Lögrétta

Issue

Lögrétta - 18.12.1918, Page 4

Lögrétta - 18.12.1918, Page 4
202 LÖGRJETTA Besta jóla-gjiöHss.. Ágætar bækur nýjar, sem allir þurfa að lesa: Insta þráin, eftir Jóhann Bojer. Þýdd af Björgu Þ. Blöndal. Sambýli og Sálin vaknar, eftir Einar H. Kvaran. Bessi gamli og Tvær gamlar sögur, eftir Jón Trausta. Gestur: Undir ljúfum lögum. Ströndin og Vargur í vjeum, eftir Gunnar Gunnarsson. Drotningin í Algeirsborg og önnur kvæði, eftir Sigfús Blöndal. Fást hjá öllum bóksölum. Þór. B. Þorláksson. KORK, notað í flár og dufl, hef jeg til sölu. Upplýsingar gefur: Bjarni Finn- bogason, Iðnskólanum í Itvík. Sími 388. Box 571. Verður sendur á allar hafnir, sem strandferðaskip koma á, gegn eftir- kröfu. F. G. Lárusson. Búðum. Með báli og brandi. Eftir Henryk Sienkiewicz. landsverslunarinnar af sýslumönn- um, því áreiðanlegt er það, að ýmsir þeirra gengu ötullega fram í því, að útvega sýslum og hreppum vörur. Svo var það að minsta kosti um sýslu- mann okkar, en síðan að umsjónin var af þeim tekin virðist mjer alt daufara um framkvæmdirnar. ,— Alment eru menn hjer ánægðir með hin nýju sam- bandslög, og telja það happ mikið, að þinginu skyldi takast, að komast að fastri niðurstöðu í þessu mikils- varðandi máli, og vonandi hefur nú þjóðin greitt atkvæði með lög- u’num með miklum meiri hluta. Og sannarlega eiga allir þeir menn þakk- læti skilið, er unnið hafa að fram- gangi þessa þýðingarmikla máls, og vonandi verður þetta til happasællar samvinnu milli bræðraþjóðanna á komandi tíma, og nú ætti þing von og stjórn því fremut að geta unnið heil og óskift að þýðingarmiklum innanlands framfaramálum, sem land- ið þarfnast svo mjög, og er það lítt skiljanlegt, að nokkur sá íslendingur skuli vera til, er eigi feginshugar fagni þessu máli, en í stað þess rísi upp og reyni til að æsa þjóðina til sundrungar, eins og við sjeum ekki búnir að fá nóg af sundrunginni og hinu politiska rifrildi, enda samning- arnir að áliti allra bestu og vitrustu manna okkar svo góðir í okkar garð sem frekast er hugsanlegt, enda vitan- legt, að þeir sem móti þeim hafa snú- ist, hafa gert það einungis til þess að ala á ófriðnum og sundrunginni; en raddir þeirra eru nú vonandi kveðnar niður fyrir fult og alt, og láta aldrei upp frá þessu til sín heyra. Töluvert befur verið rætt og ritað nú undan- farið um þingmannasíldina svo köll- uðu, og á jeg með því við síld þá sem 3 alþingismenn keyptu á Reykja- firði í sumar og seldu svo aftur ýms- um hjeruðum og sveitum til skepnu- fóðurs. Það hefur verið ráðist á þessa þingmenn allhvasslega og áreiðanlega ómaklega að flestu eða öllu leyti í þessu efni. Sannleikurinn er sá, að þeár hafa alls ekki selt síldina með okurverði, því það er sannað og það margsinnis, að -síldin með þvi verði sem þingmennirnir hafa selt hana, er töluvert ódýrari en hægt er að afla sjer annars fóðurbætis nú, eða hvern- ig er hægt að segja, að sá hlutur sje seldur með okurverði, sem víst er, að er seldur töluvert undir sannvirði. Á sama tima sem „Tíminn" er að út- húða þingmönnunum fyrir sölu þeirra á Reykjarfjarðarsíldinni, er seld síld á Vestfjörðum fyrir ekki lægra verð, ef ekki hærra, en þetir seldu, og ekki hefur Tímanum fundist ástæða til að finna að þeirri sölu, sem þó var alls