Lögrétta - 28.10.1931, Síða 2

2
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA
Útgefandi og ritstjóri:
pentilin BíiIiiib,
JJingholtastrœti 17. Sirai 178.
Innheimta og aígroiðsla
í Lcekj&rgötu 2. Sími 185.
segir að þótt alt sje að vísu mið-
að þar við peninga og dollara-
dýrkunin mikil, þá sje það gott
við auraást Ameríkumanna, að
þeir elski ekki peninga vegna
peninganna sjálfra heldur vegna
þess sem við þá megi gera.
Hann segir að lýðræðið í Ame-
ríku sje miklu minna en af er
látið og framtakið einnig minna.
Jeg, rússneskt skáld, segir hann,
er í raun og veru miklu meiri
Ameríkumaður, en Ameríkumenn
sjálfir.
Margt er nú svipað með Banda-
ríkjum og Rússlandi. Rússi, Bor-
is Pilniak, sem nýlega var á
ferð í Bandaríkjunum, sagðist
hafa farið þangað, af því að
Rússland og Bandaríkin væru nú
tvö merkilegustu lönd heimsins,
þau væru nú bæði að byggja upp
og skapa líf sitt. Munurinn er
samt talsvert mikill á löndunum,
sagði hann. I Bandaríkjunum
þykir það heiður að vera ríkur. 1
Rússlandi þykir skömm að því. 1
Bandaríkjunum leitar verkamað-
urinn sjer vinnu, í Rússlandi bíð-
ur vinnan eftir verkamanninum.
Majakofski heldur að rússneska
skipulagið eigi eftir að sigra um
allan heim, en aðrir halda að það
hrynji þá og þegar, eða breytist
svo, að af því hverfi mörg komm-
únistisk einkenni.
Prestafjelagsrítið.
Tímarit fyrir kristindóm og
kirkjumál. Ritstjóri próf. Sig.
P. Sivertsen. — 13. árg.
13. árgangur Prestafjelagsrits-
ins er nýútkominn. Er ritið fjöl-
skrúðugt að efni og vandað að
frágangi, eins og að undanförnu.
Ritstjóra þess, próf. Sigurði P.
Sivertsen núverandi vígslubiskupi
í Skálholtsbiskupsdæmi hinu
forna, má fyrst og fremst þakka,
hversu vel það er úr garði gert.
Hann hefur frá því er ritið hóf
fyrst göngu sína, lagt alt kapp á
að vanda sem bezt til þess. En
auk hans hafa nokkrir af beztu
mönnum kirkju vorrar árlega rit-
að í það góðar greinar. Mun ó-
hætt að fullyrða, að Prestafje-
lagsritið sje eitthvert vandaðasta
tímaritið, sem er nú gefið út á
Islandi. Þó munu fá tímarit
minna keypt af almenningi. Virð-
ast margir álíta, að það sje ætl-
að prestum einum og guðfræð-
ingum. En það er mesti mis-
skilningur. Prestafj elagsritið á
erindi til allra. I því eru rædd
ýms þau vandamál kristninnar,
sem eru nú á dagskrá um allan
hinn kristna siðmentaða heim.
Allir þeir, sem áhuga hafa á
slíkum málum, hljóta að lesa
ritið með ánægju. Og jafnvel
þeir, sem eru í andstöðu við
kristindóminn, ættu að geta lesið
það sjer til gagns. Það mundi
spara þeim marga hleypidóma
um kirkju og kristindóm.
Ritið hefst að þessu sinni með
ritgerð eftir ritstjórann um ein-
ingu kirkjunnar. Er hún erindi,
sem hann flutti á aðalfundi
Prestafjelagsins síðastliðið vor.
Ræðir hann þar hina þrjá þætti
í einingarstarfsemi kirkjunnar.
En þeir eru þessir: 1) Samvinna
kirkjufjelaga í sama landi, 2)
Kirkjuleg samvinna innan sömu
kirkjudeildar, og 3) Kirkjulegur
alheimsfjelagsskapur. — Al-
heimsstarfsemin beinist ýmist að
einingu í trú og kirkjustjórn eða
einingu í lífi og starfi. Telur pró-
fessorinn einingu í íífi og starfi
heillavænlegri og bendir á, að það
sje innri en ekki ytri eining, sem
mest sje undir komið. „Grund-
völl kristilegrar einingar verður
að leggja í hjörtum mannanna“,
segir hann. Að endingu snýr höf.
sjer til íslenzku kirkjunnar. Legg-
ur hann áherslu á, að allir á-
hugamenn innan kirkju vorrar
verði að sameina krafta sína og
verða sem einvalalið, er ekki riðl-
ast í baráttunni fyrir hugsjón-
um kristindómsins. — Ritgerðin
er prýðilega samin, skýr og
skipuleg.
