Lögrétta - 10.04.1929, Blaðsíða 2

2
3
LÖGRJETTA
liÖGRJETTA
LÖGRJETTA
Útgefandi og ritstjóri:
porsteÍDB Qíslaion
pingholtsstræti 17. Sími W8.
Innhetmta og algwUIHt
í L«kjargötu Z. Sími 185.
En um „praktisku“ hliðina er
nokkuð öðru máli að gegna. Þar
er auðveldara að koma rökum að.
— Skúli veit að tískan er voldugur
drottinn og þægilegra fyrir þá,
sem ætla að fljóta á „aðstæðum
augnabliksins“, að hafa hana með
sjer en móti. Þess vegna lendir
hann í dúnmjúku daðri við tísk-
una og segir, að hún sje „hvort
sem er ekkert annað en leit — -
auðvitað með misjöfnum árangri
— að hinu „praktiska“.“ — Það
er auðheyrt að Skúla liggja ljett-
ast „ko8tirnir“ þegar út í hag-
fræðina kemur og mun eg ekki
sem von er, standa honum snún-
ing í þeim fræðum. En ófróðum
væri kannske leyfilegt að spyrja:
Var það leitin að hinu praktiska
sem fann upp þröngu lífstykkin,
kínversku kvenskóna, krínólínuna,
plúðurhosumar (það fóru stund-
um yfir 100 metrar í einar hos-
ur), víðu hálsmálin og „vítisglugg-
ana?“ Og er það leitin að hinu
„praktiska", sem búið hefur til
skottið á kjólbúning karla og knýr
heimasætur tuttugustu aldarinn-
ar til að klæðast næfur-þunnum
„tísku“-sokkum í íslenskum vetr-
arhörkum?
Það er víst áreiðanlega rjett at-
hugað hjá Skúla — og vissara að
taka það fram — að hafi tískan
verið leit að hinu „praktiska“, þá
hefir árangurinn verið raunalega
misjafn.
Að því er litklæðin snertir, tel
eg vitnisburð þess manns er mesta
þekkinguna og reynsluna hefur í
því efni, veigamestu rökin, sem
völ er á. En hans vitnisburður er
eitthvað á þessa leið:
Litklæði eru sjerlega vel fallin
til að nota í þau íslenska dúka.
Mjög vandalítið er að sauma
þau, svo að hver laghent stúlka
myndi geta það.
Þau eru ljettari, þægilegri og
þó hlýrri en jakkaföt.
Auðvelt er að klæðast innan
þeirra meira eða minna eftir at-
vikum, án þess á því beri.
Hægt er að nota þau betur út
en venjulegan klæðnað.
Þau eru ódýrari en venju-
legur nútíðarbúningur karla.
Er það þetta, sem sá „prakt-
iski“ Skúli á Ljótunnarstöðum
meinar, þegar hann er að tala um
að litklæði sjeu öllum öðrum bún-
ingum „ópraktiskari?“
Skúli segir, að „ekki væri hægt
að finna skýrara tákn tildurs og
hjegómaskapar, en ef íslendingar
gerðust þau fífl, að skrýðast lit-
klæðum“ á Alþingishátíðinni. —
„Og ekki yrði hægt að gjöra sjer
meira til skammar í augum hinna
erlendu gesta en að klæðast slík-
um búningi". Þeir myndu, helduv
hann áfram,skoða okkur sem „eitt-
hvert minnismerki frá fyrri öld-
um“, — „þjóð, sem lifði og starf-
aði á miðalda vísu og aldrei gætl
tileinkað sjer nútímamenningu".
Þetta kalla eg að hrækja hraust-
lega framan í gestina, — ellegar
þá að litklæðin eru alt í einu orð-
in undarlega máttug í augum
Skúla; svo máttug, að gestimir
verði sjónlausir og heymarlauslr
á alt annað, sem fer væntanlega
fram á hátíðinni! — Það vill nú
svo vel til, að með ýmsum þjóð-
um klæðast menn æfa-gömlum
þjóðbúningum — og þá ekki síst
við hátíðleg tækifæri. En aldrei
hefur þess heyrst getið, að nokk-
ur heilvita maður hafi fyrir þæi
sakir ruglast í afstöðu menningar
þeirra til tímatalsins.
