Lögrétta - 09.01.1929, Blaðsíða 2

2
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA
3
------——----------—7
LOGRJETTA
Utgefandi og ritstjóri:
porsteinn Gíslason
þingholtsstræti 17. Sími 178.
Innheimta og afgreiðsla
í Lækjargötu 2. Sími 185.
I ,-----————----------«--- I
góður. En þeir hjeldu illa á máli
sínu og óviturlega. Þeir fóru með
offorsi og oflæti og egndu herinn
upp á mótLsjer. Ringulreiðina og
æsinguna, sem af hreyfingu þeirra
leiddi, notaði Mussolini sjer, þótt
áður hefði hann sjálfur verið
æstur jafnaðarmaður. Foscisminn
spratt upp af ítalskri nauðsyn.
En það, að hann brautst fram í
byltingu, markaði hann mjög. Og
fascisminn er exmþá ekki full-
myndaður og hefur breytst all-
mikið, t. d. afstaðan til konungs-
dæmisins. Fyrst var fascisminn á
móti því, nú er hann með því og
hefur þannig styrkt áhrif sín í
hemum, sem er konunghollur.
Þungamiðja fascismans er sú á-
hersla, sem hann leggur á vald
ríkisins og á það, að koma á þjóð-.
lífið skipulagi, þar sem hags-
munir einstaklingsins lúti í lægra
haldi fyrir heill heildarinnar.
ítalska ríkið á ekki að vera
stjettaríki með stjettavaldi.
Skipulag ríkisins á að vera bygt
á atvinnuflokkum, „korporation-
um“. Þetta „korporativa ríki“ er
allflókið. Ýmsir (þ. á m. dr. E.
R.) telja að það muni verða heið-
ursvarði Mussolinis í sögunni, að
hafa fyrstur reynt að fram-
kvæma þetta ríkisskipulag. En
andstæðingar hans telja hinsveg-
ar gallana á framkvæmdum þess
svo áberandi og tilraunina svo
dýru verði keypta, í frelsisspjöll-
um og yfirgangi, að æskilegast
væri, að veldi Mussulinis færi
sem fyrst forgörðum.
Annars leggja menn oftast út í
frá fullmikla áherslu á afstöðu
Mussolinis sjálfs og á einræði
hans. Mussolini hefur verið mik-
ill höfuðkraftur stefnunnar, en
hún er vaxin upp úr því, að vera
komin undir honum einum per-
sónulega og nú orðið eru það
margir aðrir kraftar en hann,
sem ráða henni og móta hana.
Stefnan styðst að vísu við einn
sjerstakan flokk, sem ekki er öll
þjóðin og á meira að segja harð-
vítuga andstæðinga. En samt eru
fascistar öflugasti stjórnmála-
flokkur sem starfað hefur í Italíu
langa lengi og mun verða bið á
því lengi enn, að annar myndist
öflugri. Þess vegna mun fascism-
inn verða rótgróinn í Italíu ef
ekki kemur upp óeining innan
flokksins sjálfs. Hann er ennþá
ekki fullskapaður og á sjálfsagt
eftir að breytast. Hann á ýmis-
legt ófagurt á samvitskunni en
hefur líka gert gagn, en um sumt
í fari hans verður enn ekki dæmt
með vissu og það því síður, sem
að stefnunni standa ýmsir há-
vaðamenn, sem með orðum sínum
og athöfnum gera hana hvorki
skýrari nje skemmtilegri út á við,
en hún kann að vera heimafyrir.
En eins og hún birtist heima-
fyrir í Italíu verður að dæma
hana fyrst og fremst. Fascisminn
er þjóðleg ítölsk stefna. Hún er
ekki útflutningsvara segir Musso-
lini sjálfur.
Síðustu fregnir.
í Indlandi er nú allmikil æsing
út af sjálfstjómarmálunum.
Landsfundur þjóðemissinna í Kal-
kútta hefur krafist þess, að Ind-
land verði „dominion“ (eins og t.
d. Kanada) og hótar að öðrum
kosti neitun á skattgreiðslu. Hins-
vegar feldi fundurinn tillögu um
það, að krefjast algerðs skilnaðar.