Aðra grein flytur ritið eftir
prófessor Sivertsen, útvarpser-
indi, um Lambeth-fundinn, er
hann flutti í janúar í ár. Lam-
beth-fundirnir draga nafn af
hinni fornu Lambeth-höll í Lond-
on. Þar var fyrsti Lambeth-fund-
urinn háldinn árið 1867. Síðan
hafa þeir verið haldnir nálega 10.
hvert ár, hinn síðasti 1930. —
Efni þessara funda hafa verið
mjög merkileg. Hefur annars-
vegar verið rætt um sameining
kirknanna og hinsvegar lausn
þjóðfjelagsvandamála nútímans á
kristilegum grundvelli. — Aðal-
viðfangsefni fundarins 1930 voru
þessi: I. kenning kristindómsins
um Guð. II. Kristilegt fjelagslíf.
III. Eining kirkjunnar. IV.
Bretska kirkjusameiningin. V.
iKennimannleg þjónusta. VI. Æsk-
an og köllun hennar. — Segir höf.
einkum frá meðferð fundarins á
þessum tveimur málum: Kenn-
ingu kristindómsins um Guð og
einingu kirkjunnar. Að endingu
er lýst áhrifum fundanna á vora
tíma. — Greinin er vel samin og
fróðleg.
Þriðja ritgerðin, er prófessor
Sívertsen leggur ritinu til, er
einkar vel skrifuð og skilnings-
rík æfiminning um sálmaskáldið,
sjera Stefán Thorarensen. Er
hún útvarpserindi, flutt á aldar-
afmæli skáldsins, 10. júlí 1930.
Fjórða ritgerðin eftir prófessor
Sivertsen er æfiágrip hans sjálfs,
sem lesið var upp við biskups-
vígslu í Reykjavíkurdómkirkju,
er dr. theol. Jón biskup Helgason
vígði hann til vígslubiskups í hinu
forna Skálholtsbiskupsdæmi, 3.
sd. e. trin., 21. júní 1931.
Ritið flytur einnig predikun
prófessorsins við sama tækifæri.
Er hún um mátt trúarinnar. —
Predikunin er gjörhugsuð og lær-
dómsrík.
Sjera Ásmundur Guðmundsson
docent ritar um kirkjuna og
verkamannahreyfinguna. Sú rit-
gerð er á alla vegu hin ágætasta.
Er það hið mesta vandaverk, að
ræða þetta mál, svo að á hvor-
ugan aðiljann sje hallað. En höf.
hefur leyst það prýðilega af
hendi. Hann lýsir málinu frá báð-
um hliðum með sanngirni og sam-
úð og næmum skilningi. Verður
síst sagt, að hann halli í nokkru
Brjef merkra manna.
Ben. Gröndal til Eiríks Magnússonar.
Reykjavík, 1. febr. 1886.
Upphaf brjefsins er á þremur tungumálum,
ensku, þýsku og frönsku, og þakkar B. G.
E. M. fyrir, að hann hefur sent honum rit
Shakespeares í leðurbandi.
. . . Jeg varð uppbelgdur af þótta og ruddi
strax burtu stórum Gradus ad Parnassum og
setti skrudduna við hliðina á Goethe, Schiller
og il Pamasso Italano — og nú hefur þetta
tafið mig síðan frá öllum verkum, því jeg hef
ekkert annað gert en fletta, og svo hef jeg
þaullesið formálann, en jeg vil fá að vita hver
hefur ritað hann. Jeg er ekkert lærður í Shake-
speares literatur, jeg hef raunar lesið nokkur
stykki í honum, en jeg á örðugt með að skilja
þau, og mýmargt skil jeg ekki! En jeg held
jeg lesi nú eitthvað betur í honum; jeg hef
enn ekki fengið Storminn, en þegar jeg fæ
hann, þá get jeg brúkað hann til þess að stú-
dera eftir honum. Engin kritik er komin yfir
hann enn, en ef Grímur skyldi hreyfa sig, þá
þætti mjer gaman að opponera honum, því að
jeg er búinn að sjá að hann er enginn æsthe-
tikus; annars er ekki víst að G. eigi hægt með
að koma ritgjörð á móti þjer í blöð hjer, því
þeir halda meir af þjer en G. — Jeg get ekki
trúað öllu um M., jeg þekki þetta vel, hvað
maður getur byrlað sjer inn; mjer hefur oft
orðið það á sjálfum. Hvað skyldi M. vera að
interessera sig fyrir að andæfa á móti þjer! —
Jeg sendi þjer eitt númer af Suðra með því
nýjasta producti Gests um Jón ólafsson — þeir
eru báðir „Good-Templars“ og þetta er þeirra
signum amisitiae vel fratemitatis. Jón ritaði
þetta „yfirlit og eftirlit“ um sín afreksverk,
en ekki nefndi hann þ i g með einu orði í
bankamálinu, jafnvel þó þú hafir mest af öllum
unnið að því með löngum og ágætum ritgjörð-
um — jeg hef raunar ekki vit á þessu, en jeg
dæmi en barbare og eftir hráu náttúruviti,
sumsje sic: það er ómögulegt annað en að þessi
maður hafi vit á efninu og riti vel um það.