ekki minni ástæða til, og virðist því Tímanum vera mislagðar höndur með ávítanir sínar og aðfinslur. Jeg het heyrt, að Breiðfirðingar hafi orðið að gefa 30 kr. fyrir síldartunnuna komna á kvörðunarstað. Hvað segir Tím- inn um það ? En það hafa fráleitt ver- ið þingmenn úr mótflokki Tímans, sem vpru riðnir við þá sölu. Og óvíst tel jeg með öllu, að greinar Timans falli öllum hjer í sýslu vel í geð, því flestir munu sjá og skilja afhvaða Síðastliðið haust var mjer dregið lamb með minu marki: Tvístýft aftan, standfjöður framan hægra, standfjöður framan vinstra, en þar jeg á ekki þetta lamb, skora jeg á rjettan eiganda að gefa sig fram og vitja andvirðis lambsins og borga áfallinn kostnað, og semja við mig um markið. Seli í Grímsnesi 10.-12.-18. Ingveldur Guðmundsdóttir. rótum þær eru runnar; svo mun og vera um aðrar árásargreinar er gerð- ar hafa verið út úr þessu síldarmáli. Allir hinir greindari og gætnari menn hjer munu nú líta c/Srum augum á mál þetta en Tíminn, og fylgifiskar hans. Þeir líta svo á, að síldin sje alls ekki of dýr, þegar alls er gætt, og menn eru líka þakklátiir fyrir að' fá hana, því fáir sem engir hefðu lagt upp að setja kýr sínar á vetur nú, ef þeir hefðu ekki fengið þessa síld. og geti menn haldið þeim óskemdum í vetur, þá er það eingöngu síldinni að þakka, og svo ættu tnenn atr fyll- ast reiði og bræði gegn þeim mönn- um sem hafa gengist og beitst fyrir því, að menn gátu fengið bráðnauð- synlega vöru fyrir sanngjarnt verð. Það virðist mönnum til helst of mikils mælst af Tímanum og hans mönn- um. Tíminn verður að fyrirgefa, þó við getum ekki fylgt honum í þess- ari bardagaaðferð hans, því traust okkar á þingmönnum okkar er ð- raskað þrátt fyrir þessar árásir Tím- ans, og eitthvað annað verður hann að finna upp, til þess að spilla mann- orði þeirra og hnekkja áliti þeirra í augum vor kjósenda, en þennan síld- arróg. Þingmenn þessir eiga miklu fremur þökk allra góðra manna skil- ið fyrir framkvæmdir sínar, í þessu máli, en að vera auri ausnir fyrir þær, eins og Txminn hefur gert, og piltur- inn á Hólmavík. Margt fleira mætti segja um þetta síldarmál, til sönn- unar því að þessir 3 þingmenn hafa að ósekju orðið fyrir alls ómakleg- um og ástæðulausum auraustri frá Tímanum, og þakka mætti Tíminn fyrir, ef hann nyti jafnmikils trausts og vinsælda landsmanna eins og þing- menn þessir, og það má Tíminn vita, að honum mun ekki takast að æsa kjósendur gegn þessum þingmönnum með svona löguðum meðulum. Til- gangur hans er alt of auðsær til þess. — Óljósar fregnir höfum við fengiú um Kötlugosið, en þó hafa menn — þar sem vel sjer til austur- og suður- fjalla vel sjeð gosið í björtu veðri að kvöldi dags; þá hafa menn 0g orð- ið varir við dynki er munu stafa frá g'osinu, og mistur hefur stundum ver- ið óvenjumikið, og í fyrradag vat 'öskufall, sem sást svo greinilega, ai þvi snjór var þá nýfallinn og varð hann dökkbrúnn af rykinu! Óskandi er og vonandi, að gos þetta geri ekki neinar stórskemdir eða hafr stórkost- lega vondar afleiðingar, nógir eru er- fiðleikar landsmanna samt. Sv. G. XXIII. KAFLI. Árla morguninn eftir stóðu þeir Volodyjevski og Zagloba saman úti á víggörðunum og horfðu yfir að her- búðum fjandmannanna. Sáu þeir komá þaðan liðssæg mikinn. Skrjetuski var að tala við furstann um atburði frá síðastliðnum degi og hreyfingarnar í herbúðum hinna. „Það er ekki á góðu von,“ sagði Zagloba og benti á liðssæg þann er x:álgaðist eins og illveðursský. „Þeir ætla víst að gera eitt áhlaupið enn. Jeg held að menn vorir dugi nú tæp- lega móti þeim.