Lögrétta - 29.04.1931, Blaðsíða 2

2
LÖGRJETTA
LOGRJETTA
3
I >—..........—.......................... l
LÖGRJETTA
Utgefandi og rítatjóri:
potittlai Sfilaooi
pingfiollastrseti 17. Sími 178.
Inohiimta og afpillria
í Laekjargótu 2. Slmi 186.
og hann átti kyn til. Hann gerði
þar t. d. ýrtisar skjala- og kvæða-
uppskriftir fyrir Jón forseta Sig-
urðsson og var honum allvel
kunnugur og hafði Jón mætur á
honum. Frá fíkotlandi fór I. E.
aftur til Hafnar og var jafnvel
á þessum árum að hugsa um að
setjast þar að, eftir brjefum að
dæma frá honum til Konráðs
Gíslasonar. Úr því varð samt
ekki og 1878 varð hann landfó-
getaskrifari í Reykjavík. Eftir
þetta fóru smámsaman að hlað-
ast á hann fleiri og fleiri störf,
enda var hjer ærin þörf fyrir
góðan starfsmann með hans sjer-
þekkingu. Hann varð endurskoð-
andi landsreikninganna (1879),
fulltrúi í fjármáladeild stjómar-
ráðsins er heimastjóm komst á
1904 og skrifstofustjóri þar 1909
og gegndi því starfi uns hann
fjekk lausn í ársbyrjun 1918, til
þess að hann gæti gefið sig að
ritstörfum. Hann var þingmaður
Vestmannaeyinga 1891.
I. E. hafði þannig starfað sem
embættismaður í 40 ár og haft
afskifti af mörgum málum, s. s.
samningu fjárlaga. Annars voru
það ýmiskonar hagfræðastörf,
sem hann lagði fyrst og fremst
áherslu á og hann stjómaði ár-
um saman útgáfu Landshags-
skýrslnanna og samdi sjálfur
margt í þeim. Harald Wester-
gaard prófessor, einn af merk-
ustu hagfræðingum nútímans,
hefur komist svo að orði, að
Indriði hafi lagt grundvöll íb-
lenskrar hagfræði. Haxm ljet sjer
oft ekki nægja að þylja tölurnar
tómar — þótt hann væri ná-
kvæmur fræðimaður — hann
gerði hagfræðina einnig að lif-
andi, hagnýtri vísindagrein, í
ýmsum inngöngum sínum og at-
hugasemdum við skýrslumar og
er ýmislegt af þeim skrifað af
fjöri og lipurð, sem einkennir
margar greinar Indriða. Það
liggur í augum uppi, að maður,
sem stjórnaði allri hagskýrslu-
gerð landsins í 33 ár muni hafa
orðið stórfróður um íslenskan
þjóðarhag, enda munu fáir eða
lengir hafa staðið honum á sporði
í þessum efnum á þeim áram.
En Indriða nægði ekki bóklegur
fróðleikur um þetta, hann hafði
einnig áhuga á því, að gera nið-
urstöður hagfræðinnar arðber-
andi í praktisku pólitísku lífi eða
athafnalífi þjóðarinnar og tókst
sumt af því, en sumt miður.
Hann fór, kringum 1880, að
skrifa um seðlabanka og urðu til-
lögur hans í því máli ofan á á
þingi 1883, en þegar til fram-
kvæmda kom, var bankinn, sem
stofnaður var á þessum áram
(Landsbankinn 1886) reistur á
nokkuð öðrum grandvelli. Á
bankamálum hafði I. E. ávalt
mikinn áhuga og hafði allmikil
áhrif á stofnun og starfrækslu
íslandsbanka og var um skeið
endurskoðandi hans. Indriði beititi
sjer einnig (1891) fyrir stofnun
íslensks brunabótafjelags eða
sjóðs, en hugmynd hans náði þá
ekki fram að ganga og ekki fyr
en 1915, að samþykt voru lög um
áþekt fjelag. Indriði hefur einnig
skrifað ýmsar fræðiritgerðir um
hagfræði, s. s. um kosningar
(1880), um peninga (1890), um
peningaverð á Islandi (1907) og
um þjóðareign og auð o. fl. 1879
þýddi hann Meginatriði þjóð-
megunarfræðinnar eftir Block.
