Lögrétta - 14.10.1931, Síða 3

LÖGRJETTA
3
„Yfirlit um úrkomu og hitafar
í apríl—ágúst 1931:
Eins og eftirfarandi tafla ber
með sj er hefur vorið og sumarið
verið óvenjulega þurrviðrasamt.
Vorið var fremur kalt og norð-
rænur tíðar. Fylgdi þem bjart-
viðri og mikið sólfar einkum
sunnanlands og í innsveitum
nyrðra.
1 Reykjavík voru skráðar 298
sólskinsstundir í maí s. 1., en und-
anfarin 7 ár hafa þar að jafnaði
verið 211 sólskinsstundir.
Á Akureyri voru 216 sólskins-
stundir í maí.
Úrkoma og vik*) frá meðallagi
talið í millimetrum á tímabilinu
apr.-ág. 1931.
því nokkrum orðum og ef það cö tí , ce c £
gæti orðið til þess að athugulir bændur reyndu að gera sjer sem Reykj; vik Hvaui eyri Akur eyri Teiga horn Eyrai bakk « > Ph p >> K * Akur eyri cc e Eyrai bakk
best grein fyrir því hvernig áburð- Aprfl 80.1 76.0 41.8 185.9 70.0 Aprii 3.2 2.9 2.9 2.9 8.5
urinn hefur notast í sumar. Það er vik*) +20 +20 +16 +106 1- 8 vik + 0.8 1- 1.4 1- 2.3 + 1.5 + 1.2
hægra að átta sig á því nú að Mai 0.3 0.0 0.0 22.1 9.2 Mai 7.9 6.7 5.1 5.0 7.4
loknum slætti, en á meðan alt var vik -r-49 -1-47 -1-24 -=51 1-56 vik + 1.9 1- 1.7 1- 0.6 + 0.8 + 1.4
óráðið eða hálfráðið um heyfeng- Júni 27.5 30.9 8.5 31.1 33.9 Júni 9.4 8.8 7.4 7.5 9.3
inn. vik -1-20 -1-19 -1-14 1-35 1-30 vik + 0.2 1- 0.1 1- 1.8 + 0.1 1- 0.2
Eins og kunnugt er var tíðar- Jiili 14.2 16.7 45.8 82.7 6.9 Júli 1L.9 11.3 9.9 9.9 126
farið í sumar allmikið frábrugðið vik -1-35 -^32 +24 +16 l-5ö vik + 1.0 1- 0.3 1- 0.5 + 1.0 1- 1.4
meðallagi. Um það hefur Jón Ey- Agúst 42.0 19.8 7.2 7.3 70.3 Ágúst 12.1 11.5 10.8 10.8 11.8
þórsson veðurfræðingur látið vik -1-10 -1-33 -1-18 -+75 + 7 vik + 1.8 + 1 8 1- 0.9 + 2.3 + 1.4
mjer í tje nokkrar upplýsingar, er
jég set hjer með hans leyfi: Af töflunni má sjá hvernig úr- ir gróður nægir þó ekki að taka
*) Með „vik“ frá meðallagi1' er átt
við það hversu úrkoma, eða hiti hafi
verið meiri ( + ) eða minni (-4-) en í
meðalári.
koma hefur hagað sjer í hinum
ýmsu mánuðum. 1 apríl hefur
hún verið yfir meðallagi nema á
Eyrarbakka, en undir mánaðarlok-
in skifti um, kom varla dropi úr
lofti í maí, nema helst á Aust-
fjörðum, en framan af mánuðin-
um var það oftast kuldarigning
eða slydda. Á Eyrarbakka hefur
úrkoman alls verið 190 mm, en
að jafnaði á sama tímabili um 330
mm eða 140 mm meiri.
Þegar talað er um t. d. 100 mm
úrkomu eða regndýpt, þýðir það
að-100 lítrar af vatni hafi fallið á
hvern flatarmetra eða 1 milj. lítr-
ar á hvern hektara.
Hiti og vik frá meðallagi í apr.
ágúst 1931. (Sjá næsta dálk).
Þessar tölur sýna það, að hit-
inn hefur yfirleitt verið nokkuð
yfir meðallag. Aðeins júnímánuð-
ur hefur verið til muna kaldari en
venja er til á Norðurlandi. — Fyr-
aðeins tillit til meðalhitans. 1
bjartviðri helst meðalhitinn uppi
vegna mikils dagshita, en þar fyr-
ir geta verið næturkuldar, sem
koma kyrkingi í nýgræðing og
standa honum fyrir þrifum“.
Að lauslega athuguðu máli, og
án þess að hafa neinar tölur fyrir
sjer, myndu flestir telja að vorið
hafi verið kaldara en í meðallagi,
hitatölurnar sýna hið gagnstæða.
En eins og J. E. bendir á segir
meðalhitinn ekki fyllilega til um
það hversu hagstæður hitinn sje
fyrir gróðurinn. Næturfrost. og
kuldar hömluðu mjög gróðri fram-
an af vorinu. Bendir margt til
þess að kuldinn og norðannæðing-
arnir hafi átt meiri þátt í því
hve seint spratt en þurkamir.