Annars er viðeigandi, að benda
á hliðstætt dæmi um a n n a n
búning, sem fegurstur var í fom-
öld, skemdist stórum á niður-
lægingartímabilinu og hefur ver-
ið bættur og færður aftur til fomr-
ar gerðar síðan endurreisnin hófst.
En það er búningur islenskrar
þjóðarsálar, non*æn tunga.
Hvemig ætli nú hinum erlendu
gestum lítist á blikuna — ef þeir
á annað borð skynja nokkuð ann-
að en litklæðin(!) — þegar þeir
komast að raun um, að vjer töl-
um enn í dag hjer um bil sömu
tungu og feður vorir fyrir þús-
und árum? Þá held eg að við för-
um að líta heldur en ekki „mið-
alda“—lega út í augum þeirra!
Ja, hvílíkt „minnismerki frá fyrri
öldum!"
Þá segir Skúli á Ljótunnarstöð-
um að eg sje „raunamæddur“ út
af því, að nokkrir „kunningjar“
í Reykjavík hafi gefið gömlum
manni litklæði. Satt er það að eg
get orðið raunamæddur yfir bar-
dagaaðferð sumra manna. Jeg
fyrir mitt leiti sje eiginlega ekk-
ert göfugt eða þakkarvert í því
að hafa vesalinga að leiksoppi og
skáka þeim fram fyrir skjöldu i
viðureign við alvarleg málefni.
Skúli má kalla það „þarft verk
og þakkarvert“, ef honum sýnist
svo. En sumir munu freistast til
að telja slíkt lítilmensku. — Eg
hefi aldrei sagt ,að eg óttaðist að
þessi tilraun með „hræðuna“ riði
litklæðaburðinum að fullu, svo
hálsbrotna kerlingin mátti þess-
vegna hggja kyr 1 göngunum á
Ljótunnarstöðum. En allur kuldi
hefur sín áhrif á hverskonar ný-
græðing og viðleitnin er í eðli sínu
hin sama, hversu sem til tekst
um afleiðingamar.
Þá er að geta þess, að eg geri
ráð fyrir að litklæðin verði „ofur-
seld breytingum tískunnar“ á
sama hátt og aðrir þjóðbúningar,
ef þau yrðu alment tekin upp. En
þær breytingar eru aldrei eins rót-
tækar og á venjulegum tískubún-
ingum, og skal þó um leið játað
að „jakka“-fötin hafa furðanlega
haldið sjer um langt skeið, enda
er ekki á þau, nje neitt annað,
ráðist með þjóðbúningahreyfing-
unni. — TJm bláu og rauðu skikkj-
umar, sem Skúli talar um, er það
að segja, að eitthvað líkt myndi
verða um þær og t. d. svuntumar
í þjóðbúningi íslenskra kvenna:
enginn sjerstakur litur mundi
verða „móðins“. Vissulega er all-
ur klæðaburður háður breyting-
um að meira eða minna leyti. En
Skúli lætur sjer nægja að tísk-
an sje bara „praktisk leit“, —
eg krefst hinsvegar að hún sje
alt í senn: fögur, hagkvæm og
þjóðleg — og að mennimir drotni
yfir henni, en hún ekki vfir mönn-
unum.
Skúli endar skeið sitt með því
að fordæma allan leikaraskapinn
í Islendingum með það sem hann
kallar „fáránlega dagdrauma" og
,,rómantík“. — Honum er illa við
„dýrðarljóma" fortíðarinnar, eins
og uglunni, þegar hún kemur út
í sólskinið. Og honum þykir það
undarlegir menn, sem öðruvísi em.
Sem betur fer höfum vjer Is-
lendingar átt ýmsa ágætismenh*,"
sem sóttu hið fólgna gull í fom-
öldina og bám það á borð fyrir
samtíð sína í nýjum ljóma. Má
vel vera að langsýni þeirra fram
og aftur í fjarskann hafi stundum
komið ímyndunarafh þeirra á
fjörugri hreyfingu, en „praktisku“
mönnunum geðjaðist að.
