Lögrétta - 18.08.1920, Blaðsíða 2

2
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA kemur út á hverjum miff-
WKudegi, og auk þess aukablöff viff og viff,
f'erff io kr. árg. á lslandi, erlendis 12 kr.
jo au. Gjalddagi 1. júli.
uppi af fegurð og þrótti sýninganna.
Þó þessi mistök viö' hópsýningar leik-
íjelagsins sjeu að miklu leyti aökenna
vanmætti aSstoðarleikendanna, á leik-
sviöiö sjálft sennilega nokkra sök á
því — það er þröngt og illa búið.
En yfir alt þetta er auðvitað reynt
að breiða eftir föngum og það má
segja að eftir atvikum beri ekki svo
mjög mikið á því, að leiksviðið sjálft
sje þröngt og ófullnægjandi fyrir þau
leikrit, sem enn hafa verið sýnd, þó
leiksviðsþrengslin og aukafólkseklan
útiloki hinsvegar frá sýningum ýms
þau rit, gömul og ný, sem lista- og
bókmentagróði væri í að sjá — og
aðalleikendurnir væru sjálfsagt færir
t-m að takast á hendur.
En þessir örðugleikar eru ekki
nema ein hlið málsins. Hinir liggja
faldir fyrir framan og aftan leik-
sviðið — á áhorferidabekkjunum og
að tjaldabaki. Það er öllum kunnug-
um vitanlegt, að búnings- og æfinga-
staðir leikendanna eru hörmulegir og
alt svo þröngt og óþægilegt að tjalda-
baki að t. d. leiksviðsbreytingar taka
oft óþarflega mikinn tíma. — En
niðri í salnum er litlu betra. Bekkirnir
eru lausir trjebekkir, allir jafnháir,
íiðandi, brakandi og brestandi þegar
við þá er komið. Þar að auki er flísað
út úr þeim og hálfreknir og haus-
lausir naglar standa úr þeim hjer og
þar — og á þessu eru áhorfenduirriir
að rifa flíkur sínar þegar þeir troð-
ast til sæta sinna við illan leik og
olnbogaskot. Því auk þess sem þessir
sómabekkir eru hafðir of margir og
þröngir, er húsið hálffylt af stand-
andi fólki. En þeim fer altaf fjölg-
andi, sem heldur vilja standa, en sitja
í leikhúsiriu, — því þar eru oft bestu
staðirnir — og það jafnvel þó leik-
fjelagið hafi ætlað að sjá við þessu
með því að selja stæðin jafndýr og
sætin. Og milli þáttanna tekut ekki
betra við. Þá eiga menn annað hvort
að kasast eins og síld í tunriu inni í
salnum — eða híma í hrollköldum
og óhreinum útigöngum — eða þega-r
best lætur sötra hálfkaldan kaffi-
bolla í óvistlegu veitingaherbergi uppi
á lofti, — þetta er ástandið í helsta
musteri listarinnar í konungsríkinu
íslarid það dýra drottinsár 1920.
Það er með öðrum orðum efalaust,
að Iðnó í núverandi áJstandi er væg-
ast sagt neyðarúrræði sem leikhús.
Það er kannske betra, að halda þar
við leikjum enn um stund, til þess
að þeir falli ekki alveg niður, þvi
þá getur verið enn þá verra, að koma
þeim á stað aftur, ef úr rætist. En
það er jafn leikhúslaust fyrir fram-
tíðina fyrir því.
Hjá þeim, sem ekki er alveg sama
nm þessi mál, hlýtur því nú, fremur
en nokkru sinni áður, að vakna sú
spurning, hvað um íslenska leiklist
eigi að verða í framtíðinni. Á hún
að deyja drottni sínum, eða er nokk-
ur leið til að halda henni lifandi?
Fyrsta lífsskilyrði hennar er auðvit-
að það, að hún eigi einhverstaðar
inni — ef hún er til á annað borð.