Af greinum hans úr Lands-
hagsskýrslum má nefna yfirlit
yfir mannfjölda á 19. öld (1904),
ýmislegt um hagsögu Reykjavík-
ur o, fl.
Það er sanngjamt að dvelja
nokkuð ítarlega við þessar hliðar
á starfsemi I. E., því að þessi
störf hans eru merk og voru að
vissu leytá brautryðjandi á sín-
um tíma, en hafa í meðvitund
manna horfið nokkuð í skugga
annara starfa hans, sem gert
hafa hann vinsælastan innan-
’ands og þektastan utanlands.
Það er skáldskapur hans. Hann
hneigðist snemma að skáldskap,
orkti kvæði, sem ekki kveður að,
og leikrit, sem höfðu mikil og
merk áhrif. Indriði er að vísu
ekki fyrsti maðurinn, sem
semur íslensk leikrit. Sigurður
Pjetursson var þar brautryðjandí
og Matthías Jochumsson o. fl.
höfðu samið önnur leikrit, sem
urðu vinsæl. En I. E. er eiginlega
fyrsti íslenski rithöfundurinn,
sem er sjer þess meðvitandi, að
hann er leikritaskáld fyrst og
fremst og hefur altaf leiksviðið
í huga og sækir frá upphafi rak-
leitt að því marki, að skapa
sjálfstæða inntenda leiklist. Á
brjefum frá æskuárum hans (ó-
prentuðum, úr fórum Konráðs
Gíslasonar) má sjá, að hann hef-
ur þá þegar verið farinn að velta
fyrir sjer ýmsum viðfangsefnum,
sem hann gerði Beinna leikrit úr,
t. d. Dansinn í Hruna.
Hann samdi fyrsta leikrit sitt
meðan hann var skólapiltur (Ný-
ársnóttina 1872). Siðan hefur
hann samið Hellismenn (útg.
1897), Skipið sekkur, Sverð og
bagal (1897), Systkinin í
Fremstadal (óprentað, en leikið
1899) og síðast Dansinn í Hruna.
Sum af ritum þessum hafa ver-
ið þýdd á dönsku, ensku og
þýsku og öll leikin hjer nema
Sverð og bagall, en það rit var
leikið í Hamborg árið 1913.
lndriði Einarsson hefur einn-
ig þýtt Víkingana á Hálogalandi
(með E. Brim) og ýms leikrit til
sýningar fyrir Leikfjelagið og á
síðustu árum mörg af sögu- og
gleðileikritum Shakespeares. —
Leikrit I. E. eru misjöfn, þau
bestu, Sverð og bagall og Dans-
inn í Hruna, eru meðal helstu
verka úr ísl. bókmentum samtím-
ans. Nýársnóttin varð þó einkum
afar vinsæl, leikin yfir 200 sinn-
um. Þýðingum á leikritum I. E.
hefur einnig verið vel tekið, t. d.
lauk Swinburn lofsorði á Sverð
og bagal. I. E. hefur mjög næmt
auga og eyra fyrir því sem vel
fer á leiksviði. Leikrit hans eru
hugsuð á leiksviði og fyrir leik-
svið og það besta í þeim er fult
af hispurslausu lífi og leikrænum
krafti.
Náskylt þessu er starf I. E. að
eflingu innlendrar leiklistar og
stofnun leikhúss (sbr. greinar
hans í Skírni, Lögrjettu og Óðni)
og afskifti hans af Leikfjelagi
Reykjavíkur eru alkimn.