Vegna næturfrostanna komst
gróðurinn ekki á legg meðan rak-
inn frá vetrinum og aprílúrkom-
unni var í jörðinni, og svo þurk-
arnir í ofanálag. En það er viður-
kent að ef gróðurinn kemst vel
á veg snemma á vorin, þá þolir
hann betur þurka þegar líður á
vorið.
Yfirleitt eru menn sammála um
það, að búfjáráburður, sem yfir-
breiðsla á gróið land, hafi komið
að sára litlu liði síðastliðið vor,
er það í alla staði eðlilegt, því
honum var víða rakað af túnun-
um aftur óunnum. Það var mjög
misjafnt hvernig menn höguðu
| sjer með tilbúna áburðinn, sumir
! báru hann á á venjulegum tíma
þegar jörð fór að litkast (Nitro-
phoska), en aðrir vildu bíða eftir
vætunni, og biðu því von úr viti,
langt fram yfir venjulegan áburð-
| artíma. Yfirleitt munu þeir hafa
gert rjettast sem ekki biðu en
| báru á sæmilega snemma, eins og
I ekkert hefði í skorist. Það þarf
engan að undra þótt seint sprytti
af tilbúna áburðinum. Jurtirnar
lifa ekki af áburðinum einum, ef
önnur skilyrði bregðast, um lengri
eða skemri tíma, má búast við
skakkaföllum. Að lokum spruttu
tún nokkuð sæmilega, mjög víða,
ef háarsprettan er tekin með í
reikninginn. Að töðufengurinn í
fyrra slætti varð víða um Vs—1/<i
minni en í fyrra, átti mjög víða
rót sína að rekja til þess að menn
vildu og gátu ekki beðið eftir
sprettunni og verkunum tilbúna
áburðarins, enda var það alveg
rjett. Orðrómurinn um að tilbúni
ið mig til baka eða rjettara sagt, jeg hef veriö
látinn draga mig til baka. Það er hvergi nærri
komandi nú sem stendur fyrir mig að gefa
neitt út, og kenni jeg það þessari clique sem
hjer hefur myndast og sem Steingrímur er
sálin í; það er Jón Ólafsson, Björn ritstjóri,
Valdemar Ásmundsson, Sigmundur prentari
etc., og öllum þessum dirigerar Steingrímur,
svo þetta er einhver dylgju-pukurs-þoku-svæla,
sem eiginlega ekkert gerir; þeir höfðu lengi
Kirstján Þorgrímsson til að spila með, en nú
er hann kominn í fjandskap við þá alla og
kominn út um hann einhver skammarbragur,
sem kallast „Klaufhalabálkur“ (auðsjáanlega
gerður af einhverjum, sem hefur þekt nafn-
ið á ,,Skaufhalabálki“). En það hefur altaf
verið eitt af aðalprincipum þessarai' klíkku,
að láta mig hvergi komast að, og mín má
hvergi vera getið lengur; jeg kæri mig lítið um
þetta, og jeg fyrir mitt leyti hatast ekkert við
þessa menn; Steingrímur og Matthías hafa
báðir það sameiginlegt, að enginn má vera til
nema þeir (og svo einhver útvalinn maður, sem
náðarsólin er látin skína á um stundarsakir) —
og nú eru St. og M. óvinir — jeg held út af því
að Matthías gaf lit kvæðin sín, en það þoldi
Steingrímur ekki. Bæði St. og M. vita það að
jeg hef fundið að þeim, því að jeg hef enga
dul dregið á það; jeg hef oft sagt, að Matt-
hías sje overfladisk og vanti poetiska dýpt,
flóttalegur og allur á reiki, hann kann heldur
ekki málið, og það hneykslar mig, þegar jeg
sje málvillur og ýmislegt afbakað, sem jeg
hjelt að hvert barn mundi vita; t. a. m. að
karlkenna „vættur“ (það gerði hann í frum-
útg. af kvæðinu til Fiske, en í kvæðabókinni er
það leiðrjett)— í Friðþjófssögu hafði hann (í 1.
útg.) Jumala feminin, og bjó til. dat. og acc.
Júmölu! eins og hann hefði aldrei sjeð Jómala
nefndan í fornsögum; jeg trúi eitthvað sje ver-
ið að böglast við að leiðrjetta þetta í 2. útg.
