Lögrétta - 25.09.1922, Side 4

LÖGRJETTA
Grein höf. lýkur á þessa leið:
„Ólíklegt virðist það, að kon-
ungs- eða einvaldssinnar vinni
tdgur með undirróðri sínum ein-
um í ríkisdeginum. Gremjan með-
al hinnar fjölmennu verkamanna-
fttjettar fer vaxandi. Hefir þessi
gremja komið skýrt í ljós í at-
ímrðunum, er nýlega hafa' orðið,
qg endað hafa í ofbeldisverkum.
Ágreiningsefnin milli lýðvalds-
®nna og afturhaldsliðsins eiga
ífler dýpri rætur en svo, að þau
Terði jöfnuð með atkvæðagreiðslu
einni saman. Hugir hvoru tveggju
eru orðnir svo æstir, að óhjá-
kvæmilegt virðist að þeim lendi
saman. Og ef borgarastyrjöld
hæfist í Þýskalandi mundu leið-
togar beggja flokka sjá um að
barist væri til fullrar þrautar,
og gæti sá hiidarleikur orðið lang-
vinnur, almennur,miskunnarlaus og
valdið ógurlegu tjóni. Þó bylt-
ingahríðin sjálf sje enn ekki hafin
virðist hún vera í aðsígi, og má
húast við að hún yrði engu óægi-
lcgri, en franska stjórnarbylting-
in. Nokkuð mun vera jafnt á
komið með flokkunum. Stuðnings-
menn lýðveldisins eru að líkind-
um allmiklu fjölmennari en aftur-
Paldsliðar, en þeir eru betur vopn-
Hm búnir en lýðveldissinnar. Auk
þess telja þeir sjer vísan styrk
landvamariiðsins, júnkaranna, for-
ir.gja ríkishersins, blaðanna, og
fcringja stóriðnaðarins; ennfrem-
ur vænta þeir styrks frá Bæjara-
landi og iafnvel Austurríki. Bft-
ir því er vert að taka, að stjórn-
ii í Austurríki hefir ekkert sam-
sjá, hversu hægt verði að koma
í veg fyrir, að þeir tveir flokkar,
er hjer ræðir um, berist á bana-
spjótum. Alþjóðabandalagið er
máttlaust. Hugsanlegt er að Eng-
landi og Bandaríkjunum mætti
t. kast í sameiningu að stilla til
friðar og knýja Þýskaland til
að setja á stofn ákveðið stjóm-
arform samkvæmt almennri at-
kvæðagreiðslu. En þó er það svo,
að horfumar virðast ekki lofa
góðu í þessu efni. Það er efa-
samt að Bandaríkin verði fús á
að rjetta Englandi öfluga hönd
í þessu skyni. Til allrar óham-
ingju hefir athygli hvorugrar
stjórnarinnar, Englands nje Banda
ríkjanna, snúist að þeim úrlausn-
arefnum, er fyrst af öIItt þurfti
að sinna. Fyrir því getur svo
farið, að bylting í Þýskalandi, er
heimsfriðnum mundi áreiðanlega
verða háskaleg, hitti stjórnir
beggja landa óviðbúnar“.
S.
Erl. símfregttir
Khöfn 22. sept.
Skaðabótamálinu lokið — í bráð.
Símað er frá Berlín, að Belgir
hafi tekið gilda ábj-rgð Eng-
landsbanka fyrir víxilum þeim,
er þýska stjórnin gefi út Belg-
um til handa, fyrir skaðabóta-
greiðslum þessa árs. Hafa víxl-
arnir síðan verið gefnir út.
verandi skipstjóri á ísafirði. Hann
hafði verið búsettur hjer í hænum
um 2 ár.
22. september.
Togararnir. í fyrradag seldu afla
sinn í Englandi: Glaður fyrir 1010
sterlingspund og Otur fyrir 1395
sterlingspund, en í gær seldi Skúli
fógeti fvrir ea. 1200 sterlingspund.