Svo var um Eggert, Fjölnis-
menn, Jón forseta og aðra há-
„rómantíska“ endurreisnarforkólfa
vora. Verður að játa, að menn
þessir sáu æði víða „skrattann á
veggnum“ hjá samtíð sinni og
reyndu, meira að segja, að reka
hann hvarvetna út. En einmitt
fyrir það er þjóðin að þakka þeim
enn í dag.
Eg hjelt, satt að segja, að hvert
bam tuttugustu aldarinnar hjer á
íslandi vissi, að það var einmitt
„rómantíkin“, afturhvarfið til
fomrar, andlegrar þjóðnaenningar,
sem kom af stað þeirri nýju fram-
sókn í lífsbaráttu þjóðar vorrar,
sem enn stendur yfir.
Skúli óskar þess, að þjóðin fari
að leggja niður „æskubrekin“ og
„ganga til verka sem fullorðin
væri“. Hvemig getur maður á milli
tvitugs og þrítugs verið búinn að
fá slíka óbeit á öllu því, sem ungt
er? Hefur hann athugað vel hvað
það er, að vera fullorðinn?
Er það ekki hin elsta og óhrekjan-
legasta reynsla að öllu fari aftur,
þegar því er fullfarið fram?
Hins vildi eg óska, að æskuþrótt
urinn mætti endast oss Islending-
um sem allra, allra lengst. Að
„dagdraumarair“ yrðu sem flest
ir og „rómantíkin“ umvafin sem
fegurstum „dýrðaríjóma“. Því, það
er eins og sjálfur dómsmálaráð-
herrann sagði suður í Hafnarfírði
hjer á dögunum, að „æska sem
ekki er „rómantísk“, er — engin
æska“.
Eg get engan veginn hugsað til
þess, að hjer sje að alast upp ný
kynslóð, jórtrandi af ánægju yfir
„guði á veggnum": — sínu eigin
ágæti, og hafandi „aðstæður augna
bliksins“ fyrir „flotholt um ókomn
ar aldir“.
Eg mun una mjer, sem fyr, í
j fylkingu hinnar brekagjömu æsku
og skal ófeiminn „stilla mjer út“
: í litklæðum á Þingvöllum 1930. —
Eg geri hvort sem er ráð fyrir að
þar verði nógu margir fulltrúar
fyrir hina „praktisku“, fullorðnu
þjóð — og þá væntanlega með
Skúla litla á Ljótunnarstöðum í
i broddi fylkingar.
Jóhannes úr Kötlum..
Það vorar.
Allir gleðjast þá vel vorar, því
þá er eins og • nýr, unaðsríkur,''
I sæluþrunginn vordraumur - draum
| ur, sem allir þrá ósjálfrátt, sje að
byrja. Þá er eins og ný svið opn-
: ist með nýja strauma, með nýtt
i starfslíf, með ný lífgandi ljós tif
j að græða gömul sár, sem skam-
1 degisskuggamir og hinir köldu
vetramæðingar höfðu ýft upp. Þá
j er eins og nýtt líf sje að byrja
á jörðu hjer. Himininn fellir gleði-
tár yfir því, að enn á ný hefur ljós-
inu heppnast að vinna sigur yfir
myrkrinu. Og hin glóbjörtu morg-
unský horfðu svo mjúklegum aug-
um niður til jarðarinnar, rjett
eins og þau langaði til að rjetta
öllu lífi hennar hjálpandi hönd
Svo klæddust þau í skrautklæði
sín og stigu niður tiil jarðarinnar
og settust á fjöllin. Þar bjuggu
þau til breið og mjúk bönd, sem
náðu niður í miðjar hlíðar og upp
undir eyru. Þá varð sólinni litið
á þennan búning fjallanna, sem
skýin höfðu fært þau í, og hún
brosti, en þá varð þetta breiða
belti þeirra að ógn smágjörvum
kristalstárum, sem glitruðu og
glóðu í ljósi sólarinnar.