“ „Jeg held þeir ætli sjer það ekki, sagði Volodyjevski, „Sennilega ætla þeir að taka garð þann er við hlóðum í gær, grafa sig inn undir innri garð- inn og skjóta að oss allan daginn.“ „Við skjótum á móti.“ „Við höfum ekki púður nema af skornum skamti,“ sagði V'olodyjevski lágt. „Með sömu eyðslu og hingað tu dugar það ekki lengur en sex daga; en konungurirm getur komið áður en þeir eru liðnir.“ „Það verður að fara eins og auð- ið er. Bara okkar kæri Longínus komi aftur heill á húfi. í nótt hefur hann ekki horfið mjer úr huga. Þegar jeg sofnaði loksins, hafði jeg erfiða drauma og vaknaði meS kvíðahrolli. Betri maður en Longínus finst ekki í ríkinu.“ „Hví hefur þú þá ávalt dregið dár að honum?“ „Það hefur alt af verið græskulaust. Jeg hef oft iðrast þess á eftir, en jeg gat ekki ráðið við tungu mína. Jeg held jeg líti ekki framar glaðan dag, ef hann hefur hent slys.“ „Hann hefur aldrei verið þjer reið- ur, og oft hef jeg heyrt hann segja um þig: Hann getur ekki stjórnað tungu sinni, en hjartað er gott sem gull.“ „Guð leiði hann aftur hingað heil- an. Það er sjaldgæft, að hitta fyrir jafn göfuglyndan mann. Volodyjev- ski! Heldurðu ekki að hann hafi sloppið ?“ „Nóttin var dimm og bændurnir þreyttir eftir bardagann. Hafi varð- menn óvinanna ekki verið skárri en okkar, gat það vel hepnast." „Vonum hið besta. Jeg lagði Lon- gínusi fyrir að gera alt sem hann gæti til þess að fá vissu fyrir, hvort þau Helena og Renzían hefðu komist til herbúða konungsins. Jeg held Lon- ginus hætti ekki íy/f en hann er kominn hingað aftur ásamt konung- inum. Þess ætti ekki að vera langt að bíða, að við vitum vissu okkar um það, ef hamingjan er oss hliðholl." „Jeg ber það traust til hyggni Ren- zíans, að hann hafi komið Helenu undan. Mjer þykir vænt um hana, eins og systir, og myndi syrgja hana alla æfi, ef hún hefði farist.“ „Mjer þykir vænt um hana, eins og hún væri systir mín, og jeg elska hana eíns og hún væri dóttir mín. Jeg get nær því gengið af göflunum, þegar jeg hugsa til'þess, að slys hafi borið henni að höndum. Oss eru oft þau örlög spunnin, að þyki manni vænt um einhvern mann, er hann um leið horfinn oss, og maður stendur einn uppi þrunginn sorg og örvíln- un, sem aldrei hverfur. í þessu landi er betra að vera hundur en aðals- maður, þó eltir ógæian enga eins og okkur fjóra. Jeg held að okkur væri best að hverfa hjeðan til betri heima frá þessari vesælu jörð. Hvað héldur þú um það, Volodyjevski?" „Jeg hef oft verið að velta því fyrir mjer, hvort ekki væri rjettast, að segja Skrjetuski frá öllu. En það aftrar mjer frá þvi, að hann minnist aldrei sjálfur á ungfrúna 0g það virð- ist gera hann hryggan, ef minst er á hana.“ „Það er best að nefna það ekki. Það yrði til þess að ýfa upp undina. Mig tekur í hjartað, er jeg hugsa til þess. Bara jeg væri dauður. í þessum heimi eru hörmungar einar. Hamingjan gefi að Longínus hafi ekki orðið fyrii neinu skakkafalli.