Spurningin um íslenskt leikhús er
enganveginn ný af nálinni. En henni
befur lítill gaumur verið gefinn —
víða sýnt kæruleysi í kaupstöðunum
og óvild til sveita. Fólki uitan Rvík-
ur hefur sem sje hætt við að hugsa
sem svo, að leikhúsið væri ekki ann-
íð en einn óþarfinn í viðbót, eit't
glingrið, sem landeyðurnar hefðu til
að eyða við iðjuleysi sínu. Það getur
vel verið að eitthvað sje hæft í þessu,
þó það eigi sjálfsagt með meiri rjetti
v?ð aðra tegund leikhúsa, sem nú eru
að færast hjer í aukana, sem sje kvik-
myndaleikhúsin. Og það eru líka
einmitt * þau, sem sjálfsagt eiga
rokkurn þátt i kæruleysi kaúpstað-
arbúa fyrir annari leikment, eða að
minsta kosti breyttri skoðun á henni
að sumu leyti. Menn fara að bera
saman kvikmyndaleikinn og útbún-
aðinn og sjónleikina hjer — og láta
sjer fátt um finnast þá síðari. Og þeir
eru jafnvel til, sem halda, að kvik-
myndahúsin eigi að útrýma hinum
ieikhúsunum. En hvorutveggja er
rangt. Samanburðurinn er að mörgu
leyti rangrur, af því að þessar tvær
tegundir leiklistar vinria að sumu
leyti sín á hvorum grundvelli og nota
hvor sína aðferð, og þurfa að ýmsu
leyti að leggja áherslu sín á hvora
hæfileika. Má í því efni stuttlega
benda á það, hvaða gildi röddin hefur
i venjúilegum leik, þar sem kvik-
rnyndirnar eru mállaus list, en legg-
ur því meiri áherslu á svipbrigðin.
Það er líka vitanlegt, að það fer ekki
aitaf saman að vera góður leikari, og
vera góður kvikmyndaleikari. Önnur
er líka staðbundnari en hin og svona
mætti lengi telja. Og hitt, að kvik-
myndirnar útrými eða geri óþarfa
aðra leiklist, er álíka fjarstæða og
það, áð hugsa sjer að grammófónar
eða glymskrattar útrými söngmönn-
um og hljóðfæraleikurum. Með þessu
er alls ekki ætlunin að hnýta í kvik-
myndirnar í sjálfu sjer — þær geta
sjálfsagt verið menningarmeðal, þeg-
ar rjett er á þeim haldið — heldur
er ætlunin að eins sú að sýna fram á
það, að gengi þeirra og útbreiðsla
jurfi ekki og megi ekki rekast á
[•roska hinnar fyrri leiklistar.
En nú er það einmitt þroski þess-
arar leiklistar, sem margir láta sig
litlu skifta — eða hafa jafnvel horn
í síðu hennar, eins og fyr segir, og
telja þessvegna óþarfa að fara að
braska í því, að útvega henni eitt-
hvert húsaskjól. En þegar menn tala
um þetta, þá hættir mönnum við að
gJeyma einu atriði — gleyma því, að
auk skemtunarinnar af leiklistinni
sýálfri, — sem kanske að eins fáir
geta notið í hlutfalli við alla lands-
menn — hefur gott leikhús líka altaf
meira og minna bókmentagildi, sem
alt landið getur notið. Því horfurnar
á þvi, að fá ritin leikin, kindir bein-
linis og óbeinlínis uridir áhuganum á
því, að sjálfstæðar íslenskar leikrita-
bókmentir skapist, eða eflist og auk-
ist, það af þeim, sem til er, — þroski
leikhúsanna og leikbókmentanna helst
í hendur. _ Þetta hefur jafnvel þegar
komið nokkuð í ljós hjer og má í því
efni benda t. d. á leikrit Einars H.
Kvaran, sem einmitt eru orkt um það
leyti, sem hann var leikhússtjóri og
sama gildir að sumu leyti um Indriða
Einarsson.
Annars er það merkilegt atriði í
þessu sambandi, hvað leikrit eru lítið
lesin hjer, eins og menn eru þó fúsir
til að horfa á þau leikin. Þaú eru svo
lítið lesin, að bóksalarnir hafa ekki
viljað gefa þau út og hafa nær öll
þau leikrit, sem út hafa komið hjer
á síðustu árum verið gefin út af ein-
um og sama manni — Þorst. Gísla-
syni. Jafnvel Fjalla-Eyvindur, sem
menn hafa þó kepst hver um annan
við að lofa og prísa, síðan þeir heyrðu
að það væri „móðins í útlöndum",
fjekk ekki inni hjá neinum bóksala
þegar hann var saminn — fyr en
hann kom í Lögrjettu. Það er orðin
tíska að segja það, að rithöfundar
svelti hjer, og á það ekki síst við um
þá, sem leikrit semja, ef það er á
annað borð rjett.