En þessi búningur fjallanna
varð skammær. Það var eins og
fjöllin fyndu ósjálfrátt til þéss, að
þessi búningur kom þeim ekki að
tilætluðum notum, því enginn virt-
ist taka eftir honum. Hann leyst-
ist því smám saman upp og hvarf
upp í loftið, varð svo að skýjum
aftur og varð nú að grisjandi
geirum,sem hleyptu sólargeislun-
um óhindrað í gegnum sig, svo
að ylur og vorgróður jarðarinnar
hjeldist áfram. En það var eins
og enginn skildi þessi blíðuatlot
vorsins boðbera, nema litla fræið,
sem falið lá í jörðu niðri, því það
fór samstundis á stað að teygja
úr sjer og komast upp í sólar-
ylinn.
En það er oftast miklum erfið-
leikum bundið, að lyfta sjer upp
úr þvi lága og upp í ljósheima og
sól, því það eru svo margir þrösk-
uldar á þeirri leið. Alt lífið hjer
er sem þungur undirbúningsskóli
undir lífið sjálft. Þetta er það,
sem svo fáir skilja og hætta því
við hálfgert starf í miðju kafi.
Þeir em svo fáir sem skilja það,
að lífið heimtar meira og meira
af mannviti á öllum sviðum, fjöl-
breyttara, dáðríkara, með fram-
kvæmdaþrá, þvi altaf verður til
nóg af nýjum viðfangsefnum, sem
heimta nýja krafta til starfa. Sá
sem ekki þráir inn á ný svið til-
verunnar og býr sig ekki eitthvað
undir það, að taka á móti nýju og
óþektu, hann er orðinn á eftir áð-
ur en hann veit af og getur ekki
tekið á móti nýjum vorgróðri.
Allir þykjast gleðjast, þegar
vorar hið ytra, en hvað eru þeir
margir, sem þrá að fá nýjan vor-
gróður inn til sín — inn í sína
eigin sál? Hvað eru þeir margir,
sem þrá að sjá nýtt ljós lifna, sem
lýsir betur þeina framtíðarbraut
og gerir þá öraggari að halda á-
fram og skygnast lengra og lengra
inn á ókunn, nýgróin akurlönd
Hver þorir að horfa fram í óviss-
una og leggja af sjer gömul bönd,
sem þeir hafa bundið sál sína við ?
Hver þorir að ganga óstuddur
sinn eiginn veg og hugsa ekkert
um annara leiðir, en halda þó stöð-
ugt áfram? Hver þorir að fara
einn í leit út um ókunn höf og
vera sjálfs sín vegvísari? Ef að
þú þorir þetta, eftir hverju ertu
þá að bíða? Tíminn líður og tæki-
færin bjóðast ekki nema vissan
tíma. Þú segir, að tækifærin verði
altaf og eilífðin sje löng. En gættu
nú að því, sem þú eri að segja;
vitanlega ræður þú því að öllu
leyti sjálfur, hvað langt þú vilt
fara og hvort þú bindur þig við
vissa áfangastaði, en ef þú hefur
ákveðið þjer einhvem vissan á-
fangastað, þá ertu þar úr því og
kemst aldrei þaðan, þó þjer þyki
þar dauflegra en þú gerðir þjer
hugmynd um.
Enginn kemst fram fyrir sjálf-
an sig eða lengra en hann hafði
hugsað sjer að fara, áður en hann
lagði á stað í þessa ókunnú ferð.
Þeir, sem skamt hugsa, eiga
skamma leið fyrir höndum.
Þú segir að eilífðin verði nógu
löng til að þroska þig, og það geri
því ekkert til, þó þú farir van-
þroska á stað. Hjer rekur þú þig
á sjálfan þig, því ef þú ferð með
mal þinn tóman, þá verður þú að
liggja úti á eyðimörkinni um
langa og dimma nótt. Sá, sem
ætlar sjer að fara í langferð, verð-
ur sjálfur að sjá sjer fyrir farar-
tækjum, og hann verður sjálfur
að vita um sitt eigið erindi. Það
DOSTOJEWSKI: Glæpur og refsing.
er nóg að gera, sagði hann og sneri sjer að Raskolnikor
og virti hann aftur fyrir sjer í flýti. Honum virtist það
auðsjáanlega einkennilegt, að þessi tötranáungi hefði
peninga aflögum. — Hafið þjer lengi gengið á eftr
henni spurði hann.
— Eins og jeg sagði yður, þá drógst hún á undan
mjer hjema á götunni. Þegar hún kom að bekknum bug-
aðist hún.
