Lögrétta - 31.01.1917, Blaðsíða 2

22
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA kemur út á hverjum mið-
vikudegi, og auk þess aukablöð við og við,
minst öo blöð alls á ári. Verð 5 kr. árg. á
lslundi, erlendis kr. 7.50. Gjalddagi 1. júlí.
tíma til aS koma þekking á því inn
hjá almenningi, og líklegast að byrj-
unin fáist ekki gerö nema sem ein
staklings(fjelags)-fyrirtæki hjer eins
og víöast annarstaöar, þótt nú sje
af öllum, er til þekkja, viöurkent, að
hollast sje aö þjóöfjelögin eigi sjálf
slík áhöld, sem til almenningsnota
eru ætluö, eöa hafi full ráö yfir
þeim. Hjer að framan er því járn-
braut sett sem einn liöurinn í lands-
samgangnakeöjuna, eins og hún er
hugsuð fullgerö í framtíöinni, og
bygt á því, að farið verði að þokast
í áttina til þess, að nota flest eða
öll gæði landsins á jörð og í, eins og
kring um það (sjóinn).
Eins og fyr er að vikið, byggist
draumurinn, að því er til landsam-
gangnanna kemur, fyrst og fremst á
notkun vatnsaflsins í stærri ám lands-
ins, því það er þekt, og enginn get-
ui efast um að það er til. Nú lítur
helst út fyrir að rafmagn verði í
framtíð aðalstarfsaflið í heiminum,
ljóss- og varmagjafi, þar sem þess er
þörf. Þess er víða þörf, en fám frem-
ur en okkar þjóðfjelagi, þar sem fá-
mennið bagar, náttúran er köld og
skammdegið langt.
Það fer nú saman um það svæði,
sem braut c) er ætlað að gagna, að
þar er mest til af þessum nauðsynja-
hlut, og hjeruðin viðáttumesta og
framfaravænlegasta landbúnaðar-
svæði landsins. Því þótt vatnsaflið
væri tekið til notkunar, má eins fyrir
því nota vatnið til áveitu á flatlendin
sem liggja lægra en aflstöðvarnar
yrðu; og skamt yrði til áburðarað-
drátta frá verksmiðjunum innan hjer-
aðs.
Því hefur verið haldið fram, að eigi
þyrfti að leggja járnbraut frá Faxa-
flóa austur, því höfn mætti gera í
Þorlákshöfn með minni kostnaði. Jeg
hygg að þar sje hafnargerð, því mið-
ur, litt eða ekki framkvæmanleg, bæði
vegna brima og þess, að þar er ekki
fáanlegt byggingarefni í nánd, annað
en sandur og brunnið hraungrjót,
sem er ljett eins og kork í brimrót-
ir.u.* Og þótt verkið reyndist fram-
kvæmanlegt, er jeg viss um að það
sannaðist, að höfn þar, sem örugg
væri fyrir stór millilandaskip (2000—
3000 lesta), yrði dýrari en brautar-
spotti frá Reykjavík, t. d. austur á
móts við Sogsfossa (eða til Þingvalla,
því lengri yrði mismunurinn ekki,
er frá væri dreginn kaflinn milli
Þorlákshafnar og ölvesárbrúár).
Annars staðar þar um svæðið
þyrfti sömu brautir, til hverrar
hafnarinnar sem lægju. — Fyrir-
komulag og bygging brauta og rekst-
ursaðferð tekur sífelt bótum ; ætti það
að koma hjer i hag, þá er að þeim
framkvæmdum kæmi.
Líkt er ástatt um Fljótsdalshjer-
að. Braut d) (frá Reyðarf. um Fagra-
dal) er búist við að verði ekki eins
dýr og hagkvæmari þar en hafnar-
gerð við Hjeraðsflóa (Unaós?).
Reyðarfjörður er sjálfgerð trygg
höfn. Gert er ráð fyrir að vatnsaflið
á Hjeraði sje tekið til notkunar. Sje
það rjett, að Hjeraðssandur sje sjer-
staklega járnríkur, er eigi ólíklegt, að
þar megi „blása rauða“ við afl frá
Lagarfossi. Kraftmiklar aflstöðvar
mætti hafa við Jökulsá og ýmsar af
þeim ám, sem mynda Lagarfljót, en
það er bæði vegur (autt eða á ísi) og
aflforðabúr fyrir Lagarfoss-stöðina.