Talið er líklegt, að bretska þing-
nefndin, sem hefur indversku mál-
in til meðferðar (Simon-nefndin)
muni verða andvíg nokkurri veru-
legri takmörkun á veldi Breta
þar eystra. En innbyrðis í land-
inu eru miklir flokkadrættir milli
Hindúa og Múhamedstrúarmanna.
I Afganistan kvað Amanulla kon-
ungur eða mágur hans hafa sigr-
ast á uppreisnarmönnum. I Man-
sjúríu eru viðsjár og hafa nú
þjóðernissinnar völdin þar og þyk-
ir Japönum svo sem ráðin gangi
sjer um of úr greipum þar og hef-
ur Tanaka forsætisráðherra orðið
fyrir miklu ámæli út af þessu.
Sættir hafa tekist milli Boliviu og
Paraguay. Viðsjár eru enn í Kína
og óttast ýmsir, að stjóm þjóð-
eraissinna takist ekki að vera við
völd, vegna ósamlyndis innan
flokksins, einkum af völdum kom-
munista. Ford hefur ráðið sjer 30
þúsund nýja verkamenn í smiðjur
sínar í Detroit og býst við því að
auka framleiðslu sína um fimt-
ung eða svo að smíðaðar verði
8750 bifreiðar á dag. Nankin-
stjómin í Kína ætlar að lögleiða
8 stunda vinnudag. Poinearé hef-
ur við orð að segja af sjer. Norski
málarinn Eilef Petersen er dáinn.
Bretakonungur er sífelt hættu-
lega veikur. Byrd er byrjaður að
rannsaka Suðurpólssvæðið og
kveðst hafa athugað skekkjur á
landabrjefum um svæðið. Loft-
skipið Zeppelin greifi á að fljúga
umhverfis jörðina næsta sumar.
Væg innflúensa breiðist út víða
um Evrópu. Enn er deila um
skaðabótamálin. Parker, umsjón-
armaður með greiðslum Þjóð-
verja, segir þá hafa greitt skil-
víslega og hafi Dawes-samþyktin
reynst vel. Þýsk blöð segja, að
hann geri of mikið úr gjaldþoli
Þjóðverja, en frönsk blöð krefj-
ast fullrar greiðslu. Nikulás stór-
fursti er látinn. Alexander kon-
ungur í Jugoslavíu hefur gert
stjórnlagarof og gerst einvaldur.
I landinu hafa verið viðsjár og
flokkadrættir og segir konungur,
að þingið hafi alið á slíku og
sendi það því heim, skipaði nýja
stjórn og gerði konungsvaldið að
einræðisvaldi.
---o--
Sag'an.
Sagan, sem nú hefst hjer í blað-
inu er frægasta saga rússneska
þjóðskáldsins Dostojewski’s og
talin af bókmentafræðingum önd-
vegisrit í rússneskum bókment-
um og í sagnaskáldskap Evrópu.
Lýsingin á sálarlífi söguhetjunn-
ar er annáluð og viðbrugðið af
hinum vandlátustu smekkmönn-
um á þá hluti. En jafnframt hef-
ur sagan víða erlendis hlotið
mikla lýðhylli fyrir hinar átakan-
legu lýsingar sínar á lífi sögufólks
ins og fyrir hina spennandi frá-
sögn. I sumum erlendum þýðing-
um er sagan kend við aðalpersón-
una, Raskolnikof. En í Lögrjettu-
þýðingunni er haldið hinum upp-
haflega titli höfundarins sjálfs.
Höfundurinn skiftir sögunni í
nokkura þætti, ekki langa. En öll
er sagan allstórt verk, en samt
miklu styttri en Vesalingamir,
en verður væntanlega ekki síður
vinsæl en þeir, hjer á landi eins
og víða annarsstaðar, hjá bók-
hneigðu fólki.