— Æ, heimurinn er orðinn svo svívirðilegur. Drott-
inn minn dýri. Þessi telpuhnokki — og drakkin undir
eins. Auðvitað hefur hún verið tæld. Kjóllinn hennar er
líka rifinn. Svona breiðast lestimir út. Hún er sennilega
ein af þessum aðals ... ein af þessum fátæku ... Nú er
svo margt um þær. ... Á að sjá er hún ungfrú ..'. hún er
sjálfsagt ein af þessum fínu — hann beygði sig aftur yfir
hana. Ef til vill ólust upp heima hjá sjálfum honum slík-
ar dætur, „fínar eins og ungfrúr", með heldra fólks sniði
og aldar upp eftir nýjustu tísku.
— Nú er það aðalatriðið að óþokkinn þama nái ekki
í hana, sagðí Raskolnikof. Á honum nú að leyfast að
saurga hana, honum líka? Það er auðsjeð, hvað hann
ætlar sjer. Þorparinn ekur sjef ekki úr sporanum. Ras-
kolnikof talaði hátt og benti beint á hinn sællega mann.
Sá heyrði hvað hinn sagði og í svip hans kom ofsareiði,
en hann stilti sig og ljet sjer nægja fyrirlitningaraugna-
ráð. Svo vagaði hann nokkur skref og nam svo aftur
staðar.
— Það er sjálfsagt hægt að girða fyrir það, að hann
nái i hana, svaraði lögregluþjónninn hugsandi, ef hægt
væri að teygja það út úr henni, hvert ætti að fara með
hana, en annars veit jeg svei mjer ekki. .... Ungfrú.
sagði hann og beygði sig að henni, ungfrú.....
Skyndilega alopnaði hún augun, horfði með athygli
á mennina fyrir framan sig, eins og alt yrði henni Ijóst,
stóð upp úr bekknum og sneri við í sömu átt og hún kom
úr. — Svei, óþokkar, hvernig getið þið .... látið þið mig
í friði, sagði hún og bandaði þeim frá sjer með hendinni.
Hún gekk hratt í burtu, en slangrandi eins og áður. Sæl-
legi maðurinn gekk á eftir henni, en hinum megin göt-
unnai‘.
-— Verið þjer rólegur, jeg skal líta eftir þeim, sagði
skeggjaði lögreglumaðurinn með ró, sem vakti traust og
gekk hægt á eftir þeim. — Svona breiðast lestimir út,
sagði hann aftur og andvarpaðL Alt í einu var eins og
Imgsun slæi niður í Raskolnikof. Það var eins og hann
breyttist á svipstundu. — Heyrið þjer, kallaði hann á
eftir lögregluþjóninum. Hann sneri sjer við. — Látið þjer
þau vera. Hvað kemur alt þetta yður við? Lofið þjer þeim
að sleppa. Lofið þjer honum að skemta sjer ef hann vill,
hvað varðar yður um það. Lögregluþjónninn skildi hann
ekki og starði á hann stórum augum. Raskolnikof fór að
skellihlæja. — Hana nú, sagði gráskeggurinn, bandaði
honum frá sjer með hendinni og hjelt áfram göngu sinni
á eftir manninum og ungu stúlkunni. Hann áleit bersýni-
lega, að Raskotnikof væri vitlaus, eða eitthvað enn þá
verra. — Tuttugu kópekana mína tók hann með sjer.
hugsaði Raskolnikof fokreiður, þegar hann var orðinn
einn. — Jæja, jeg held haim megi líka fá eitthvað hjá
hinum fyrir að láta hann fá stúlkuna, öðravísi getur mál-
ið ekki endað. Því hef jeg þótst ætla að fara að hjálpn
þama? Hver hjálpar mjer? Hef jeg nokkurn rjett til að
hjálpa? Jeg held þeir megi jeta hver annan með húð og
hári mín vegna. Hvemig vogaði jeg að gefa þessa tutt-
ugu kópeka? Átti jeg þá? — Þrátt fyrir þessi einkenni-
legu orð var honuin þungt um hjarta. Hann settist á bekk-
ínn, sem nú var tómur. Aftur snarsnerist alt í höfði hans.
