Lögrétta - 24.07.1929, Blaðsíða 3

4
LOGRj ETTA
heldur Meulenberg prefekt, hefur
nú sýnt hversu vegleg musteri er
unt að reisa hjer hjá oss, ef ekki
vantar viljann, eljuna eða smekk-
vísina. Lega og öll bygging nýju
kaþólsku kirkjunnar er aðdáunar-
og fyrirmyndarverð og vísast rís
ekki í bráðina líki herihar hjerlend-
is. En þess er að vænta, að hún
skapi aldahvörf í kirkjusmíði vorri.
Þó ekki verði það með eftirlíki3£-
um einum á alla kanta. Dæmin
tala skýrast og áhrifaríkast.
Kirkja þessi hefur strax vakið svo
athygli, og óefað þegar opnað svo
rækilega augu margra fyrir ýms-
um ágöllum guðshúsa vorra, að
mjer finst ákjósanlegt tilefni til
að vekja máls á hverjar umbætur
vjer verðum að gera á þessu sviði.
Nú fer líka tala þeirra safnaða
fjölgandi með ári hverju, sem taka
að sjer kirkjumar og er ætlandi,
að þeir hafi meiri löngun og getu
til að gera guðshúsin sem vegleg-
ast úr garði en bændumir áður
fyr. Því meiri ástæða til að víkja
að þessu efni.
Jeg ætla eftir megni að leiða hjá
mjer að benda á og átelja ýmislegt
sem aflaga fer og er til beinnar
smánar viðvíkjandi kirkjuhaldinu
víða. Jeg vík aðallega að nokkmm
almennum atriðum, sem ættu að
koma til álita, þegar kirkjusmíði
stendur fyrir dyrum, eða kunna að
leiða til lagfæringar á sumum guðs
húsum vomm, ef á þau er fallist.
Allir hljóta að veita eftirtekt
og dá legu nýju kirkjunnar í Reyk-
javík. Hún stendur á fegursta
staðnum í bænum og ber yfir allar
aðrar byggingar. Svo á kirkja að
vera, að manni detti í hug að það
sje líkast því sem frelsarinn sjálf-
ur breiði þar sínar blessandi
hendur yfir mennina og mæli til
þeirra, sem þangað renna augum:
„Komið til mín, allir þjer, sem erf-
iðið og þunga em hlaðnir, og jeg
mun veita yður hvíld“.
Hvar sem farið er um heiminn
sjest að kaþólskir og sumir mót-
mælendur velja kirkjunum slíkt
stæði. Þær teigja sig næst himnin-
um allra bygginga og standa þar,
sem þær draga að sjer allra augu.
Vanalegast er líka rúmgott um-
hverfis þær, — heilagur friðar-
reitur fyrir ysi og skarkala um-
ferðar hversdagslífsins og um-
svifa. Og maður finnur að þannig
á það að vera. En hvað höfum vjer
Islendingar ekki látið oss sæma af
hugsunarleysi og smekkleysi í
þessu tilliti. í sumum kaupstöð-
um er kirkjunni holað niður á
milli íshúsa,fiskhjalla og geymslu-
skúra. Víða til sveita, þar sem þó
ekki skortir rúmið nje sjónarhól-
ana, kúrir kirkjan á hólum, þar
sem frekar mætti búast við fjár-
húsum en þeim. Stundum þyrfti
ekki að færa þær nema nokkra
faðma til að koma þeim á rjetta
staðinn, þaðan sem þær sæjust um
alla sveitina. — Fyrir fáeinum ár-
um kom jeg í kaupstað hjer á landi
þar sem verið var að undirbúa
kirkjusmíði. Einn sóknamefndar-
maðurinn sagði mjer að hörð
rimma stæði um það hvar kirkjan
ætti að standa. Hann benti mjer á
hamar í þorpinu, sem einstaka
vildu reisa hana á. Þaðan blasti
hún við öllu hjeraðinu og sást
Ef jeg gæti lifafi lífi mínu á nýjan leik mundi jeg gera mjer þafi að reghi, afi lesa ein-
hver ljóð, eða hlusta 6 einhvem hljóðfæraslátt, að minsta kosti einu ainni í viku. Ef til vill
mundu þá hafa haldist lifandi af notkuninni þeir hlutar heila míns, sem nú hafa þomafi upp,
— sagði hinn mikli náttúrufræCingur Darwin á gamals aldri.
margar mílur til hafs. En sóknar-
nefndarmaðurinn sagði mjer, að
sumir legðust fast á móti því, að
kirkjan stæði þama, því að þá yrði
að leggja vegarspotta til þess að
flytja efnið þangað upp eftir, og
þeir væru líka smeikir við að hún
yrði ver sótt, ef fólkið yrði að
ganga þennan spöl upp í móti til
hennar. Þessir spekingar og spar-
semdarmenn vildu tjaldra henni
henni upp einhversstaðar í skjóli
við kofana. Jeg veit ekki hverjir
rjeðu. En jeg veit hverjir þessara
manna höfðu skilyrði til að leggja
nokkur orð í belg um kirkjubygg-
inguna.