“ „Hann er góður maður og göfugur og guð mun bænheyra hann. Hvað í augu mjer, svo að jeg sje það ekki.“ hefst skríllinn þama að? Sólin sldn „Þeir rífa skarð í garðinn sem við hlóðum í gær.“ „Jeg er viss um, að þeir ætla að gera áhlaup. Förum hjeðan, Volody- jevski.“ „Þeir brjóta ekki garðinn til á- hlaups, heldur til þess að tryggja sjer tálmalausa leið til baka. Heyrir þú ekki rekuhljóðið. Þeir eru þegar byr;- aðir.“ Zagloba skygudi hönd fyrir augu. 1 sama bili kom fram flokkur her- manna. Byrjuðu sumir þegar að skjóta, en aðrir að hlaða upp nýja garða. „Jeg bjóst við þessu,“ sagði Volo- dyjevski, „að þeir hefðu fallbyssur með sjer.“ „Þá er friðurinn úti. Förum hjeð- an.“ „Jeg held að þessar sjeu frábreytt- ar hinum,“ sagði Volodyjevski. „Nú skulum við fara hjeðan," end- urtók Zagloba. „Bíðum við, jeg ætla að telja þær. Ein, tvær, þrjár — --------“. Hann hætti alt í einu. „Hvað er þetta?“ hrópaði hann undrandi. „Hvað þá?“ „Sko, þarna á stærstu helvítisvjel- inni þeirra hangir maður.“ Zagloba rýndi eins og hann gat. En Volodyjevski varð nábleikur og hrópaði titrandi rýddu: „Almáttugi guð, það er Longínus." Zagloba tók höndum um höfuð sjer. „Almáttugi guð,“ endurtók hann. „Pólverjar urðu óðir, er þeir sáu hversu lík Longínusar var misþyrmt og það vanvirt. Hvervetna heyrðust hótanir. „Hefnd, hefnd!“ hrópaði Zagloba með ógurlegri röddu. Og um leið þaut hann fratn gegn fjandmönnunum. Allir fylgdu hon- um. Ekkert hefði getað hamlað út- j rásinni, ekki einu sinni forboð furst- ans. Þeir ruddust niður garðana, duttu og tróðu hvor á öðrum, en því var engu skeytt. Að eins að berja á fjandmönnunum. Áhlaupið var ógurlegt. Skotin drundu og loftið fyltist reyk, svo að varla var hægt að greina vin frá ó- vini. Eftir skamman en blóðugan bar- daga, voru Kósakkar sigraðir og ' þeim stökt á flótta. Kósakkar þeir, er’falist höfðu bak- við eða inni í vígturnunum voru tekn- ir og drepnir vægðarlaust. Pólverjar náðu líki Longinusax. Zagloba grúfði sig niður að því og tárin fjellu niður á það. Volodyjevski grjet einnig yfir líki vinar síns. Dauðdaginn var auðsær. Líkaminn var allur örvum lostinn. Andlitið eitt var ósært og um það Jjek háðsbros. Það var sem hann svæfi. Fjelagar hans báru hann til hall- arkirkjunnar. Hann var grafinn um nóttina. All- ir prestar borgarinnar voru viðstadd- ir. Furstinn var þar sjálfur, vinirnir þrír og hersveit sú, er hinn dáni hafði verið í. Mukovitski hjelt ræðuna. Hann mintist hins fagra-og göfuga hugs- unarháttar hins dána, ástúðar og elsku hans til náungans og einkanlega hugrekkis hans. Hann fjell sem hetja, er hann barðist fyrir land það, er hafði tekið honum vel og hann elsk- aði eins og sitt eigið föðurland. Þeir vinirnir þrír sneru út á hallar- torgið. Frá bænum var að heyra fall- byssuskotin. Þeir gengu þögulir hlið við hlið, — enginn þeirra vildi byrja umræður, — en þeir heyrðu álengdar að aðalsmennirnir voru að lofa hinn fallna vin þeirra. „Jarðarförin var ínjög hátíðleg," sagði liðsforingi einn. „tlinn látni hafði líka verðskuldað það,“ svaraði annar. „Enginn annar mundi haft haft hug til að læðast gegn um herbúðir fjandmannanna, til þess að komast á fund konungsins." „Jeg hef samt heyrt, að þeir sjeu nokkrir, sem ætla að reyna þetta, en nú held jeg þeim hafi fallið allur ketill í eld.