Þeir standa að því leyti ver að vígi,
að ekki er markaður fyrir bækur
þeirra — og það sem þeir segja, er
því grafið gull allajafna — ef ekkert
leikhús er til. Leikhúsið getur því
þarna orðið nokkur bjargvættur bók»
mentanna.
En hvað stoðar þetta. Hverju kipp-
ir það í liðinn, þó 'talað sje um það
aftur og fram, að þörf sje á leikhúsi,
að gagn sje að því og gaman — að
ieikendur sjeu til, að leikritaskáld
sjeu til, að leikáhorfendur sjeu til —
að leikáhuigi sje til. — Hvað stoðar
þetta — ef það vantar alt, sem við á
að jeta? Ef það vantar húsið og er
ómögulegt að fá það viðunandi ?
En e r það þá ómögulegt ?
Hugmyndin um þjóðleikhús var
vakin hjer fyrir nokkrum árum. Indr.
Einarsson skrifaði um málið í Skírni
1907. Það er gaman að taka eftir
nokkrum atriðum í þeirri grein. Hann
gerði ráð fyrir leikhúsi, sem tæki 500
fnanns — og það þótti þá mesta ó-
hóf og íburður. Hann gerir líka ráð
fyrir að leikið sje þrisvar á hálfum
mánuði, þegar íbúarnir sjeu orðnir
15 þús. Þetta leikhús átti að vera
opinber eigri. Og honum taldist svo
til, að það ætti að hafa 10 þús. kr.
styrk, samanborið við leikhússtyrki
nágrannalandanna. En þetta þóttu
r.kýjahorgir fyrir 13 árum.
En hvað er nú ? Leikhúsmálið er að
vísu komið lítið lengra áleiðis nú en
þá — en margt hefur breytst. Rvík
er nú orðin 15 þús. íbúa bær — og
n'eira en það. Leikhús eru nú opin
þar oftar en þrisvar á hálfum málnuði
— þau eru opin tvö á hverju kvöldi
kvikmyndahúsin og leikhúsið að auki.
Og Reykjavík hefur eignast kvik-
myndaleikhús, sem tekuir 500 manns.
Svona geta skýjaborgir færst niður
á jörðina á 13 árum.
En hvernig stendur þá á því, að
það skuli geta komið til orða að inn-
lend leiklist leggist niður einmitt á
þessum tíma — vegna húsnæðisleys-
ís? Jú — þroski þessara tveggja leik-
listartegunda hefur ekki haldist í
hendur — önnur hefur vaxið — ef
til vill ekki á kostnað hinnar — en
umfram hina. Hún hefur líka að ýmsu
leyti átt betri aðstöðu og betur getað
dregið fólkið að sjer. Og hún hefur
eingöngú lifað á erlendum efnivið.
Uppgangur kvikmyndahúsanna er
orðinn svo mikill, að raddir eru
farnar að heyrast um það, að taka
þurfi í taumana. Það er þó engin á-
stæða að amast við þeim að eins af
því, að þeim gengur vel — eru gróða-
vænleg — þó sjálfsagt mætti hafa
meira eftirlit með þeim en nú er. Og
hins verður ekki dulist, að talsvert
öfugstreymi er x því, að ekki stærri
bær en Rvík er, haldi uppi tveim
stórum kvikmyndahúsum með er-
lendum myndum og þeim mörgum
ljelegum, — en láti innlenda leikment-
arstarfsemi veslast upp í höndunum
á sjer. Sam kepni á núverandi
gruindvelli gseti varla komið til
greina, og væri hvorki æskileg nje
nauðsynleg. En ef það er rjett, sem
sagt var áður, um samband þessara
tveggja leiklistargreina ■— þá er
sam v i n n a þeirra eina skyrisamlegia
og kleifa úrlausnin.
Samvinna — hvað er nú? Tíðkast
það nokkursstaðar á bygðu bóli, aJ5
verið sje að glundra slíku saman? Það
kemur ekki málinuí við. Hjer er líka
um ekkert glundur að gera. Hjer er
aðeins um það að gera, að tvær hreyf-
ingar eða greinar í list, sem menn
vilja halda við sem menningarmeðali,
verði ekki látnar vaxa svo á misvíxl,
að önnur verði hinni ofurefli — heldur
verði þær látnar haldast í hendur —
og sú, sem betri á aðstöðuna í svip,
látin styðja hina, sem minni máttar
er. Þessi samvinna gæti orðið á marg-
an hátt og á mörgum sviðum. En hjer
skal að eins vikið að þeirri hlið, sem
að undirstöðuatriðinu veit — hús-
næðinu.