I Suðra eignar Gestur landshöfðingjanum ein-
um það að bankinn komst á, þó allir viti að
landshöfðinginn hefur ekkert annað gert en
leggja ekki á móti honum; en hann gat
ekki um það strik, sem landsh. gerði með því
að láta Lárus Svb. verða bankastjóra — jeg
vona þú fáir að sjá allt þetta viðbjóðslega
sírópsgutl, sem blöðin nú ausa út yfir lands-
höfðingjann — sem í rauninni var ómerkileg-
ur maður, ekkert meir en meðalgáfaður, og
með e n g r i pólitískri skoðun; ekkert nema
stjórnarinnar auðsveip maskína, og í þessu
kvæði í ísafold (eftir Grím) stendur „að hann
hafi ávallt viljað gleðja alla“ — en hvern vildi
hann gleðja nema stjórnina? Yfir höfuð hafa
öll blöðin hjer (nema Fjallkonan) gert patriot-
iskt politiskt Skandale með látunum um lands-
höfðingjann, því það er sannarlega viðbjóðs-
legt að bráðna í lofræðum um einn mann sem
; varið hefur öllum sínum vinnukrafti til þess að
verka á móti fósturjörðu sinni; og það hefði
sett mig í óþægilega klípu, hefði jeg verið
beðinn að gera Epitaphium eptir hann; en þeir
hjer þektu hug okkar Steingríms og nálguð-
j ust okkur ekki, en vissu vel hvar maðurinn
væri sem rjettur væri til þess — Matthías!
Hundrað krónur er sagt að hafi verið sendar
austur að Odda fyrirfram til að kaupa lofið,
það kvað vera komið hingað, en meira veit
maður ekki enn. „Fjallkonan“ er það einasta
blað hjer sem hefur farið rjett að: hún
averteraði látið með stuttum Necrolog, en með
engum dómi, hvorki lasti eða lofi. Ýmsar get-
gátur eru um hver muni verða successor;
það hefur verið stungið upp á þjer — þó
sumum kunni nú að þykja þetta nokkuð ó-
líklegt, þá sýnir það þó að þú ert í miklu
áliti, því annars færi enginn að nefna þig; en
svo skynsamir munu Danir aldrei verða, jeg
held nú helzt að einhver danskur verði það —
annars finst mjer Islendingar, og einkum þessi
yngri kynslóð, vera mjög conservativ. Jeg er
annars kominn í blaðadisputatiu — ekki rifr-
ildi — út af styrknum sem alþingið hefur
veitt mjer, því jeg sje það er ekki til neins að
þegja — ef þeir hætta að veita mjer, þá er
ekki annað en jeg verð múgamaður og punkt-
um! Jeg mætti Grími á götu í dag, en hann
leit ekki við mjer, sem getur komið af þess-
um ástæðuna: 1° ef hann hefur verið ergileg-
ur út af því sem jeg hef sagt í Fjallkonunni,
nl. „ef þingið skyldi vilja (svona orðaði
jeg það) römmustu afturhaldsmenn fyrir for-
seta og varaforseta, alkunna fyrir talhlýðni,
brutl, hlutdrægni og óútreiknanlega dutlunga;
2° er Grímur orðinn mikið defect, því hann
sjer illa, og heyrir því nær ekkert (það merki-
lega var, að báðir forsetarnir á þinginu í sum-
ar voru heyrnarlausir); 3° getur vel verið að
hann hafi heyrt eftir mjer eitthvað sem fokið
hefur um hann í sumar. En enginn hefur heyrt
þetta: „Látum nú liggja — landshöfðingjann
dauðan! Drottinn og þjóðin — dæma bæði
kauðann; belja þú bara — Bessastaða-Grímur!
Bíleams rímur!“ — Eh bien Eiríkur Magnús-
son! Bibliotheks Idean! Sú þykir mjer ekki
smáræði, og er þó svo einföld! „Ja því datt
okkur þetta ekki í hug?“ getur maður al-
tjend sagt við alt það sem er genialt, því það
er þess einkenni, að það er svo einfalt og
allir halda að þeir hefðu getað gert það —
eins og með eggið Cólumbusar. — Jeg vildi