Kaupdeilur •• verkfðll
Samningar hafa ekki tekist í
kaupdeilum sjómanna og útgerð-
armanna togaranna og ákváðu sjó-
menn verkfall um nýárið, en
það hefst ekki fyr en skipin koma
inn næst. En þau eru nú öll úti,
en koma flest kringum miðjan
mánuð. Hinsvegar hefur orðið
samkomulag um kjör sjómanna á
línuveiðaskipunum. Þar eiga há-
setar að fá, samkvæmt boði út-
gerðarmanna, 8 kr. af smálest
línuveiddri, en 6 kr. af smálest
annars fiskjar, en höfðu áður 7
kr. og 5 kr., en lýsisuppbót er
óbreytt, kr. 1.25 af tunnu og enn-
fremur fá skipverjar þriðjung af
nettóverði gotu, hausa og
hryggja. Hásetamir þar fæða sig
sjálfir. Á línuveiðaskipum er því
engin vinnustöðvun.
Togaramenn, sem verkfallið
gera, höfðu áður en þeir sögðu
upp samningum sínum kr. 196.70
á mánuði á saltfiskveiðum og kr.
23.50 premíu af lifrarfati. En á
síldveiðum höfðu þeir kr. 211.50
mánaðarkaup og uppbót eftir afla.
Þeir kröfðust 230 kr. mánaðar-
kaups, 40 kr. af lifrarfati á salt-
fisksveiðum. En útgerðarmenn
vildu borga 200 kr. á mánuði og
24 kronur af lifrarfati. — Þeg-
ar ekki gekk saman með aðiljum
gerði sáttasemjari rlkisins dr.
Björn Þórðarson miðlunartillögur
og . skyldi lágmarkskaup háseta
vera 212 kr. á mánuði en 12 kr.
hærra á ísfisksveiðum og auk þess
frítt fæði. En aukaþóknun fyrir
lifur skyldi vera 28 kr. Við al-
menna atkvæðagreiðslu feldu sjó- !
menn þessar tillögur sáttasemjar-
ans með allmiklum meirihluta og
útgerðarmenn einnig með öllum
þorra atkvæða og þar með var
verkfallið ákveðið. Ekkert verður
enn sagt um það með vissu hvem-
ig deilum þessum reiðir af, eða
hver áhrif þær og verkfallið kann !
að hafa, enda er það ekki hafið
fyrir alvöru enn. Á einn togara
enskan frá Hafnarfirði hafa jafn-
vel ráðist nokkurir íslenskir sjó-
menn fyrir sama kaup og í fyrra,
eftir að sjómannafjelagsstjórn-
in hafði lýst yfir verkfallinu. Lög-
rjetta mun síðar skýra nánar frá
deilunni og gangi málsins.
——1,1 ■
Þýdd Ijóð.
1 blöðum og tímaritum hafa
undanfarið birtst ýmsar þýðingar
á erlendum kvæðum eftir Magnús
Ásgeirsson. Þær hafa vakið at-
hygli margra Ijóðelskra manna
og hefur þýðandinn nú safnað
hinum helstu þeirra og nokkmm
nýjum í dálitla bók, sem hann
kallar blátt áfram „Þýdd ljóð“.
I kverinu eru tæplega 30 kvæði,
þ. á m. kafli úr síðara hluta
Faust eftir Goethe og nokkur er-
indi úr Rubaiyat Omar Khayy-
ams, en sá bálkur hefur tvisvar
verið þýddur áður. Af öðrum
kvæðum 1 kverinu má nefna
Sannleikaxm eftir Alexei Tolstoy,
Riddarann eftir Gripenberg,
Skáldið Wennerbóm eftir Fröd-
ing, Syni Mörtu eftir Kipling og
Gral eftir Wagner. Kvæðin em
ekki þýdd til þess að mynda neitt
úrvalssafn með heildarsvip. Þau
em sitt úr hverri áttinni. En við
það verður safnið allfjölbreytt og
flest era kvæðin vel valin verk
góðskálda, sem gróði er að og
gaman að fá á íslensku. Þýðing-
amar eru vandvirknislega gerðar
og smekkvíslega . Magnúsi Ás-
geirssyni láta svo vel ljóðaþýð-
ingamar, að hann ætti að halda
þeim áfram og bæta við þetta
safn sitt.
---o---
Vestan um haf.
Samtýningur eftir
Guðmund Jónsson frá Húsey.