“ „Það nær heldur engri átt. Jeg ef- ast um að höggormur gæti smogið þar í gegn.“ „Það er mesta heimska, að halda að það geti hepnast." Liðsforingjarnir gengu brott. Alt varð aftur hljótt. Alt í einu rauf Volo- dyjevski þögnina: „Heyrðuð þið hvað þeir sögðu?" „Jeg heyrði það vel,“ sagði Skrje- tuski. „Samt sem áður leita jeg nú í dag brottkomu.“ „Skrjetuski!“ sagði Volodyjevskx alvarlegur. „Þú þekkir mig og veitst að jeg læt mjer fáar glæfrafaHr fyrir brjósti brenna, en þessi ferð er sjálfs- morð, og það er oss bannað að fremja." „Og þú segir þetta, Volodyjevski.“ „^Sem vinur þinn segi jeg það.“ „Lofaðu mjer þá einu, sem vinur minn; heittu því að gera enga tilraun sjálfur, ef þessi mín mishepnast/ „Það geri jeg aldrei,“ hrópaði hinn. „Þarna sjerðu það, hvernig getur þú krafist þess af öðrum, sem þú vilt ekki sjálfur lofa. Verði vilji guðs.“ „Leyfðu mjer þá að verða þjer samferða.“ „Þú veitst, að það er móti fyrir- skipun furstans. Við erum hermenn og verðum að hlýða.“ Volodyjevski svaraði ekki þessari athugasemd. Hann sneri upp á yfir- skeggið og mælti: „í nótt er svo bjart, bíddu þangað til aðra nótt.“ „Jeg vildi óska, að dimmara væri, en þetta þolir enga bið. Það er ekki heldur útlit fyrir, að dimmara verði þá. Hjer vantar bæði púður og mat- væli. Hermennirnir grafa eftir jurta- rótum til að borða, en finna lítið. Margir eru orðnir veikir. 1 nótt legg jeg af stað. Jeg er búinn að kveðja furstann." „Jeg held þú sjert orðinn leiður á lífinu, Skrjetuski.“ „Lífsgleði mín er ekki sjerstaklega mikil,“ svaraði hann með kuldabrosi, „en samt hefur mjer aldrei dottið í hug að svifta mig lífinu. En nú er um að gera að ná tali af konginum, en ekki að deyja.“ Volodyjevski sárlangaði til að segja vini sínum það er hann vissi um frelsun ástmeyjar hans, en hann ótt- aðist, að það mundi hafa æsandi áhrif á taugakerfi Skrjetuskis, er nú þurfti að vera í sem mestu jafnvægi; hætti hann því við það. „Hvaða leið ætlar þú?“ spurðl hann. „Furstinn taldi ráðlegast, að jeg væði eftir tjörninni alt þangað sem áin fellur í hana og síðan upp með henni spölkorn, upp fyrir herbúðir fjandmannanna." „Jeg sje að ekki gagnar að telja þjer hughvarf. Guð gæti þín, Skrje- tuski, og látí ferð þína hepnast/1 „Mishepnist hún og falli jeg, þá heitið mjer því, að fá lík mitt fram- selt. Jeg vil ekki að lík mitt verði hundafæða." „Því lofa jeg,“ sagði Volodyjevski. Zagloba, er var eins og í leiðslu, skildi nú fyrst hvað var um að vera, en hann gat hvorki ráðið frá eða til; hann bara stundi þungan og sagði í hálfum hljóðum: „í gær var það Longinus. í dag er það Skrjetuski. Hvern enda hefur þetta.“ „Við skulum vona það besta,“ sagði Volodyjevski. Zagloba ætlaði að svara, en kom engu orði upp.---------- Ötull verslunarmaður, sem á- huga hefur fyrir verslun og góð meðmæli valinkunnra manna, get- ur fengið fraintiðaratvinnu við verslun hjer í bænum. Eiginhand- ar umsókn með launakröfu, ítar- legum upplýsingum og eftirriti af meðmælum, auðkend: „Verslun“, sendist afgreiðslu blaðsins fyrir 25. þ. m. Eggert Claessen yfirrjettarmálaflutnmgimaður. PósthÚMtrœti 17.. Venjulega heima kl. 10—11 og 4—5. Talsími 16. Fjelagsprentsmiðjan.

x

Lögrétta

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.