Næst í röðinni er Borgarfjarðar-
hjerðað, braut e. Meðan hokrað er
með gamla laginu, framtakslaust, má
þar komast af með að- og frá-flutn-
inga á smábátum þeim, sem fljóta að
landi um grunnsævi Borgarfjarðar,
og akvegi til viðkomustaða þeirra. En
jeg get ekki felt mig við þá hugsun,
að sú gæðajörð verði til lengdar svo
slælega setin. Býst við að þar sem
annarsstaðar vakni menn til þeirrar
rænu, að nota flest eða öll gæði lands-
ins, og útvegi sjer til þess þau áhöld
er til þess þurfa. En það eru fyrst
og fremst fullkomin samgöngutæki.
Þegar farið verður að nota árnar á
landi hjer til framleiðslu, verður að
sjálfsögðu mikið tillit tekið til þess,
* Hafnargerðaráætlun J. I. verk-
fræðings á við bátahöfn eða lægi.
Eftir er að vita, hvort Atlantshafs-
brimið leyfir að gera hana — í Þor-
lákshöfn. Ólíkt betra í Vestm.eyjum,
og reynist þó fullerfitt þar.
hve jafnnytja þær eru. Sá annmarki
er við þær flestar, að þær verða
vatnslitlar í þurkum á sumrin og í
frostum á vetrum, en fá ofvöxt í
haustrigningum og vorleysingum.Um
jökulár er þó þess að geta, að þær
eru venjulega tryggar á sumrum, því
þá heldur þeim við vatnsforðinn frá
jöklunum, sem sumarhlýjan er þá
að bræða. Þær ár verða tryggastar
og bestar til aflframleiðslu, sem úr
stöðuvötnum falla, þar sem setja má
stýflu í vatnsósinn, og þannig geyma
forða til nota i vatnsþverrunartíma-
bilunum. Þessum kostum búnar eru
margar ár, stærri og smærri, hjer á
landi. Skal sem dæmi nefna nokkr-
ar: Þjórsá — Þórisvatn, Hvítá (í Ár-
nessýslu) — Hvítárvatn, Sog — Úlf-
ljótsvatn og Þingvallavatn (stærsta
forðabúr landsins), Úlfarsá — Hafra-
vatn, Leirvogsá — Leirvogsvatn,
Laxá (í Kjós) — Stýflisvatn og
Meðalfellsvatn, Botnsá — Hvalvatn,
Laxá (í Borgarf.) — Svínadalsvötn-
in þrjú, Andakílsá — Skorradalsvatn,
Eiríksvatn (Fitjaá — Eiriksv.),
Grimsá (í Borgarf.), — Reyðarvatn,
Langá — Langavatn, Laxá (í Þing-
eyjars.) — Mývatn, o. fl.
Um Borgarfjarðarhjerað (Borgar-
fjarðar- og Mýrasýslu) er þess að
geta, að það er meðal bestu land-
búnaðar- og vatnsaflasvæða lands-
ins. Um aðra framleiðslumöguleika
þar er ekki fremur en annarstaðar
hægt neitt að fullyrða að órannsök-
uðu máli. Við1 Laxá eru tvö afl-
stöðvastæði (Eyrarfoss og Leirárf.).
Svo er háttað útfallsós Eyrarvatns,
að þar er auðvelt að setja stýflu sam-
eiginlega fyrir bæði neðri vötnin(lygn
ós er milli þeirra),og öllum bagalaust,
þó vötnin hækki. Yrði þar forðabúr
mikið, og i efsta vatninu nokkurt (án
þess á Draghálsengjar flæddi). —
Við Laugafoss í Andakílsá er eitt
með bestu aflstöðvarstæðum lands-
ins: fossinn hár, vatnsmegn gott, og
Skorradalsvatn, eitt af stærstu vötn-
um landsins, ágætt forðabúr.* í það
fellur á (Fitjaá) úr Eiríksvatni, all-
stóru; einnig besta forðabúr þar. Við
þá á eru góð 3-4 minni aflstöðvastæði.
Skorradalsvatn er flutningsvegur. —
Við Grímsá er aflstöðvarstæði gott
við Múlafossa, og nokkur minni of-
ar. Forðabúr allra er Reyðarvatn. —
Við Flókadalsá (hjá Steðja), við
Hvítá (hjá Kláffossi og Barnafossi,
jöklarnir forðabúr þeirra), við Þverá
og Norðurá (Laxfoss) eru einnig afl-
stöðvastæði, og Langá, sem hefur gott
forðabúr í Langavatni. Alt þetta á
fremur litlu svæði. — Hygg jeg að
í Borgarfirði sje vatnsafl svo hund-
ruðum þúsunda hestafla skiftir.