Um I. E. mætti margt fleira
segja, t. d. um bindindisstarf-
semi hans, en þess er ekki kostur
í blaðagrein. En margir munu
hugsa til hans nú, því að hann
hefur lengi og víða komið við ís-
lenskt þjóðlíf og látið mörg mál
til sín taka á eftirminnilegan
hátt ög ágætan og hartn heyrir,
sem opinber starfsmaður óg
*
rithöfundur, sögunni til og mun
þar á sínum tíma eignast sinn
kapitula. En hartn á einnig per-
sónulega ítök í miklum fjölda
manna fyrir viðkynningu sína við
þá. Þeir vita það, að auk þess
sem hann hefur verið embættis-
maður og rithöfundur, er hann
alúðlegur og skemtilegur snyrti-
maður í framgöngu, fróðleiks-
maður, sem gott er að ræða við
um mörg mál og allra manna
glaðastur í vinahóp. Undir það
renna því margar stoðir, að Ind-
riða Einarssonar sje minst á
þessu afmæli hans.
--o--
Þingrofið
14. apríl 1931.
I. Þingrof er tvenns konar eft-
ir ákvæði konungs, þingrof, er
verka skal síðar, og þingrof, er
verka skal strax við birtingu.
Hið fyrra varðar oss eigi í
þessu sambandi, og skal því hjer :
sleppt. I því tilviki er Alþingi
rofið ákveðinn dag, til tekinn í
brjefinu.
Hið síðara skal hjer Jítillega
gjört að umihugsunarefni vegna
lögskýringar Einars Amórssonar
prófessors*).
II. Prófessorinn virðist ætia, að
með slíku þingrofi sem þessu sje
Alþingi slitið og aðrir hafa sagt,
að þetta sje einhver hin mestu
þingslit, því að þetta þing eigi
ekki og geti ekki komið saman
aftur.
Það virðist svo, að prófessor
*) Ásakanir í hans garð um hlut-
drægni eða vanþekkingu eru ósæmi
ilegar.
Einar sje þessu samþykkur, a.
m. k. el'tir þeim orðum hans, að
að eins hafi verið vanrækt að fá
umboð konungs til að slíta þing-
inu; það sje afbrot, en þinginu
sje þó slitið.
1. Hann virðist því halda því
fram, að 18. gr. stjskr. eigi við
um þingrof þetta beint, eða fyr-
ir lögskýringu á 18. gr. Þar
stendur, að þingi megi ekki slíta
fyrr en fjárlög eru samþykkt. Þá
megi þing heldur eigi rjúfa,
vegna þess að þingrof strax sje
þingslit.
Þetta byggist á þeirri hugsim-
arvillu, að þingi sje slitið um
leið og það er rofið með þeirri
verkun að hætta störfum strax.
En rofnu þingi verður alls eigi
slitið. Það er ekki unt. Þing, sem
er rofið, er ekki lengur til, og
því, sem ekki er til, verður ekki
slitið. Þarf í raun rjettri ekki
annað, ef menn segja þingrof er
þingslit, en að snúa þessu við,
þingslit er þingrof, þá sjest hugs-
unaraillan. Það, sem villir menn,
er það, að Alþingi starfar ekki
meir, í báðum tilvikum (hættir
störfum, nema því hafi verið
slitið áður en þing var rofið).
Ef því 18. gr. segði: „Alþingi
má eigi hætta störfum fyr en
fjárlög eru samþykkt“, þá kæmi
18. gr. til greina beint um þing-
rof. En það segir sú grein ekki,
og hefði það þó legið beint við,
ef það hefði verið tilgangurinn
og átt að gilda.
En þetta, að Alþingi starfar
ekki eftir það og óafgreiddar
gjörðir þingsins ónýtast í báðum
tilvikum, er það, sem þessu
tvennu, þingrofi og þingslitum,
er sameiginlegt.
Alþingi, sem rofið var 14. apríl
s. 1., er ekki slitið og getur aldrei
orðið slitið. Konungur hefur ekki
slitið þvi. Hvorki er sá verkníuður
framinn nje hefur sams konat* á-
stand skapast.
Því það stoðar ekki að halda
því fram, að þingslit megi skýra
öðru vísi en svo,
að þau verða að gerast með
konungsboðí um þingslit. Sam-
kvæmt 18. gr. getur ertginn nexria
konungur slitið Alþingi. Sú at-
höfn verður því að fara fram.