Auðvitað er ekki alt fengið með
því einu, að kirkjuna beri hátt. Að
því. sjálfsögðu, að grunnurinn sje
góður, ekki ákaflega veðurnæmt
eða sjerlega hætt við fannalögum
í kring, er líka ákjósanlegt að
snotur og vistlegur, helst sljettur
blettur sje umhverfis kirkjuna.
Ekki eingöngu til prýðis og hent-
ugleika. Jeg kann best við að graf-
reiturinn sje þar. Sje hann þar
ekki, fer vel á að þama sje fagur
og friðaður blómreitur. Þeir sem
hittast við kirkju að sumarlagi
mega veluna því að spjalla þar
saman. 1 strjálbýlinu og fámenn-
inu til sveita er mönnum þörf á
því. Frh.
----o-----
Þýska flugvjelin flaug hjeðan
22. þ. m. til Færeyja á klst.
Karlakór Reykjavíkur er um
þessar mundir í söngvaför til
Vestur- og Norðurlands og hefur
haldið samsöngva allvíða við góð-
an orðstír.
Leturgrafari Bjöm M. Halldórs-
son (Sigurðssonar) hefur nýlega
lokið sveinsprófi sem leturgraf-
ari og er fyrsti maður hjer á
landi, sem slíkt próf tekur.
Yfir Kaldadal fór bíll nýlega
með 5 menn. Bílferðir milli norð-
ur og suðurlands em daglegur
viðburður og mikil samgöngubót
og er þó enn eftir að gera ýmis-
legt að vegunum þeim samgöng-
um til hagræðis.
Margrjet Sveinsson heitir ís-
lenskur kristniboði, sem lengi hef-
ur verið í Indlandi og dvelur nú
hjer um tíma.
Handritaskrá Landsbókasafns-
ins, annað hefti annars bindis,
er nýkomið út, eftir dr. Pál E.
ólason.
Standmynd Hannesar Hafstein
á innan sikamms að reisa hjer í
Reykjavík og hefur henni verið
valinn staður í Tjamargötu, and-
spænis ráðherrabústaðnum.
Glímuflokkur frá Ármanni fer
til Þýskalands í næsta mánuði.
Mjólkurfjelag Reykjavíkur er
nú um það bil að reisa tvö stór-
hýsi hjer í bænum. Annað er
verslunarhús við Hafnarstræti,
hitt er mjólkurvinslustöð, sem
reist verður líklega á homi Berg-
Ámi Thorsteinsson:
Tíu sönglög.
Einsöngslög I—IV.
Gestur:
Undir ljúfiim lögum.
Grímur Thomsen:
Ljóðmæli.
Rímur af Búa Andríðarsyni.
Guðm. Friðjónsson:
Kvæði.
Hannes Hafstein:
Ljóðabók.
Hulda:
Segðu mjer að sunnan.
Jakob Thorarensen:
Sprettir.
Jón S. Bergmann:
Farmannsljóð.
Jón Laxdal:
Einsöngslög.
Jón Trausti:
Kvæðabók.
Sigfús Blöndal:
Drotningin í Algeirsborg.
Sigurður Vilhjálmsson:
Sólskinsblettir.
Sigurjón Friðjónsson:
Ljóðmæli.
Þorsteinn Gíslason:
Ljóðmæli.
Nokkur kvæði.
Dægurflugur.
Þorst. Þ. Þorsteinsson:
Heimhugi.
Bókaversl. Þorst. GíslaaoUBr.
Lækjargötu 2.
þórugötu og Hringbrautar, skamt
frá Sundhöllinni væntanlegu, en
deilur hafa risið í bæjarstjórn
um staðinn.
Bíll ók nýlega á hest nálægt
Lækjarhvammi og fótbraut hann
og var hesturinn síðan skotinn.