Fornmenn (Skalla-Grimur o. fl.)
höfðu járngerð í Borgarfirði. Þar er
gnægð' leirs (steinlímsefni ?), o. s.
frv. Þetta verður ekki hagnýtt og
ræktun landsins og landbúnaðurinn
getur ekki tekið framförum, — bú-
skapurinn verður ekki rekinn í þessu
gæðahjeraði eftir kröfum nútímans,
nema með nýtískuáhöldum: fullkomn-
um samgöngufærum fyrst og fremst.
Eina höfnin, er að þessu hjeraði
liggur, sem fær er stórum skipum, er
Hvalfjörður. Hann er sjálfgerð
höfn.** Þarf að eins góða hafskipa-
bryggju, þar sem hentugast er. Enga
tálmun að óttast, nema lagís í mestu
frostavetrum, en það er sameigin-
legt fyrir flestar hafnir hjer. Þar er
því sjálfsögð syðri endastöð norður-
landsbrautar. Og nóg verkefni fyrir
fyrsta kafla hennar í Borgarfirði, ef
notað væri. Landslagi háttar svo, að
brautin yrði að liggja hjá 6—7 af
fyrtöldum aflstöðvum, þar á meðal
4—5 hinum mestu.
Ástæðurnar eru nokkuð líkar að
því, er S.-Þingeyjarhjerað áhrærir,
sem braut f) er ætlað að gagna. Eyja-
fjörður er sjálfgerð höfn, en líklega
dýrara að gera góða höfn við Skjálf-
andaflóa, en að1 leggja braut frá
Eyjafirði norður úr Ljósavatnsskarði,
t. d. að Goðafossi. En aflstöðvum
* Fyrir nokkrum árum klófesti
Englendingur þenna ágæta foss fyrir
litið verð, og mun jafnframt hafa
trygt sjer rjett til að stýfla Skorra-
dalsvatn. Síðan veit jeg ekki til að
neitt hafi á þeim karli bólað.
** Við Hvalfjörð eru mjög álitleg
aflstöðvasvæði við Laxá í Kjós (með
2 stórum forðabúrum og fosssum við
sjó) og Botnsá. Þar er stórt forðabúr:
Hvalvatn, og fossinn (Glymur) með-
al hæstu fossa landsins; stutt leið til
sjávar. í Brynjudalsá eru fossar við
sjó; fallhæð allmikil, en ekki mikið
vatnsmegn.
þar, við Laxá, Fnjóská og ef til vill
fleirum, er einkum ætlað' að bera
uppi braut þarna, meðan hún ekki
kemst í samband við aðra brautar-
spotta. Um önnur stórframleiðslu-
efni þar er enn ekki hægt að fullyrða
neitt, nema hvað kunnugt er um
brennisteinsgnægðina þar, sem hefur,
eins og fleira, ekki orðið að notum
enn vegna samgangnaleysis.
Þegar þessi fjórir brautakaflar eru
fengnir, og starfræksla þeirra á
nokkrum árum hefur sýnt hvað vinna
má og framleiða hjer, og fólkið hef-
ur af því lært að meta kosti góðra
samgöngufæra, verður auðvelt að
bæta við brautastúfum eftir því sem
þörf krefur og astæður leyfa, uns
kerfi þau eru fullger, sem í draumn-
um hjer að framan getur, hvort sem
það verður eftir sömu röð og þar,
eða á annan veg. Ef það yrði á þess-
ari öld, mætti telja það allgóða
framför eftir horfum nú. Og þeir,
sem hafa trú á landinu og von um að
þjóðin eigi framtið fyrir höndum,
hljóta að gera sjer von um, að það
dragist ekki lengur. Rúm 80 ár ætti
að vera nógu langur námstími, jafn-
vel fyrir okkur; ný kynslóð komin
til þá.
ómetanlegt tjón væri það fyrir
landið, ef útlendingar fengju vald á
fossum og vatnsafli hjer — til að láta
það ónotað (til að fyrirbyggja sam-
kepni). Skemtilegast væri að lands-
menn sjálfir tækju að nota vatnsafl
sitt, eða að' minsta lcosti ættu þlut í
þeim fyrirtækjum. En heldur en að
það biði lengur ónotað, kysi jeg að
útlendingar byrjuðu á að nota það á
einhverjum stað. Kynni það að geta
vakið landsmenn, og kent þeim að-
ferðina. Svo eru einnig litlar líkur til
að byrjun til járnbrautalagninga
verði hjer gerð að sinni, nema út-
lendingar verði til þess að gera það
á eigin ábyrgð — og í eigin hags-
munaskyni auðvitað, í sambandi við
eitthvert gróðafyrirtæki hjer á landi.