Stjói'narskrárgjafinn vissi vel, að
þingslit fóru fram á þennan hátt
og eigi annan.
að þá má kveðja þing til auka-
funda hve nær sem er, nema rof-
ið hafi verið ©ftir þingslit.
að þá á þing eigi endilega að
koma saman aftur á árinu.
að þing getur eigi komið sam-
an af sjálfsdáðum á árinu, nema
rofið hafi verið á eftir þingslit-
um.
Þingslit er sem sje annað og
meira en það, að þing hættir
j störfum. Það er fastákveðinn
verknaður með ákveðnum verk-
j unum, sem ekki eru einungis rök-
! rjettár afleiðingar af því hugtaki
I (orði), heldur þvert á móti lög-
í bundnar.
! Sje áftur á móti um þingrof að
! ræðá, verðUr að skýra það svo,
að þá verður það að gerast
með konungsboði um þingrof(20.
! gr.)r
að umboð allra þingmanna
nema hinna 6 landkjörnu fellur
niður, sVo að þing er leyst upp
og er ekki til lengur,
að þing getur eigi orðið kvatt
til aukafunda fyr en kösningar
hafa fram farið (innan 2 mán.),
að þá á þing endilega áð koma
saman innan lögxriælts f xæsts,
að eftir nýju kosriingarnar get-
i ur þing komdð samari af sjálfs-
dáðum, ef stjórnin skyldi van-
rækja að kalla það samári innan
8 mán., og er skylt að korna sam-
an aftur á árihu, ef fjárlög hafa
eigi verið samþykkt á reglulega
þingiriu, en árið ætlar að líða svo,
að stjórnin kalli það eigi saman.
Þessi skylda hvílir á þingmanni
hverjum þá, alveg eins og álitið
er, ef stjómin ætlar að van-
rækja skyldu sína um að kalla
saman reglulegt þing fyi*ir 15.
febr. ár hvert. — Þetta leiðir af
því að landið má aldrei verða
fjárlagalaust. Það er stjómskipu-
leg nauðsyn.
Beint eða fyrir lögskýringu á
18. gr., getur hún því ekki heim-
fterst um þingrof, þó með þess-
um hætti sje.
2. Þá er spuming, hvort 18. gr.
getur gilt um þingrof óbeint eða
fyrir lögjöfnun.
Þegar um lögjöfnun á að vera
að ræða, verður tvent að vera fyr-
ir hendi: a) Það atriði, er lög-
jafna á til. verður að vera ólög-
skipað og b) Það verða að liggja
i sömu eða svipaðar orsakir til að
regla hins lögskipaða atriðis,
er lögjafna á frá, geti beitst
um hið ólögskipaða atriði, er
lögjafna á til. Samá meginregla
laga (ratio juris) verður að búa
að baki hvors tveggja. Hjer er
um anda laganna (Tesprit des
lois) að ræða.
Hvorugt er fyrir hendi hjer,
og nægir þó, að annað tveggja
bresti, til þess að ekki geti orðið
lögjafnað.
Ad. a. Sje 20. gr. rjett skýrð
og án nokkurrar þrengjandi lög-
skýringár sem er heimildarláus
vegna tilgangs þirigrofs, sem er
]\ióðræði, ef þingræðið brestur,þá
felát í heimi það, að þing má
rjúfa í þessum tilgangi, hve pær
DOSTOJEFSKIJ: Glæpm* og refsing.