Má þetta heita góð sala og er von-
andi að markaðurinn haldist. Yín-
landið fór á veiðar í dag.
Áætlun um ferðir til íslands á kom-
andi vetri hefir Bergenske Damp-
skibsselskab gefið út nýlega. Pylgir
áætlun þessari uppdráttur af Islandi
og af helstu siglingaleiðum fjelags-
ins, lýsing á „Sirius“ ásamt mynd,
skrá yfir skipaflota fjelagsins og um-
boðsmenn þess í Noregi og á íslandi.
Ennfremur er í kverinu skrá yfir
fargjöld milli Noregs og íslands og
rpilli hafna á íslandi, og eru þau mun
lægri en hjá Sameinaða og Eim-
skipafjelaginu, þannig að farið milli
Noregs og hvaða hafnar sem er á
fslandi er 150 kr. á fyrsta farrými,
100 kr. á öðru farrými og 70 kr. á
þriðja farrými. Á tímabilinu október
ti! febrúar fer „Sirius“ fimm ferðir
Augnlækningaferðaiag.
Fer með »Gullfoas« til Austfjarða 12. okt. n. k. Verð fjar-
verandi ca. hálfan mánuð.
H. Skúlason.
Fjallgöngumaður. G. N. Lloyd kap-
teinn í enska landhernum hefir und-
anfarnar vikur verið á ferðalagi aust-
ur um hjerað og kom hingað í gær-
kveldi. Hefir hann farið einn ferða
sinna og eigi notið annarar leiðsagnar
en hann hefir fengið á bæjunum.
Hann hefir í ferð sinni gengið upp
á Heklu, Tindafjallajökul og Tinda-
fjöll, Goðalandsjökul og Eyjafjalla-
jökul. Síðustu dagana hefir Capt.
Lloyd haft bækistöð sína á Kolviðar-
hóli og gengið þaðan á Hengil, Skála-
fell og aðra tinda. Lætur hann hið
besta yfir ferð sinni og hefir aldrei
lent í neinum vandræðum, þó einn
væri. Hann skilur nokkuð í íslensku
.. Santoft heitir gufuskip, sem hingað
kom frá New York í gær með um
5000 tunnur af steinolíu til Steinolíu-
fielagsins. Er olían aðeins einnar
tegundar, til vjela, merkið „Þór‘ ‘
sem allir þekkja. Nokkuð af farm-
+ Er De rigtig klog, 4*
da forlang gratis vort nye ill. Katalog
over alle Sanitets-, Toilet- og Gnmmi-
varer. Sterkt nedsatte Priser. Nyt Ho-
vedkatalog, 36 Sider med 160 111. mod 7&
0re i Frimærker. Firmaet Samariten.
Kobenhavn K., Afd. 60.
hingað og á samkvæmt áætluninni inum fer hin?að, eu sumt á hafnir
a* koma til Reykjavíkur 9. okt., 9. u,i á iandi-
nóv., 12. des., 23. janúar og 27.
febrúar.
i Hjónaband. f gær voru gefin saæan
| í hjónaband Oddný Hannesdóttir og
Þilskipið Iho kom frá Englandi í, 0ddur Oddsson á Framnesvegi 19.
........ . . I ¥
Eftirmaður, Leniii’s.
Símað er frá Moskva, að Kjen-
úðarskeyti sent þýsku stjórninni, *ff hafi verið kjörmn til þess
út af morði dr. Rathenau, og
helstu blöðin í Austurríki hafa
Iátið í ljósi ánægju sína yfir
því, að hamn sje úr sögunni. —
Austurríkskir stjórrunálamenn,
'eru eftir alt saman, fyllilega á
bandi Stór-Þjóðverja, og hvoru
tveggju vinna að sameiningu
fceggja ríkjanna.
Þegar litið er til framtíðar
Þýskalands og þess möguleika, að
lýðvaldssinnum og afturhaldssinn-
nm slái alvarlega saman, má ekki
gleyma aðstöðu Frakklands og
Þýskalands. Eftir skýrslu franska
fjármálaráðherrans hafa Frakk-
I&ndi verið greidd aðeins 1.595.