Þar er spurningin um það, hvort
ekki sje hægt að nota kvikmyndahús-
iri fyrir leikhús lika.
Upprunalega var það ekki til þess
ætlað. En að stærð og útbúnaði öll-
um væri það nægilegt — og meira að
segja það lang besta, sem hjer er
völ á. Það er 2x40X13,5 metrar að
stærð og aðalsalurinn rúmar um 500
manns. Nokkra breytirtgu þyrfti að
gera á húsinu — sennilega byggja dá-
litið við það — fyrir leiksvið og það,
sem því fylgir. Þó þetta skemdi kan-
ske nokkuð lagið á húsinu, ætti ekki
að þurfa að verða úr því neinn van-
skapnaður. Og kostnaðurinn gæti
varla orðið hlutfallslega mikill — að
minsta kosti ekki hjá því, sem heilt
nýtt leikhús myndi kosta — eins og
stungið hefur verið upp á að reisa.
Þá hugmynd rná reyndar telja úr sög-
nnni um óákveðinn tíma. — Fjárfari
bæði ríkis og einstaklinga er nú ekki
þann veg háttað, að sanngjarnt sje að
beiðast stórfjár til slíks. Og þegar úr
rætist fyrir ríkinu, eru t. d. aðrar
byggingar, sem því standa nær, fyrst
og fremst háskóli. En kostnaðurinn
”ið breytinguna á því húsi, sem fyrir
er, ætti ekki að þurfa að vera rneiri
en svo, að leikstarfið sjálft gæti bor-
ið hann, og breytingin þyrfti því ekki
t ð verða eigandanum efnaleg byrði
- - heldur þvert á móti. Auðvitað fer
það nokkuð eftir þvi, hvað menn
hugsa sjer leiksvið vel úr garði gert
— t. d. hreyfanlegt hringleiksvið, svo
þáttaskifti verði skemri. Þó má geta
þess, að þegar leikið er í vistlegu húsi,
þar sem völ er á góðum stað og veit-
ingum milli þátta, eru nokkra mín-
útna hlje oft ekki nerna til gagns og
gleði fyrir áhorfendurna.
Þetta skipulag þ a r f ekki að hafa
í för með sjer neina breytingu á nú-
verandi stjórn og starfi leikfjelagsins
nje kvikmyndahússins. • En hitt er
annað mál, að ef þessi tillaga dæmist
lifshæf — en á að stranda á mótþ'róa
einhverra einstakra manna — þá er
það engin fjarstæða eða frágangssök,
að þessi „innrjetting" sem á danskri
íslensku heitir „það opinbera" taki í
taumana — taki það sem varitar, eft-
ir því sem lög og landsrjettur heim-
iia og reki það sjálft, ef svo ber und-
ír. Það er ekki meiri ágengni nje ó-
sanngirni í slíkri ihlutun í þágu góðs
máls, en þegar ráðsmenska yfirvald-
anria hlutast í það hvernig hús manna
eru í lögun eða hverjum er leigt, eða
þegar heilun> gróðrargrærium tún-
spildum er sparkað sundur í vega-
gerðir eða stakkstæði.
En það er eitthvað bogið, ef þetta
þarf að verða illindamál. Hjer er að
cxns komið fram með friðsamlega til-
lögu til úrlausnar á máli, sem í mörg
ár hefur verið úrlausnarlaust áhuga-
og áhyggjunxál fjölda fólks. Hjer er
að eins farið fram á það, að jafna ó-
jöfnuð, sem á að jafria áður en það
verður of seint. Hjer er farið fram
á það, að gera tilraun til þess að
halda við líði list, sem er að van-
megnast fyrir erfiðar aðstæður. Hjer
er farið fram á sanngjarna samhjálp
á einu sviði yfir örðugleika illæranna.
Hjer farið fram á það, að ménn sái
til góðrar og giftusamlegrar upp-
skeru, til framtíðar íslenskrar leik-
Jistar og bókmenta.
V. Þ. G.
Prestafjelagsritið.
Jón biskup Vídalín.