Hann gat varla haldið fastri einni einustu hugsun. Hann
hefði helst viljað gleyma sjálfum sjer, gleyma öllu og
vakna svo aftur og byrja á nýjan leik......
Veslings stúlka, hugsaði hann og horfði á bekks-
homið, þar sem hún hafði setið. Bráðum kemur hún til
sjálfrar sín, hún grætur og mamma hennar kemst að
þessu......Ilún verður slegin, hún verður lúbarin, grimd-
arlega og gegndarlaust, ef til vill verður hún rekin á dyr.
Og ef hún verður ekki N11® burt, þá þefar einhvei
Darja Frantsovna hana itf °g þá ertu komin á kreik,
telputetur.....Svo kemúsÞítalinn. Það er segin saga
um bær, sem lifa undir agö'^Verðra mæðra og stelast i
strákapörin á bak við þsW-^Ja, svo er1 aftur spitalinn.
. . brennivín, knæpur . • spítalinn enn .... og
eftir tvö eða þrjú ár er hún0,hin í hundana. Það er upp-
skera lífsins, þegar hún 1 ^tján eða nítján ára. . . .
Skyldi jeg ekki hafa sjeð^S af slíku? Jú, svona hefur
það farið fyrir þeim öllum,Verii á fætur annari, svona
og enganveginn öðravísi. * sVei attan! En mín vegna
rná það fara, eins og það fá ^H. Þetta er lífsins leið, er
sagt. Ákveðinn hundraðsh^ verður á hverju ári að
fara, hver veit hvert, líkleg^l helvítis, til þess að hægt
sje að halda hinum sæmileg^fandi. Ákveðinn hundraðs-
liluti, það eru dásamleg or^hi mönnunum hefur dott-
ið í hug, svo huggunarröSvo vísindaleg! Meim segja
blátt áfram hundraðshluti,® bá er úti um alla óró. Ef
notað væri eitthvert annað A jæja, þá mundi það má-
ske þykja skelfilegt. .... 1 of Dúnja skyldi nú á ein-
hvern hátt komast í þennaö^úndraðshluta". Og ef ekki
í þennan, þá í annan? En er jeg eiginlega að fara,
hugsaði hann alt í einu. En þetta er spaugilegt. Jeg
fór heiman að af ákveðrí1 ástæðum. Þegar jeg hafði
lesið brjefið fór jeg út. . . • gekk í áttina til Vassili
Ostrov . .. . rjett er nú þa^ jeg ætlaði að heimsækja
Rasumikin, ójá, nú man jeg . • En af hverju? Af hverju
datt mjer það í hug eintmi11 Hag, að heimsækja Rasu-
mikin? Það var skrítið.
Ilann undraðist sjálf^s*£ stórum. Rasumikin vai
einn af fyrverandi námsfj^hi hans. Þess verður að
minnast, að meðan Rasko^°f var í háskólanum átti
hann næstum því enga f^a og forðaðist helst alla
menn. Hann heimsótti hje^ bil aldrei neinn og var
ekkert úm það, að fá heiri' hir. Afleiðingin varð auð-
vitað sú, að allir sneiddu hjf 0riUrn. Ilann tók ekki þáti
í sameiginlegum fundum, í samræðum eða skemt-
unum, hann tók ekki þátt í neinu. Hann vann með þrárri
elju, án þess að hlífa sjer. Þess vegna virtu hinir hann
miJdls, en engum var mikið um hann geíið Hann var
rnjög fátækur, næstum drembiJega stoltur og ómannblend
inn. Það var eins og hann byggi sífelt yfir einhverju
leyndarmáli. Ýmsir fjelagar hans höfðu það á tilfinning-
unni, að hann teldi þá óvita, sem hann væri miklu fremn
að mentun, þekkingu og lífsskoðun og að hann áliti áhuga-
mál þeirra og skoðanir óþroskaðar og bamalegar. Rasu-
mikin hafði hann kynst nokkuð meira, en samt ekki svo
að hann væri opinskárri við hann en aðra. En það var
blátt áfram ógemingur að vera óvinveittur Rasumikin.