Frh. -------
Þess skal getið, að það sem jeg
skrifa um búnaðarháttu og á-
stæður manna hjer vestra, er að-
allega miðað við Manitobafylki,
og sjerstaklega við bygðir íslend-
inga við Manitopavatn og Winni-
pegvatn, því á þeim svæðum er
jeg kuimugastur, enda munu það
vera mannflestu bygðir Islend-
inga vestan hafs.
Griparækt er aðalatvinnuvegur
þeirra sem búa á þessum svæð-
um. Mest em það nautgripir, en
þó hafa margir nokkuð af sauð-
fje, og þykir borga sig vel; en
ekki er það næi'ri allsstaðar að
hentug lönd sjeu fyrir sauðfjár-
rækt. Úlfurinn gerir oft tjón á
sauðfje, og í'eynist erfitt að eyða
honum, einkum í skógarlöndum.
Akuxyrkjulönd eru hjer óvíða,
en beitilönd og heyskaparlönd all-
góð. Margir hafa kúabú góð, og
selja rjóma á smjörgerðarhús,
sem sum eru fjelagseign bænda,
en flest eign einstakra manna
eða auðfjelaga. Það er því tals-
verð samkeppni um rjómakaup.
Mikið er líka selt hjeðan af slát-
urgripum, og veltur á ýmsu um
verðlag á þeim.
Fiskiveiðar er annar aðalat-
vinnuvegur þeirra er við vötnin
búa, eða í nánd við þau. Flestir
em það landar sem þá veiði
stunda, því öðrum þykir sú vinna
kulsöm og harðsótt. Mest er veið-
in stunduð á vetrum, enda ex
Manitobavatn lokað fyrir veiði
aðra tíma árs. Menn fara að búa
sig undir veiðitímann í október,
Flytja þá margir út í eyjar eða
tanga sem vel liggja við veiði-
stöðvum. Net eru sett upp, og
alt búið undir sem best má verða,
en ekki má leggja net fyr en 10.
nóv. Þá er unnið af kappi við að
leggja, því oft eru margir á sömu
stöðvum, og miklu varðar að vera
fyrstur, því þá er oftast mest
fiskignægð. Oft er byrjað að
leggja á næturgömlum ís, og er
það áhætta mikil, en verður
sjaldnar að tjóni en vænta mætti.
Oftast era tveir saman við að
leggja, svo þó að annar lendi
niður, þá hepnast hinum því nær
ætíð að bjarga. Netin em lögð
þannig: Höggvin er vök á ísixm,
og langri stöng úr þunnum borð-
við rennt þar niður. Við stöngina
er festur strengur, og henni svo
ýtt áfram gegnum smávakir, þar
til netlengd er komin (40 faðm-
ar). Þá er netið dregið undir á
strengnum. Oft em lögð 10—20
net á þann hátt í einni lengju.
Þetta er furðu fljótunnið fyrir
vana menn á þunnum ís; en sein-
legt er það og örðugt þegar ís er
orðinn 2—3 feta þykkur og enda
meira; en oft þarf að færa net
um hávetur undan svo þykkum
ís. Á síðustu ámm eru margir
famir að nota vjelar til að draga
strenginn undir ísinn. Það er
ódýrt verkfæri, sem hver hagur
maður getur smíðað. Því er
hleypt ofan í vökina og vinnur
sig sjálft áfram undir ísnum, með
því að kipt er í strenginn smám
saman. Þarf því ekki nema 2
vakir fyrir netið, en vandi er að
Glæpur og refsing
(Rodion Raskolnikof).
Saga eftir
FJODOR DOSTOJEWSKI.
Vilhjálmur Þ. Gíslason
þýddi.
Fyrsti þáttur.
I.
Þetta var um hásumarið, í júlí. Ungur maður gekk
út úr herbergi sínu í einu stóra leiguhúsinu í S-stræti.
Hann gekk hægt og hikandi niður götuna í áttina til
H-brúar.