000.000 marka í gulli er sam-
svarar hjer um bil 4.000.000.000
pappírsfranka, en Frakkland er
nú búið að leggja fram til end-
urreisnarstarfsins 90.000.000.000
fianka. Sá möguleiki er fyrir
hendi að Frakkar brjótist með
her inn í Þýskaland, annaðhvort
L'l þess að tryggja sjer skaða-
bótagreiðslu, eða í því skyni að
verja lýðveldið gegn óvinum þess,
ef til borgarastyrjaldar kemur.
Og enn meiri líkur eru til þess
að Rússland blandi sjer í leik-
irn í þeirri von að geta komið
á BoJsjevikkastjórn í Evrópu og
víðar um heim. Horfumar eru
vissulega mjög ískyggilegar. Áð-
ur en langt um líður, má búast
við alvarlegum atburðum. Þeir
hinir sömu, er komu styrjöldinni
«iiklu á stað, eru nú að reyna
að endurreisa veldi Þýskalands
á grurtdvelli einveldisstjómar, og
mistakist þeim í annað sinn, getur
síðari villan orðið verri hinni
fyrri. Borgarastyrjöld • í Þýska-
landi getur leitt af sjer, eigi
aðeins víðtækt tjón á fje og fjöri
íliúanna, heldur og sundurliðun
iSkisins í marga smáhlúta, svo
sem var til foma. Því er ver
að gegna störfum Lenins í rúss-
nesku stjórninni, meðan hann
getur ekki sint stjórninni.
Vestur-Asíumálin.
Frá París er símað, að Poin-
caré forsætisráðherra Frakka, Cur-
zon lávarður, utanríkisráðherra
Breta og ítalski stjómmálamaður-
inn Sforza hafa setið á fundi
út af atburðum þeim, sem orðið
hafa í Vestur-Asíu. Hafa þeir
komið sjer saman um, að boðað
verði til friðarfundar hið allra
fyrsta.
Símað er frá London, að Mu-
stafa Kemal pasha hafi boðið
Bretum að semja við þá um frið.
Englendingar hafa neitað að slaka
í nokkru á kröfum sínum.
Ef Bretar h ndra Tyrki í því að
flytja herljð yfir Hellusund ætlar
stjóm Mustafa Kemals í Angora
að segja þeim stríð á hendur.
fyrrinótt, en þar hefir það stundað. Er brúðguminn 74 ára að aldri, fædd-
drao-nótaveiðar ' UT' 19. janúar 1848, en brúðurina
Tólf síldveiðaskip alls hefir „Þór“ ‘ skortir ruman mánuð 1 nírætt> fædd
tekið fyrir norðan land í sumar. — |4' ndvernber 1832. Hafa þau búið
Hefir hann einkum haft á hendi, saman ógift um langt skeið, en eru
gætslu á svæðinu frá Eyjafirði til
Langaness. Skipin voru sektuð um
10.100 kr. alls og veiðarfæri voru
dæmd af einu skipinu.
Góð sala. Leifur hepni seldi afla
sinn í Hull í gær fyrir 2028 sterlings-
pund. Er það langbesta salan sem
íslensku togararnir hafa haft af að
segja á þessu hausti.
nú farlama orðin og fara á gamal-
mennahælið £ haust.
Frá Danmörku.
Landmandsbanken.
Ríkisþingið hefir samþykt að
styðja Landmandsbanken. Kaup-
þingið hefir verið opnað á ný og
ittborganir bankan.s eru líkar því
scm venja var til.
Daqbók,
21. september.
Sjötugsafmæli á í dag Böðvar Jóns-
Son, sem nú er afgreiðslumaður í
bókaverslun Sigurðar Kristjánssonar.