Ekki er langt síðan það þótti
ganga vitfirring næst að láta sjer
koma til hugar að íslendingar gætu
eignast gufuskip, eða hefðu nokkuð
við slíkt að gera. En hvað er nú?
Fjöldi fjelaga og einstakir menn reka
atvinnu með gufuskipum, er lands-
menn eiga sjálfir. Þykir nú ekki
meira vert að eignast gufuskip til
fiskveiða, en það þótti fyrir fáum
árum að eignast 6-mannafar eða 8-
æring. — Orðtakinu : „Svipul er sjáv-
argjöf“ hefur verið breytt í: „Viss er
veiði úr sjó“ — með því að b r e y t a
til um veiðiáhöld. Skoðun
mannanna hefur á því sviði breytst,
og snúið framtaksleysi í framtaks-
semi.
Hið sama getur væntanlega átt sjer
stað, að því er hina ónotuðu atvinnu-
vegi til landsins áhrærir. Auðsupp-
gripin eru þar til, ekki síður en hjer
befur fyr verið í sjónum, þó fólkið
fjelli úr hungri, vegna þess það skorti
áhöldin til að ná í björgina — eins og
til landsins er enn, að minsta kosti
hvað búpeninginn snertir.
Hjer þarf sams konar v a k n i n g
til að nota auðsuppsprettur landsins,
eins og orðið er til sjávarins, og á
líkan hátt tilbreyting með
á h ö 1 d i n.
Veiðiskapar-áhaldabreytingin er
fyrst og fremst innifalin í s a m-
göngubótum. Sjórinn hefur ver-
ið sjálfgerður vegur fyr sem nú; en
skipin eru nú knúin kraftmiklum vjel-
um, í stað vöðvaafls og vindafls áður;
komast því fljótar á miðin, hvar sem
afli er, og með hann á markaðinn.
Sjósóknin er nú ekki eins og áður
bundin þröngum takmörkum og
háð dutlungum vindarins og geð-
þótta næsta kaupmanns. Og fiskur-
inn er tekinn í „torfum“ með vjela-
krafti, en ekki eins og áður beðið
eftir því að hann „taki“, einn og einn
í senn.
En til landsins er alt í gamla horf-
ir.m. Menn þokast á árum út á næsta
mið, svelta ef þar bregst afli, verða
að liggja aðgeralausir í landi ef móti
blæs o. s. frv.
Þó að sjávarafli megi um stund
teljast viss atvinnuvegur hjer, eins og
hann nú er rekinn, er það' að athuga,
að fiskimiðin eru almenningar, sem
allar þjóðir ganga í eftir vild. Og
eftir því sem veiðarfærin verða stór-
tækari, og þar sem hver keppist við
annan að yrja fiskimiðin en enginn
hugsar um skilyrðin fyrir framtíðar-
viðhaldi fiskitegundanna, má með
vissu gera ráð fyrir að aflinn innan
skamms þverri eða jafnvel þrjóti
með öllu hjer við land.
Þegar ofstopamenn og yfirgangs-
seggir heimsins, sem nú eru önnum
kafnir við að berja hverir á öðrum,
hafa lokið sjer af við það, má búast
við að þeir snúi sjer með nýjum
kröftum að því, að yrja fiskimiðin
hjer, og linni ekki fyr en þar er ekki
lengur „á mat að róa“. Hjer getur
því enn orðið „svipull sjávarafli“. En
vatnið í ánum og loftið tæmist ekki,
og 1 a n d i ð, sjeu gæði þess öll not-
uð til fulls, gróðurskilyrðanna gætt,
og þau endurbætt, sem við ættum að
geta verið sjálfráðir um, er líklegt
að það geti fætt fólkið til lengdar, þó
því fjölgaði margfalt við það' sem nú
er.
Það, sem vakti menn hjer til að
breyta til um veiðiáhöld, voru að-
farir útlendinga. Landsmenn sáu,
hversu þeir jusu upp aflanum með
sínum tískuáhöldum, og fóru að
dæmi þeirra.