Hann hafði verið svo heppinn að rekast ekki á hús-
móður sína í stiganum. Herbergið hans var uppi undir
rjáfri á frmm hæða húsi og líktist fremur homskáp en
íbúð. Húsmóðirin bjó á næstu hæð fyrir neðan og hjá
henni fjekk hann einnig fæði og þjónustu. í hvert skifti
þegar hann þurfti ofan á götuna varð hann að ganga
framhjá eldhúsdymm hennar, sem altaf stóðu upp á gátt.
Og í hvert sinn sem ungi maðurinn gekk fram hjá þeim
kom yfir hann einhver uggur og ógleði, sem hann
skammaðist sín fyrir. Hann skaut sjer ávalt á hlið fram-
hjá til þess að mæta ekki matmóður sinni. Ástæða þessa
var ekki sú, að hann væri hræddur eða mannfælinn. Hann
var þvert á móti. En skap hans hafði um skeið verið í
taugaóstyrkum æsingi, sem nálgaðist geðbilun. Hann
hafði sökt sjer svo niður í sjálfan sig og einangrað sig
svo, að hann forðaðist alt samband, ekki einungis við
húsmóður sína, en við hvem sem var. Hann var fátæk-
ur, en jafnvel ok örbyrgðarinnar hafði hann ekki látið á
sig fá á síðkastið. Daglegum störfum sínum hafði hann
varpað frá sjer, varpað þeim frá sjer fyrir fult og alt.
1 raun og vera var hann ekki vitund smeikur við húsmóð-
ur sína, hvemig svo sem henni var til hans. En hann þoldi
það ekki að þurfa að stansa í stiganum, hlusta á einhverja
hversdagslega þvaðursögu, sem var honum alveg óvið-
komandi, láta krefja sig um ógreidda húsaleigu, þola
kvartanir hennar og hótanir og finna upp á undarbrögð-
um og ósannindum. Nei, þá vildi hann heldur læðast eins
og köttur niður stigagatið og sneypast burtu ósjeður. En
í þetta skifti var hann samt svo gagntekinn af óttanum
við það að rekast á húsmóðurina, að skap hans var í áköf-
um æsingi þegar hann var kominn niður á götuna.
— Já, sjer er nú hver sjervitskan. 0g hjer hríðskelf
jeg af þessum smámunum, hugsaði hann og brosti í
kampinn. Jæjaþá, alt er eiginlega undir mönnunum sjálf-
um komið, alt, alt getur gloprast út úr lúkunum á okkur
af einskærri ragmensku, það er deginum Ijósara. Mjer
þætti fróðlegt að vita hvað maðurinn óttast mest af öllu.
Nýtt spor, ný sjálfstæð hugmynd kemur hverri einustu
sál í áköfustu angist. Jeg veð elginn alt of mikið. Jeg kem
engu í verk fyrir eintómum þvættingi. Ef til vill finn jeg
einmitt upp á öllum þessum þvættingi til að komast hjá
því að aðhafast nokkuð. Jeg hef nú gefið mig þessum
heilaspuna á vald í heilan mánuð, legið dreymandi dag
eftir dag í skotinu mínu og dreymt út í bláinn um ekki
neitt. En hversvegna legg jeg nú eiginlega af stað? Er
jeg tilbúinn til þess, sem jeg ætla að gera? Er mjer þetta
alvara? Nei, mjer er það alls ekki alvara. Jeg sóa kröft-
um mínum og tíma í heilaspuna — jeg leik mjer. Já, leik
mjer.