Hann er Borgfirðingur að ætt, en
fíuttist um þrítugt austur til Vopna-
fjarðar og var lengi í póstferðum
þaðan. Er hann þektur víða um land,
góður maður og greindur og alstað-
ar vel kyntur.
Sögur Rannveigar II eru nú komn-
ar í allar bókaverslanir í bænum og
kosta kr. 5.00, í fallegu bandi kr.
7.50.
Ðánarfregn. Nýlega er látinn á
©g miður að ekki er auðrelt að I Landakotsspítala Sturla Jónsson fyr-
Alþjóða hafrannsóknafundur.
Alþjóða hafrannsóknafundur-
23. september. , inn, sem nú stendur.yfir í Kaup-
Dánarfregn. 1 fyrra mánuði and- mannahöfn undir forustu Mr. H.
aðist í Vestmannaeyjum húsfrú Guð-jG. Mauriee úr landbúnaðar- og
leif Guðmundsdóttir, kona Vigfúsar fiskiveiðaráðuneytinu bretska, á-
Jónssonar útgerðarmanns í Holti í kvað 4 fimtudaginn að Þjóðverj-
Vestmannaeyjum, myndarkona á besta' m yrði gefinn kostur á að verða
a'ciri' ! teknir í tölu þátttakenda á fund-
Snjór er nú kominn allmikill á' iiram> ef þeir ðskuðu þess.
Siglufirði, eftir því sem símað var að
norðan í gær. Hefir verið ilt veður: Landmandsbanken.
þar undanfarna daga. Síldarskip era | í viðtali v:ð „So’cial-Demokrat-
ö farin þaðan og mótorbátar sem þar en“ segir Green bankaeftirlits-
hjeldu út í sumar. imaður svo: „Óvissan á nú að
! víkja fyrir traustinu. Með hinu
24. september. ' nýja skipulagi, sem orðið hefir
Málverka- og teiknisýningu opnar meg samvinnu allra krafta meðal
Gunnlaugur Blöndal í dag í K. F. U.......... , „ . . „ , , „
, TT . , þioðarinnar, hefir fengist rjarhags
A.. Hann er talinn vera etmlegastur * 1 •, ., ,
andlitsmyndamálari af hinum vngri le"ur grandvöllur, sem trygg-r til smn a m:ðvikudaginn var.
mönnum hjer. , fullnustu starfsemi Landmands-
Jón Stefánsson málari er nýlega banken 1 framtíðinni;
kominn hingað til bæjarins. Hefir Þe.r sem láta innlán eða span-
hann dvalið auslur á Síðu í sumar og sjóðsf.je í bankann geta nú veiið
málað. Mun hann halda málverka- áhyggjulausir með öllu, og þeir
sýningu hjer í bænum í haust. ! eiga ekkert á hættu um fje það,
Godthaab, kaupfar Grænlandsversl- sem þeir láta í bankann.
unarinnar sem kom hingað í fyrra-1 Hluthafarnir eiga ^ennfremur
dag frá Angmagsalik, tekur hjer full-1 niikið undir þessu nýja skipulagi,
ftrmi af kolum og heldur síðan aft- þvl enginn vafi er á því, að þeir
ur til Angmagsalik. Verður skipið siðai.; þegar þankinn heldur áfram
sennilega ferðbúið á morgun._ Sexbán starfsemi ,sinni og dafnar á ný>
manns eru á skipinu. þar á meoal! , .... , . , , .
, * : na ollum þeim hagnaði sem hægt
umboosmaour verslunarinnar. Chr. (
Zimsen hefir afgreiðslu skipsins hjer. eT ac^ na
f , ,, , T I Gengisskráning var hafin á ny
Danarfregn. I yrradag do 1 Leith , , , . .
Valdimar Bjarnason loftskeytamaður 'l ^ær a aupþmgmu a o um
á Lagarfossi. -Er ókunnugt um hvert í skuldabrjefum og hlutabrjefum,
Glúckstadt etatsráð hefir símað
til Kaupmannahafnar frá París, og
sagt að dvöl hans þar í borginni
sje vegna áríðandi erindagerða, en
að hann muni vitanlega koma
heim undir eins og nærveru hans
sje óskað vegna rannsóknarinnar.