Hann var óvenju fjörugur og glaður stÆkur og næstum
einfeldnislega meinhægur. En undir þessari einfeldni duld-
ist samt dýpt og virðuleiki. Þetta skildu hinir bestu fje-
lagar hans og allir unnu honum. Hann var skarpur ná-
ungi, en gat samt stundum komið ankanalega fyrir og
gert skissur. Hann var sjerkennilegur að vallai-sýn, hár,
horaður, svarthærðUr og altaf órakaður. Hann átti oft í
erjum og fór orð af tröllakröftum hans. Eina nótt hafði
hann, í góðum f jelagsskap, barið niður með einu hnefa-
l'.öggi þriggja álna langan lögreglumann. Hann gat drukk-
ið eins og berserkur, en hann gat líka stilt sig um það.
Stundum voru óknyttir hans á takmörkum þess, að varða
við lög, en hann gat einnig unað sjer í friði og ró. Það
var einnig einkennilegt um Rasumikin, að hann ljet aldrei
neitt óhapp hræða sig eða trafla, ekkert virtist geta bug-
að hann, jafnvel ekki stríðasta andstreymi eða verstu
viðburðir. Hann gat hírst undir þakglugga, þolað ærandi
sult og hræðilegasta kulda. Hann var mjög fátækur og
barðist áfram algerlega af eigin ramleik, því honum tókst
að afla sjer peninga með allri hugsanlegri vinnu. Hann
ieitaði ótaJ linda. Einu sinni hafði hann verið heilan
hörkuvetur i þakherbergi sínu án þess að kveykja nokk-
umtíma upp eld, og haifh fullyrti meira að segja, að
þetta væri miklu þægilegra, því maður nyti svefnsins bet-
ur í kulda. Nú hafði hann einnig neyðst til þess að hætta
við háskóianám sitt í bili. Hann reyndi af öllum mætti að
bæta kjör sín, svo að hann gæti byrjað aftur á námi sínu.
Raskolnikof hafði ekki komið til hans í þrjá mánuði
og Ragumikin vissi jafnvel ekki hvar hann átti heima.
Fyrir svo sem tveimur mánuðum höfðu þeir af hendingu
hitst á götu. En Raskolnikoí fór úr vegi til þess að hinn
sæi hann ekki. Rasumikin hafði samt komið auga á hann,
en gekk einnig framhjá, af því að hann vildi ekki trafla
„vin“ sinn.
V.
Jeg var sannarlega að hugsa um það fyrir skömmu,
að biðja Rasumikin að útvega mjer vinnu, nokkrar kenslu-
stundir eða eitthvað annað, hugsaði Raskolnikof. En um
hvað skyldi hann eiginlega geta hjáipað mjer? Geram
ráð fyrir því, að hann útvegaði mjer nokkura tíma, já,
gerum ráð fyrir því, að hann skifti síðasta skildingnum
sínum milli okkar, svo jeg gæti fengið mjer stígvjel og
látið skinna eitthvað upp á fötin mín? Já, hvað þá? Er
jeg nokkuru nær fyrir þessa fimm kópeka Er það slíkt,
sem mig vantar ? Það er sanarlega hlægilegt, að jeg skuli
vera á leiðinni til Rasumikin.
Spumingin um það, hversvegna hann væri á leið til
Rasumikins var honum meira áhyggjuefni, en honum var
ljóst og fullur óróleika leitaði hann í samvitsku sinni að
slæmri þýðingu þessa verknaðar, sem virtist vera svo
einfaldur. — Ætla jeg þá að kippa öllu í lag með hjálp
Rasumikin, álít jeg Rasumikin einu hjálparvonina, spurði
hann undrandi sjálfan sig. Hann fór að hugsa og strauk
um enni sjer og — var það ekki undarlegt, alt í einu og
af sjálfu sjer skaut nýrri og merkilegri hugsun upp í
heila hans, eftir langa umhugsun. — Að fara til Rasumik-
in, sagði hann alveg rólegur, eins og sá, sem tekið hefur ó-
bifanlega ákvörðun. Auðvitað fer jeg til Rasumikin, það
er áreiðanlegt .... en jeg fer ekki núna. Jeg fer til hans
.... daginn eftir að verkið er fullkomnað, þá fyrst, þegar