ógætilegum akstri er kent um
slysið. Er nú alloft um það kvart-
að að bílum, aðallega einkabílum,
sje ógætilega ekið og er slíkt
mjög ámælisvert og ætti að hafa
á því góðar gætur og taka hart
á kæruleysi í þessum efnum.
Minnispeninga á að gera vegna
hátíðarinnar 1930, 10 króna, 5 kr.
og 2ja ikr. peninga. Verða þeir
fyrstu gerðir eftir fyrirsögn Ein-
ars Jónssonar myndhöggvara, en
hinir eftir teikningum Baldvins
Björnssonar, Guðm. Einarssonar
og Tryggva Magnússonar.
Þorlákur Davíðsson trjesmíða-
meistari andaðist Hjer í bænum
22. þ. m. eftir 16 mánaða legu.
Ágúst Þorsteinsson fyrv. kaup-
maður andaðist hjer í bænum Kh
þ. m. á heimili tengdasonar síns,
Lárusar Fjeldsted hæstarjettar-
málaflutningsmanns. Hann var 77
ára og hafði verið heilsulaus síð-
ustu 9 árin.
Stúdentastyrkur. Mentamála-
ráðið hefur nýlega úthlutað utan-
fararstyrk þeim, serp ríkið veitir
stúdentum til náms við erlenda
háskóla. Styrkinn hlutu: ög-
mundur Jónsson (til verkfræða-
náms), Jón Gíslason (til latínu-
náms), Sigurður Pjetursson (til
gerlaf ræðanáms), Ingólfur Da-
víðsson (til náttúrufræðináms).
Hver stúdent fær 1200 kr. á ári.
Pjetur .Jónsson óperusöngvaii
hefur verið hjer um tíma (og
sonur hans ungur með honum) og
sungið bæði sunnan lands og norð-
an við ágætis viðtökur. Hann
verður framvegis í Berlín, en fer
sennilega inan skamms til Ame-
ríku, hefur verið valinn til þess
sem einn af bestu söngvurum
Þýskalands.
Kona druknaði inni hjá Kleppi
18. þ. m., Monika Jónsdóttir
saumakona. Hafði hún verið að
baða sig í sjó skamt frá hælinu
og mun hafa fengið krampa. Sást
til hennar úr bát rjett hjá, en
ekki tókst að bjarga henni og
lífgunartilraunir reyndust árang-
urslausar.
Afli var 15. þ. m. á öllu landinu
nærri 338 þúsund skippund, eða
25 þús. skpd. meiri en um sama
leyti í fyrra. Af erlendum veiði-
skipum hafa verið keypt 30 þús.
skpd.
Gamla Landakotskirkjan verður
flutt vestur fyrir íbúð prestanna
og breytt í leikfimishús fyrir
Landakotsskólann.
Barnaskólalæknir í Reykjavík
er ráðinn Ól. Helgason.
Ný öl- og gosdrykkjaverk-
smiðja, sem á að heita Þór, er nú
í undirbúningi hjer í Rvík og
hefur verið sótt um lóð fyrir
hana við Rauðarárstíg.
Rafmagnsstöðvar er í sumar
verið að reisa á ýmsum bæjum í
Suður-Þingeyjarsýslu, s. s. á In-
gjaldsstöðum og Einarsstöðum í
Reykjahlíð og Halldórsstöðum og
Landamóti í Köldukinn. Raflýst-
um sveitaheimilum fer nú gleði-
lega fjölgandi og er að raflýs-
ingum ekki einungis mikið gagn
en einnig hin mesta prýði, er
bæirnir sjást álengdar uppljóm-
aðir og albjartir fram á hlað.
Þingmannafundur norrænn var
haldinn í Osló í sumar og sótti
hann hjeðan Ásg. Ásgeirsson al-
þm. Ákveðið var að hafa næsta
þingmannafund fyrir Norðurlönd
í Reykjavík um mánaðamótin
júní—júlí næsta sumar. Verður
þá rætt um þingræðið og um af-
stöðu landbúnaðarins til annara
atvinnuvega. Líklega koma hing-
að 60 þingmenn á sjerstöku skipi
og verða þeir gestir á alþingishá-
tíðinni.
Halldór Kiljan Laxness hefur
nú um tíma verið í Bandaríkjunum
og skrifað ýmislegt í vestur-ís-
lensku blöðin og kváðu nú vera
hafin einhver málaferli út af um-
mælum eftir hann um Upton Sin-
clair og ameríska menningu, sem
einhverjir höfðu gert honum þann
greiða að kæra hann fyrir.
Prentsm. Acta.