Á götunni var ennþá glóandi heitt. Upp af ysmikilli
ösinni stóð þykk þoka. Hvergi bryddi á öðm en kalki,
bjálkum, múrsteinum og ryki og svo þessu einkennilega
molluþunga sumarlofti, sem hver Pjetursborgari þekkir,
sem ekki getur leigt sjer sumarhús uppi í sveit. Alt þetta
smaug með deyfandi valdi uih veiklaðar taugar unglings-
ins. Viðbjóðslegur ódaunninn upp úr kjallaraknæpunum,
sem vom mjög margar í þessu hverfi og ölvaðir menn,
sem einlægt urðu á vegi hans, þótt enn væri vinnutími,
gerðu áhrifin ennþá ömurlegri og óþokkalegri. Viðbjóð-
inum brá alt í einu fyrir i sUpnum á fínlegu andliti unga
mannsins. Hann var ábé811^ laglegur, augun fallega
dökk, hárið jarpt, vel me^ma^nr á hæð, beinvaxinn og
liðlegur. Hann sökk bráðlef3 aftur í einhverskonar djúp-
ar hugsanir, eða öllu heldtt ^inskonar sjálfgleymi. Hann
gekk hægar og gaf ekki fwn umhverfi sínu. Endur og
eins muldraði hann eitthvíð í barm sjer, því honum var
töm íhyglin og það, að hhn fór einn og þuldi. Hann
vaknaði nú skyndilega til fteðvitundar um það, að hugs-
anir hans fóm í gönur mð hann og að hann var mjög
veiklaður. Hann hafði ekkibragðað mat í tvo sólarhringa.
Hann var svo illa til hra, að jafnvel þeir, sem ekki
vom góðu vanir, hefðu skrf^ast sín fyrir það, að sýna
sig í slíkum tötmm á götuá uti nm ljósan dag. En hverf-
ið var reyndar ekki þesshdtar, að nokkur gerðist hissa
á klæðnaði. Heymarkaðuriirf sem var á næstu grösum,
stóru verksmiðjumar, sem voru þar í kring og þjettbýl
verkamannahúsin lögðu til á götumar svo gegndarlaust
einkennilegan lýð, að enguh ^att í hug að undrast nýjan
mann. En ungi maðurinn vi* sokkinn niður í ömurlega
beiskju huga síns, að þráti allan hjegómaskap æsk-
unnar, hirti hann síður en 3°hkur annar um ræflana, sem
hann klæddist. En þegar h3®11 hitti kunningja eða gamla
fjelaga var öðm máli að gð£na- Uann gekk oftast á snið
við þá. En þegar dmkkinn ha^ur> sem °k framhjá í stóm
bóndakerm, benti á hann æPti að honum hástöfum
háðsyrði fyrir höfuðbúnaðDn’ há þreif hann óttalostinn
í hattinn sinn. Hatturinn 1** °S kringlóttur, eins og
timburmannahattur, en sliih111’ götóttur og blettóttur og
dreginn á ská ofan jrfir auí°' tlann skammaðist sín samt
ekki, en hann skelfdist — jeg ekki á von, muldraði
hann vandræðalega. Fjandiá0 fjarri mjer. Þvílík heimska.
Svona hlægilegir smámunií €yðilagt alt saman. Þessi
hattur er alt of áberandi, h^1111 er hlægilegur og áberandi.
Það er áreiðanlegt. Við tðtrana mína verð jeg að hafa
litlu húfu, einhverja eldgai^a kollu, hvað sem er annað en
þennan óskapnað. Enginn i°a^Ur gengur með svona hatt.
menn sjá hann í mílu fjarska og taka eftir honum, muna
aftur eftir honum undir eins og þá er komið upp um mig.
Jeg verð að komast yfir eitthvað hversdagslegt. Smámun-
ir em það reyndar. En smámunimir em mergur málsins.
Þessir smámunir eyðileggja venjulega alt.
Hann þurfti ekki langt að fara. Hann vissi meira að
segja hversu leiðin var löng frá útidyrum hans: nákvæm-
lega sjö hundmð og þrjátíu skref. Hann taldi þau einu
sinni, þegar hann gekk leiðina altekinn hinni nýju hug-
mynd sinni. Þá trúði hann ekki sjálfur á þessa hugmynd.
Hann hafði aðeins fundið til ákafrar æsingar yfir hinni
gegndarlausu, en samt seiðandi dirfsku hennar. En nú,
eftir einn mánuð, var hann farinn að venjast henni. Og
þrátt fyrir sjálfsáhyggjur sínar út af vanmætti sínum og
hiki vandist hann þvi smámsaman að álíta þessa afskap-
legu hugmynd framkvæmanlega, en hafði samt undir
niðri sífelt ósigrandi ótrú á sjálfum sjer. Nú ætlaði hann
einmitt að fara að gera tilraun með fyrirætlun sína og
hann varð æstari við hvert fótmál, sem hann fór.