Þetta vai' nú ógerningur. Getið þjer svo ímyndað yður
hvað jeg gerði, hvað reiðin gerði mig örvita? Gerið þjer
aldrei neitt í bræði, Raskolnikof? Jeg gerði ráð fyrir því,
að systir yðar væri blásnauð. — Þjer fyrirgefið, það var
eáginlega ekki þetta orð, sem jeg ætlaði að nota, en það
skiftir engu, ef það gefur hugmynd um meininguna. Jeg
hugsaði nú serri svo í stuttu máli. Hún lifir á handafla
sínum, vinnur fyrir móður sinni og yður — hvern fjand-
aim eruð þjer nú að ygla yður aftur — jeg ákvað þá að
bjóða henxíi alt það, sem jeg átti af peningum og jeg gat
þá haft handbærar um 30 þúsund rablur, en hún átti að
flýja með mjer til dæmis til Pjetursborgar. Auðvitað ætl-
aði jeg svo að sverja henni eilífa ást og eilífa trygð og
þessháttar. Hvort sem þjer trúið því eða ekki þá var jeg
altekiim af henni þá og ef hún hefði sagt mjer að myrða
eða eitra fyrir konuna mína og giftast sjer, þá hefði jeg
gert það umsvifalaust. En — þetta endaði alt með þeirri
skelfingu, sem þjer þekkið. Þjer getið farið nærri um það
hversu reiðin svall í mjer þegar jeg komst á snoðir um
það, að konan mín hafði grafið upp þennan vesæla lúsa-
blesa, hann Lusjin og hafði næstum því komið hjóna-
bandi milli þeirra í lag, en það var í raun og veru það
sama og jeg bauð henni, nokkurnveginn það sama, já,
nokkurnveginn alveg það sama, var ekki svo? Jeg sje það,
að þjer hlustið með athygli á orð mín, merkilegi, ungi
maður ... ,
Svidrigailof barði hnefanum í borðið, og var hinn
æstasti. Hann var orðinn stokkrjóður. Raskolnikof veitti
því athygli að kampavínið, er hann hafði drukkið hafði
æst hann mikið, þótt hann reyndi að sitja á sjer — og
hann einsetti sjer að nota tækifærið, því honum virtist
Svidrigailof æ grunsamari.
— Jeg er alveg sannfærður um það, þegar jeg hef
heyrt frásögn yðar, að þjer hafið tekist þessa ferð á hend-
ur vegna systur minnar eingöngu, sagði hann umsvifa-
laust.
— Jæja, hættið þjer nú þessu, sagði Svidrigailof og
virtist alt í einu átta sig. Jeg hef nú sagt yður það ...
og þar að auk vill systir yðar ekki líta við mjer.
— Það er jeg líka viss um, að hún vill ekki. En nú
er um alt annað að gearia.
— Eruð þjer í raun og sannleika viss um það, að
hún vilji ekki líta við mjer? Svidrigailof dró augað í pung
og glotti háðslega. —- Þa ðer rjett að hún elskar xriig ekki.
En fullyrðið þjer aldrei neitt um það, sem átt getur sjer
sitað milli hjóna, eða milli manns og ástmeyjar hans. Á
þessum sviðum era einlægt til allskonar krókar og kimar,
sem enginn þekkir nema þau tvö, sem í hlut eiga. Þorið
þjer að ábyrgjast það, að systir yðar hafi aldrei litið mig
öðra vísi en illu auga?
— Ýmislegt í oiðum yðar bendir á það, að þjer hafið
nú eitthvað ilt í hyggju gagnvart Dúnju.
— Jæja, skyldi virkiiega eiftthvað slíkt hafa hrokkið
út úr mjer?
-— Þetta kemur líka upp um yður, af hverju eruð
þjer hræddur? Af hverju verðið þjer alt í einu óttasleg-
inn?
— Jeg — hræddur? Kannske hræddur við yður? Ha,
ha. Það eruð þjer, cher ami, sem hafið ástæðu til þess að
óttast mig. Jæja, en hvaða þvaður er þetta, jeg sje að
jeg er að verða ölvaður, jeg hafði næstum því talað af
mjer. Fari þetta nú til fjandans. Komið þið með vatn.
Hann þreif flöskuna og senti henni umsvifalaust úi
um gluggann. Þjónninn kom með vatn.
— Þetta er alt þvættingur, sagði hann, vætti þurku
og bar hana að gagnauga sjer. — Jeg gæti stungið upp
í yður með einu orði, eytt öllum grun yðar. Vitið þjer til
dæmis, að jeg ætla að gifta mig?
— Þjer hafið sjálfur sagt mjer það.
