgSalög, er kon-
ungur-hefur staðfest 19. júni.
16. Fjárlög fyrir árin 1916 og 1917.
17. Fjáraukalög fyrir árin 1914 og
I9IS-
18. Fjáraukalög fyrir árin 1912 og
I9!3-
19. Um samþykt á landsreikningn-
um fyrir árin 1912 og 1913.
20. Um framlenging á gildi laga
nr. 30, 22. okt, 1912, og laga nr. 44,
2. nóv. 1914 og laga nr. 45, s. d.
Þetta eru vönxtollslögin og ætlast til
fi'amlengingar fyrst um sinn til árs-
loka 1917.
Landsbankinn.
21. Um breyting á lögum nr. 12,
9. júlí 1909, um breyting á lögum
um stofnun Landsbanka 18. sept
1885 m. m.
Gert ráS fyrir 3 bankastjórum, og
skal einn af þeim hafa leyst af hendi
próf í lögfræði, er veiti rjett til em-
bætta þeirra á Islandi, er lögfræS-
ingar skipa. Laun bankastjóranna,
hvers um sig, 6000 kr.
Fjölgun ráðherra.
22. Um breyting á lögum nr. 17,
3. okt. 1903, um aðra skipun á æSstu
umboSsstjórn íslands.
1. gr. RáSherrar skulu vera tveir.
AkveSur konungur starfsviS þeirra.
2. gr. RáSherrar hafa 8000 kr. í
árslaun. Auk þess skal annar ráðherr-
anna hafa leigulausan bústaS og 2000
kr. í risnufje á ári. KostnaSur af em-
bættisferöum ráSherra til Kaup-
mannahafnar, og dvöl þar, greiöist
úr landsjóði.
3. gr. I stjórnarráðinu skulu vera
3 skrifstofur, og veitir konungur
skri fstofustjóraembættin. Skrifstofu-
stjórar hafa 3500 kr. í árslaun. Til
aSstoðar og skrifstofukostnaðar veit-
ist fje á fjárlögum.
4. gr. Þá er lög' þessi koma til
framkvæmdar, legst landritaraem-
bættiö niöur.
5. gr. Lög þessi öðlast gildi 1. jan.
1916.
Til þess er ætlast, aö gefin verði
út konungleg tilskipun um þaö, hvaöa
mál skuli hverfa undir hvorn ráS-
herra um sig.
Frjettir.
íþróttamót var haldiö viS Þjórsár-
brú síðastl. laugard. Þar fluttu ræöur
Vald. Bjarnason i Ölvesholti, dr.
GuSm. Finnbogason og Gísli Sveins-
son lögfræöingur. Frk. Sigrún Páls-
dóttir frá Efra-Hvoli sýndi þar
handavinnu. Glímuskjöld SkarphjeS-
ins vann Magnús Gunnarsson frá
Hólmum í Austur-Landeyjum, en Ás-
geir Eiriksson bakari á Stokkseyri
fjekk verðlaun fyrir fagra glímu. Um
1500 manna sóttu samkomuna.
Sjera Jóhann Þorkelsson dóm-
kirkjuprestur haföi 22. þ. m. gegnt
lxjer prestsembætti í 25 ár. Til rninn-
ingar um þetta færöi sóknarnefndin
honum aö gjöf vandaSan silfurbikar,
sem á var ritað „Frá sóknarbörnum",
en í bikarnum voru 1000 kr. í gulli.
SíSastl. laugardagskvöld var sjera
Jóhanni og börnum hans haldiS heiS-
urssamsæti af K. F. U. M. og K. F.
U. K. og tók þátt í því hátt á annaS
hundraS manna. Þar var honum af-
hent aS gjöf falleg mynd meö áletr-
uöurn silfurskildi.
Silfurbrúðkaup áttu þau 26. þ. m.
Björn Bjarnason sýslumaður í SauSa-
felli í Dölurn og frú hans.
Þorleifur Jónsson alþm. á Hólum
kom hingaS landveg siSastl. laugard.;
hafði ekki frjett um frestun þingsins
fyr en hann kom vestur á þær stöSv-
ar, sem síminn nær til. Hann lagSi á
staS að heiman 15. júní.
Grasmaðkur er nú mikill á blettum
í Vestur-Skaftafellssýslum, segir Þor-
leifur Jónsson alþm., svo aS þar eru
heil svæSi grá yfir atö sjá. Valda
þessu meöfram hinir miklu þurkar í
vor.
Háskólinn. Fyrri hluta læknaprófs
luku þar þessir stúdentar 24. þ. m.:
Ólafur Jónsson meS 1. eink. 60 st.;
Kristín ólafsdóttir meS 2. betri eink.
51^5 st.; Gunnlaugur Einarsson meS
2. betri eink. 42% st. og Einar E,
Hjörleifsson með 2. betri eink. 40 st.
EfnafræSisprófi luku á háskólan-
um 23. þ. m.: Árni Vilhjálmsson,
GuSm. ó. Einarsson, Jón Benedikts-
son, Knútur Kristinsson, Páll V. GuS-
mundsson og Þórhallur Árnason,
tveir hinir fyrstnefndu meS ágætis-
eink., en hinir meS i. eink.