En að því er auðsuppspretturnar til
landsins snertir, er heldur s e i n t
a ð v a k n a, þegar útlendingar hafa
náð á sitt vald öllum helstu gæðun-
um, vatnsafli, námum o. þvíl. Þ a ð
sem fyrst ríður á að gert
sje, er að rannsaka og á-
kveða hvar nothæft vatns-
afl er og hve mikið, og
hvar tiltök væru að vinna
nothæf efni úr jörð (nám-
u r). Hvar tiltök væru að koma á
verulegum áveitum þarf einnig að
rannsaka, en það er þó síður að ótt-
ast að tapist út úr landinu.
Landstjórnin verður að hlutast til
um að rannsóknir þessar fari fram,
og það sem fyrst. Næst er að reikna
út kostnað og hagsvon af rekstri afl-
síöðva og náma, og í sambandi við
það hversu samgöngum þurfi háttað
að vera til þess að unt sje að nota
þetta.
Jeg er í engum vafa um að miklar
framfarir í landbúnaði og sjávarút-
vegi hlytu að verða því samfara,
er farið yrði að nota námur og vatns-
afl landsins. Afurðirnar mætti þá
vinna hjer (sjóða niður fisk og
kjöt, vinna úr ullinni o. m. fl.), skip-
in hefðu nóg að flytja landa milli o.
s. frv. Líklega mætti þá byggja skip
hjer úr innlendu efni, og áburð skorti
ekki til að rækta landið. Ljós og hita
gætu flestar bygðir í nánd við afl-
stöðvarnar fengið þaðan, og vinnu-
vjelar á landi og sjó (skipin) afl.
Hvað skyldi alþingi og fjölskip-
aðrí innlendri stjórn standa nær en áð
starfa öfluglega að þessu? Starfa að
því, að atvinnuvegir landsins eflist,og
auðsuppsprettur þess verði að fullu
hagnýttar. Það sýnist þó vera eina
leiðin til þess, að vjer verðum
„stjórnfrjáls þjóðU Og helst ætti svo
um að búa, að landsmenn sjálfir nytu
gæða landsins. Með viturlegri og öfl-
ugri aðstoð löggjafar og landstjórn-
ar, og allsherjar-samvinnufjelagsskap
í landinu, getur það tekist, og það
virðist vera skilyrði fyrir því, að
landsmenn haldi arðinum af lands-
nytjunum, að hjer verði „verslun eig-
in búða".
26. janúar 1917.
Björn Bjarnarson.
ggg MBBg '11!..gg
Þórhallur biskup.
Á prestaskólann fór jeg með frem-
ur óljúfu geði. Vissi að skólastofurn-
ar voru litlar og lágar undir lofti'ð.
Hugði skólann og kennarana þar
eftir.
En talsvert varð önnur reyndin. í
stað þröngsýnna, kreddufastra, skrift-
lærðra rabbína, fengum við að kynn-
ast frjálslynsum, víðsýnum menta-
mönnum, sem var það fjarri skapi að
gerast steingerfingar fyrir dagrenn-
ing nýrra hugsana og nýrra tíma og
enga tilhneiging höfðu til að binda
samviskur okkar og sannleiksþrá
eða blinda trú okkar með hleypidóm-
um og kreddum.
Frá latínuskólanum vorum við van-
astir því, að vera skoðaðir sem ó-
myndug börn og fremur litið þektum
við til þess, að kennarar umgengj-
ust pilta sem jafningja. Okkur fanst
því mikið til um að sjálfur lektorinn
virtist ganga á undan í því aði skoða
okkur sem bræður sína, þegar á
prestaskólann kom.
Lektor Þórhalli hafði jeg ekki
kynst persónulega fyrri, en bæði föð-
ur minn og fleiri skólabræður hans
hafði jeg oft heyrt minnast hans eink-
ar hlýlega.
Einna oftast hafði jeg heyrt hans
getið í sambandi við Búnaðarfjelag
íslands, sem hann var þá formaður
fyrir. Suma heyrði jeg jafnvel full-
yrða, að þar væri hann allan að
finna. Á prestaskólanum starfaði
hann áð eins í hjáverkum sínum. Ekki
fanst mjer þessu rjettilega haldið
fram, er jeg kyntist því persónulega.
Lektor Þórhallur hafði mikla og
fjölbreytta hæfileika. Gáfurnar voru
óvenju víðtækar og skilningur hvass
og næmur. Jeg efast um að jeg hafi
kynst fjölhæfari gáfumanni.