— í kvæðabókinni er og margt rusl, þar á
meðal „íslands landnám“, sem er ekkert ann-
að en meiningarleysa og orðalag eftirlíking af
sumum stöðum í „Ragnarökkri“ — til þess að
gera slíka Composition, vantar bæði Matthías
og Steingrím Phantasi, og þar að auki þarf
þekkingu á fornöld og mythologíu, sem þeir
ekki hafa. En margt er fallegt og inndælt hjá
Matthíasi , og maður getur ekki neitað honum
um að teljast með góðum skáldum. En annað
er það að taka menn fram yfir alt, eins og
hann ætlast til. Bjarni Thórarensen kunni mál-
ið líka illa, t. a. m. „sveittum á j ó r u m“ &c
— en það heimta jeg einmitt af einum Poet,
að hann kunni málið sitt, það má ekki minna
vera. Steingrímur er aftur miklu sterkari og
taktfastari í málinu en Matthías, en Steiligrím-
ur hefur tapað sjer í seinni tíð; aldrei verið
hrífandi nje háfleygur nje djúpur, en oft sjer-
lega fagur og þægilegur, og sumt eftir hann
eru meistarastykki, t. a. m. Snæfellsjökull og
fleiri kvæði af hinum eldri. Steingrímur hefur
]?ann smekk, að hann próstítúerar sig ekki
quoad linguam, en það gerir Matti; orðasetn-
ingin er einskonar skáktafl, maður má vara sig
að komast ekki í mát. Það sem jeg hef mest á
móti Steingrími, það er þessi ógurlega Maní
eftir að þýða, og það gengur út yfir allra
handa ómerkilega hluti, og Iðunn er höfð sem
Repositorium, ekkert sjest frumritað, og þessi
óánægja mín útaf þessu kemur eiginlega mest
af því að jeg álít Steingrím alt of góðan til
þess að vera að þrælka þýskum skáldabusum
inn i landið. Það er ekki svo að skilja, að jeg
sje á móti öllum þýðingum, jeg hef sjálfur
þýtt, en jeg vil að menn geri eitthvað sjálfir
á milli, eða eiginlega mest sjálfir. Þegar jeg
nú felli svona dóma um menn, þá firtast þeir
við mig og bægja mjer burtu og nú ræður
þessi flokkur öllu bókmentafjelaginu, svo það
er einnig lokað. Jeg tek þetta sem jalousie, og
svo mun jeg heldur koma mjer illa með því að
jeg læt meiningar mínar í ljósi hreint út; jeg er
alveg ónýtur klíkkumaður — det var da Satans,
Magnusen! Han duer ikke til nogen „Klikke“
— jeg kæri mig andskotann! Jeg lifi svona
einn, og jeg gef mig ekki við öðru en þessum
verkum sem alþingið sultfæðir mig á, nema
hvað einstöku sinnum fýkur staka við tækifæri,
eins og þetta: Lifi Tryggvi og lifi grútur!
Lifi tuttugu potta kútur! Lifi sparsemin, lifi
Grímur! Lifi Krukkspá og Andrarímur! — Það
er andskotann ekki til neins að yrkja eða rita;
það góða er ekki metið meir en það ónýta, og
íáir sem engir hafa vita á neinum andlegum
próductum, maður predikar fyrir daufum eyr-
um og sú lukka, sem maður gerir, er ekki bygð
á Realiteter, heldur á tómu persónulegu braski;
þessvegna er jeg orðinn á eftir. Þó jeg
kritiseri og sje oft að finna að, þá er jeg
eins mikið fyrir að hrósa því sem mjer þykir
hrósvert, og jeg kannast fyllilega við alt það,
sem er gott; jeg kannast t. a. m. við þær miklu
framfarir, sem Reykjavíkurblöðin hafa tekið
með tilliti til stíls og allrar Redactionar, síðan
Matthías hætti við Þjóðólf, því þá var hann
Skandale, og Jóns Ólafssonar pólitísku rit-
gjörðir eru ágætar, eins og Jón er í rauninni
einn hinn besti rithöfundur. Sjálfsagt hefur þú
iesið bókmenta-yfirlit Jónasar Jónassonar í
tímaritinu, en það smakkar mjer ekki; Jónas
er ekki fær um að rita, en hann er einn af
þeim, sem ímyndar sjer að hann geti ritað af
því að hann interesserar sig fyrir ritgjörðum
(sami galli er á Jóni Árnasyni [vide Karla-
magnúsarsaga, inngangana til þjóðsöguflokk-
anna &c] ; item á Jóni Borgfirðingi og fleirum)
— það sem Jónas segir er margt hvað tómir
sleggjudómar og slúður, t. a. m. um Bjarna
Thorarensen: „hann kollhleypur sig aldrei“ (en
smekkurinn!); það á líklega að vera = hann
skeikar aldrei, fellur aldrei í smekkleysur; en
hvað er armað eins og þetta: „Sem neflaus
ásýnd er — augnalaus með“! eða „Ríkir suð-
ur í Reykjavík rekkar Sjampanje drekka — en
Skyrblöndupúns í Skjaldarvík skjótt gjörir
hreyfa rekka“ —! Jónas segir að Jónas Hallgr.
sje „viðráðanlegur“ í mótsetningu við Bjarna,
sem þá er „óviðráðanlegur“, og það ætti altaf
að vera einkenni verulegs skálds. Item gerir
Jónas sjer far um að rýra afa minn, en hann
er einmitt fyrirrennari Bjarna og svipaðuí
honum að öllum brag, og ekki mundi Bjarni
liafa kveðið eftir hann eins og hann gerði, ef
hann hefði ekki kannast við hann meir en
Jónas gerir; sömuleiðis á faðir minn ekki upp
á háborðið, þó hann í rauninni sje fyrirrennari