í lok þessa mánaðar verður haldin
hátíðleg í kirkjum landsins tveggja
xlda dánanninning meistara Jóns
Vídalin. I tilefni af þesstt hefur
prestafjelagið helgað meistara Jóni
rnikinn hluta tínxarits síns, sem riú er
að koma út. Er þar fyrst mynd af
lionum og grein um hann eftir bisk-
upinn dr. J. H. Er þar aðallega sagt
frá kennimanninum meistara Jóni,
enda er það sú hlið á starfi hans, sem
mesta frægð hefur hlotið og fullyrðir
biskupinn, að hann hafi verið mest-
ur prjedikári sinnar samtíðar, ekki
einungis á íslandi, helduir á öllurn
Norðurlöndum. Mörg sýnishorn eru
tilfærð úr ræðum hans og lýsa þau
ííest vel einkennum meistara Jóns
sem kenpimanns, bæði orðhepni hans
og líkingalist og krafti hans, sem oft
tr óheflaður. Sá sem daglega frestar
iðruninni, segir hann á einum stað,
hann er eins og sá skuldunautur, sem
jafnan gefur góð orð, en betalar
aldrei. Um ágirndina segir hann, að
græðgi hins fjegjaima taki aldrfi
enda. Hann jetur ætíð og er ætíð
soltinn. Og hann talar um hinn rika
purpuragikk, sem guðspjallið segir
að verið hafi pelli klæddur, og segir
svo frá því, að Plíníus álíti að sá vefn-
aður brenni ekki í eldi og bæti svo
viö: „megi jeg skemta um hirin ó-
skemtilegasta hluit, þá vildi jeg segja,
að þessi dári hefði gert víslega, hefði
hann tekið nokkuð af þessum dýra
vefnaði nxeð sjer til helvítis, hefði
það mátt hlífa honum fyrir loganum,
sem hann kvaldist í.“ Og svona mætti
Jengi telja. En menn ættu sjálfir að
kynna sjer ritið, eirimitt vegna þessa
afmælis, bæði þessa grein biskupsins
og smágreinir Hannesar Þorsteins-
sonai', sem einnig eru í prestafjelags-
xitinu. Er þar safnað saman ýmsurn
sögufróðleik urn meistara Jón, áður
ókunnum og m. a. dregin fram lík-
ræða yfir honum eftir Jóhann Þórð-
arson prófast, þar sem tekin eru af
tvímælin urn dánardag hans, sem
hingað til hefur veriS talinn óviss
„daginn næstan eftir höfuðdag
Jóannis baptistæ". Loks er í ritinu
kvæði um meistara Jón eftir Valdi-
í.iar Briem.
Ýmsar fleiri merkar greinar eru í
presta fjelagsritinu um kristindóms-
og kirkjumál. Ritstjórinn prófessor
?ig. P. Sívertsen, skrifar um nor-
xæna kirkjufundinn á Vesterbygaard
í ágústlok í fyrra, en- þar var hann
fulltrúi íslarids. Var sá fundur einn
liður í hinuim gleðilegu samvinnutil-
raunum norrænu kirknanna. Einnig
er prentað í ritiriu erindi, sem prófes-
sorinn hjelt um kirkju íslands og
kröfur nútímans. Þá skrifar sjera
Friðrik J. Rafnar um samvinnutil-
xaulnir biskupakirkjunnar i Banda-
ríkjunum og Arnór Sigurjónss. kenn-
ari (sonur Sigurj. Friðjónssonar al-
þingism.) um ung-kjrkjuhreyfinguna
sænsku, og er það einmitt gott, að fá
sagt frá sænskul kirkjulífi, það er
sjálfsagt að ýnxsu leyti fjörugast og
þroskaðast af norrænu kirkjulífi og
á líka í fylkingarbroddi eins glæsi-
legan kirkjuhöfðingja og Söderblom
erkibiskup. Þá eru greinar um prest-
setrin eftir Gísla Skúlason, urn starf
safnaðanna fyrir kirkjumál eftir Þór.
Rickarðsdóttir, um barnahæli eftir
Guðm. Einarsson prófast; og bóka-
íregnir. Loks er þar fróðlegt og fjör-
ugt erindi eftir Magnús Jónsson dó-
cent um Símon Pjetur og hugleiðing
eftir Þorst. Briem um kærleikann og
prjedikun eftir Har. Níelsson. Hafði
sumum um stund ekki sýnst nein of-
urást milli andatrúarmanrianna og
kirkjumannanna, en ef til vill jafnar
prestafjelagsritið það alt, enda kváðu
ieiðtogar beggja nú vera farnir að
vinna saman á kirkjuþingi.
Minningarorð..