— Jæja, sagði jeg yður það? Því hef jeg gleymt. Jeg
gat að minsta kosti ekki fullyrt neitt um það þá, jeg hafði
þá ekki sjeð konuefnið mitt. Nú á jeg heitmey. Málið er
útkljáð. Ef jeg þyrfti ekki nauðsynlega í brýnt erindi, þá
skyldi jeg fara með yður í heirasókn til hennar. Jeg vildi
líka sækja ráð til yðar. Er^l allrar bölvunar á jeg ekki
neiria tíu mínútur eftir. Líi^ þjer sjálfur á úrið. Jeg skal
annars fúslega segja yðó frá þessu hjónabandi. Málið
er merkilegt, á -síria vísu at^ritað. En hvert eruð þjer að
halda, eða hvert erað þjer,)® fara?
— Nei, nú fer jeg ekki^rf.
— Jæja, svo þjer æt$ alls ekki að fara? Jæja, við
sjáum nú hvað setur. Við^um báðir saman til þess að
athuga hestvagna. Það er ^veðið, en það verður ekki í
þetta sinn. Þjer verðið b'áðum að fara. Þjer farið til
hægri, jeg til Vinstri. Þekki^ bjer maddömu Rösslich, þá,
sem jeg er nú til húsa Þekkið þjer hana, það er
sem sje þessi sama Rössich, gem sagan gengur um,
þessi sem þjer kannist við, >essi um litlu stúlkuna hjerna
um veturinn. Takið þjer tó eftir. Það er sem sje þessi
sama maddama Rösslich, hefur komið þessu hjóna-
bandi í kring fyrir mig. »^3er leiðist“, sagði hún við
mig. „Þú verður að skemtakter eitthvað“. Jeg er venju-
lega þungbúinn og leiðinle^llr> en þjer haldið að jeg sje
fjörugur. Nei, jeg er þungl?ndur jeg geri engum manni
mein, jeg hýrist í mínu horii- Það hefur komið fyrir, að
ekki hefur teygst úr mjeí °rð í þrjá daga. Þessi mad-
dama Rösslich er eiginlega mrparakvinna, skal jeg segja
yður. Það, sem undir bjó hj* henm í þessu máli, er þetta:
Jeg verð fljótt leiður á KmUnni minni, hugsar hún, og
hún fellur þá í hlut maddöriu Rösslich, sem síðan lætur
hana ganga milli fínna of-Ýínasta fólksins. Þessi mad-
dama Rösslich hefur benf mjer á gigtveikan, gamlan
embættismann, sem hefur nu verið karlægur í þrjú ár.
Kona hans er þokkalegui' ^venmaður. Sonur þeirra er
starfandi einhversstaðar úti1 sveit, en hjálpar foreldram
sínum ekkert, önnur dóttií111 er g-ifit og hefur ekkert
samband við heimili foreldí* sinna og yngri dóttur sína
hafa þau orðið að taka úr sfcólanum, en þurfa þar að auki
að sjá fyrir tveimur frændu111 sínum. Yngri dóttir þeirra
verður sextán ára núna e^ir mánuð og eftir mánuð er
því hægt að giftast henni tað er hún, sem maddama
Rösslich ætlar mjer. Við ókum þangað. Það var hlægileg
heimsókn. Jeg sagði til mín — gósseigandi, ekkjumaður,
af góðri ætt, hafði fín sambönd, efnaður. Hitt skiftir
engu máli, að jeg er fimtugur en hún sextán ára. Hver
hirðir um það? Og þetta er talsvent girnilegt, er ekki
svo, talsvert gimilegt? Ha ha. Þjer hefðuð átt að heyra
míg tala við foreldrana —■ það var peningavirði að heyra
það. Loksins kom telpan inn og hneigði sig, hún er ennþá
í stutitum kjól, lokaður blómhnappur, rjóð og skínandi
eins og bjartur morgunhiminn. Auðvitað hafði henni ver-
ið sagt frá öllu saman fyrirfram. Jeg veit ekki hváða
smekk þjer hafið á kvenfólki, en mjer sýnast þessi barns-
legu augu, feimnin og vandræðasvipurinn, vega upp á
móti hinum mesta fríðleika. Hún er líka lagleg, ljóshærð,
fótsmá og með rjóðar varir, indisleg. Jæja, jeg kyntist
hama fjölskyldunni og ljet á mjer skilja, að af heimilis-
ástæðum vildi jeg helst flýta málinu. Daginn eftir feng-
um við svo blessunina. 1 hvert sinn þegar jeg kem þang-
að núna tek jeg hana í keltu mjer og sleppi henni ekki
andartak. Jæja, hún kafroðnar og jeg kyssi hana sí og
æ. Mamma hennar segir henni auðvitað, að jeg sje mað-
urinn hennar og að þá tilheyri þetta. Þetta er alt af-
bragð. Og mjer þykir eiginlega meira til þess koma, að
vera trúlofaður en giftur, því að í trúlofunum er svo að
segja la nature et la verité, ha, ha. Jeg hef stöku sinnUm
talað við hana, telputetrið, og hún er alls ekki illa ýefin.