Uppskeruhorfurnar.
1 blaðaviðtali segir danskj land-
búnaðarráðherrann, Madsen-Myg-
dal, að uppskeruhorfurnar hafi
versnað að mun vegna áframhald-
andi rigninga, en eigi sje ennþá
fullsjeð, hvort mikill skaði hafi
orðið.
Á eyjunum á Sjálandi og Fjóni
er mestur hluti kornsins enn á
ökrunum, og ef enn meiri úrkoma
kæmi, mundi naumast fara hjá
því, að kornið spiltist.
Rótarávextir, sem góðar upp-
skeruhorfur voru um þangað til
nýlega, komast jafnvel ekki hjá
rýrnun ve,gna úrkomunnar.
Þess sjást ýms merki, að veðrið
muni nú breytast til batnaðar og
þurkar og sólskin koma í staðinn.
Batna þá horfumar stórum.
Fiskveiðar Dana.
Kaupmannahafnarblöðin segja,.
að á næstkomandi ríkisþingi muni
verða teknar ákvarðanir um að
sameina öll mál viðvíkjandi fisk-
veiðum Dana og fá þau í hendur
sjerstakri deild í landbúnaðar-
ráðuneytinu, í stað þess að skifta
þeim á milli ýmsra deilda í ráðu-
neytinu, eins og nú er gert.
Fyrirlestrar Guðmundar Finnboga-
sonar.
Fyrir meira en troðfullum sal
áheyrenda, en meðal þeirra voru
Böggild sendiherra, Fr. V. Peter-
sen deildarforstjóri, og Arup pró-
fcssor, hjelt Guðmundur Finnboga
son prófessor síðasta fyrirlestur
banamein hans hefir orðið, því í
sieyti um andlát hans segir aðeins,
að hann hafi andást á leiðinni á
sjúkrahúsið. Hafði Valdimar heitinn
verið veill fyrir brjósti, og er ekki
ósennilegt að skæð lungnabólga hafi
orðið honum að fjörlesti. Valdimar
var Seyðfirðingur að ætt o& á besta
nema hlutabrjefum Landmands-
banken.
Bráðabirgðahömlur þær, sem
gerðar voru með tilliti til útborg-
ana af innieign í bankanum hafa
nú verið numdar úr gildi.
Dómsmálaráðherrann hfefir skip-
} að rannsóknamefnd í hankamálið
Aage Meyer-Benedictsen þakk-
aði fyrir hönd dansk-íslenska fje-
lí gsins Gúðmundi prófessor fyrir
komuna, og var hann síðar um
kvöldið gestur fjelagsins á sam-
komu, er það hjelt.
aldri er hann ljetst. Hafði hann ver-
P loftskeytamaður á Lagarfossi, frá °S er RnmP landsdómari formaður
því að það skip fjekk loftskeytatæki. hsnnar og ennfremur sitja í nefnd
Likið verður flutt hingað til greftr- mni Green bankaeftirlitsmaður og
unar. Birck prófessor.
Innflutningsnefnd.
Verslunarmálaráðuneytið danska
hefir tilkynt, að skipuð verði ajer-
stök nefnd til þess að ferðast T.:
Sviss og rannsaka þar slcilyrðin
fyrir og afleiðingarnar af verslun-
armálaráðstöfunum þeim, er þar
hafa verið gerðar til þess að hafa
eftirlit með innflutningi, í þeim
tilgangi að vernda innlendan iðn-
að gegn samkepni frá öðrum lönd-
um.
Tilgangurinn með þessu er álit-
inn vera sá, að fylgja betur fram
stefnu þeirri, sem kemur fram í
lögunum er samþykt voru eigi alls
| fyrir löngu um takmörkun á inn-
flutningi vindla og skófatnaðar til
Danmerkur.