Það var þess vegna ekkert undar-
legt, þó Þórhallur lektor gæti verið
meira en hálfdrættingur á fleiri en
einu miði. Ást hans á landbúnaðinum
stóð í nánu sambandi við ást hans til
lands og þjóðar, sem var fölskvalaus
og skrumlaus. Hann hlaut að bera
mestu velferðarmál hennar fyrir
brjósti. En þegar honum fanst þau
taka of mikinn tíma frá skyldustörf-
um sínum, sagði hann þeim lausum.
Og að mínu áliti var Þórhallur
lektor enginn hálfdrættingur í kenn-
arastólnum.
Söguþekking hans var mikil og
víðtæk og oft varð máður þess var
í kirkjusögutímunum, hve víðlesinn
hann var og hve vel honum hafði
tekist að aúðga anda sinn af því sem
hann las og tileinka sjer það sem var
mergurinn málsins. Honum var lagið
að gefa í ótrúlega fáum dráttum
heildaryfirlit yfir mikið og margbrot-
ið efni og sýna alstaðar rauða þráð-
inn óslitinn í gegn um aðra þræði
þýðingarminni.
Og ekki get jeg varist þeirri hugs-
un, að æskilegt hefði verið að Þór-
hallur biskup hefði unnist tími og
tækifæri til að semja íslands kirkju-
sögu. Jeg efast um að vjer höfum
átt marga menn honum jafn snjalla x
sögu lands vors að fornu og nýju.
Ýmsar helstu fornsögur vorar las
hann árlega og yndi var honum að
lesa upp aftur og aftur ýmsa bestu
latínsku höfundana. Gefur það að
nokkru skýringu á þvi, að hann rit-
aði einkennilegra, kjarnmeira ,gagn-
orðara og fegurra mál flestum ef ekki
öllum núlifandi íslendingum.
Við vorum víst með þeim seinustu,
sem lásu nýja testamentið á grísku.
Ekki hefði jeg sem guðfræðinemi
viljað missa af „Exegetik" Þórhalls
lektors í hirðisbrjefunum, er hann las
með okkur og fá í staðinn eina ís-
lenska þýðingu til lesturs. Þeir, sem
fylgdust vel með kenslu hans þar,
munu tæpast álíta, að Þórhallur
lektor hafi haft lakari hæfileika til
vísindamensku en til landbúnaðar-
starfa.
Hann var ófús á að „slá nokkru
föstu" þar sem orkaði tvímælis um
hversu skilja ætti, en skýringar hans
voru jafnan skarpar og sennilegar.
Vænt þótti honum um að lærisveinar
hans hugsuðu sjálfstætt og gætu fært
góð rök fyrir máli sínu.
Þórhallur biskup var tilfinninga-
maður og örgeðja að eðlisfari, en
tamdi sjer hófstilling í ræðu og riti
og brást þar sjaldan bogalist. Sum-
um þótti hann um of varfærinn og
ekki nógu einbeittur eða ákveðinn í
skoðunum. En gæta verður þess þeg-
ar um slíkt er dæmt, að það er svo
hvert mál sem það er virt. Og þeir
sem líta á málin með góðri greind,
Jxekkingu og sanngirni, vilja gjarna
líta á þau frá sem flestum hliðum.
Ýmsa hef jeg heyrt efast um, að
Þórh. biskup hafi verið trúmaður.
Hygg jeg þá skoðun ranga. Jeg hygg,
að hann hafi verið einlægur trúmað-
maöur a'ð svo miklu leyti, sem það
getur samrýmst vísindamensku eða
því að haldið sje opinni leið fyrir ný
og ný sannindi. Hann var að eðlis-
fari bjartsýnn og ljóselskur, ef til vill
um of, því margt bendir til að slíkt
sje enn of langt á undan tímanum.
Að binda sig fjötrum dauðra bók-
stafa var honurn fjarri skapi. Mun
honum það helst að sök gefið af
þeirn, sem eru hræddir við að kirkjan
verði rúmbetri en verið hefur. En eft-
ir eðlisfari sínu hlaut hann að vilja
hafa hana bjarta og rúmgóða.
Þórhallur biskup var flestum
mönnum vinsælli. öllum var hlýtt til
hans, sem þektu hann. Og það1 var
eðlilegt. Hjartahlýjan var svo mikil.
Yfirlætisleysið og mannúðarandinn
svo rikur. Hann átti óvenju mikið
til að miðla öðrum.
Sjálfum mjer var svo varið og jeg
h.ygg að svo hafi verið um okkur
fleiri lærisveina hans, að okkur fanst
hann náskyldur okkur og bárum til
hans hugarþel þar eftir.