Synodus stóS yfir 24. og 25. þ. m.
Sjera Kjartan í Hruna prjedikaði, en
prestvígðir voru guSfræðiskandidat-
arnir Ásm. GuSmundsson og Jósef
Jónsson. 25 andlegrar stjettar menn
sóttu fundinn.
Erindi fluttu sjera SigurSur Sívert-
sen dósent, um kröfur til framtíöar-
kirkjunnar á íslandi, og sjera Bjarni
Jónsson, um starfsemi prestsins. í
söfnuSinum. Biskup flutti fyrirlestur
um siðbótarmanninn Jóhann Huss,
sem leið píslarvættisdauöa 6. júlí
1914.
TöluverSar umræSur uröu um
hjúkrunarfjelög hjer á landi, meSal
annars um þaS, hvort fremur ættu aS
vera safnaSarmál eöa sveitamál. Rætt
var og um námsskeiö í söng til sveita,
nieö þaö fyrir augum, aö bæta kirkju-
sönginn.
Biskup flutti erindi um ísl. manna-
nöfn, og var þaö samhuga álit, aö
prestar ættu eftir megni aö sporna
viö ónefnum.
Lengstar umræöur og nokkuö heit-
ar uröu út af erindi sjera Sig. Sivert-
sen. I fundarlok skoraði biskup á
sveitapresta, aS vera undir þaS bún-
ix næst aS flytja erindi á synodus.
Enskur botnvörpungur strandaði
síðastl. sunnudagskvöld viö GarS-
skaga, lenti þar upp á klett, og reyndi
botnvöi'pungurinn „Mars“ fyrst aö ná
honum þaðan, en tókst ekki. SkipiS
heitir „Martinette“, frá Grimsby.
„Geir“ hefur síSan veriö aö reyna aS
ná þvi lausu, og var búist viS aS þaS
tækist meö flóðinu í gærkvöld. Sagt
er, aS skipiö sje ekki brotiö, en þó
farið aS votta fyrir vatni i kolarúmi
þess.
Hafísinn og skipaferðirnar. „Flóra“
komst vestur meS landi norðanlands
tii SiglufjarSar, en sneri þar viö x
gær austur um land áleiöis hingaS. Á
vesturleiS komst hún ekki inn á
Húsavík fyrir ís, og var þá mikill ís
á Skjálfandaflóa, en þaö var rjett
fyrir helgina. „Vesta“ er á leiS norS-
ur um land hjeSan og „ísafoldin“ er
einnig fyrir noröan land,
Aflabrögð. Botnvörpungarnir afla
nú ekkert, en veriS er aS búa þá undir
síldveiðar við NorSurland, ef isinn
skyldi hverfa þar frá.
I gær var sagður kominn góöur afli
á báta í BorgarfirSi eystra.
Dalasýsla. Um hana sækja, auk
þeirra, sem áSur eru taldir, lögfræö-
ingarnir Páll Jónsson og Bogi Brynj-
ólfsson, svo aS umsækjendur eru 9.
Hátt smjörverð. ÞaS smjör, sem L.
Zöllner konsúll í Newcastle hefur
fengiS í vor frá íslandi, hefur hann,
samkvæmt nýkominni símfregn, selt
fyrir m kr. kvartiliö nettó.
Kvenrjettindin. ForstöSukonaKven-
rjettindafjelagsins hjer, frú Bríet
BjarnhjeSinsdóttir, fjekk nýlega
skeyti frá fjelagi kvenfrelsiskvenna í
Lundúnum meS heillaósk út af rjett-
indunum, sem fengin eru í hinni ný-
staSfestu stjórnarskrá.
Drmskagir-heitrofil.
Úr brjefi frá merkum manni.
„.... Mörgum, og flestum hjer,
þykir uppljóstun á skilmálum kon-
ungs vera sorgarefni, svo mikil
skömm sem slíkt athæfi er fyrir land
og þjóS. En jeg lít svo á máliS, aS nú
hafi þessir úlfar í sauöargærum, með
launagræögina og valdafýknina í
hjartanu, en föðurlandsástina á vör-
unum, fylt mæli synda sinna og s j e u
úr sögunni, hjer eftir öllum ó-
skaölegir, þó aS lengi hafi kunnaS aS
blekkja.
Landstjórnin veröur nú aS
svara fyrir landsins hönd, og þ j ó S-
i n verSur aS svara fyrir sína hönd.
Svar landstjórnarinnar v e r S u r
aS vera þetta: Afsetning þeirra af
þeim, sem opinber störf hafa. Engin
stjórn lands eöa ríkis getur þolað í
opinberri þjónustu menn, sem rjúfa
drengskaparheit sitt og þaS alveg ó-
tilneyddir með öllu. Slíkum mönnum
er vitanlega fyrir engu trúandi og til
einskis góðs trúandi.
Svar ÞjóSarinnar verSur alveg for-
takslaust þetta: útskúfun heitrofanna
úx öllum virSingarstööum. Ekki eitt
atkvæSi til þingmensku; ekki eitt at-
kvæSi i sýslunefnd, ekki í hrepps-
nefnd nje neitt annaS, sem sæmilega
menn þarf til. ÞjóSin hefur alment
þá tilfinningu, aS sá, sem rýfur