Stundum stelst hún til þess að horfa á mig svo að mig
kitlar allan. Vitið þjer það — hún er á svipinn eins og
madonna Rafaels. S vipurinn á sixtinsku madonnu er
tryllingslegur, er ekki svo, í honum er dularfull þjáning
eða einhverskonar heilög brjálsemi, hafið þjer aldrei
tekið eftir því. Jæja, svona er nú svipurinn á unnust-,
unni minni. Daginn eftir, að við höfðum fengið blessun-
ina færði jeg henni gjafir fyrir hálft annað þúsund rúbl-
ur, demantamen, perluhálsband, stór snyrtingatæki úr
di'ifnu silfri og fleira, svo að andlit hennar, guðsmóður-
andlitið, ljómaði. I gær tók jeg hana í keltu mjer, en jeg
hef líklega gert það eitthvað hranalega, því hún stokk-
roðnaði og tárfeldi. Allir fóra út andartak og við vorairi
aleiri. Þá fjell hún alt í einu um hálsinri á mjer, í fyrsta
skiftið ótilkvödd, kysti iriig og sór það, að hún skyldi
verða mjer hlýðin, trygg og góð eiginkona og gera riiig
hamingjusaman og eyða ölhl lífi sínú, hverju andartaki
tilvéra sinnar, til þess að gera mjer til geðs. Á riióti vildi
hún einungis hafa virðingú mína, meira, sagði hún, þarf
jeg ekki, og alís engar gjafir. Þjer verðið að játa það
sjálfur, að þegar alt þetta er sagt í mestu heimulegheit-
um og sakleysi af sextán ára sitúlku, þá er það talsvert
girnilegt, mjög gimilegt alt saman og það ef ekki litils
virði. Jæja, við ökum þá saman heim til unnustunnar
minnar, en ekki núna.
— Svo þessi mikli munur á aldri og þroska vekur
girnd yðar og þjer ætlið að ganga að eiga hana?
— Hvað? Auðvitað giftist jeg henni. Hver er sjálf-
um sjer næstur og skemtilegustu lífi lifir sá, sem best
kann að blekkja sjálfan sig, ha, ha. Hafið þjer ofurselt
sjálfan yður dygðinni með húð og hári? Lítið þjer líkn-
samlega á mig, syndugan vesalinginn, ha, ha.
— Og bömum Katerinu Ivanovnu harð þjer komið
fyrir. Nú skil jeg hvernig í öllu liggur.
— Jeg er mesti barnavinur, mjer þykir vænt um
börn, sagði Svidrigailof hlæjandi. Jeg get sagt yður af því
dálitla sögu, sem reyndar er ekki lokið ennþá. IJndir eins
fyrsta daginn, sem jeg var hjerna steypti jeg mjer á kaf
í allan óþverrann, og það af mestu græðgi eftir sjö ára
fjarveru. Þjer hafið ef til vill tekið eftir því, að jeg hef
alls ekki hraðann á í því að leita uppi mína fyrri klíku,
mína gömlu fjelaga. -Jeg vil einmitt komast hjá þeim í
lengstu lög. Jeg skal trúa yður fyrir því, að meðan jeg
átti heima uppi í sveit hjá Mörtu þá þjáðist jeg oft
af endurminningunni um alla þá króka og kima, sem hægt
er að leita til í þessháttár erindum. Ja, fjandinn fjarri
mjer — allur almenningur eyðileggur sig á drykkjuskap,
mentaðir æskumenn leggjast í leti og draumarugl og heila-