Hann stóð á öndinni og skalf þegar hann nálgaðist
skuggalegt húsbákn milli götunnar og síkisins. Þessu húsi
var öllu skift í eintómar smáíbúðir og bjó í þeim allskon-
ar fólk, skraddarar, smiðir, eldabuskur, nokkrir Þjóð-
verjar, einhleypar sjálfsmenskustúlkur, láglaunaðir em-
bættismenn og margir aðrir. Þeir, sem komu og fóru urðu
að ganga gegn um tvö hlið og yfir húsagarðinn, en þar
önnuðust tveir eða þrír húskarlar eftirlitið. Ungi maður-
inn varð feginn því að enginn þeirra sá hann og smaug
snarlega upp stigann hægra meginn. Stiginn var dimmur,
þröngur og óhreinn. En hann var honum kunnugur. IJon-
um þóttu þetta líka góð einkenni: í þessu myrkri voru
jafnvel forvitnisaugu . honum óskaðleg. — Fyrst jeg er
svona hræddur núna, hvemig skyldi það þá verða, ef eitt-
hvað kæmi fyrir þegar á á að herða? Svona hugsaði hann
ósjálfrátt meðan hann gekk upp á fjórðu hæð. Þar var
leiðinni lokað af nokkrum hermönnum, sem unnu að flutn-
ingum í orlofi sínu og vom að bera húsgögn út úr einni
íbúðinni. Hann vissi að þar bjó giftur embættismaður,
Þjóðverji. — Nú flytst hann burtu, þessi Þjóðverji. Ef
til vill verður kerlingin þá ein um tíma á f jórða lofti. Það
væri heppilegt, svona til vonar og vara, hugsaði hann og
hringdi dyrabjöllu kerlingar. Það hringlaði lágt í bjöll-
unni, eins og hún væri ekki úr málmi. Hann hafði næst-
um gleymt því, hvemig bjölluhljóðið var, en nú kannað-
ist hann við þennan einkennilega hljóm og áttaði sig.
Skarpri hugmynd skaut upp í honum. Hann hrökk við.
Sannarlega vora taugar hans orðnar mjög veiklaðar. And-
artaki seinna opnuðust dvraar og sú sem innifyrir bjó
gægðist fram í gættina og hafði auðsjáanlega illan bifur
á komu manni. I myrkrinu sáust ekki nema lítil, tindrandi
augu hennar. Þegar hún tók eftir flu-tningamönnunum
opnaði hún alveg. Ungi maðurinn steig yfir þröskuldinn
og inn í dimt anddyri, sem hólfað var úr eldhúsinu með
þunnu þili. Konan stóð þögul fyrir framan hann og horfði
spyrjandi í augu honum. Hún var smávaxin og skorpin
kerling kringum sextugt, berhöfðuð, augnaráðið illgim-
islegt og stingandi og nefið hvast. Þunt og grátt hárstríið
var gljáandi af olíu. Um háan, magran hálsinn, sem var
eins og hænulöpp, var bundið óhreinum flónelsklút og
á herðunum hafði hún, þrátt fyrir hítann, gamlan meljet-
inn og trosnaðan skinnkraga. Endur og eins í-æskti hún
sig eða kjölti þyrkingslega. Ungi maðurinn hlýtur að hafa
virt hana einkennilega fyrir sjer, því alt í einu skein úr
augum hennar sama tortrygnin og áður.
— Raskolnikof, stúdent, sagði ungi maðurinn fljót-
lega og af því að hann fann, að hann þurfti að vera vin-
gjarnlegri, hneigði hann sig dálítið. — Jeg hef komið til
yðar einu sinni áður, fyrir einum mánuði.
— Jeg man það, vinur minn, jeg man það ósköp vel,
að þjer komuð hingað, sagði gamla konan dálítið íbygg-
in, en horfði sífelt spyrjandi framan í hann.
— Nú, jæja þá — jeg kem aftur í svipuðum erind-
um, sagði Raskolnikof ennfremur, en dálítið raglaður og
forviða á tortrygni kerlingar. Skyldi hún halda þessu á-