Mig langar að minnast nýlátinnar
sómakonu, frú Maríu, ekkju Sigurðar
heitins fangavarðar, sem jeg hef þekt
Jrá því að jeg var barn. — Árið 1875
\ar hegriingarhúsið fullgert. Var
Sigurður skipaður fangavörður og
fluttist þangað; voi'u þau hjónin þá
gift fyrir tveinx árum. Hús systur
rninnar stóð fáum fetum austan við
hegningarhúsið, ög jeg varð þar dag-
legur heimagangur. Jeg gat staðið
tímunum saman og horft á, hvernig
,.húsmóðirin“ gekk að verki. Alt ljek
í höndunum á henni, og hef jeg fáum
sjeð ljettara urn alla vinnu. Hún fór
hægt og stillilega að öllu bg var ætíð
viðlátin að sinna öllum og öllu og
kallaöi þó margt að. — Hún ól ellefu
börn. Þá var nxatreiðslan handa heim-
ilinu og föngunum, og auk íbúðarinn-
ar átti að halda lxreinum herbergjuim
yfirrjettarins með göngurn, stiga og
íordyri. I þá daga var alt saumað og
prjónað í heimahúsum. Auk þess
þurfti að hirða kú, tún og kálgarð.
— Mörg ár frarnan af hafði hún eina
vinnukonu, sem húri rak aldrei á eft-
ir og lagði aldrei stygðaryrði. Aldrei
inti hún í þá átt, að hún ætti annríkt.
— Fyrir hátíðirnar komu konurnar
úr nágrenninu með hálslín bændanna
og efni í jólakökur, hún tók brosandi
við bögium þeirra alveg fram á að-
fangadag og brosandi afhenti hún
þeirn línið sljett og gjáandi og kök-
urnar prýðilega bakaðar. — Um
borgun var aldrei rætt. — Svoria var
hún í öllu. Hjálpsemi og nærgætni
voru henni nxeðfædd. — Heimilis-
rækni hennar var einstök. Árum sam-
an veit jeg ekki til, að hún færi að
heiman, nema einu sinni á ári fóru
þau hjónin í boð til Árna leturgraf-
ara. Þeg-ar aSrir .voru úti að skemta
sjer sat hún heima, leit eftir börnun-
urn, prjónaði og bætti, — bætti úr
öllu, sem bæta þUrfti ; — ])að var
hennar skemtan og yndi. — Börnuri-
um er það nxinnisstætt, að einu sinni
fór hún í búð 0g keypti bláflekkótt
efni í kjóla handa telpurium; — þeim
kjólum gleyrna þær aldrei, því að
þ.etta var eina sinnið, sem hún sjálf
keypti fataefni handa þeim. — Ann-
ars dró faðir þeirra alt til heimilisins.
Gerði hann í því sem öðru alt til þess
að ljetta fyrir koriunni, sem hann mat
að verðleikum.
Frú María fluttist ung hingað til
lands frá suðlægari fósturjörð. Jeg
veit ekki, hvort hugur hennar hvarfl-
xði þangað á stundum. Um það tal-
sði hún aldrei. Hitt veit jeg, að hjer
lifði hún lífi sínu heil og óskift og
vann hjer langa æfi rneð fi'ábærri
iðjusemi og myndarskap og eftir-
breytnisverðri heinxilisrækt og yfir-
lætisleysi á allan hátt. — Fyrir það
rninnumst vjer hennar með þakklæti
Og gleðjumst af því, að guð ljet leið
hennar liggja hingað til íslands.
Megi heimilisdygðir hennar og anri-
ara góðra kvenna ílendast hjer. ■—-
An þeirra stoða aðrar framfarir lítið.
ólafía Jóhannsdóttir.
Úti um heim.
Síðustu fregnir.
Það var sagt í símfregn frá 14. þ.
m., að her Bolsjevíka sækti fast fram
gegn Varsjá og haft eftir frönskum
blöðum, að höfuðorusta hefði byrjað
þar síðastl. föstudag, en 600 1>ús.
rnanna berðust þar hvoru megin. Síð-
ari fregnir hafa ekki sagt frá áfrarn-
haldi nje leikslokum þar. En um af-
stöðu vesturþjóðanna til pólsku mál-
anna er það sagt i símfregn frá 13.
J7. m., að enskir verkamenn hóti alls-
herjarverkfalli til mótmæla því, að
Englendirigar hefji herferð til hjálp-
ar Pólverjum, og fregn frá í gær
f-egir, að franskir jafnaðarmenn ætli
tð fara eins að. ítalska stjórnin hefur
neitað að verða við uppástungu, sem
íram kom frá Frökkunr um, að ítalir
yrðu með til þess að veita Pólverjum